Paulus pung surat partama
kasi orang parcaya di kota Korintus
1 Korintus
1. Saloom (1:1 - 1:3)
2. Paulus ucap sukur tagal orang Korintus dong (1:4 - 1:9)
3. Bosong jama'at musti jadi satu; jang tapica-pica (1:10 - 1:17)
4. Kristus tarima Dia pung kuasa dari Tuhan Allah (1:18 - 1:31)
5. Kotong musti kasi tau sang samua orang, so'al Tuhan Yesus pung mati di kayu palang (2:1 - 2:5)
6. Tuhan Allah ajar sang kotong so'al hal-hal pintar yang batúl (2:6 - 2:16)
7. Kotong orang parcaya musti karjá satu hati kasi sang Tuhan, deng jang bakanjar kiri-kanan (3:1 - 3:4)
8. Bosong tu, sama ke satu kabón (3:5 - 3:9a)
9. Bosong tu, sama ke satu ruma (3:9b - 3:15)
10. Bosong tu, sama ke Tuhan pung ruma sambayang satu (3:16 - 3:23)
11. Kristus pung utusan yang Dia kirim pi mana-mana (4:1 - 4:21)
12. Ada orang dalam jama'at yang maen parampuan (5:1 - 5:13)
13. Orang parcaya jang nae pangadilan deng sodara orang parcaya laen (6:1 - 6:11)
14. Kalo lu piara bae-bae lu pung badan, itu kasi tunju hormat sang Tuhan (6:12 - 6:20)
15. Laki-bini dong (7:1 - 7:16)
16. Iko bae-bae Tuhan pung Jalan Idop (7:17 - 7:24)
17. So'al orang yang sonde kawin dong (7:25 - 7:38)
18. So'al mama janda dong (7:39 - 7:40)
19. So'al makanan yang orang su pake songgo (8:1 - 8:13)
20. Waktu Tuhan utus Dia pung orang dong, Dia ju kasi dong hak deng kuasa (9:1 - 9:27)
21. Ati-ati deng barang songgo dong! (10:1 - 10:22)
22. Bekin samua-samua ko angka tinggi-tinggi Tuhan pung nama (10:23 - 11:1)
23. Kalo bekin ibadat, na, laki-laki deng parampuan musti kasi tunju hormat iko adat pung biasa (11:2 - 11:16)
24. Jang macam-macam kalo makan di Tuhan pung meja (11:17 - 11:22)
25. Itu roti deng aer anggor tu, jadi tanda ko bekin kotong inga sang Yesus pung mati (11:23 - 11:26)
26. Kalo lu pung hati sonde batúl, na, jang dudu makan di Tuhan pung meja (11:27 - 11:34)
27. Tuhan pung Roh kasi kuasa sang kotong ko bekin tugas macam-macam (12:1 - 12:11)
28. Satu badan, deng dia pung bagian macam-macam (12:12 - 12:31)
29. Kasi-sayang yang batúl (13:1 - 13:13)
30. Tuhan pung Roh kasi Dia pung orang dong, tugas laen-laen (14:1 - 14:25)
31. Samua hal yang kotong bekin, na, bekin iko dia pung batúl. Jang kaco-kaco (14:26 - 14:40)
32. Kristus su idop kambali dari Dia pung mati (15:1 - 15:11)
33. Orang mati, nanti idop kambali (15:12 - 15:19)
34. Tagal Kristus idop kambali, apa yang nanti jadi? (15:20 - 15:28)
35. Andekata orang mati sonde idop kambali (15:29 - 15:34)
36. Kalo kotong idop kambali, nanti kotong pung badan karmana? (15:35 - 15:58)
37. Doi yang orang kasi ko bantu Tuhan pung orang dong (16:1 - 16:4)
38. Paulus susun rancana ko mau jalan pi banya tampa (16:5 - 16:12)
39. Bekin satu hal lai (16:13 - 16:18)
40. Paulus titip salam kasi samua (16:19 - 16:24)



Paulus pung surat partama
kasi orang parcaya di kota Korintus
1 Korintus
Saloom
11Ini surat dari beta, Paulus. Tuhan Allah su pili ame sang beta ko jadi Yesus Kristus pung utusan. Deng bu Sostenes ju ada titip salam kasi bosong. 2Beta tulis ini surat kasi bosong, andia Tuhan Allah pung orang parcaya di kota Korintus. Dia su pili ame sang bosong ko jadi Dia pung orang barisi, tagal bosong su parcaya sang Yesus Kristus. Dia ju bekin bosong jadi barisi sama ke samua orang parcaya laen dong di mana sa. Te dong ju su minta tolong sang kotong pung Bos Yesus Kristus, yang Tuhan Allah su janji memang dari dolu ko mau kirim datang. Ais, Dia sama-sama jadi kotong deng dong pung Bos.aUtusan dong pung Carita 18:1; Yoel 2:32
3Beta sambayang sang Tuhan Allah, kotong pung Bapa, deng Yesus Kristus, kotong pung Bos. Beta minta ko Dong kasi tunju Dong pung hati bae sang bosong, ko biar bosong bisa idop aman, dame, deng tanáng.
Paulus ucap sukur tagal orang Korintus dong
4Tiap kali beta inga sang bosong, beta ba'omong deng beta pung Tuhan, bilang, “Makasi bam-banya kasi sang itu orang Korintus dong pung parcaya!” Te Tuhan su kasi tunju Dia pung hati bae sang bosong, tagal bosong parcaya tarús sang Yesus Kristus, yang Dia su kirim datang. 5Ais Dia su kasi bosong mampu kasi jalan samua macam tugas, tagal bosong pung parcaya tu. Itu bekin bosong jadi kaya dalam bosong pung hati. Andia ko bosong mangarti batúl hal-hal yang pantíng so'al Dia pung jalan idop. Bosong ju tau cara apa yang paling bae ko kasi tau orang so'al Kristus. 6Itu kasi tunju, bilang, hal-hal yang botong su kasi tau sang bosong so'al Kristus tu, su ba'akar kuat di bosong pung hati. Andia ko bosong masi yakin, bilang, itu hal dong batúl. 7Jadi, bosong su tarima samua hal yang bae, yang Tuhan bagi kasi Dia pung orang dong. Sonde kurang satu apa ju. Ais bosong batunggu-tunggu itu hari, yang nanti Tuhan buka kasi tunju kotong pung Bos Yesus Kristus, sang samua orang. 8Kristus tu, yang mau bekin kuat sang bosong ko bosong batahan tarús sampe Dia datang kambali di ini dunya. Deng bagitu, bosong sonde jato, deng sonde ada orang yang bisa lempar sala sang bosong. 9Kotong bisa parcaya sang Tuhan Allah pung Kata-kata, te apa yang Dia omong, Dia bekin jadi. Ais, su pasti Dia mau bekin ini hal dong kasi sang bosong. Te Dia yang buka jalan ko bosong bisa kanál bae-bae deng Dia pung Ana, andia kotong pung Bos Yesus Kristus.
Bosong jama'at musti jadi satu; jang tapica-pica
10Sodara sayang dong! Dalam ini hal, beta ba'omong bawa kotong pung Bos Yesus Kristus pung nama. Jadi, beta minta deng sunggu-sunggu ko bosong barenti bakanjar su. Ma usaha ko bosong idop satu hati, deng jang tapica-pica. Bosong musti pikir panjang sama-sama, ko biar bosong dapa mangarti, bilang, bosong ada pegang tujuan yang sama.
11Te ada orang dari susi Kloe pung isi ruma yang datang lapor sang beta, bilang, bosong saparu ada bakanjar tarús. 12Beta pung maksud bagini: bosong saparu ada bilang, “Beta ni, Paulus pung orang!” Deng ada saparu yang bilang, “Beta ni, Apolos pung orang!” Deng ada saparu lai yang bakastau, bilang, “Beta ni, iko Om Pe'u!”*Alkitab bahasa Yunani tulis, bilang, “Kefas”. Kefas tu, Petrus pung nama laen. Yang laen lai bilang, “Beta ni, dengar sang Kristus sa!”bUtusan dong pung Carita 18:24
13Bosong pung pikiran karmana? Kristus pung kelu sonde bisa tabagi-bagi. Ko, bosong ada pikir, bilang, itu beta yang mati di kayu palang kasi sang bosong? Sonde, ó! Ko, waktu dong sarani sang bosong, dong pake beta pung nama ko kasi maso bosong jadi beta pung orang, ko? Sonde mungkin, to? 14Beta minta tarima kasi sang Tuhan Allah, te waktu beta di sana deng bosong, beta sonde sarani orang. Cuma bu Krispus deng bu Gayus sa yang beta sarani.cUtusan dong pung Carita 18:8, 19:29, Roma 16:23 15Deng bagitu, sonde ada orang yang bisa bilang, “Dong sarani sang beta pake Paulus pung nama, ais beta jadi Paulus pung orang.” 16(Ee, beta baru inga. Beta ju sarani orang saparu di Stefanus pung isi ruma. Ma beta sonde inga kalo ada orang laen lai yang beta sarani, ko sonde.)d1 Korintus 16:15
17Te Kristus sonde utus sang beta ko pi sarani orang. Beta pung tugas poko' tu, andia kasi tau orang so'al Dia pung Kabar Bae. Ma kalo beta ada kasi tau orang bagitu, Dia sonde suka beta omong pintar, ko kasi tunju alasan yang hebat dong. Te kalo beta omong bagitu, itu kasi kurang kuasa dari carita so'al Kristus pung mati di kayu palang.
Kristus tarima Dia pung kuasa dari Tuhan Allah
18Ada orang yang pikir, bilang, samua hal yang botong carita so'al Kristus pung mati di kayu palang tu, bodo talalu. Ma orang macam bagitu, nanti tapisa buang dari Tuhan. Padahal buat kotong, Kristus pung mati tu, ada kasi tunju Tuhan pung kuasa ko kasi salamat sang kotong dari kotong pung sala-sala. 19Itu sama ke ba'i Yesaya parná tulis, bilang,
“Tuhan Allah bilang,
‘Samua hal yang orang pintar dong mangarti,
Beta nanti bongkar buang samua,
ko jadi hal yang sonde ada pung arti.
Dong pung pintar karmana macam ju,
Beta nanti angka buang samua,
ko jadi hal yang sonde ada pung guna.’”eYesaya 29:14
20Dolu, Tuhan memang ada omong bagitu. Ais sakarang, su jadi karmana? Orang yang pintar dong, jadi karmana? Guru agama dong, jadi karmana? Deng orang yang jago baparkara dong, jadi karmana? Coba dengar, é! Tuhan su bekin sang dong sama ke orang bodo! Dia su cabu buang samua akal yang ba'akar di ini dunya, deng bekin ke sonde ada pung arti apa-apa.fAyub 12:17, Yesaya 19:12, 33:18, 44:25
21-22Tuhan Allah pung pintar tu, hebat talalu. Te biar manusia anggap diri pintar, dong pung akal sandiri sonde cukup ko dong bisa kanál batúl sang Tuhan. Biar bagitu, ma Tuhan su pake Dia pung pintar ko buka jalan kasi manusia. Te dolu, Dia su pikir, bilang, “Biar manusia sangka Beta pung utusan dong orang bodo sa, ma karmana-karmana ju, Beta musti utus orang ko pi kasi tau sang dong hal yang batúl so'al Beta.” Te Tuhan su putus mau pake pasán yang Dia pung utusan dong bawa tu, ko orang bisa parcaya sang Dia. Dia mau pake itu jalan ko kasi salamat orang dari dong pung sala-sala.
Ma manusia anggap Tuhan pung jalan tu, bodo. Andia ko dong sonde mau toe deng Dia pung utusan. Te orang Yahudi dong cuma mau minta tanda-tanda heran sa, ko dong bisa lia Tuhan pung kuasa. Deng orang Yunani dong cuma mau dengar hal-hal pintar yang maso akal sa, iko dong pung pikiran sandiri. 23Biar bagitu, ma botong yang jadi Tuhan pung utusan dong, cuma pi jalan kasi tau orang, bilang, “Tuhan su kirim Kristus, itu Orang yang Dia su janji memang dari dolu ko mau kirim datang. Ais, orang laen dong paku bekin mati sang Dia di kayu palang.” Waktu orang Yahudi dong dengar itu carita, dong mau tola buang sa, te iko dong pung pikiran, Orang yang Tuhan mau kirim datang tu, sonde bisa mati. Waktu orang Yunani dong dengar itu carita, dong pikir, “Carita paling bodo, é!” 24Ma ada orang yang Tuhan Allah su pili memang ko jadi Dia pung milik. Dong saparu dari orang Yahudi, deng saparu dari orang bukan Yahudi. Iko dong tu, Kristus su kasi tunju sang dong, bilang, Tuhan pung kuasa bésar talalu, deng Dia pung pintar tu, hebat talalu. 25Biar manusia dong anggap Tuhan pung jalan tu bodo, ma Dia masi lebe pintar dari dong. Deng biar dong sangka Tuhan sonde ada pung kuasa apa-apa, ma Dia pung kuasa masi lebe bésar dari dong.
26Sodara sayang dong! Ko bosong bisa mangarti beta pung omong ni, inga bosong pung dudu-badiri waktu Tuhan pili ame sang bosong ko jadi Dia pung milik. Iko manusia pung nilei, di bosong pung teng-tenga sonde ada banya orang yang pintar, sonde banya orang yang ada pung pangaru, deng sonde banya orang dari kelu yang ada pung nama bésar. 27Ma Tuhan pili mau pake orang yang manusia anggap paling bodo, ko bekin malu orang yang anggap diri pintar. Deng Dia ju pili mau pake orang yang manusia anggap sonde ada pung kuasa apa-apa, ko bekin malu orang yang anggap diri ada pung kuasa. 28Ais, Dia pili ame orang kici yang sonde ada pung nama deng yang manusia suka anggap reme sang dong. Te Tuhan mau pake sang dong ko bekin orang yang anggap diri hebat, jadi sama ke dong sonde ada pung arti apa-apa lai. 29Ko nanti, kalo orang mangada sang Tuhan Allah, sonde ada satu orang ju yang bisa puku dada, bilang, dia tu, hebat.
30Te Tuhan Allah sandiri sa yang buka jalan ko bosong bisa maso jadi Yesus Kristus pung orang. Tuhan yang bekin Yesus jadi Orang yang kasi Dia pung pintar sang kotong. Yesus tu, yang buka jalan ko kotong bisa badame deng Tuhan Allah. Yesus tu, yang bekin kotong bisa idop lurus deng barisi. Deng Dia yang kasi lapás sang kotong dari sala pung kuasa. 31Itu sama ke yang su tatulis di Tuhan pung Tulisan Barisi, bilang,
“Sapa yang suka angka puji,
lebe bae dong angka puji sang kotong pung Bos pung bekin.
Jang angka-angka dong pung diri sandiri!”gYeremia 9:24
Kotong musti kasi tau sang samua orang, so'al Tuhan Yesus pung mati di kayu palang
21Sodara sayang dong! Dolu, waktu beta datang di bosong, beta buka kasi tau sang bosong Tuhan pung rahasia yang dolu manusia sonde mangarti. Ma beta sonde bawa itu kata-kata ko omong sombong. Deng beta ju sonde pake bahasa yang tinggi-tinggi ko kasi tunju beta pung pintar sandiri. 2Waktu beta ada sama-sama deng bosong, beta pung pikir bagini: beta cuma mau kasi tunju satu hal sa, andia Yesus Kristus. Dia tu, Orang yang Tuhan Allah su janji memang dari dolu ko mau kirim datang. Ma waktu Yesus datang, orang dong paku bekin mati sang Dia di kayu palang. Te cuma itu hal sa, yang beta tau deng batúl.
3Tempo hari, waktu beta ada sama-sama deng bosong, beta rasa kurang mampu, deng beta ju taku deng gamatar.aUtusan dong pung Carita 18:9 4Beta pung cara omong, deng beta pung pasán tu, sederhana sa. Te beta sonde coba pake kata-kata yang lebe-lebe ko kokoe sang bosong. Sonde! Ma waktu beta ada omong tu, su jalás, bilang, Tuhan pung Roh Barisi ada ator sang beta, deng Dia pung kuasa ada di beta. 5Te beta pikir, sonde bae kalo bosong parcaya sang Tuhan Allah, tagal bosong dengar manusia pung kata-kata yang pintar sa. Ada lebe bae bosong parcaya sang Tuhan, tagal Dia ada kasi tunju Dia pung kuasa sang bosong.
Tuhan Allah ajar sang kotong so'al hal-hal pintar yang batúl
6Padahal, waktu botong ba'omong deng orang yang pung parcaya su dewasa, botong ajar pake kata-kata yang maso akal. Ma bukan yang maso akal iko manusia di ini dunya pung pikir, ko iko apa yang orang pegang parenta dong suka ajar sakarang. Te dong tu, nanti ilang buang. 7Ma botong cuma ajar hal-hal pintar yang turun datang dari Tuhan Allah. Te dolu kala, Tuhan sambunyi itu hal dong. Ma sakarang, Dia su putus ko mau buka itu rahasia kasi kotong, ko kasi tunju kotong pung hebat sang orang dong yang anggap diri pintar. 8Ma orang yang sakarang ada pegang parenta, dong sonde mangarti Tuhan pung pintar yang batúl. Te kalo dong mangarti, sonde mungkin dong paku bekin mati kotong pung Bos yang hebat tu di kayu palang.
9Di Tulisan Barisi ada tatulis so'al Tuhan pung rahasia yang dolu tasambunyi, bilang,
“Ada hal yang manusia pung mata balóm parná lia,
deng ada hal yang manusia pung talinga balóm parná dengar,
yang manusia sonde bisa pikir ame.
Padahal, Tuhan su sadia memang itu hal samua,
kasi orang yang sayang sang Dia.”bYesaya 64:4
10Memang dolu, orang sonde mangarti itu hal dong, ma sakarang Tuhan Allah su pake Dia pung Roh ko kasi tabuka itu hal kasi sang kotong.
Naa, Tuhan pung Roh tu, mangarti samua hal. Te Dia ju pareksa sampe alus-alus Tuhan pung dalam hati. 11Kotong satu-satu ada pung roh sandiri dalam kotong pung hati. Andia ko kotong manusia pikir deng bekin hal yang beda-beda. Deng sonde ada orang laen yang tau parsís kotong pung dalam hati, cuma kotong pung roh sandiri sa. Bagitu ju deng Tuhan Allah. Sonde ada satu orang ju yang tau Tuhan pung dalam hati. Cuma Dia pung Roh sandiri yang tau batúl.
12Naa, kotong su tarima ame Tuhan pung Roh, deng Dia yang ator sang kotong. Andia ko kotong sonde iko orang di ini dunya pung pikiran. Tagal Tuhan pung Roh ada dalam kotong pung hati, andia ko kotong bisa kanál samua hal bae yang Dia su bekin kasi kotong.
13Itu hal dong yang kotong biasa ada ba'omong. Te botong kasi tau hal-hal yang Tuhan pung Roh ada ajar sang botong. Ais, botong sonde ajar pake kata-kata yang maso akal iko manusia pung pikiran. Ma botong ajar pake kata-kata dari Tuhan pung Roh, kasi orang yang kanál sang Dia. 14Ma kalo ada orang yang sonde kanál sang Tuhan pung Roh, ais dia dengar botong pung omong, dia sonde mau tarima bae. Te dia pikir, “Apa tu? Sonde maso di akal!” Padahal, biar karmana ju, itu orang sonde bisa mangarti itu hal dong, te dia sonde idop ta'ika deng Tuhan pung Roh na. 15Orang yang idop ta'ika deng Tuhan pung Roh, baru bisa mangarti itu hal dong samua, deng bisa tau mana yang batúl dong. Ma orang laen dong ukur tar ontong sang itu orang. 16Mana bisa? Te ada tulis dalam Tulisan Barisi, bilang:
“Sapa yang bisa mangarti Tuhan Allah pung pikiran?
Ko sapa yang bisa ator sang Tuhan,
ko Dia bekin iko itu orang pung parenta?
Sonde ada satu orang ju!”cYesaya 40:13
Padahal kotong bisa mangarti itu hal dong, tagal Kristus ada tolong ko kotong bisa pikir iko Dia pung pikiran.
Kotong orang parcaya musti karjá satu hati kasi sang Tuhan, deng jang bakanjar kiri-kanan
31Sodara sayang dong! Tempo hari waktu beta di sana, bosong sama ke orang yang balóm ta'ika bae-bae deng Tuhan pung Roh. Tagal bosong cuma tau iko bosong pung mau-mau sandiri sa, sama ke manusia biasa. Andia ko beta sonde bisa ba'omong deng bosong, sama ke deng orang dewasa, te bosong ke ana kici sa. 2Beta musti ajar bosong so'al hal ringan sa, te bosong balóm siap tarima hal yang barát, sama ke ana kici yang balóm bisa makan daging. Padahal, bosong musti jadi kuat, sama ke orang bésar yang biasa makan daging. Ma sakarang bosong masi sama ke ana mea yang cuma tau minum susu sa.aIbrani 5:12-13 3Te bosong masi bapikir sama ke orang yang cuma tau iko dong pung mau-mau sandiri sa. Kalo ada orang yang lebe dari bosong, bosong camburu, deng bakanjar kiri-kanan! Andia ko beta bilang bosong cuma tau iko bosong pung mau-mau sandiri sa. Deng bagitu, bosong sama ke manusia biasa di ini dunya sa. 4Tagal, bosong saparu bilang, “Beta ni, Paulus pung orang!” Deng ada saparu yang bilang, “Beta ni, Apolos pung orang!” Tiap kali bosong omong bagitu, bosong kasi tunju, bilang, bosong sama parsís ke manusia biasa sa.b1 Korintus 1:12
Bosong tu, sama ke satu kabón
5Padahal, Apolos tu, sapa? Deng beta, Paulus ni, sapa? Te botong dua ni, cuma jadi orang suru-suru sa. Botong yang kasi tunju jalan ko bosong bisa parcaya sang Kristus. Apolos kasi jalan tugas iko Bos pung parenta. Deng beta ju bagitu na! 6Beta yang partama-tama kasi tau sang bosong so'al Kristus. Itu sama ke beta yang tanam bibit. Ais, Apolos datang ajar sang bosong. Itu sama ke dia yang siram itu bibit yang beta su tanam. Ma Tuhan Allah tu, Dia yang bekin itu bibit tumbu jadi bésar.cUtusan dong pung Carita 18:4-11, 24-28
7Jadi, orang yang tanam bibit sonde ada pung arti. Deng yang siram itu bibit ju sonde ada pung arti. Cuma satu hal yang ada pung arti. Andia Tuhan Allah. Tagal Dia yang bekin itu bibit batumbu. 8Orang yang batanam, deng orang yang basiram, dong karjá sama-sama, ke dong ada dalam satu tim. Deng, samua orang yang kasi jalan Bos pung karjá, nanti Dia mau balas dong pung cape. 9aTe botong sama-sama jadi Tuhan pung orang karjá. Deng bosong jadi sama ke Tuhan pung kabón yang Dia mau karjá ame.
Bosong tu, sama ke satu ruma
9bBagitu ju, bosong sama ke satu ruma yang Tuhan Allah mau kasi bangun. 10Naa, Tuhan su kasi tunju Dia pung hati bae sang beta. Andia ko beta sama ke kapala tukang. Ais, Tuhan tolong sang beta ko beta ajar hal-hal dasar sang bosong dari partama, ko kasi bangun fanderen yang kuat di bosong pung idop. Ais, orang laen ju ajar sang bosong, ko dong bangun di atas itu fanderen yang beta su bekin. Ma tiap tukang musti karjá bae-bae ko bangun yang batúl. 11Fanderen yang kuat su ada. Andia Yesus Kristus. Jadi, sonde ada orang yang bisa kasi bangun fanderen laen di bosong pung hati dong, te Tuhan su taro fanderen yang batúl.
12Pasti ada orang yang mau bangun di atas itu fanderen pake bahan macam-macam. Ada yang mau pake bahan mahal ke mas, perak, ko batu mangkilat. Ada yang mau pake bahan biasa ke kayu, rumput, ko alang-alang. 13Ma tiap tukang pung karjá nanti kantara, deng samua orang dapa tau dia pung karjá tu, bae ko sonde. Te Tuhan mau uji sang dia, sama ke Dia pake api ko kasi tunju tiap orang pung karjá ada batahan, ko sonde. 14Kalo su uji satu orang pung karjá pake api, deng bahan yang dia pake masi batahan, Tuhan nanti kasi dia pung upa di langit. 15Ma kalo su uji orang pung karjá pake api, deng itu bahan yang dia pake ko kasi bangun di atas fanderen jadi tabakar buang, na, Tuhan sonde kasi itu orang upa apa-apa. Ma itu tukang masi dapa salamat, biar sama ke orang yang lari kaluar dari ruma yang tabakar buang, deng dia amper mati.
Bosong tu, sama ke Tuhan pung ruma sambayang satu
16Bosong musti mangarti, bilang, bosong ju sama ke Tuhan pung ruma sambayang satu, deng Dia pung Roh ju ada tenga di dalam.d1 Korintus 6:19, 2 Korintus 6:16 17Deng kalo ada orang yang bekin rusak Tuhan pung ruma sambayang, andia Dia pung tampa tenga tu, na, ati-ati ó! Nanti Tuhan ju bekin rusak sang dia! Te Tuhan pung ruma sambayang tu, barisi. Andia ko bosong ju musti barisi.
18Bosong jang tipu diri! Kalo lu anggap diri pintar, deng mangarti samua iko orang dunya sakarang pung mangarti, su jalás lu sonde mangarti satu apa ju. Kalo lu su sadar, bilang, lu sonde mangarti apa-apa, baru lu bisa mulai balajar. 19Orang dunya sakarang pung pikiran tu, Tuhan Allah anggap bodo sa. Te dalam Tulisan Barisi ada tulis, bilang:
“Ada orang yang anggap diri ke pintar,
ma nanti Tuhan pake dong pung akal busuk sandiri,
ais hiki bale ko bekin rusak sang dong!”eAyub 5:13
20Di bagian laen ada tatulis, bilang,
“Kotong pung Bos su tau apa yang orang pintar dong ada bapikir,
deng orang yang musti tau mau bekin karmana,
Dia su tau dong cuma pikir hal-hal yang parcuma sa.”fLagu Puji dong 94:11
21-22Jadi, bosong jang angka-angka satu orang, bilang, dia hebat. Te Tuhan yang angka orang ko pimpin sang bosong. Samua su jadi bosong pung milik. Jadi, bosong pung pamimpin dong, sama ke: beta, bu Apolos, deng bu Pe'u,*Alkitab bahasa Yunani tulis, bilang, Kefas. Kefas tu, Petrus pung nama laen. botong samua jadi bosong pung milik. Deng samua hal di ini dunya ju su jadi bosong pung milik, biar bosong idop ko mati, biar sakarang ko nanti, samua jadi bosong pung milik. 23Deng bosong jadi Kristus pung milik. Deng Kristus jadi Tuhan Allah pung milik!
Kristus pung utusan yang Dia kirim pi mana-mana
41Jadi, bosong musti anggap sang botong bagini: jang angka-angka sang botong, te botong ni, cuma Kristus pung orang suru-suru sa. Deng Tuhan Allah parcaya sang botong ko jaga bae-bae Dia pung hal-hal yang dolu tasambunyi. 2Naa, orang yang jaga dia pung bos pung barang, dia musti jadi orang yang bekin iko apa yang batúl. 3Karmana deng beta? Beta ada karjá iko apa yang batúl, ko sonde? Beta sonde toe bosong ada nilei sang beta karmana. Deng beta ju sonde pusing orang laen dong ada nilei sang beta karmana. Beta ju sonde pusing nilei beta pung diri. 4Te biar beta pung hati bilang beta su bae, balóm tantu dia pung arti beta bae. Yang pantíng tu, Tuhan ada nilei sang beta karmana. 5Ais, bosong jang bekin diri tukang putus parkara ko nilei orang laen dong. Tunggu Bos pung datang kambali. Te Dia yang nanti buka samua hal. Dia yang tarek kaluar hal-hal jahat yang orang sambunyi dalam galáp. Dia mau kasi tunju hal-hal yang orang pikir dalam dong pung hati. Ais Tuhan Allah mau kasi tau hal-hal yang bae, yang orang dong su bekin.
6Sodara dong! Beta ada ba'omong so'al beta deng bu Apolos, sama ke beta ada kasi conto ko bosong bisa balajar satu hal dari botong, bagini: Bekin iko hal-hal yang tatulis dalam Tuhan pung Tulisan Barisi sa. Jang bekin iko yang laen lai. Kalo bosong balajar itu hal, bosong sonde usa bapihak, deng omong bésar tagal ada iko satu orang, deng anggap enteng yang laen. 7Jadi, karmana? Bosong anggap diri laen dari yang laen, ko? Jangan! Te samua yang bosong tarima, bosong dapa dari Tuhan Allah. Jadi, kalo bagitu, akurang ko bosong kapala bésar, sama ke bosong yang usaha sandiri? 8Tingka ke samua yang bosong parlú, bosong su dapa. Ke bosong su kaya, na! Bosong bekin diri ke orang bésar, sama ke raja sa. Padahal, Tuhan yang kasi samua yang bosong parlú, deng botong sonde campor tangan apa-apa. Ma kalo nanti bosong jadi raja batúl, mangkali botong bisa pegang parenta sama-sama deng bosong, to?
9Botong ni, yang Tuhan Allah utus ko pi di mana-mana di ini dunya, ko kasi tau orang so'al Kristus. Ma satu-satu kali beta ada pikir ke Tuhan suru botong badiri paling balakang, sama ke orang bui yang ada tunggu dong pung hukuman mati. Ais Dia kasi samua orang di ini dunya, deng Dia pung ana bua di sorga, ko dong manonton ame sang botong. 10Bosong paling hebat su! Te ada orang yang anggap bosong tu, pintar, tagal bosong ta'ika deng Kristus. Ma dong anggap botong ni, paling bodo sa, tagal botong jadi Kristus pung orang. Mangkali dong kira bosong tu, yang paling kuat su. Ma botong ni, noe-noe sa. Mangkali dong angka tinggi-tinggi sang bosong. Ma dong sonde taro hormat sadiki ju sang botong. Talalu batúl! 11Sampe sakarang ni ju, botong rasa lapar deng aus. Botong pung pakean puruk sa. Orang maen papoko sang botong. Botong jadi orang tapaleuk yang sonde ada pung ruma. 12Botong su karjá cape deng tangan sandiri. Kalo orang omong macam-macam so'al botong, botong balas, bilang, “Botong minta ko Tuhan Allah bekin hal-hal yang bae kasi bosong.” Kalo orang bekin susa sang botong, na, botong pili ko batahan sa.aUtusan dong pung Carita 18:3 13Kalo orang omong bekin busuk botong pung nama bae, botong pili ko balas deng omong manis sa. Biar bagitu ju, ma orang masi anggap sang botong ke ampas, ko sampa yang dadolek, yang pantas ko angka buang sa.bIbrani 11:38
14Beta tulis ini hal dong, bukan mau bekin bosong jadi malu. Ma beta mau togor sang bosong, tagal beta sayang bosong sama ke beta pung ana sandiri. Andia ko beta kasi tau sang bosong, ko kambali iko jalan yang batúl. 15Biar ada baribu-ribu orang yang bisa kasi tunju jalan sang bosong so'al Kristus, ma cuma ada beta sandiri sa yang jadi bosong pung bapa. Te, beta ni, orang partama yang kasi tau sang bosong so'al Yesus Kristus pung Carita Bae. Andia ko bosong jadi parcaya sang Dia. Beta bekin bagitu, tagal beta ta'ika bae-bae deng Dia. 16Jadi beta minta ko bosong iko bae-bae beta pung conto.c1 Korintus 11:1, Filipi 3:17
17Andia ko beta kirim sang Timotius ko tolong sang bosong. Beta sayang sang dia sama ke beta pung ana sandiri. Beta parcaya sang dia, te dia ju idop ta'ika deng kotong pung Bos. Nanti dia tolong sang bosong ko kasi inga beta pung jalan idop. Beta pung idop bagitu tagal beta ta'ika deng Yesus Kristus, yang Tuhan su kirim datang. Deng itu ju sama ke yang beta ajar kasi orang sarani yang bakumpul di mana-mana.
18Ada dari bosong yang pikir, bilang, beta sonde jadi datang di situ. Andia ko dong su jadi kapala bésar. 19Ma kalo kotong pung Bos mau, sonde lama lai te beta su datang di kota Korintus. Ais nanti beta dapa tau memang, kalo ini orang dong cuma bamulu bésar sa, ko, dong batúl ada pung kuasa! 20Te Tuhan Allah tu, Raja yang ada pung kuasa. Ais Dia pung orang dong sonde pake mulu baminya ko bangun orang pung parcaya, ma dong pake kuasa yang batúl. 21Ais, bosong pung mau karmana? Kalo beta datang, na, beta omong karás deng kasi hukum sang bosong? Ko beta datang kasi tunju sayang deng hati manis?
Ada orang dalam jama'at yang maen parampuan
51Beta dengar, bilang, ada satu orang dalam bosong pung jama'at yang maen parampuan. Padahal, yang dia bekin tu, lebe jahat dari orang yang sonde kanál sang Tuhan Allah. Te dia maen tidor deng dia pung mama tiri sandiri!aCarita Ulang so'al Jalan Idop 22:30 2Ma bosong pung sombong lai! Yang batúl, bosong musti malu, deng rasa susa. Orang bagitu tu, bosong musti usir buang sang dia jao-jao!
3Biar kotong bajao satu deng satu, ma beta pung hati ada tenga di bosong. Jadi, beta su putus itu orang jahat pung parkara, sama ke beta ada di situ memang. 4Beta ada pung hak ko putus bagitu, tagal Yesus jadi kotong pung Bos, deng beta ni, Dia pung utusan. Ais bosong musti dudu bakumpul ko putus itu parkara, bawa Bos pung nama. Deng beta pung hati ada sama-sama deng bosong ju. 5Ais, bosong musti sarakan itu orang pi di setan dong pung bos, ko biar lama-lama itu orang angka buang hal-hal jahat yang ada di dia pung hati. Ais nanti kalo kotong pung Bos datang kambali, na, Dia bisa kasi salamat sang itu orang dari dia pung sala-sala.
6Sonde bae kalo bosong mulu bésar! Jang lupa, bilang, kotong campor bibit roti sadiki sa, ko bekin reis roti anteru. Bibit roti tu, sama ke itu orang pung jahat. Ais, kalo kasi biar dia bekin jahat di bosong pung teng-tenga, nanti orang sarani laen dong ju iko-iko bekin jahat!bGalatia 5:9 7Usir itu orang jahat dari bosong pung jama'at. Deng bagitu, baru bosong bisa jadi kambali ke orang yang sonde ada pung jahat dalam dia pung hati lai. Bosong musti jadi bagitu. Dolu, dong horo domba ana yang sonde ada pung sala ko bekin korban Paska. Dari balakang dong bunu bekin mati Tuhan Allah pung Orang Barisi, ko jadi korban yang bekin barisi kotong pung hati.cKaluar dari Masir 12:5 8Dolu, orang Yahudi makan pesta Paska pake roti bakál yang sonde pake ragi. Sakarang, kotong sama ke itu roti yang sonde pake ragi. Andia ko kotong musti jaga kotong pung diri ko jang bekin hal-hal jahat dong, deng jang bekin orang laen dong saki hati. Kotong musti omong yang batúl tarús. Deng bagitu, orang lia, bilang, kotong ada bekin samua-samua iko kotong pung hati bae.dKaluar dari Masir 13:7, Carita Ulang so'al Jalan Idop 16:3
9Dolu, beta parná tulis surat, bilang, “Jang bacampor deng orang yang maen serong deng orang yang bukan dong pung laki ko bini.” 10Beta sonde ada pung maksud, ko bosong jang bacampor deng samua orang di ini dunya yang sonde toe sang Tuhan Allah, ko orang balalas, ko orang putar-balek yang tipu ame orang pung barang, ko tukang songgo dong. Te kalo bagitu, na, bosong musti bekin diri tapisa dari samua orang di ini dunya. 11Ma sakarang, yang beta omong tu, andia: bosong jang campor deng orang yang bilang dia jadi orang sarani, padahal dia ada maen serong ko, dia balalas ko, dia basonggo ko, dia ada omong bekin rusak orang pung nama ko, dia mabok barát ko, dia putar-balek ko mau ame orang pung barang. Kotong jang bacampor deng orang macam bagitu dong. Jang dudu makan deng dong lai!
12Bosong ada pung hak ko nilei orang sarani dong pung idop. Ma beta sonde ada pung hak ko putus parkara kasi orang yang sonde parcaya sang Tuhan Allah. 13Te Dia sandiri yang nanti putus parkara kasi orang yang sonde parcaya sang Dia. Ma bosong jang lupa Tuhan pung Tulisan Barisi yang tulis, bilang, “Orang yang subu diri jadi Tuhan pung orang, ma dia maen bekin hal-hal jahat, usir buang sang dia sa!”eCarita Ulang so'al Jalan Idop 13:5, 17:7, 19:19; 22:21,24; 24:7
Orang parcaya jang nae pangadilan deng sodara orang parcaya laen
61Kalo satu orang sarani baparkara deng orang sarani laen, akurang ko bosong maju pi pangadilan di muka tukang putus parkara yang sonde kanál deng Tuhan Allah? Karmana bisa bagitu? Lebe bae badiri di muka orang parcaya dong, ko dong yang urus bosong pung parkara! 2Tingka ke bosong sonde tau, bilang, orang parcaya dong yang nanti putus parkara kasi samua orang di ini dunya. Jadi, karmana sampe bosong sonde mampu urus hal kici ana dong sandiri? 3Yang batúl, kotong yang nanti putus parkara kasi Tuhan pung ana bua dari sorga dong. Jadi, pasti bosong yang musti urus parkara hari-hari dong. 4Tamba lai, kalo bosong orang parcaya ada baparkara so'al hal kici ana dong, akurang ko bosong pake tukang putus parkara yang orang sarani sonde hormat sang dong?
5Sakarang, beta mau omong satu hal yang musti bekin bosong malu. Karmana? Sama ke di bosong pung teng-tenga, sonde ada satu orang ju yang cukup pintar ko urus hal kici ana dong, macam ke parkara yang muncul di kotong pung sodara. 6Ma orang parcaya satu hela bawa dia pung sodara orang parcaya pi di muka tukang putus parkara! Padahal itu tukang putus parkara sonde parcaya sang Tuhan!
7Ada yang sonde batúl, to? Bosong su kala tu, kalo bosong satu maju pi pangadilan deng satu. Ada lebe bae, kasi biar lu pung sodara kalo dia bekin sala kasi lu. Deng kalo lu pung sodara orang parcaya ada curi ame lu pung barang, ada lebe bae kasi biar ko dia ame itu barang sa! 8Ma bosong orang parcaya satu bekin sala kasi dia pung sodara. Deng satu ada curi ame dari satu. Padahal bosong sama-sama orang parcaya!
9Bosong tingka ke sonde mangarti ini hal dong! Padahal, orang yang sonde suka bekin yang batúl, sonde mungkin bisa maso jadi Tuhan Allah pung kelu dong. Jang kasi biar bosong pung diri kaná tipu, ko bosong bekin sala! Orang yang maen parampuan, yang maen songgo, yang maen serong deng orang yang bukan dong pung laki ko bini, laki-laki yang batidor deng laki-laki, 10orang yang pancuri, yang balalas, yang minum mabo, yang omong bekin busuk orang pung nama, yang putar-balek ko ame orang pung barang dong. Te samua orang yang macam ke dong sonde mungkin bisa maso jadi Tuhan pung orang!
11Padahal, dolu bosong saparu memang bagitu ju! Ma Tuhan Allah su hapus buang bosong pung sala-sala dong ko bekin barisi sang bosong. Deng Dia ju su buka jalan ko bosong bisa babae kambali deng Dia. Dia bekin samua tu, tagal bosong ta'ika deng kotong pung Bos Yesus Kristus, deng tagal bosong ju ta'ika deng Tuhan pung Roh.
Kalo lu piara bae-bae lu pung badan, itu kasi tunju hormat sang Tuhan
12Beta ada pung hak ko bekin samua-samua. Ma samua yang beta mau bekin tu, balóm tantu bae kasi sang beta. Ais, biar beta ada pung hak ko bekin samua-samua, ma beta sonde mau hal yang sonde bae ada pegang kuasa sang beta.a1 Korintus 10:23 13Conto ke, ada orang bilang, “Makanan parlú sang parú, deng parú parlú sang makanan.” Ma inga, te nanti Tuhan kasi ancor dua-dua. Conto laen lai, kotong sonde dapa kotong pung badan ko biar kotong bisa maen serong deng orang yang bukan kotong pung laki ko bini. Kotong dapa kotong pung badan ko kotong bisa karjá kasi sang kotong pung Bos. Deng kotong pung Bos yang piara kotong pung badan. 14Waktu kotong pung Bos Yesus su mati, Tuhan Allah yang kasi idop kambali sang Dia. Jadi, nanti kalo kotong su mati, Dia ju ada pung kuasa ko kasi idop kambali sang kotong.
15Bosong pung badan jadi Kristus pung milik, sama ke bosong jadi bagian dari Kristus pung badan. Tantu bosong su tau itu hal! Jadi, kalo beta pake bagian dari Kristus pung badan, ais pi bacampor deng parampuan nakal pung badan, karmana? Jangan! Te itu sonde pantas! 16Tantu bosong su tau, kalo orang maen serong ko tidor bacampor deng parampuan nakal bagitu, dong dua su ta'ika jadi satu. Te ada tatulis di Tulisan Barisi, bilang, “Dong dua su ta'ika jadi satu.”bCarita Mula-mula 2:24 17Ma orang yang idop satu hati deng kotong pung Bos, su jadi satu deng Dia, sama ke dong dua ada ta'ika deng satu roh.
18Kalo lu dapa sampat ko maen serong deng orang yang bukan lu pung laki ko lu pung bini, na, lari jao-jao! Orang bekin sala macam-macam yang bekin rusak sang dong sandiri, deng bekin rusak orang laen ju. Ma orang yang maen hohongge tu, bekin rusak dia pung badan sandiri. 19Lu pung badan tu, sama ke Tuhan pung Roh yang Barisi pung ruma sambayang. Dia pung Roh tu, yang ada idop di bosong pung hati, te Tuhan Allah sandiri yang kasi Dia pung Roh sang bosong. Andia ko bosong sonde ada pung hak sandiri sa lai, ko jadi bos sang bosong satu-satu pung badan sandiri. Ma akurang ko bosong ada idop tingka ke sonde tau ini hal dong?c1 Korintus 3:16, 2 Korintus 6:16 20Kristus su tabús ame sang bosong pake harga yang mahal. Ais, bosong musti idop deng hormat bosong pung badan sandiri, ko kasi tunju, bilang, bosong ju hormat sang Tuhan Allah.
Laki-bini dong
71Naa! Sakarang beta mau tulis so'al hal-hal yang bosong tanya dalam bosong pung surat tu, bilang, “Karmana? Ada lebe bae, laki-laki sonde usa kawin, ko?”
2Bagini: tagal ada banya sampat ko orang bisa jato dalam hubungan seks yang sala, andia ko ada lebe bae satu laki-laki deng dia pung bini sandiri. Bagitu ju, satu parampuan deng dia pung laki sandiri.
3Laki dong! Jang tola lu pung bini pung hak ko tidor bakumpul deng lu. Deng bini dong! Jang tola lu pung laki pung hak ko tidor bakumpul deng lu. 4Te bini su kasi dia pung badan ko jadi dia pung laki pung hak milik. Deng laki su kasi dia pung badan ko jadi dia pung bini pung hak milik. 5Jadi bosong jang maen batola, te bosong dua ada pung hak! Ma kalo bosong mau sambayang to', deng sonde mau pikir hal laen dong, bisa tahan-tahan sadiki ko sonde tidor bakumpul dalam waktu yang pende. Asal laki deng bini ba'omong bae-bae dolo, deng ba'akór bagitu. Deng kalo itu waktu sambayang su abis, lebe bae dong dua capát bakumpul kambali. Kalo sonde bagitu, na, bahaya! Te setan dong pung bos gampang goda orang yang sonde kuat tahan diri. 6Ini hal cuma beta pung usul sa, bukan Tuhan pung atoran. 7Iko beta pung pikir, ada lebe bae orang sonde kawin, sama ke beta. Ma Tuhan Allah kasi tiap orang karunya yang pas deng dia. Ais ada orang yang Dia kasi dong kawin. Deng ada orang laen yang Dia kasi dong sonde kawin.
8Beta mau kasi tau laki-laki ko parampuan yang balóm kawin, deng janda dong, bilang, ada lebe bae kalo bosong sonde kawin, sama ke beta. 9Ma kalo sonde bisa tahan diri, ada lebe bae kawin sa. Lebe bae orang kawin, te kalo sonde, na, dia pung nafsu sandiri bisa makan buang sang dia.
10Naa, ini bukan dari beta sandiri. Te beta mau kasi tau apa yang kotong pung Bos su parenta sang orang yang su kawin dong, bilang, bini sonde bole cere buang dia pung laki. 11Ma, kalo dia kasi tenga dia pung laki, na, dia jang kawin baru lai. Ada lebe bae, dia bale ko badame deng dia pung laki. Bagitu ju, laki sonde bole cere buang dia pung bini.aMateos 5:32, 19:9, Markus 10:11-12, Lukas 16:18
12Naa, ini dari beta sandiri, bukan dari kotong pung Bos. Deng orang laen dong, beta mau omong bagini: kalo ada orang sarani yang dia pung bini sonde parcaya sang Tuhan, na, dia jang cere buang dia pung bini, kalo dia pung bini sadia idop tarús deng dia. 13Bagitu ju, kalo ada bini yang dia pung laki sonde parcaya sang Tuhan, na, dia jang cere buang dia pung laki, kalo dia pung laki suka ko dong idop sama-sama tarús. 14Te laki yang sonde parcaya sang Tuhan ju jadi barisi, tagal dia ta'ika deng dia pung bini. Deng bini yang sonde parcaya sang Tuhan ju jadi barisi, tagal dia ta'ika deng dia pung laki. Kalo sonde, na, dong pung ana-ana sonde barisi. Ma deng ini jalan, dong su dapa cap barisi di Tuhan pung muka. 15Ma kalo ada laki ko bini yang sonde parcaya sang Tuhan, yang jalan kasi tenga dia pung pasangan orang parcaya, na, kasi tenga pi sa. Ais, laki ko bini yang parcaya dong sonde ta'ika lai bagitu. Te Tuhan ada pange sang bosong ko jadi Dia pung orang, ko bosong bisa idop tanáng deng dame. 16Bini dong yang parcaya! Bosong mungkin bisa kasi salamat sang bosong pung laki. Mungkin sonde. Deng laki dong yang parcaya! Bosong mungkin bisa kasi salamat sang bosong pung bini. Mungkin ju, sonde. Bosong sonde tau parsís.
Iko bae-bae Tuhan pung Jalan Idop
17Biar bagitu, ma tiap orang pung dudu-badiri karmana waktu Tuhan Allah pange ame sang bosong jadi Dia pung orang, na, idop tarús bagitu su. Sonde usa oba lai, te Tuhan yang su ator bagitu. Beta ajar ini atoran di samua jama'at.
18Umpama, kalo bosong parná sunat ko kasi tunju, bilang, bosong orang Yahudi, baru dari balakang bosong dengar Tuhan pange sang bosong, na, sonde usa manyangkal itu sunat. Deng orang yang sonde sunat waktu dengar Tuhan pange sang dong jadi Dia pung milik, na, sonde usa sunat ko jadi tanda, bilang, dong su jadi Tuhan pung orang. 19Kalo parná sunat, na, sonde ada pung arti apa-apa. Deng kalo sonde sunat, itu ju sonde ada pung arti apa-apa. Yang ada pung arti, andia: kotong bekin iko Tuhan Allah pung parenta dong. 20Waktu Tuhan pili ame sang bosong jadi Dia pung orang, Dia sonde suru bosong sunat ko sonde sunat. Jadi, biar ko bosong tatáp bagitu sa. Sonde parlú oba.
21Beta kasi satu umpama lai. Kalo lu jadi orang pung budak waktu Tuhan pange sang lu, na, biar lu jadi bagitu sa, sonde apa-apa. Ma andekata lu bisa jadi orang bebas, na, jadi bagitu su! Kalo sonde bisa jadi orang bebas, ju sonde apa-apa. 22Te waktu Tuhan pange satu orang budak jadi Dia pung orang, itu budak su jadi ke orang bebas yang karjá kasi dia pung Bos di atas. Deng waktu Tuhan pange satu orang bebas jadi Dia pung orang, itu orang sakarang jadi Kristus pung orang suru-suru. 23Kristus su bayar putus sang bosong deng harga mahal mati pung! Jadi, bosong jang jadi budak kasi orang laen.
24Sodara sayang dong! Waktu Tuhan Allah pange ame sang bosong jadi Dia pung orang, bosong pung dudu-badiri karmana, na, biar bagitu su. Sonde usa oba lai. Kasi tenga bagitu sa, kasi sang Tuhan.
So'al orang yang sonde kawin dong
25Bosong ada tanya sang beta so'al bujang yang sonde parná tidor bacampor dong. Tuhan sonde kasi tau sang beta so'al itu hal. Ma bosong bisa parcaya apa yang beta omong, tagal Tuhan ada kasi tunju Dia pung rasa kasian sang beta. Beta pung pikir bagini: 26Sakarang kotong dapa sangsara macam-macam. Jadi, kalo orang karmana, na, biar bagitu su. Beta pung maksud bagini: 27Kalo lu ada ta'ika deng lu pung bini, na, jang lapás buang sang dia. Kalo lu sonde ta'ika deng lu pung bini lai, na, sonde usa cari-cari ko kawin deng bini baru. 28Ma andekata lu jadi kawin, lu sonde bekin sala apa-apa. Deng kalo ada parampuan yang sonde parná tidor bacampor deng laki-laki jadi kawin, dia sonde bekin sala apa-apa. Ma inga, te orang yang kawin nanti dapa susa macam-macam di ini dunya. Beta pung maksud ko bosong jang susa bagitu.
29Sodara sayang dong! Iko beta pung pikir, bagini: waktu su tamba pende, deng hari kiamat su deka-deka. Ais orang yang ada pung bini, jang taro kira sang dia pung bini sa, ma dia ju musti taro kira sang Tuhan. 30Bagitu ju, kalo ada yang manangis, lebe bae dia bakuat ko jang manangis, ko biar dia bisa taro kira sang Tuhan. Kalo ada yang hati babunga, lebe bae dia bekin diri ke sonde bagitu, ko biar dia bisa taro kira sang Tuhan. Kalo ada yang mampu babeli, lebe bae dia idop sama ke orang yang sonde ada pung milik apa-apa, ko biar dia bisa taro kira sang Tuhan. 31Kalo ada yang pake barang dari ini dunya, lebe bae dia bekin diri ke orang yang sonde bagantong di ini dunya pung barang, ko biar dia bisa taro kira sang Tuhan. Tagal ini dunya pung jalan idop nanti ilang buang.
32Beta mau ko bosong jang bapikir-pikir. Te orang yang sonde kawin tu, dia pung waktu lebe banya ko dia taro kira so'al Tuhan pung mau-mau. Andia ko dia bisa cari jalan ko karjá yang bekin sanáng Tuhan pung hati. 33-34Ma orang yang su kawin ju musti taro kira di ini dunya pung mau-mau. Dia mau taro kira so'al Tuhan pung mau-mau, ma dia ju musti cari jalan ko bekin sanáng dia pung bini. Itu bekin dia pung pikiran jadi tabagi kiri-kanan.
Bagitu ju, parampuan yang sonde ada pung laki lai, deng parampuan yang balóm parná kawin. Dong taro kira so'al Tuhan pung mau-mau, ko dong bisa barisi di hati deng di badan. Ma parampuan yang su kawin, dia pung hati jadi tabagi kiri-kanan. Te dia mau taro kira so'al Tuhan pung mau-mau, ma dia ju musti cari jalan ko bekin sanáng dia pung laki. 35Beta kasi tau ini hal dong sang bosong, ko bosong dapa dia pung bae. Beta sonde mau ko bosong tahiki. Beta pung suka, bosong bekin yang batúl, deng taro kira di Tuhan pung mau-mau, ko bosong pung pikiran sonde tabagi-bagi.
36Kalo laki-laki ada pung calon bini yang su cukup umur ko dia kawin, na, biar dong kawin sa. Apalai kalo itu laki-laki sonde bisa tahan dia pung diri. Dong sonde bekin sala apa-apa bagitu. Jang sampe dong tunda-tunda tarús, ais dia pung ahir, itu laki-laki bekin hal-hal yang sonde batúl. 37Ma kalo dia mampu tahan dia pung diri, dia sonde usa paksa kawin capát-capát. Te dia tau dia mau bekin apa. Biar dia batahan lama ju bae. 38Jadi, laki-laki yang kawin deng dia pung calon bini, itu bae. Deng yang sonde kawin tu, lebe bae lai.
So'al mama janda dong
39Bini ta'ika sampe mati deng dia pung laki. Ma kalo dia pung laki su mati, na, dia bole kawin baru, asal dia pung laki baru tu, orang yang parcaya sang Tuhan ju. 40Iko beta pung pikir, itu janda jadi lebe ontong kalo dia sonde kawin lai. Beta pikir ini nasiat dari Tuhan pung Roh yang ada di beta.
So'al makanan yang orang su pake songgo
(Carita Ulang so'al Jalan Idop 4:35,39; 6:4)
81Sakarang, beta mau omong so'al daging yang orang pake songgo. Kotong samua su tau banya, so'al ini hal dong. Dia pung masala, kalo orang tau banya, dia bisa sombong, te dia pikir dia lebe pintar dari orang laen dong. Lebe bae, kotong basayang deng orang laen sa. Te itu yang bekin samua orang jadi kuat ko bisa batahan lama.
2Kalo ada orang yang anggap diri su tau, itu kasi tunju, bilang, dia pung mangarti balóm langkáp. 3Ma kalo ada orang yang sayang sang Tuhan Allah, Tuhan su kanál sang dia. Itu yang pantíng.
4Jadi, kalo orang makan daging yang parná pake songgo, kotong samua tau, bilang, barang songgo dalam ini dunya, bukan Allah yang batúl. Te ada tatulis, bilang, “Cuma ada satu Tuhan Allah yang batúl.” deng, “samua barang songgo yang orang sémba sonde ada pung arti apa-apa.” 5Ada banya barang di langit deng di bumi yang orang subu, bilang, ‘tuhan’ ko ‘bos’.
6Ma kasi kotong, Tuhan Allah cuma satu sa.
Dia tu, kotong pung Bapa.
Samua-samua ba'akar di Dia.
Kotong bekin samua kasi sang Dia.
Deng kotong pung Bos, cuma satu sa.
Andia, Yesus Kristus.
Tuhan Allah pake sang Yesus,
waktu Dia bekin samua-samua.
Deng kotong ada idop,
tagal Yesus yang kasi kotong idop.
7Ma ada orang yang sonde tau itu hal dong. Dong masi pikir tarús so'al barang songgo dong, sama ke dolu. Andia ko, tiap kali dong makan daging yang orang parná pake songgo, dong ada pikir, “Ini makanan su jadi korban ko pake songgo! Kalo beta makan ini barang, beta masi ta'ika deng hal jahat dong!” Jadi, itu bekin rusak dong pung pikiran, sampe dong sonde bisa pikir lurus lai, tagal dong pung hati sonde kuat. 8Dia pung pasal apa? Makanan sonde bisa bawa kotong pi mangada sang Tuhan Allah, to? Kalo sonde makan, kotong sonde tamba jahat. Deng kalo makan, sonde bekin kotong jadi orang bae, to?
9Ma ati-ati, ó! Biar lu ada pung hak ko bekin satu hal, balóm tantu itu hal jadi bae kasi sang lu. Andekata ada satu sodara orang parcaya yang hati sonde kuat, kalo dia dapa lia lu ada bekin itu hal, ais dia ta'antok, na, itu sonde bae! 10Lu sandiri su tau itu hal sonde jadi apa-apa. Ma kalo sodara orang parcaya yang hati sonde kuat, dapa lia lu ada dudu makan di ruma songgo, nanti dia pikir apa? Tantu dia pikir makan barang songgo ju sonde jadi masala kasi sang dia lai, biar dong pake songgo. 11Lu su mangarti banya hal. Ma kalo lu bekin bagitu, lu bekin rusak orang yang hati sonde kuat. Deng itu orang tu, lu pung sodara orang parcaya. Kristus ju mati kasi sang dia, na! 12Lebe bae pikir bagini: kalo lu bekin lu pung sodara yang hati sonde kuat dong bekin satu hal yang dong anggap sala, lu su bekin sala kasi sang dong. Deng lu ju bekin sala kasi sang Kristus. 13Jadi, kalo beta makan barang yang bekin beta pung sodara orang parcaya jato dalam sala, lebe bae beta sonde usa makan daging macam bagitu. Biar sampe salamanya ju sonde usa sa. Te beta sonde mau ko dong jato dalam sala.
Waktu Tuhan utus Dia pung orang dong, Dia ju kasi dong hak deng kuasa
91Jang pikir, kata, beta sonde ada pung hak ko tulis bagini kasi bosong. Te Tuhan Allah utus sang beta pi jalan kasi tau orang so'al Dia. Beta ju parná lia sang Yesus, kotong pung Bos. Beta ta'ika tarús deng Dia. Bosong samua ju parcaya sang Dia, tagal beta pung karjá. 2Biar orang laen dong sonde tarima beta jadi Tuhan pung utusan, ma tantu bosong su tau, bilang, Tuhan ada utus sang beta ko kasi tau Dia pung pasán sang bosong. Kalo bosong mau cari lai dia pung bukti, na, lia bosong pung dudu-badiri sa. Te bosong masi ta'ika deng kotong pung Bos!
3Beta mau manyao bale kasi orang yang suka lempar sala sang beta, bagini: 4Bosong ada pikir beta deng Barnabas sonde ada pung hak ko tarima makan-minum dari orang yang botong ajar, ko? 5Bosong ada pikir, bilang, botong sonde ada pung hak ko kawin deng parampuan Kristen, yang bisa iko sama-sama ko layani di tampa laen, ko? Padahal Tuhan pung utusan laen dong ada bawa dong pung bini. Petrus sandiri ju bekin bagitu!*Alkitab bahasa Yunani tulis, bilang, ‘Kefas’. Kefas tu, Petrus pung nama laen. 6Ko, bosong pikir cuma beta deng Barnabas sandiri sa yang sonde ada pung hak karjá cari doi, ko botong bisa idop ko ajar orang? 7Bosong pung pikir tu, dia pung dasar apa? Lia sa tantara dong. Dong sonde usa béli dong pung makanan deng pakean. Lia sa orang yang karjá di kabón anggor. Sonde ada yang larang sang dia, bilang, “Lu sonde bole makan itu bua anggor dong!” Lia sa gambala dong. Dia ada pung hak ko ame susu dari domba yang dia jaga.
8Beta sonde omong bagitu iko beta, manusia biasa, pung pikiran sandiri. Te Tuhan Allah pung Atoran dong ju kasi tau hal yang sama. 9Dalam ba'i Musa pung Atoran ada tatulis, bilang, “Waktu sapi ada inja padi ko kasi tapisa buler dari tangke, jang ika mati dia pung mulu ko dia sonde bisa dapa makan.” Bosong pikir Tuhan mau kasi biar ko cuma sapi sa yang bisa makan, ko?aCarita Ulang so'al Jalan Idop 25:4, 1 Timotius 5:18 10-11Sonde! Dia ju ada omong ko taro mata sang botong! Te ju ada tatulis, bilang, “Orang yang bale tana, deng orang yang kasi pisa buler dari tangke, waktu dong ada karjá, dong ju tau, bilang, nanti dong dapa dong pung bagian.” Bagitu ju, ada bae kalo utusan orang Kristen dong bisa tarima dong pung bagian dari dong pung hasil karjá. Te waktu botong ada ajar sang bosong hal-hal dari Tuhan pung Roh, itu sama deng satu orang tani yang batanam. Jadi, waktu botong ajar abis, na, itu sonde apa-apa kalo botong tarima makan-minum dari bosong. Te itu memang pantas!bRoma 15:27 12Orang laen yang ajar sang bosong ada pung hak ko tarima makanan deng barang laen dari bosong, ko? Ais, kalo botong, karmana? Botong pung hak lebe dari dong!
Ma bosong su tau. Botong sonde parná pake botong pung hak ko tuntut bagitu. Botong batahan dalam hal macam-macam, ko jang bekin halangan kasi sang bosong. Te deng bagitu, bosong suka dengar Kristus pung Kabar Bae yang botong carita kasi sang bosong. 13Pikir co! Kapala agama dong yang layani di orang Yahudi pung Ruma Sambayang Pusat, dong idop dari persembahan yang orang bawa. Deng orang yang layani di meja korban, dong bisa makan daging dari binatang yang orang bawa.cCarita Ulang so'al Jalan Idop 18:1 14Bagitu ju, Tuhan ada pasán, bilang, orang yang pung tugas kasi tau Kristus pung Kabar Bae, dong bisa idop dari dong pung hasil karjá. Itu yang batúl.dMateos 10:10, Lukas 10:7
15Biar beta ada pung hak ko idop bagitu, ma beta sonde suka bekin bagitu. Beta sonde tulis ini surat deng maksud ko bosong mulai kasi beta barang. Su lama beta layani sang bosong deng sonde minta apa-apa dari bosong. Jadi, lebe bae beta mati, daripada orang pikir beta mulai minta-minta. 16Biar beta kasi tau orang tarús so'al Tuhan pung Kabar Bae, ma itu sonde jadi dasar ko beta bisa omong bésar. Beta musti kasi tau orang so'al Tuhan, te Tuhan yang utus sang beta bagitu. Kalo beta sonde bekin iko beta pung tugas bagitu, na, beta paya tu! Te pasti hukuman jato kaná sang beta. 17Kalo beta bekin ini karjá cuma tagal beta pung suka sandiri, na, barang yang beta dapa tu, sama ke gaji yang orang karjá dong tarima sa. Ma kalo beta bekin ini karjá tagal Tuhan utus sang beta, itu laen. Te Dia ada parcaya sang beta ko jaga Dia pung barang mahal. 18Jadi, kalo bagitu, beta pung upa apa? Beta sonde parlú tarima gaji! Beta kasi tau Tuhan pung Kabar Bae deng sonde minta apa-apa. Itu yang bekin beta rasa puas. Deng itu rasa puas tu, sama ke beta pung upa. Jadi, biar beta ada pung hak macam-macam ke orang yang pung tugas kasi tau itu Kabar Bae, ma beta sandiri sonde mau pake beta pung hak samua.
19Beta ni, orang bebas yang karjá iko beta pung suka. Orang sonde ada pung hak ko suru beta karjá ini, ko, karjá itu. Biar bagitu, ma beta bekin diri sama ke budak, ko samua orang ada hak ko suru-suru sang beta. Deng bagitu, beta bisa tolong lebe banya orang ko dong batahan iko sang Tuhan Allah. 20Jadi, kalo beta ada bakumpul deng orang Yahudi, na, beta bekin diri ke orang Yahudi, ko tolong orang Yahudi kanál sang Tuhan. Kalo beta ada bakumpul deng orang yang pegang karás Tuhan pung Atoran, beta bekin iko Tuhan pung Atoran, ko beta ju bisa tolong sang dong ko kanál sang Tuhan, (biar beta su tau, bilang, bekin iko itu Atoran sonde bisa bekin beta babae deng Tuhan). 21Kalo beta ada bakumpul deng orang yang sonde tau Tuhan pung Atoran, beta jadi sama ke dong, ko antar bawa sang dong pi Tuhan. (Beta sonde lapás buang Tuhan pung Atoran yang Dia kasi turun lewat ba'i Musa, ma sakarang beta idop pake Kristus pung Atoran.)eMateos 22:34-40, Markus 12:28-34, Lukas 10:25-28, 1 Korintus 13:1-8 22Kasi orang yang pung hati sonde kuat, beta bekin diri sama ke beta pung hati ju sonde kuat, ko beta bisa buju sang dong ko datang di Tuhan Allah. Kasi samua orang, beta bekin diri sama ke dong, ko biar karmana ju, beta bisa tolong kasi salamat orang saparu. 23Beta bekin ini hal dong samua, ko biar samua orang bisa parcaya sang Tuhan pung Kabar Bae. Deng bagitu, botong bisa dapa bagian dalam samua hal yang bae, yang Tuhan suka kasi sang botong. Orang Yunani kasi topi juara sang orang yang manáng
24Beta kasi umpama dari lomba lari. Banya orang iko lari, ma yang dapa juara satu, cuma satu orang sa. Jadi, lu musti lari ukur kuat ko jadi juara kasi sang Tuhan. 25Samua orang yang iko lomba musti disiplín ko cuma bekin iko apa yang dia pung palati kasi tau, to? Dong karjá banting tulang bagitu, ko cuma dapa topi juara yang nanti layu sa. Ma kalo kotong, kotong karjá ko dapa upa yang batahan sampe salamanya. 26Jadi, beta sonde lari sambarang. Ma beta usaha karás ko lari lurus sampe di garis finis. Kalo banding beta deng tukang tinju, na, beta sonde falungku angin, ma beta puku kaná. 27Beta disiplín tinggi, deng lati karás ko beta bisa batahan. Te sonde bae kalo beta kasi tau orang laen so'al Tuhan Allah, padahal beta sandiri langgar atoran, ais Tuhan kasi aut sang beta dari lomba.
Ati-ati deng barang songgo dong!
101Sodara sayang dong! Bosong jang lupa buang itu carita dolu-dolu waktu kotong pung nene-moyang ada di tampa sunyi. Tuhan Allah kasi tunju jalan sang dong samua, pake awan yang jalan di dong pung muka. Ais Dia kasi tapisa aer laut, ju antar sang dong lewat di situ sampe dong kaluar di laut pung sablá deng salamat.aKaluar dari Masir 13:21-22, 14:22-29 2Itu awan deng laut tu, jadi satu umpama. Te kotong pung nene-moyang dong parcaya sang ba'i Musa ko pimpin sang dong, ais dong iko itu awan, deng maso dalam aer laut sama-sama deng dia. Itu sama ke kotong yang parcaya sang Kristus, ju dapa sarani ko kasi tunju, bilang, kotong jadi Dia pung orang, deng kotong dengar sang Dia. 3Kotong pung nene-moyang samua makan makanan yang Tuhan pung Roh sadia kasi sang dong.bKaluar dari Masir 16:35 4Deng dong samua minum aer yang Tuhan pung Roh sadia kasi dong minum. Yang dong minum tu, kaluar dari batu bésar yang Tuhan pung Roh ada kasi tunju sang dong. Dong pi mana sa, na, itu batu su ada. Itu batu tu, andia Kristus.cKaluar dari Masir 17:6, Daftar Sensus 20:11 5Ma Tuhan Allah sonde suka deng orang banya pung bekin-bekin. Ais, waktu dong jalan kuliling di tampa sunyi yang luas tu, na, ada yang mati di situ. Jadi dong kubur dong pung orang di banya tampa.dDaftar Sensus 14:29-30
6Itu samua jadi ko kasi tunju conto, ko kotong jang kapingin bekin jahat sama ke dong.eDaftar Sensus 11:4 7Jang maen songgo, sama ke dong saparu. Di Tuhan pung Tulisan Barisi ada tatulis, bilang, “Ini orang Isra'el dong dudu makan-minum rame-rame di patong sapi ana pung muka. Ais ju dong mulai basonggo.”fKaluar dari Masir 32:6 8Kotong jang maen serong deng orang yang bukan kotong pung laki ko kotong pung bini. Te tempo hari, dong hohongge bagitu, ju ada 23.000 orang yang mati dalam satu hari sa.gDaftar Sensus 25:1-18 9Kotong jang coba-coba bekin jahat macam-macam dolo, ko cari tau, Kristus mau hukum sang kotong, ko sonde. Te orang Isra'el dong saparu mau coba sang Tuhan bagitu, ais Dia kirim datang ular baracon bam-banya yang patok bekin mati sang dong.hDaftar Sensus 21:5-6 10Kotong ju jang mangomek. Te dong saparu maen mangomek tarús, ais ju Tuhan Allah utus Dia pung ana bua dari sorga satu ko bunu bekin mati sang dong.iDaftar Sensus 16:41-49
11Itu hal kaná di orang Isra'el dong, ko jadi conto kasi kotong. Dong su tulis samua, ko kotong bisa balajar deng jang bekin iko dong pung sala. Te hari kiamat su deka-deka datang.
12Inga-inga, é! Sakarang lu pikir, bilang, lu su bisa batahan kuat. Ma lu musti ati-ati, ko lu jang jato. 13Tiap kali lu rasa kapingin bekin jahat, inga te, orang laen su parná rasa coba'an bagitu ju. Ma lu bisa parcaya sang Tuhan ko Dia bekin iko apa yang Dia omong. Te Dia sonde kasi biar lu dapa coba'an lebe dari yang lu bisa tahan. Tiap kali lu dapa coba'an bagitu, na, Dia kasi jalan kaluar sang lu. Dia mau bekin lu kuat batahan, ko lu jang jato.
14Jadi, sodara sayang dong! Kalo orang mau coba paksa sang bosong ko soya sang sosonggo dong, na, lari kaluar dari situ sa! Jang ba'eok lai!
15Beta ba'omong kasi bosong yang tau pikir panjang. Biar bosong timbang sandiri ko dapa tau apa yang beta mau omong tu, batúl. 16Pikir coba ini hal: kalo kotong bakumpul ko makan di Tuhan pung meja, ais ame itu galás ko minta tarima kasi sang Dia, ais kotong minum dari itu galás, dia pung arti, bilang, kotong ada ta'ika deng Kristus. Waktu Dia tumpa Dia pung dara ko mati, itu tingka ke kotong ju iko mati. Kalo kotong bekin pica itu roti, ais kotong makan, dia pung arti sama, andia, kotong ada ta'ika deng Kristus. Jadi, waktu Dia mati, itu tingka ke kotong ju iko mati.jMateos 26:27-28, Markus 14:22-24, Lukas 22:19-20 17Kotong samua ame bagian dari satu balok roti. Jadi, samua yang ame bagian dari satu roti tu, sama ke kotong ta'ika jadi satu badan, biar kotong banya orang. 18Pikir coba bangsa Isra'el dolu-dolu dong. Waktu dong horo binatang di atas meja korban ko sémba sang Tuhan, kapala agama yang horo tu, yang dapa makan dia pung daging. Dia pung arti, dong ta'ika deng Tuhan, deng dong ju ta'ika deng orang yang bawa itu binatang ko bekin korban.kKapala Agama dong pung Atoran 7:6
19-20Beta pung maksud karmana? Waktu orang yang sonde kanál sang Tuhan mau kasi persembahan sang dong pung barang sosonggo, itu sonde ada pung arti apa-apa, ko? Te itu barang sosonggo tu, cuma patong mati sa! Sonde! Beta pung maksud bagini: waktu orang horo binatang jadi korban kasi dong pung barang sosonggo, dong ada songgo sang roh jahat dong. Ma dong sonde sémba sang Tuhan Allah yang batúl. Jadi, beta sonde mau bosong ta'ika deng roh jahat dong bagitu.lCarita Ulang so'al Jalan Idop 32:17 21Kalo bosong ta'ika deng Tuhan, ais minum dari itu galás di Tuhan pung meja, na, bosong sonde bole pi bacampor deng roh jahat dong, deng minum dari dong pung galás waktu orang ada songgo sang dong. Te itu dia pung arti, bilang, bosong ada ta'ika deng roh jahat dong. Bagitu ju, kalo bosong makan di Tuhan pung meja, bosong sonde bole iko makan di dong pung meja. Te itu dia pung arti, bilang, bosong ada ta'ika deng roh jahat dong! Bodo, é! 22Bosong ada pikir karmana? Mau bekin kotong pung Bos camburu, ko? Bahaya tu! Mangkali bosong pikir bosong lebe kuat dari Dia, ko?mCarita Ulang so'al Jalan Idop 32:21
Bekin samua-samua ko angka tinggi-tinggi Tuhan pung nama
23Mangkali bosong bilang, “Beta mau bekin apa sa, bole. Te itu beta pung hak.” Batúl. Ma inga te, sonde samua hal tu, bae kasi sang lu. Deng sonde samua hal, bisa tolong bekin kuat lu pung hati.n1 Korintus 6:12 24Jang cuma cari ontong kasi lu pung diri sandiri. Ada lebe bae, cari ontong kasi orang laen ju.
25Jadi, beta usul bagini: kalo béli daging di pasar, na, makan sa. Sonde usa batanya lai, “Ini daging songgo, ko?” Ko pikir, bilang, “Beta bole makan ini daging, ko sonde?” 26Te di Tuhan pung Tulisan Barisi ada tulis, bilang, “Dunya deng dia pung isi samua tu, kotong pung Bos pung milik.”oLagu Puji dong 24:1
27Kalo ada orang yang balóm parcaya sang Tuhan, bilang, “Mari, datang makan di ruma!” Kalo bosong mau pi, na, pi sa, deng makan samua yang dong kasi sang bosong. Sonde usa tanya, bilang, “Beta bole makan ini barang, ko sonde?” 28(Ma kalo ada orang datang bakusu-kusu, bilang, “Jang makan yang ini, te ini daging songgo,” lebe bae lu sonde usa makan. Lu musti taro kira di itu orang yang datang lapor tu, dia kabaratan, ko sonde. 29Beta pung maksud, pikir bae-bae, iko itu orang pung pikir, bole makan, ko sonde. Jang cuma pikir yang bae kasi lu pung diri sandiri.)
Padahal, beta bole bekin iko beta pung suka. Ma kalo orang laen pikir itu sonde bae dia bekin satu hal, akurang ko beta ju sonde bebas bekin iko beta pung suka, cuma tagal itu hal sonde bae kasi sang itu orang? 30Kalo beta minta tarima kasi sang Tuhan, ais beta makan, akurang ko orang omong kasi jato sang beta?
31Jadi, bosong mau makan ko, minum ko, bekin apa sa, na, bekin samua-samua ko bosong kasi tunju Tuhan Allah pung nama bae. 32Jang bekin susa sang orang Yahudi, ko, orang bukan Yahudi, ko, Tuhan pung orang parcaya dong. 33Bekin sama ke beta ni. Te beta coba-coba ko bekin sanáng sang dong samua dalam samua hal. Beta sonde cuma coba bekin yang bae kasi sang beta sa. Ma beta coba bekin yang bae kasi sang dong samua, ko dong ju dapa salamat.
111Bosong conto sang beta, deng bekin iko beta pung jalan idop. Te beta conto sang Kristus, deng bekin iko sang Dia.a1 Korintus 4:16, Filipi 3:17
Kalo bekin ibadat, na, laki-laki deng parampuan musti kasi tunju hormat iko adat pung biasa
2Beta angka jempol sang bosong, tagal biar karmana ju, bosong inga sang beta tarús. Deng samua hal yang beta su ajar kasi bosong, bosong masi bekin iko. Talalu bae! 3Ma ada satu hal yang beta mau kasi inga sang bosong bagini: jang lupa bosong pung asal dari mana. Tiap laki-laki yang parcaya, ba'akar di Kristus yang jadi dia pung kapala. Parampuan asal dari laki-laki. Deng Kristus datang dari Tuhan Allah.*Ahli bahasa Yunani dong bilang, kefale “kapala” pung arti, 1) tubu pung kapala, deng 2) asal, akar (sumber). Ma dalam bahasa Yunani, kefale pung arti bukan “orang yang parenta”.
4Naa! Laki-laki jang tutu dia pung kapala waktu dia ada sambayang, ko, waktu dia ada kasi tau Tuhan pung pasán. Te itu sama ke dia bekin malu sang Kristus, tagal dia sonde taro hormat iko kotong pung biasa. 5Ma parampuan musti tutu dia pung kapala waktu dia ada sambayang, ko, waktu dia kasi tau Tuhan pung pasán. Te kalo sonde, na, itu sama ke dia bekin malu sang dia pung laki, tagal dia sonde taro hormat iko kotong pung biasa. Deng dia ju bekin malu sang dia pung diri sandiri, sama ke kalo parampuan cukur bekin polik dia pung kapala. 6Te kalo ada parampuan yang sonde mau tutu dia pung kapala ko jadi tanda, bilang, dia taro hormat sang dia pung laki, na, lebe bae dia gunting bekin pende dia pung rambu. Ma kalo dia rasa dia pung kapala botak tu bekin malu sang dia, lebe bae dia tutu dia pung kapala sa.
7Coba pikir bagini: laki-laki sonde parlú tutu ame dia pung kapala, te Tuhan Allah bekin laki-laki iko Dia pung model. Andia ko laki-laki jadi hasil yang kasi tunju Tuhan pung hebat. Deng parampuan ju jadi hasil yang kasi tunju laki-laki pung hebat.bCarita Mula-mula 1:26-27 8Te waktu Tuhan Allah bekin ini dunya, Dia sonde bekin laki-laki dari parampuan. Ma Dia bekin parampuan dari laki-laki. 9Deng Dia sonde bekin laki-laki kasi sang parampuan. Ma Dia bekin parampuan kasi sang laki-laki.cCarita Mula-mula 2:18-19 10Jadi, ada lebe bae parampuan tutu dia pung kapala, ko orang tau, bilang, dia ada pake dia pung hak ko sambayang deng kasi tau Tuhan pung pasán, iko yang batúl. Ana bua dari sorga ju tau bagitu. 11Ma kalo dong ta'ika deng Tuhan, parampuan deng laki-laki sonde badiri sandiri-sandiri. 12Partama kali, Tuhan Allah bekin parampuan dari laki-laki. Ma abis itu, parampuan yang barana ame laki-laki. Deng Tuhan Allah yang bekin ko samua jadi.
13Bosong pikir co! Kalo parampuan sambayang sang Tuhan Allah, deng sonde tutu dia pung kapala, iko bosong, itu bae, ko sonde? 14Iko bosong pung adat di kota Korintus, kalo laki-laki pung rambu panjang, itu bekin malu sang dia, ko? 15Ma kalo parampuan pung rambu panjang, dia talalu bagus, to? Tuhan ada kasi dia rambu panjang ko tutu ame dia pung kapala. Itu yang batúl.
16Ma kalo ada yang mau bakanjar tarús so'al ini hal, inga te, dari botong yang jadi pimpinan, deng dari jama'at-jama'at dong, ini su yang botong pung biasa.
Jang macam-macam kalo makan di Tuhan pung meja
17Sakarang, beta mau omong satu hal lai. Dalam ini hal, beta sonde bisa puji sang bosong. Te waktu bosong ada bakumpul, bosong sonde bekin iko yang batúl, ma bosong tamba lebe kaco lai.
18Partama, beta ada dengar, bilang, waktu bosong bakumpul bekin ibadat, bosong ada tabagi-bagi. Saparu dari yang beta dengar tu, pasti ada yang batúl. 19(Memang, tagal bosong pung blok-blok tu, nanti kantara sapa yang batúl-batúl dengar sang kotong pung Bos, deng sapa yang sonde mau dengar sang Dia.)
20Te waktu bosong orang sarani ada bakumpul ko makan di Tuhan pung meja, bosong musti inga sang Tuhan Yesus. Itu yang batúl. Ma bosong sonde bekin bagitu. 21Dia pung bukti, andia waktu bosong dudu makan, ada yang sonde tunggu orang laen, ada yang makan balalas, deng ada laen lai yang minum mabo. Sampe ada orang laen yang sonde dapa bagian, ko dong jadi lapar. 22Karmana ni!? Bosong sonde ada pung ruma sandiri ko makan-minum di situ, ko? Ko, bosong pung maksud bekin rusak Tuhan pung jama'at pung nama bae? Ko, bosong mau bekin malu orang malarat dong? Bosong mau beta omong karmana? Mau beta puji sang bosong dalam ini hal, ko? Jang harap!
Itu roti deng aer anggor tu, jadi tanda ko bekin kotong inga sang Yesus pung mati
(Mateos 26:26-29; Markus 14:22-25; Lukas 22:14-20)
23Tuhan Yesus sandiri yang kasi tau memang ini hal sang beta, deng beta sarakan lai sang bosong. Bilang, waktu orang dong siap-siap ko mau bunu sang Dia, itu malam Dia angka roti satu balok. 24Ju Dia sambayang minta tarima kasi sang Tuhan Allah. Ais Dia kasi tau Dia pung ana bua dong, bilang, “Makan ini roti. Te ini Beta pung badan. Nanti dong bekin ancor Beta pung badan kasi sang bosong. Jadi bosong musti makan ini roti ko bosong inga sang Beta.” 25Waktu dong su makan abis, Dia ju bekin yang sama deng galás aer anggor, bilang, “Ini aer anggor pung arti, andia: Tuhan Allah mau ika janji baru deng bosong. Deng Beta musti tumpa Beta pung dara sampe Beta mati dolo, baru itu janji bisa jadi. Ais, tiap kali bosong minum aer anggor bagini, na, bosong musti inga Beta pung mati tu.dKaluar dari Masir 24:6-8, Yeremia 31:31-34 26Tiap kali bosong bekin ini acara ko makan roti bagini deng minum dari galás bagini, sampe Beta datang kambali, itu sama ke bosong ada carita ulang so'al Beta pung mati.”
Kalo lu pung hati sonde batúl, na, jang dudu makan di Tuhan pung meja
27Naa! Tagal itu, kalo ada orang yang makan itu roti deng minum dari itu galás ko inga sang kotong pung Bos, ma dia pung hati sonde batúl, nanti Tuhan Allah hukum sang dia. Tagal, itu Tuhan Yesus pung badan deng Dia pung dara. Jadi, kalo orang pung hati sonde batúl, na, dia sonde pantas makan deng minum di situ, te itu bekin hina sang Tuhan Yesus sa. 28Ada lebe bae, tiap orang pareksa dolo dia pung hati sandiri. Ais, kalo dia yakin dia pung hati lurus, baru dia bisa makan itu roti, deng minum itu aer anggor. 29Ma ada orang yang makan deng minum deng hati yang sonde batúl. Te dong pikir, bilang, “Yesus pung mati tu, sonde ada pung arti apa-apa. Yesus pung badan sonde ada arti kasi sang beta.” Naa, orang bagitu tanggong dong pung risiko sandiri, tagal nanti dong kaná hukum. 30Andia ko di bosong pung teng-tenga sana, ada yang sonde kuat, ada yang saki-saki, deng ada yang su mati.
31Ma kalo kotong pareksa bae-bae kotong pung hati dolo, kotong sonde kaná hukum bagitu. 32Kalo kotong pung Bos ada kasi hukum sang kotong, Dia bekin bagitu ko ajar sang kotong iko jalan yang batúl. Te Dia sonde mau kotong kaná hukum, deng nanti ancor abis sama-sama deng samua orang di ini dunya.
33Jadi, sodara sayang dong! Kalo bosong bakumpul ko makan di Tuhan pung meja, na, satu musti tunggu sang satu. 34Kalo ada yang lapar talalu, na, lebe bae makan di ruma dolo. Ais nanti, kalo bosong bakumpul sama-sama, na, bosong jang kaná hukum.
So'al parkara yang laen dong yang bosong ada tanya tu, nanti beta datang di sana, baru beta ator.
Tuhan pung Roh kasi kuasa sang kotong ko bekin tugas macam-macam
121Sodara sayang dong! Beta mau ko bosong mangarti so'al itu kuasa deng karunya yang Tuhan pung Roh ada kasi sang kotong ko kotong pake. 2Bosong su tau, bilang, waktu bosong balóm jadi Tuhan pung orang dong, bosong maen basonggo barang-barang bisu. Bosong iko buta-buta sang dong. 3Tagal itu, beta mau ko bosong mangarti, bilang, sonde mungkin ada orang yang ta'ika deng Tuhan pung Roh Barisi yang bilang, “Kutuk sang Yesus tu!” Deng sonde mungkin ada orang yang sonde ta'ika deng Tuhan pung Roh Barisi, bilang, “Yesus tu, beta pung Bos!”
4Tuhan pung Roh ada kasi orang satu-satu deng dia pung karunya, ko dong kasi jalan dong pung tugas laen-laen. Ma samua karunya dong, datang dari satu Roh. 5Orang dapa karunya macam-macam ko layani orang, ma dong samua cuma dengar dari satu Bos sa. 6Orang dapa tugas macam-macam ko kasi jalan Tuhan pung karjá, ma cuma Tuhan Allah tu, yang tolong sang dong ko kasi jalan itu tugas samua. 7Tuhan kasi tunju Dia pung Roh di tiap orang pung idop deng cara beda-beda, ma dia pung maksud ko samua dapa ontong sama-sama. 8Dia kasi Dia pung Roh pung kuasa di Dia pung orang dong. Saparu tarima kuasa ko dong bisa pikir panjang, ais kasi nasiat yang pas. Saparu tarima kuasa ko kasi tau deng taráng, apa yang dong mangarti. 9Saparu lai, tarima kuasa ko parcaya kuat sang Tuhan Allah, tagal dong ta'ika bae-bae deng Dia pung Roh. Saparu lai, tarima kuasa ko bekin bae orang saki. 10Saparu lai, tarima kuasa ko bekin tanda heran macam-macam yang kasi tunju Tuhan Allah pung hebat. Saparu lai, tarima kuasa ko kasi tau Tuhan pung pasán sang Dia pung orang dong. Saparu lai, tarima kuasa ko dapa tau roh mana yang ba'akar di Tuhan Allah, deng yang mana yang sonde. Saparu lai, tarima kuasa ko bisa omong pake bahasa macam-macam. Saparu lai, tarima kuasa ko kasi tau itu bahasa dong pung arti apa. 11Ma cuma satu Roh yang bekin ko dong samua bisa bekin itu tugas dong. Dia kasi orang satu-satu ko dong mampu karjá iko Roh pung mau.aRoma 12:6-8
Satu badan, deng dia pung bagian macam-macam
12Beta mau banding itu karunya dong deng orang pung badan. Satu badan pung bagian ada macam-macam. Ma itu bagian macam-macam tu, ta'ika jadi satu badan sa.bRoma 12:4-5
Itu sama ke Kristus pung orang dong. 13Kotong samua ta'ika deng satu Roh. Andia ko waktu kotong dapa sarani, kotong jadi sama ke satu bangsa. Biar kotong orang Yahudi, ko orang bukan Yahudi, orang budak ko orang bebas, Tuhan Allah kasi kotong samua satu Roh sa. Itu sama ke kotong samua minum aer yang bawa idop dari parigi yang sama.
14Memang, badan tu, bukan cuma dari satu bagian sa. Te dia tu, jadi dari banya bagian. 15Andekata lu pung kaki bilang, “Beta ni, bukan tangan. Jadi, beta sonde jadi bagian dari lu pung badan.” Biar dia omong bagitu, ma dia masi bagian dari lu pung badan. Batúl, to? 16Deng kalo lu pung talinga bilang, “Beta ni, bukan mata. Jadi, beta sonde jadi bagian dari lu pung badan.” Biar dia omong bagitu, ma dia masi bagian dari lu pung badan. 17Pikir do! Kalo lu pung badan cuma jadi satu mata sa, karmana ko lu bisa dapa dengar? Deng kalo lu pung badan cuma jadi satu talinga sa, karmana ko lu bisa dapa ciom bau?
18Ma bosong su tau, Tuhan Allah bekin sang kotong jadi sama ke satu badan, deng Dia ator dia pung bagian macam-macam, iko Dia pung model. 19Kalo kotong pung badan cuma jadi satu macam bagian, dia pung nama su bukan ‘badan’ lai, to? 20Ma dia pung batúl, kotong pung badan ada pung bagian macam-macam. Itu yang bekin dia jadi satu badan anteru.
21Orang pung mata sonde bisa anggap reme sang itu orang pung tangan, bilang, “Beta sonde parlú sang lu!” Deng orang pung kapala sonde bisa kasi tau sang itu orang pung kaki, bilang, “Beta sonde butu sang lu!” 22Dia pung batúl, andia, ada badan pung bagian yang kotong anggap sonde kuat deng sonde pantíng, ma kotong masi parlú sang dong. 23Ada bagian yang kotong anggap dong pung guna cuma sadiki sa, ma kotong masi piara bae-bae sang dong. Deng ada bagian yang kotong malu kasi tunju, ais kotong tutu bae-bae sang dong. 24Ma kalo bagian yang sonde bekin malu sang kotong, kotong sonde bekin apa-apa sang dong.
Ma Tuhan Allah kumpul samua bagian ko bekin jadi satu badan. Ais Dia ator ko bagian yang kotong anggap sonde pantíng, kotong ju piara bae-bae sang dong, 25te Dia sonde suka kotong pung badan tabagi-bagi. Dia mau ko samua bagian, satu balia deng satu. 26Te kalo satu bagian dapa susa, na, samua ju rasa. Deng kalo satu ada tarima hormat, na, samua ju iko sanáng.
27Bagitu ju deng bosong. Te bosong sama ke Kristus pung badan anteru. Tiap orang parcaya jadi sama ke satu bagian dari Kristus pung badan. 28Te di orang parcaya dong pung teng-tenga, Tuhan Allah kasi kuasa ko bekin tugas macam-macam.
Partama, Dia utus orang saparu pi jalan kasi tau Dia pung pasán.
Kadua, Dia pake orang saparu jadi Dia pung jubir.
Katiga, Dia bekin orang saparu pintar ajar orang so'al Dia.
Tarús, Dia kasi kuasa sang orang saparu ko bisa bekin tanda heran macam-macam ko kasi tunju Dia pung hebat.
Saparu lai dapa kuasa ko bekin bae orang saki.
Saparu lai dapa karunya ko tolong orang.
Saparu lai dapa karunya ko bisa urus orang ko dong karjá sama-sama deng bae.
Deng Dia kasi kuasa sang orang saparu lai, ko dong bisa omong pake bahasa macam-macam.cEfesus 4:11
29Naa, bosong pung pikir karmana? Tuhan Allah utus samua orang ko jalan pi kasi tau Dia pung pasán, ko? Sonde. Dia bekin samua orang jadi Dia pung jubir, ko? Sonde. Dia bekin samua orang pintar mangajar, ko? Sonde. Dia kasi kuasa sang samua orang ko bisa bekin tanda heran, ko? Sonde. 30Dia kasi kuasa sang samua orang ko bekin bae orang saki, ko? Sonde. Dia bekin samua orang bisa omong pake bahasa macam-macam, ko? Sonde. Dia bekin samua orang bisa kasi tau itu bahasa dong pung arti, ko? Sonde.
31Naa! Bosong musti siap sadia ko tarima deng pake karunya yang lebe barguna kasi banya orang dong.
Biar bagitu, ma beta masi mau kasi tunju sang bosong jalan yang paling bae.
Kasi-sayang yang batúl
131Andekata beta bisa ba'omong pake samua macam bahasa, bahasa manusia ko, bahasa dari Tuhan pung ana bua dari sorga ko, ma beta sonde ada pung sayang sadiki ju, dia pung ontong apa? Beta pung omong tu, kosong sa, sama ke gong yang cuma babunyi-babunyi, ko daróm yang babunyi pung-pang pung-pang sa. 2Andekata beta ada pung karunya ko kasi tau Tuhan pung pasán sang Dia pung orang, deng beta tau samua rahasia, deng beta mangarti samua hal orang yang pintar dong tau, deng kalo beta pung parcaya sang Tuhan kuat sampe beta bisa kasi pinda gunung dong, ma beta sonde ada pung sayang sadiki ju, dia pung guna apa? Beta pung bekin tu, sonde ada pung guna apa-apa.aMateos 17:20, 21:21, Markus 11:23 3Kalo beta jual abis beta pung harta, ais bagi kasi dia pung doi samua ko kasi makan orang malarat dong, ko sarakan beta pung badan jadi korban,*Ada tulisan bahasa Yunani saparu yang tulis tamba, bilang, “sarakan beta pung badan jadi korban bakar”. ma beta sonde ada pung sayang sadiki ju, dia pung guna apa? Beta sonde ada dasar ko angka-angka diri ju. Te itu parcuma sa! Sonde ada ontong.
4Te sayang tu, manis.
Sayang tu, sabar.
Sayang tu, sonde tau camburu.
Sayang tu, sonde tau angka-angka diri.
Sayang tu, sonde tau sombong.
5Sayang tu, sonde kasar.
Sayang tu, sonde mau manáng sandiri.
Sayang tu, sonde gampang mara.
Sayang tu, sonde tau simpan hati.
6Sayang tu, sanáng deng apa yang batúl,
deng sonde suka hal yang sonde adil.
7Sayang tu, tahan banting.
Sayang tu, parcaya tarús.
Sayang tu, baharap tarús.
Sayang tu, batahan tarús.
8Sayang sonde tau barenti.
Ma apa yang Tuhan pung jubir dong kasi tau tu, lama-lama sonde parlú lai. Deng kalo orang omong pake bahasa macam-macam, lama-lama ju sonde parlú lai. Deng kalo apa yang orang pintar dong tau, lama-lama ju sonde ada pung guna lai. 9Sakarang, kotong cuma mangarti sadiki sa. Kalo kotong jadi Tuhan pung jubir, kotong cuma kasi tau hal yang balóm langkáp. 10Ma sampe dia pung waktu, nanti samua jadi langkáp. Itu waktu, hal-hal yang sonde langkáp, ju sonde ada pung guna lai.
11Conto bagini: waktu beta masi kici ana, beta ba'omong sama ke ana kici dong biasa ba'omong. Beta ju pikir sama ke ana kici biasa bapikir. Ma sakarang beta su jadi bésar. Andia ko beta sonde batingka sama ke ana kici lai.
12Conto laen lai: sakarang, kotong bisa dapa lia sadiki, ma balóm jalás, sama ke lia pake carmín yang rusak. Ma lama-lama nanti samua jadi jalás. Kotong dapa lia sama ke ada pas di muka idong. Sakarang beta cuma mangarti sadiki sa. Ma lama-lama nanti beta bisa mangarti samua, sama ke yang Tuhan Allah mangarti samua-samua so'al beta pung diri.
13Jadi, sakarang, ada tiga hal yang kotong musti bekin, yang batahan tarús. Andia:
kotong musti parcaya tarús sang Tuhan;
kotong musti baharap tarús, bilang, nanti Dia ator samua jadi bae;
deng kotong musti basayang tarús.
Dari tiga hal ni, yang paling pantíng, andia, sayang. Te sayang yang paling bae dari samua.
Tuhan pung Roh kasi Dia pung orang dong, tugas laen-laen
141Usaha ko basayang dalam samua hal. Te sonde ada hal laen yang lebe pantíng lai. Cari jalan ko Tuhan pung Roh kasi bosong kuasa deng karunya ko bosong bisa bekin hal-hal yang bae. Deng yang bagus, andia, kalo bosong dapa karunya ko kasi tau Tuhan pung pasán. 2Te, kalo orang ada pung karunya ko omong pake bahasa laen, Tuhan pung Roh ada kasi dia kuasa ko kasi tau hal yang balóm jalás. Ma dia sonde omong deng orang laen, te dia cuma omong deng Tuhan sa. Sonde ada orang yang bakumpul di situ, yang mangarti itu orang pung omong tu. 3Ma kalo orang ada pung karunya ko kasi tau Tuhan pung pasán tu, dia ada kasi pasán sang samua orang di situ. Dia kasi bangun orang pung parcaya sang Tuhan, kasi kuat dong pung hati, deng hibur orang yang susa dong. 4Orang yang omong pake bahasa laen, dia kasi kuat dia pung diri sa. Ma orang yang omong kasi tau Tuhan pung pasán tu, dia kasi kuat samua orang yang ada bakumpul, ko jama'at anteru jadi lebe kuat.
5Beta pung suka ko bosong samua bisa omong pake bahasa laen. Ma beta lebe suka ko bosong bisa omong kasi tau Tuhan pung pasán. Te orang yang omong kasi tau Tuhan pung pasán tu, lebe barguna dari orang yang cuma omong pake bahasa laen. Kalo omong pake bahasa laen, itu ju bae, asal ada orang yang bisa kasi tau itu bahasa pung arti. Deng bagitu, itu pasán bisa bekin lebe kuat samua orang di jama'at, ko dong bisa mangarti.
6Sodara sayang dong! Pikir coba ini hal. Andekata beta datang di bosong, ais beta omong pake bahasa yang bosong sonde mangarti, bosong dapa dia pung ontong apa? Sonde ada, to? Ma kalo beta omong kasi bosong, ada lebe bae kalo beta kasi tau Tuhan pung mau. Lebe bae beta buka hal yang dolu sonde jalás. Lebe bae beta tolong sang bosong ko mangarti hal deng lebe bae lai. Lebe bae beta kasi inga Tuhan pung Kata-kata. Lebe bae beta ajar sang bosong. Itu, baru ada pung guna kasi sang bosong, to?
7Bagitu ju deng alat musik dong. Te dong sonde idop, ma dong ada bekin bunyi macam-macam. Pake suling ko, sasando ko, gitar ko, kalo dia pung not sonde roba, tantu orang sonde bisa tau dia ada maen lagu mana, wuang? 8Deng kalo tarompet bekin bunyi yang sonde jalás, karmana ko tantara dong bisa tau dia pung sein ko dong siap-siap baparáng? Sonde bisa, to? 9Bagitu ju kasi bosong. Kalo bosong omong pake bahasa laen, ko pake bahasa yang orang sonde bisa mangarti deng jalás, itu sama ke bosong ada omong deng angin sa. Parcuma sa, te orang sonde bisa tangkap lu pung maksud! 10Ada talalu banya macam bahasa di ini dunya. Tiap bahasa ada dia pung arti sandiri-sandiri. 11Ma kalo beta sonde tau orang laen pung bahasa, itu sonde ada pung arti apa-apa kasi sang beta. Beta sonde mangarti sang dong, deng dong ju sonde mangarti sang beta. Botong satu deng satu jadi orang asing.
12Bagitu ju deng bosong. Bosong mau dapa kuasa deng karunya dari Tuhan. Itu bae. Ma ada lebe bae bosong usaha ko dapa kuasa deng karunya yang bosong bisa pake ko tolong bekin kuat orang parcaya bam-banya dong!
13Jadi, orang yang omong pake bahasa laen, ada lebe bae kalo dia sambayang minta ko Tuhan ju kasi dia karunya ko bisa kasi tau itu bahasa laen pung arti. 14Kalo beta ada sambayang pake bahasa laen, beta sambayang pake beta pung hati, ma beta sonde mangarti beta omong apa. 15Jadi, dia pung bae, beta bekin karmana? Beta pake dua-dua, ma satu-satu deng dia pung waktu. Beta mau sambayang pake beta pung hati. Deng beta ju mau sambayang pake kata-kata yang beta mangarti. Beta mau manyanyi lagu puji sang Tuhan pake beta pung hati. Deng beta ju bisa manyanyi pake kata-kata yang beta mangarti. 16Te kalo lu pake bahasa laen ko angka puji-puji sang Tuhan Allah dari lu pung hati, ais ada orang di situ yang sonde mangarti itu hal dong, karmana dia bisa satu hati deng lu? Waktu lu ada minta tarima kasi sang Tuhan pake bahasa laen, karmana ko dia bisa satuju deng lu, bilang, “Batúl, tu!” Sonde bisa, to? Te dia sonde mangarti lu pung bahasa tu. 17Bisa sa lu minta tarima kasi sang Tuhan bagitu. Ma itu sonde kasi kuat orang laen pung hati.
18Mangkali bosong sonde tau, ma beta omong pake bahasa laen lebe dari bosong samua. Deng beta minta tarima kasi sang Tuhan, tagal Dia bekin beta bisa omong bagitu. 19Ma kalo orang parcaya ada bakumpul, ada lebe bae beta omong pake lima kata sa yang pende yang dong bisa mangarti, ko beta ajar sang dong, daripada beta omong panjang lalolak pake bahasa laen, deng pake kata barangke-rangke, yang dong sonde mangarti.
20Sodara sayang dong! Kalo bosong mau coba mangarti hal, bosong musti balajar pikir ke orang dewasa. Jang bapikir sama ke ana kici dong! Ma deng hal jahat, bosong musti ke ana kici, yang sonde tau bekin hal jahat dong, te dong hati barisi. 21Di Tuhan pung Tulisan Barisi, ada tulis, bilang:
“Kotong pung Bos ada omong, bilang,
‘Beta mau pake orang yang omong pake bahasa laen dong,
ko Beta omong kasi ini bangsa Isra'el.
Ma biar Beta omong karmana ju,
dong sonde mau dengar sang Beta.’”aYesaya 28:11-12
22Tagal itu, bosong dapa lia, kalo orang omong pake bahasa laen, itu jadi tanda kasi orang yang balóm parcaya sang Tuhan, ko dong dapa lia Dia pung kuasa. Itu sonde tolong orang yang su parcaya sang Tuhan dong. Ma kalo orang omong kasi tau Tuhan pung pasán, itu tolong orang yang su parcaya sang Dia. Itu sonde tolong orang yang balóm parcaya sang Dia. 23Andekata bosong samua ada bakumpul, ju bosong samua ada omong pake bahasa laen-laen, ais ada orang yang sonde parcaya, ko orang yang sonde mangarti ini hal dong, maso di bosong pung teng-tenga, nanti dong pikir karmana? Pasti dong bilang, “Ini orang di sini dong su gila, é!”
24Deng andekata bosong samua ada ba'omong kasi tau Tuhan pung pasán, ju ada orang yang sonde parcaya, ko orang yang sonde mangarti ini hal dong, maso di bosong pung teng-tenga. Pasti itu orang mau dengar apa yang bosong ada omong tu. Jadi, apa yang bosong omong tu, kasi tunju dia pung sala-sala, sampe dia mau pareksa deng alus-alus dia pung idop sandiri. 25Ju hal-hal jahat yang dia sambunyi dalam dia pung hati, nanti jadi tabuka ko samua orang dapa tau. Ais ju, itu orang nanti tikam lutut ko sémba sang Tuhan Allah, bilang, “Wee! Su jalás Tuhan Allah ada di bosong pung teng-tenga!”
Samua hal yang kotong bekin, na, bekin iko dia pung batúl. Jang kaco-kaco
26Jadi, sodara sayang dong! Kalo bosong ada bakumpul, tiap orang ada dia pung karunya. Ada yang manyanyi lagu puji sang Tuhan Allah. Ada yang ajar orang so'al Tuhan. Ada yang buka kasi tau hal dari Tuhan, yang dolu ada tasambunyi. Ada yang omong pake bahasa laen. Deng ada yang bisa kasi tau itu bahasa pung arti. Samua hal tu, dong musti bekin ko kasi kuat orang laen dong pung parcaya.
27Kalo ada yang suka omong pake bahasa laen, itu bae. Ma biar dua ko tiga orang sa, cukup su. Sonde usa bam-banya. Satu omong abis dolo, baru satu omong lai. Deng musti ada orang yang bisa kasi tau dong pung bahasa pung arti. 28Andekata kalo sonde ada orang yang bisa kasi tau itu bahasa pung arti, na, sonde usa omong pake bahasa laen di orang banya dong pung muka. Biar ko dong omong bagitu dalam dong pung hati sandiri sa. Dong ju bisa omong deng Tuhan bagitu.
29Kalo bosong ada bakumpul, biar dua ko tiga orang sa yang omong kasi tau Tuhan pung pasán. Yang laen dong musti timbang bae-bae dong pung omong tu. 30Ma andekata Tuhan ada buka kasi mangarti satu hal yang dolu sonde jalás, kasi sang satu orang yang dudu dengar di situ, na, itu orang musti kasi tau itu pasán kasi samua yang ada di situ. Deng orang yang ada omong di muka musti barenti, ko kasi salák sang orang yang baru dengar dari Tuhan tu, ko dia omong. 31Dia pung batúl, bosong samua bisa kasi tau Tuhan pung pasán. Ma kasi tenga satu orang omong dolo, ais baru dia pung tamán. Deng bagitu, samua orang bisa dengar, samua bisa balajar, deng samua bisa rasa dong pung hati jadi lebe kuat. 32Inga te, orang yang omong kasi tau Tuhan pung pasán, ju musti tau ator dia pung diri. Ais, satu bisa tunggu satu, te yang laen bisa tahan dia pung diri. 33Te sonde ada kaco di Tuhan Allah. Samua ta'ator deng tanáng sa.
Di mana-mana, kalo orang parcaya dong bakumpul, dia pung biasa bagini: 34Parampuan dong musti dudu tanáng. Dong jang mulu banya. Dong musti dengar-dengar sang pimpinan dong. Te Tuhan Allah pung Atoran ju omong bagitu, to? 35Kalo ada yang mau tanya satu hal, na, biar tunggu dia pulang dolo, baru tanya sang dia pung laki sa. Te kalo parampuan dong baribut dalam ruma sambayang, itu bekin malu sa!
36Bosong pung pikir karmana!? Te Tuhan Allah pung Kata-kata sonde datang dari bosong! Deng Dia pung Kata-kata sonde kasi sang bosong di kota Korintus sandiri sa! Pikir bae-bae dolo! 37Kalo ada orang yang anggap diri bisa kasi tau Tuhan pung pasán, ko, pikir dia ada tarima kuasa dari Tuhan pung Roh, na, dia sandiri tau, bilang, itu hal yang beta ada tulis kasi bosong tu, bukan atoran dari beta, ma itu parenta dari Yesus, kotong pung Bos. 38Kalo ada orang yang sonde mau tarima ini hal dong, na, bosong jang tarima sang dia.
39Sodara sayang dong! Pasang kaki ko bosong dapa kuasa ko bisa omong kasi tau Tuhan pung pasán. Deng jang larang orang, bilang, dong sonde bole omong pake bahasa yang laen. 40Jadi, kalo bosong bakumpul, na, kasi jalan samua deng batúl, iko yang pantas. Satu hal jalan dolo, baru yang laen iko. Kasi jalan samua deng ta'ator. Jang kaco-kaco.
Kristus su idop kambali dari Dia pung mati
151Sodara sayang dong! Beta mau ko bosong inga Tuhan pung Kabar Bae yang beta su kasi tau sang bosong dari dolu. Bosong tarima ame ju batahan iko tarús sang itu Kabar. 2Te itu Kabar tu, yang bisa kasi salamat sang bosong, asal bosong bapegang kuat tarús sang dia. Ma kalo bosong sonde parcaya tarús sang Tuhan Allah, bosong pung parcaya tu, parcuma sa.
3Beta ju su ajar sang bosong hal-hal yang paling pantíng, yang dolu orang su parná ajar sang beta. Andia: Kristus, yang Tuhan Allah su kirim datang tu, su mati ko kasi salamat sang kotong dari kotong pung sala-sala, parsís ke Tuhan pung Tulisan Barisi ada tulis dari dolu.aYesaya 53:5-12 4Ju dong kubur sang Dia. Ais, dia pung lusa, Tuhan kasi idop kambali sang Dia, parsís ke Tuhan pung Tulisan Barisi ada tulis memang dari dolu.bLagu Puji dong 16:8-10, Mateos 12:40, Utusan dong pung Carita 2:24-32 5Ais ju, Kristus kasi tunju Dia pung diri sang Petrus.*Alkitab bahasa Yunani tulis, bilang, “Kefas”. Kefas tu, Petrus pung nama laen. Dia ju kasi tunju Dia pung diri sang Dia pung ana bua dua blas orang dong.cMateos 28:16-17, Markus 16:14, Lukas 24:34, 36, Yohanis 20:19 6Ais satu kali, Dia ju kasi tunju Dia pung diri sang lebe dari lima ratus orang parcaya. Te samua dapa lia sang Dia na! Dari dong tu, ada banya yang masi idop. Cuma sadiki sa yang su mati. 7Ais, Dia kasi tunju diri sang bu Yakobis. Ais ju Dia kasi tunju diri sang Dia pung utusan dong samua.
8Naa! Beta yang paling kakorek ju dapa lia sang Dia. Te beta sama ke ana bungsu yang lahir paling balakang.dUtusan dong pung Carita 9:3-6 9Tuhan pung utusan yang laen dong, samua lebe pantíng dari beta. Kalo iko yang batúl, sonde pantas beta jadi Dia pung utusan. Te dolu, beta yang bekin sangsara deng siksa sang Tuhan pung orang dong di mana-mana.eUtusan dong pung Carita 8:3 10Ma Tuhan Allah kasi tunju Dia pung hati bae sang beta. Ais, Dia yang bekin sang beta ko jadi sama ke sakarang. Waktu Dia ada bekin hal bae kasi sang beta, Dia sonde buang-buang waktu parcuma. Dia pung ujung, beta yang pasang kaki lebe dari samua! Padahal bukan beta yang karjá, ma Tuhan pung hati bae yang ada karjá di beta pung idop.
11Jadi, sonde pantíng kalo beta yang ajar, ko orang laen dong yang ajar. Te botong samua ada ajar hal yang sama. Botong kasi tau orang so'al Tuhan pung Kabar Bae tarús-tarús. Tagal itu, bosong jadi parcaya sang itu Kabar Bae yang sama tu.
Orang mati, nanti idop kambali
12Botong biasa ajar, bilang, Kristus, yang Tuhan su kirim datang tu, su idop kambali dari Dia pung mati. Jadi, akurang ko bosong saparu bilang, “Orang mati dong, sonde idop kambali”? Dia pung dasar apa? 13Te, andekata orang mati sonde idop kambali, dia pung arti, bilang, Kristus ju sonde idop kambali! 14Deng kalo Kristus sonde idop kambali, samua-samua yang botong biasa kasi tau sang orang dong, sonde ada pung guna. Deng bosong pung parcaya sang Dia, parcuma sa! 15-16Deng kalo batúl orang mati sonde idop kambali, botong ju jadi saksi omong kosong so'al Tuhan Allah. Te botong biasa ajar, bilang, “Tuhan Allah yang kasi idop kambali sang Kristus!” Memang botong kasi tau bagitu. Ma andekata orang mati sonde idop kambali, dia pung arti, bilang, Tuhan Allah sonde parná kasi idop kambali sang Kristus. 17Pikir coba ini hal: kalo Kristus sonde idop kambali, bosong pung parcaya sang Tuhan Allah parcuma sa! Te bosong masi pikol bosong pung sala-sala dong! 18Bukan itu sandiri sa, te samua orang yang su mati dong, yang dolu ta'ika deng Kristus, kalo Kristus sonde parná idop kambali, dong ju mati deng tapisa buang dari Tuhan Allah. 19Kotong ada basandar sang Kristus, bilang, nanti Dia mau bekin yang bae kasi kotong. Ma andekata kotong pung harap bagitu, cuma jadi dalam ini dunya sa, na, itu parcuma sa! Deng kotong jadi orang yang paling kasian dari samua!
Tagal Kristus idop kambali, apa yang nanti jadi?
20Padahal sonde bagitu, to? Te yang batúl, andia: Kristus, yang Tuhan Allah su kirim datang tu, su idop kambali dari Dia pung mati! Deng bukan Dia sandiri sa, te nanti orang parcaya yang su mati dong, ju idop kambali. Kristus sama ke hasil partama, yang kasi tunju, bilang, dong yang mati tu, nanti idop kambali iko sang Dia. 21Dolu-dolu, cuma satu orang sa, andia Adam, yang langgar Tuhan pung parenta. Jadi, dia pung hukuman, andia mati. Itu hukuman ju jato kaná di kotong manusia samua. Ma sakarang, ada satu orang lai, andia Kristus, yang idop iko Tuhan pung parenta. Jadi, tagal Dia pung bae, orang mati bisa idop kambali! 22Samua orang yang langgar Tuhan pung parenta, ju kaná hukuman mati, sama ke Adam. Bagitu ju, samua orang yang ta'ika deng Kristus, nanti Tuhan Allah kasi idop kambali sang dong.
23Ma satu-satu deng dia pung waktu. Kristus jadi orang partama yang idop kambali, sama ke hasil partama tadi tu. Deng nanti, kalo Dia su datang kambali di ini dunya, baru Dia pung orang dong ju idop kambali. 24Ais itu, baru dunya kiamat. Itu waktu, Kristus jadi Raja yang kasi ancor samua kuasa, samua parenta, deng samua ilmu yang bamusu deng Tuhan. Dia ju jadi Raja yang sarakan kambali Dia pung hak parenta sang Tuhan Allah, Dia pung Bapa.
25Te Dia musti pegang parenta tarús, sampe Tuhan Allah bekin kala samua yang malawan sang Kristus, ko dong ta'alok sang Dia.fLagu Puji dong 110:1 26Ada satu hal lai yang bamusu deng kotong manusia. Andia, kotong musti mati. Ma yang tarahir, Tuhan ju mau kasi kala sang mati pung kuasa. Abis Dia bekin bagitu, sonde ada orang yang mati lai. 27Di Tuhan pung Tulisan Barisi ada tulis, bilang, “Tuhan bekin samua yang kala ko tondo sang itu Orang yang Dia janji mau kirim datang.” Naa! Waktu tulis, bilang, “samua yang kala ko tondo sang Dia pung Orang”, su jalás, bilang, Tuhan Allah sonde tamaso di situ. Te Tuhan sandiri yang angka sang Dia ko jadi Bos kasi samua.gLagu Puji dong 8:6 28Nanti kalo samua dengar batúl sang Tuhan Allah pung Ana, itu Ana nanti sarakan samua kambali sang Dia pung Bapa, yang su angka Dia jadi Bos dari samua. Ais ju, Tuhan Allah pegang parenta tarús dalam samua hal, kasi sang samua orang.
Andekata orang mati sonde idop kambali
29Ada orang yang mau sarani ko ganti orang mati yang balóm sarani. Ma kalo orang mati sonde idop kambali, akurang ko dong mau sarani kasi sang orang mati?Ini ayat sonde jalás. Adat ke “dapa sarani ko ganti orang mati” sonde ada di ayat laen di anteru buku Tuhan pung Janji yang Baru. 30Deng akurang ko botong mau ame risiko mati tarús, kalo orang mati sonde idop kambali? 31Te beta maen amper mati tiap hari! Ma sodara sayang dong! Beta sumpa, beta rasa sonde apa-apa andekata beta mati. Te beta bisa angka muka, tagal bosong ta'ika tarús deng kotong pung Bos Yesus Kristus, yang Tuhan Allah su kirim datang. 32Tempo hari, waktu beta masi di kota Efesus, beta maen bacakar deng itu orang dong yang sama ke binatang utan yang jahat. Ma kalo beta cuma bakalai ko beta bisa manáng sandiri, bukan kasi sang Tuhan, itu parcuma sa. Sonde ada pung guna! Te kalo batúl orang mati sonde idop kambali, ada lebe bae kotong iko-iko orang pung omong sa, yang bilang,
“Mari ko kotong bapesta rame-rame,
deng makan-minum ena-ena sa,
te beso kotong su mati!”hYesaya 22:13
33Bosong jang kaná tipu ko iko pikir bagitu! Te ada kata-kata yang bilang,
“Kalo lu satu kaki deng orang jahat dong,
itu bekin lu serong dari jalan idop yang lurus.”
34Jang bekin jahat lai! Barenti su! Ator lu pung diri! Bekin yang batúl sa! Yang batúl, bosong musti rasa malu, te di bosong pung teng-tenga, masi ada orang yang balóm kanál sang Tuhan Allah.
Kalo kotong idop kambali, nanti kotong pung badan karmana?
35Ada yang tanya, “Kalo orang mati idop kambali, nanti dia pung cara karmana? Deng dong pung badan jadi karmana?”
36Bodo, é! Te kalo tanam bibit, itu bibit musti ancor dalam tana dolo, baru dia bisa idop deng banupuk. 37Deng bibit yang kotong tanam, dia pung model sonde sama ke barang yang banupuk deng badaon. Dia bibit karíng sa, macam ke gandum ko, padi ko, bibit laen. 38Satu-satu iko dia pung model, iko Tuhan pung mau. Te Dia yang su putus tanaman satu-satu pung model.
39Binatang deng manusia ju bagitu. Satu-satu deng dia pung model, iko Tuhan pung mau. Ais, manusia pung badan, iko manusia pung model. Binatang pung badan dong, satu-satu deng dia pung model. Burung deng dia pung. Ikan deng dia pung. Yang laen lai deng dia pung.
40Ada barang di langit, deng ada barang di bumi. Yang di langit ada dong pung hebat. Ma itu hebat, laen dari yang ada di bumi. Yang di bumi ju ada dong pung hebat. Ma itu hebat, laen dari yang ada di langit. 41Kalo di langit, matahari pung hebat laen; bulan pung hebat laen; deng bintang dong ju pung hebat laen-laen. Satu-satu deng dia pung model. Satu-satu deng dia pung hebat. Jadi, samua ada pung hebat, to?
42Naa! Kalo orang mati idop kambali, itu sama ke bibit tadi tu. Te kalo su kubur orang mati, dia pung mayat jadi rusak buang, to? Ma kalo dia idop kambali, dia su sonde sama ke dolu lai. Te kalo su idop kambali, dia sonde bisa mati lai. 43Waktu kotong kubur orang mati, kotong rasa itu mayat kamomos. Ma kalo itu orang su idop kambali, na, dia pung hebat lai! Te dia jadi barisi! Orang mati sonde bisa bekin apa-apa waktu orang kubur sang dia. Ma waktu dia su idop kambali, dia jadi talalu kuat! 44Kalo orang masi idop, dia cuma tau pikir deng rasa sa, to? Ma, waktu dia mati, ko idop kambali, na, Tuhan pung Roh kasi sang dia idop yang batúl. Deng dia su sonde sama ke dolu lai.
45Manusia partama yang sama ke kotong, andia Adam. Iko Tuhan pung Tulisan Barisi, ada tulis, bilang, “dia jadi manusia yang idop, yang tau pikir deng rasa.” Ma manusia yang model ke Adam yang paling di atas tu, andia Kristus. Dia pung Roh yang bisa kasi orang idop yang batúl.iCarita Mula-mula 2:7 46Yang partama tu, andia orang yang cuma tau pikir deng rasa sa, ais dia bisa mati. Ma yang su idop kambali tu, andia orang yang dapa idop yang batúl dari Tuhan pung Roh. 47Manusia model partama di bumi tu, ada bekin dari tana isi. Ma yang model kadua tu, andia Kristus, ada datang dari langit. 48Kotong yang idop di bumi, model sama ke manusia partama, yang Tuhan bekin dari tana isi. Ma orang yang ta'ika deng Tuhan Allah di langit, model sama ke Kristus yang datang dari langit. 49Kotong sakarang model sama ke Adam yang Tuhan bekin dari tana isi. Ma lama-lama kotong ganti model baru, yang sama ke Kristus yang datang dari langit.
50Sodara sayang dong! Yang beta mau kasi tau sang bosong, bagini: kotong yang jadi manusia model partama, kotong pung badan dari dara deng tulang. Deng bagitu, kotong sonde bisa tarima kotong pung pusaka ko jadi Tuhan Allah pung ana di sorga. Sonde bisa! Te orang model ke itu, nanti dong pung badan rusak buang, ais dong sonde bisa tarima hal yang batahan tarús.
51Jadi, dengar bae-bae! Te beta mau buka kasi bosong satu rahasia. Nanti ada orang parcaya saparu yang sonde mati. Ma kotong samua nanti ganti model baru. 52Waktu tarompet pung bunyi paling tarahir, samua ni jadi deng takuju sa. Lebe capát dari lu pung kajáp mata. Te waktu tarompet babunyi, itu waktu ju orang mati dong idop kambali. Deng kalo dong su idop kambali, dong sonde mati ulang lai, deng sonde rusak ulang. Bagitu ju deng kotong. Kotong samua jadi model baru.j1 Tesalonika 4:15-17 53-54Te kotong pung badan yang sakarang bisa rusak, mau roba jadi model yang sonde bisa rusak lai! Deng kotong yang sakarang bisa mati, mau roba jadi model yang sonde bisa mati lai! Itu bekin iko apa yang tatulis memang dalam Tulisan Barisi, bilang,
“Tuhan su kasi ancor mati pung kuasa,
deng su manáng dari dia!
Andia ko kotong su sonde mati lai.”kYesaya 25:8
55“He, Mati!
Lu pung kuasa ada di mana?
He, Mati!
Lu pung dedek di mana lai?”lHosea 13:14
56Akurang ko mati ada bawa rasa saki kasi kotong manusia? Itu tagal kotong ada bekin sala. Andia tu! Akurang ko kotong pung sala-sala ada pung kuasa bagitu? Itu tagal Tuhan Allah pung Atoran kasi tunju, bilang, kotong pung sala-sala ada langgar Dia pung Parenta. Andia tu! 57Ma sakarang, samua su jadi laen! Ais kotong samua minta tarima kasi bam-banya sang Tuhan Allah. Te Dia yang bekin kotong bisa manáng atas hal jahat dong, lewat kotong pung Bos Yesus Kristus, pung bekin. Deng Kristus yang manáng batúl!
58Jadi, sodara sayang dong! Batahan kuat! Jang tagoyang! Bosong pung karjá kasi sang Tuhan musti batamba bae, deng batamba banya. Te bosong su tau, bilang, bosong pung karjá banting tulang kasi sang kotong pung Bos tu, sonde parcuma.
Doi yang orang kasi ko bantu Tuhan pung orang dong
161Sakarang, beta mau tulis so'al itu doi yang bosong su kumpul ko bantu Tuhan pung orang dong di Yerusalem. Beta su kasi tau orang parcaya dong di propinsi Galatia, karmana dong musti pake itu doi. Sakarang, bosong ju musti bekin iko.aRoma 15:25-26 2Tiap hari minggu, samua orang musti simpan dong pung doi sadiki, dari dong pung hasil karjá. Jang tunggu beta datang, baru bosong mulai ba'urus kumpul doi. 3Ais, kalo beta su datang, na, bosong kasi tunju bosong pung orang yang bosong parcaya, ko bawa itu doi bantuan kasi Tuhan pung orang dong di Yerusalem. Ais, nanti beta tulis surat ko kasi kanál sang dong deng pimpinan jama'at di sana. 4Deng, kalo bosong pikir ada bae kalo beta ju iko, na, botong bisa pi sama-sama.
Paulus susun rancana ko mau jalan pi banya tampa
5Kalo beta su jalan kuliling di propinsi Makedonia, baru beta pi di bosong sana. Ma beta masi mau pi Makedonia dolo.bUtusan dong pung Carita 19:21 6Ais itu, baru beta mau tenga tahan deng bosong sadiki lama; mungkin sampe satu musim dingin anteru. Ais ju, bosong bisa antar beta sampe di tampa barikut. 7Beta pung maksud datang di bosong, bukan cuma sabantar sa. Te beta mau tenga deng bosong sadiki lama, kalo itu iko Tuhan pung mau. 8Ma beta masi mau tenga di kota Efesus sini sampe hari bae Pentakosta, andia 50 hari abis hari bae Paska.cKapala Agama dong pung Atoran 23:15-21, Carita Ulang so'al Jalan Idop 16:9-11 9Tagal di sini ada banya sampat yang talalu bae ko beta masi bisa karjá banya, biar lai ada banya orang yang lawan Tuhan pung karjá.dUtusan dong pung Carita 19:8-10
10Kalo Timotius jadi datang di bosong, tarima sang dia deng bae-bae, ko dia sonde usa pikir-pikir. Te dia tu, kotong pung Bos pung orang karjá, sama ke beta.e1 Korintus 4:17 11Jang kasi biar orang lia sang dia deng mata sablá. Tolong sang dia, sampe dia pulang deng salamat, ko dia bisa datang kambali di beta. Te beta deng sodara laen dong, ada tunggu-tunggu sang dia.
12Ada lai satu hal. Beta su buju sang kotong pung sodara Apolos, ko dia pi lia sang bosong deng sodara laen dong. Ma dia balóm mau pi sakarang. Nanti sa, kalo dia dapa waktu yang bae, baru dia pi situ.
Bekin satu hal lai
13Bosong musti jaga diri bae-bae! Bosong musti batahan ko parcaya tarús sang Tuhan! Jang taku! Bekin kuat diri! 14Bosong bekin apa sa, na, kasi tunju bosong pung sayang.
15Sodara sayang dong! Bosong samua tau, bilang, bu Stefanus deng dia pung isi ruma jadi orang partama yang parcaya sang Kristus di propinsi Akaya sana. Ju, dong karjá banting tulang ko layani samua orang parcaya di sana. Jadi, beta minta kof1 Korintus 1:16 16bosong dengar-dengar sang orang macam bagitu. Andia, orang yang karjá ukur kuat ko sama-sama layani orang parcaya dong.
17Beta rindu mau lia sang bosong. Ais, beta pung hati babunga, te bu Stefanus, bu Fortunatus, deng bu Akaikus ada datang di sini. Deng bagitu, dong ganti sang bosong. 18Dong kasi kuat beta pung hati, sama ke dong kasi kuat bosong pung hati ju. Bosong musti taro hormat kasi orang macam bagitu dong.
Paulus titip salam kasi samua
19Jama'at-jama'at di propinsi Asia ada titip salam kasi bosong. Bu Akila, dia pung bini, susi Priskila,*Alkitab bahasa Yunani di sini tulis, bilang, “Priska”. Priska deng Priskila tu, andia satu nama. deng samua orang laen yang biasa bakumpul di dong pung ruma ju ada titip salam, te dong ju ta'ika tarús deng kotong pung Bos.gUtusan dong pung Carita 18:2 20Samua orang parcaya di sini ju ada titip salam.
Kalo bosong bakumpul, na, basambut satu deng satu pake ciom manis yang pantas kasi orang parcaya dong.
21Coba lia do! Te beta, Paulus ni, pake beta pung tangan sandiri ko tulis bagini: Saloom!
22Sapa yang sonde ada pung sayang sang kotong pung Bos, nanti Tuhan Allah kasi hukum sang dia.
Beta suka togor sang orang, pake botong orang Yahudi pung bahasa Aram, bilang, “Marana ta!” Dia pung arti, bilang, “Bos, é! Datang su!”
23Beta minta ko Yesus, kotong pung Bos, kasi tunju Dia pung hati bae sang bosong.
24Beta sayang sang bosong samua, tagal kotong sama-sama ta'ika deng Kristus, yang Tuhan su kirim datang.
Sampe di sini sa. Saloom!
Dari beta,
Paulus

*1:12: Alkitab bahasa Yunani tulis, bilang, “Kefas”. Kefas tu, Petrus pung nama laen.

*3:22: Alkitab bahasa Yunani tulis, bilang, Kefas. Kefas tu, Petrus pung nama laen.

*9:5: Alkitab bahasa Yunani tulis, bilang, ‘Kefas’. Kefas tu, Petrus pung nama laen.

*11:3: Ahli bahasa Yunani dong bilang, kefale “kapala” pung arti, 1) tubu pung kapala, deng 2) asal, akar (sumber). Ma dalam bahasa Yunani, kefale pung arti bukan “orang yang parenta”.

*13:3: Ada tulisan bahasa Yunani saparu yang tulis tamba, bilang, “sarakan beta pung badan jadi korban bakar”.

*15:5: Alkitab bahasa Yunani tulis, bilang, “Kefas”. Kefas tu, Petrus pung nama laen.

15:29: Ini ayat sonde jalás. Adat ke “dapa sarani ko ganti orang mati” sonde ada di ayat laen di anteru buku Tuhan pung Janji yang Baru.

*16:19: Alkitab bahasa Yunani di sini tulis, bilang, “Priska”. Priska deng Priskila tu, andia satu nama.

a1:2: Utusan dong pung Carita 18:1; Yoel 2:32

b1:12: Utusan dong pung Carita 18:24

c1:14: Utusan dong pung Carita 18:8, 19:29, Roma 16:23

d1:16: 1 Korintus 16:15

e1:19: Yesaya 29:14

f1:20: Ayub 12:17, Yesaya 19:12, 33:18, 44:25

g1:31: Yeremia 9:24

a2:3: Utusan dong pung Carita 18:9

b2:9: Yesaya 64:4

c2:16: Yesaya 40:13

a3:2: Ibrani 5:12-13

b3:4: 1 Korintus 1:12

c3:6: Utusan dong pung Carita 18:4-11, 24-28

d3:16: 1 Korintus 6:19, 2 Korintus 6:16

e3:19: Ayub 5:13

f3:20: Lagu Puji dong 94:11

a4:12: Utusan dong pung Carita 18:3

b4:13: Ibrani 11:38

c4:16: 1 Korintus 11:1, Filipi 3:17

a5:1: Carita Ulang so'al Jalan Idop 22:30

b5:6: Galatia 5:9

c5:7: Kaluar dari Masir 12:5

d5:8: Kaluar dari Masir 13:7, Carita Ulang so'al Jalan Idop 16:3

e5:13: Carita Ulang so'al Jalan Idop 13:5, 17:7, 19:19; 22:21,24; 24:7

a6:12: 1 Korintus 10:23

b6:16: Carita Mula-mula 2:24

c6:19: 1 Korintus 3:16, 2 Korintus 6:16

a7:10-11: Mateos 5:32, 19:9, Markus 10:11-12, Lukas 16:18

a9:9: Carita Ulang so'al Jalan Idop 25:4, 1 Timotius 5:18

b9:11: Roma 15:27

c9:13: Carita Ulang so'al Jalan Idop 18:1

d9:14: Mateos 10:10, Lukas 10:7

e9:21: Mateos 22:34-40, Markus 12:28-34, Lukas 10:25-28, 1 Korintus 13:1-8

a10:1: Kaluar dari Masir 13:21-22, 14:22-29

b10:3: Kaluar dari Masir 16:35

c10:4: Kaluar dari Masir 17:6, Daftar Sensus 20:11

d10:5: Daftar Sensus 14:29-30

e10:6: Daftar Sensus 11:4

f10:7: Kaluar dari Masir 32:6

g10:8: Daftar Sensus 25:1-18

h10:9: Daftar Sensus 21:5-6

i10:10: Daftar Sensus 16:41-49

j10:16: Mateos 26:27-28, Markus 14:22-24, Lukas 22:19-20

k10:18: Kapala Agama dong pung Atoran 7:6

l10:20: Carita Ulang so'al Jalan Idop 32:17

m10:22: Carita Ulang so'al Jalan Idop 32:21

n10:23: 1 Korintus 6:12

o10:26: Lagu Puji dong 24:1

a11:1: 1 Korintus 4:16, Filipi 3:17

b11:7: Carita Mula-mula 1:26-27

c11:8-9: Carita Mula-mula 2:18-19

d11:25: Kaluar dari Masir 24:6-8, Yeremia 31:31-34

a12:4-11: Roma 12:6-8

b12:12: Roma 12:4-5

c12:28: Efesus 4:11

a13:2: Mateos 17:20, 21:21, Markus 11:23

a14:21: Yesaya 28:11-12

a15:3: Yesaya 53:5-12

b15:4: Lagu Puji dong 16:8-10, Mateos 12:40, Utusan dong pung Carita 2:24-32

c15:5: Mateos 28:16-17, Markus 16:14, Lukas 24:34, 36, Yohanis 20:19

d15:8: Utusan dong pung Carita 9:3-6

e15:9: Utusan dong pung Carita 8:3

f15:25: Lagu Puji dong 110:1

g15:27: Lagu Puji dong 8:6

h15:32: Yesaya 22:13

i15:45: Carita Mula-mula 2:7

j15:51-52: 1 Tesalonika 4:15-17

k15:54: Yesaya 25:8

l15:55: Hosea 13:14

a16:1: Roma 15:25-26

b16:5: Utusan dong pung Carita 19:21

c16:8: Kapala Agama dong pung Atoran 23:15-21, Carita Ulang so'al Jalan Idop 16:9-11

d16:8-9: Utusan dong pung Carita 19:8-10

e16:10: 1 Korintus 4:17

f16:15: 1 Korintus 1:16

g16:19: Utusan dong pung Carita 18:2