Paulus pung surat
kasi orang parcaya di kota
Roma
1. Saloom (1:1 - 1:7)
2. Paulus sambayang kasi sang dia pung tamán dong (1:8 - 1:15)
3. Tuhan pung Kabar Bae tu, ada pung kuasa ko kasi salamat samua orang (1:16 - 1:17)
4. Tuhan mara sang orang yang sonde mau kanál sang Dia (1:18 - 1:32)
5. Tuhan ju mara sang bangsa Yahudi yang Dia su pili (2:1 - 3:8)
6. Sonde ada satu orang ju yang hati lurus batúl, te samua bekin sala abis (3:9 - 3:20)
7. Kotong musti parcaya sang Tuhan Yesus dolo, baru Tuhan Allah cap sang kotong orang hati lurus (3:21 - 4:12)
8. Kalo kotong parcaya sang Tuhan Allah, na, kotong tarima apa yang Dia janji (4:13 - 4:25)
9. Orang bisa babae deng Tuhan Allah asal dong parcaya sang Yesus Kristus (5:1 - 5:11)
10. Kalo kotong babanding Adam deng Kristus, ada dia pung sama, deng ada dia pung beda (5:12 - 5:21)
11. Kotong musti kasi tenga kotong pung sala, ko idop iko Tuhan pung mau (6:1 - 6:14)
12. Kotong jadi sama ke budak yang karjá iko Tuhan pung mau (6:15 - 6:23)
13. Atoran hukum sonde ada pung hak lai, kalo orang su mati (7:1 - 7:6)
14. Tuhan pung Atoran buka kasi tunju jahat yang ada di kotong pung hati (7:7 - 7:13)
15. Hal bae deng hal jahat batola-bahela dalam kotong pung hati (7:14 - 7:25)
16. Kotong bisa idop batúl, kalo kotong ta'ika deng Tuhan pung Roh (8:1 - 8:11)
17. Tuhan pung Roh kasi tau, bilang, kotong jadi Tuhan pung ana-ana (8:12 - 8:17)
18. Nanti Tuhan angka tinggi-tinggi sang kotong (8:18 - 8:30)
19. Tuhan Allah sayang mati sang kotong (8:31 - 8:39)
20. Tuhan Allah pili ame orang Isra'el dong (9:1 - 9:18)
21. Tuhan bisa kasi tunju Dia pung rasa kasian, ma Dia ju sonde tarima jahat (9:19 - 9:29)
22. Kabar Bae kasi bangsa Isra'el yang sonde mau dengar sang Tuhan (9:30 - 10:4)
23. Tuhan mau kasi salamat sang samua orang dari dong pung sala-sala (10:5 - 10:21)
24. Tuhan Allah kasian sang orang Isra'el dong (11:1 - 11:10)
25. Tuhan mau kasi salamat orang bukan Yahudi ju (11:11 - 11:24)
26. Nanti orang Yahudi dong babae kambali deng Tuhan (11:25 - 11:32)
27. Tuhan tu, bae talalu! (11:33 - 11:36)
28. Kalo kotong ta'ika deng Kristus, kotong pung idop baru musti jadi karmana? (12:1 - 12:8)
29. Kristus pung orang dong, musti idop karmana? (12:9 - 12:21)
30. Dengar-dengar sang orang yang pegang parenta dong (13:1 - 13:7)
31. Idop basayang satu deng satu (13:8 - 13:10)
32. Sonde lama lai, te Kristus su mau datang kambali (13:11 - 13:14)
33. Jang karitik sambarang sang bosong pung sodara orang sarani (14:1 - 14:23)
34. Usaha ko bekin tamba kuat orang laen dong pung parcaya (15:1 - 15:6)
35. Tuhan pung Kabar Bae kasi sang orang Yahudi deng orang bukan Yahudi (15:7 - 15:13)
36. Tuhan utus sang Paulus ko jalan pi kasi tau Dia pung Kabar Bae (15:14 - 15:21)
37. Paulus susun rancana ko mau pi di kota Roma (15:22 - 15:33)
38. Paulus titip salam kasi sodara dong di Roma (16:1 - 16:16)
39. Paulus kasi nasiat sang dong (16:17 - 16:24)
40. Tuhan Allah tu, hebat talalu! (16:25 - 16:27)



Paulus pung surat
kasi orang parcaya di kota
Roma
Saloom
11Ini surat dari beta, Paulus. Tuhan Allah su pili ame sang beta ko jadi Yesus Kristus pung utusan. Abis, Dia angka sang beta jadi Kristus pung orang suru-suru ko pi kasi tau orang di mana-mana so'al Dia pung Kabar Bae.
2-3Dolu-dolu, Tuhan Allah su ator memang ko Dia pung jubir dong tulis so'al itu Kabar Bae di Dia pung Tulisan Barisi. Te dalam itu Tulisan tu, Tuhan janji mau kirim datang Dia pung Ana, Yesus, ko jadi manusia. Ma sakarang, Dia pung janji tu su jadi, tagal Yesus su datang jadi manusia yang dari raja Daud pung turunan. 4Ma di sablá laen, Tuhan Allah kasi tunju bukti, bilang, Yesus Kristus, ju jadi Dia pung Ana sandiri. Te Yesus pung Roh tu, batúl-batúl barisi, sama ke Tuhan Allah. Deng Tuhan ju pake Dia pung kuasa ko kasi idop kambali sang Yesus dari Dia pung mati. Tagal itu, kotong tau, bilang, Tuhan Allah pung Ana tu, andia Yesus, kotong pung Bos.
5Yesus kasi tunju Dia pung hati bae sang beta, te Dia pili sang beta jadi Dia pung utusan ko kasi tau Dia pung pasán di mana-mana. Te Dia mau ko orang bukan Yahudi dong ju parcaya sang Dia, deng idop iko Dia pung mau. Beta ju mau ko orang dari samua bangsa parcaya sang Kristus deng idop iko Dia pung mau.
6Bagitu ju deng bosong di kota Roma. Bosong datang dari banya bangsa di banya tampa. Yesus Kristus su pili ame sang bosong, bilang, “Mari su! Mari maso jadi Beta pung orang!” 7Andia ko beta kirim ini surat kasi bosong di Roma, deng kasi inga, bilang, Tuhan Allah ada sayang sang bosong. Dia ju minta ko bosong jadi Dia pung orang yang idop barisi.
Beta sambayang ko Tuhan Allah, kotong pung Bapa, deng Yesus Kristus, kotong pung Bos, kasi tunju Dong pung hati bae, deng kasi bosong idop aman, dame, deng tanáng.
Paulus sambayang kasi sang dia pung tamán dong
8Beta buka beta pung surat ni, deng minta tarima kasi bam-banya sang Tuhan Allah, tagal Yesus Kristus ada karjá di bosong pung hati. Beta ju minta tarima kasi, tagal orang yang tenga di pamarenta Roma pung da'era samua, ada ba'omong so'al bosong pung parcaya sang Yesus.
9Beta sambayang sonde putus-putus kasi sang bosong. Batúl! Tuhan sandiri tau, bilang, apa yang beta omong ni, batúl. Dia ju tau beta karjá deng ponu samangat, ko kasi tau orang so'al Dia pung Ana pung Carita Bae. 10Tiap kali beta sambayang, beta minta bagini: “Tuhan, beta sandiri sonde tau dia pung jalan karmana. Ma kalo iko Tuhan pung mau, na, buka jalan ko beta bisa pi lia beta pung tamán dong di Roma.”
11Beta sambayang bagitu, te beta rindu mau lia sang bosong, ko beta bisa bagi kasi bosong kuasa dari Tuhan pung Roh, ko biar bosong jadi Tuhan pung orang yang batahan lebe kuat. 12Beta pung maksud bagini: kalo beta jadi datang ko tenga deng bosong, beta mau kasi kuat bosong pung hati, ko bosong pung parcaya bisa lebe kuat. Deng beta mau ko bosong ju kasi kuat beta pung hati.
13Sodara sayang dong! Beta suka ko bosong tau, bilang, su banya kali beta pung maksud mau pi lia sang bosong di Roma sana. Ma sampe sakarang balóm tau jadi-jadi ju. Naa, kalo beta jadi datang, beta harap ada banya orang jadi parcaya sang Kristus, sama ke di tampa laen dong. Deng bagitu, beta pung karjá ada hasil bae.aUtusan dong pung Carita 19:21
14-15Biar karmana ju, beta rasa beta musti kasi tau Tuhan pung Kabar Bae sang samua orang. Bae itu orang yang pake bahasa Yunani ko, orang kafir yang pake bahasa laen ko, orang bésar ko, orang kici ko, orang sakola ko, orang sonde sakola ko. Andia ko beta su siap mau pi di Roma sana ko lia ame sang bosong.
Tuhan pung Kabar Bae tu, ada pung kuasa ko kasi salamat samua orang
16Beta sonde malu sadiki ju so'al Tuhan Yesus pung Kabar Bae. Te kalo orang parcaya sang Tuhan Allah, itu Kabar ada pung kuasa dari Dia ko kasi salamat sang itu orang dari dia pung sala-sala. Naa, orang Yahudi dong dapa tau ini hal lebe dolo, ais baru bangsa laen dong.bMarkus 8:38 17Itu Kabar ju kasi tunju Tuhan pung jalan ko bekin batúl orang sala. Itu samua bisa jadi, asal orang parcaya sang Dia. Te ada tatulis di Tuhan pung Tulisan Barisi, bilang,
“Orang musti parcaya sang Tuhan Allah dolo,
baru dong bisa babae deng Dia.
Te kalo dong idop parcaya sang Dia,
baru dong dapa idop yang batúl.”cHabakuk 2:4
Tuhan mara sang orang yang sonde mau kanál sang Dia
18Ma Tuhan Allah su kasi tau bagini: ada orang yang sonde toe sang Dia. Deng ada yang bekin hal jahat macam-macam. Ma Tuhan sonde tarima dong pung bekin-bekin tu. Di dong pung dalam hati, ini orang dong su tau mana yang batúl. Biar bagitu ju, ma dong maen bekin tarús hal-hal yang sonde batúl dong. Dong buju-buju orang sampe itu orang dong ju sonde tau mana yang batúl lai. Andia ko Tuhan mau kasi turun hukuman sang dong dari langit. 19-20Ini orang dong sonde ada pung alasan ko bela diri, te hal-hal yang orang bisa tau so'al Tuhan Allah tu, su jalás. Ko Dia sandiri yang su kasi tunju na! Beta pung maksud bagini: mulai dari Dia bekin langit deng bumi sampe sakarang, kalo orang mau mangarti so'al Tuhan pung diri, deng Dia pung kuasa yang sonde putus-putus, bisa sa! Biar Tuhan sandiri sonde kantara, ma kotong manusia masi bisa kanál sang Dia dari apa yang Dia bekin. Andia ko beta bilang, itu orang jahat dong sonde ada pung alasan ko bisa bela diri lai, bilang, “Beta sonde tau apa-apa so'al Tuhan Allah.”
21Jadi, biar dong tau so'al Tuhan, ma dong sonde mau mangaku sang Dia, bilang, “Tuhan tu, kotong pung Allah!” Dong ju sonde mau minta tarima kasi sang Dia. Ais, dong pung pikiran jadi kaco, sampe dong sonde mangarti apa-apa yang batúl lai. Dong jadi bingung deng karang-karang macam-macam, so'al Tuhan pung diri. Deng dong pung hati jadi galáp.dEfesus 4:17-18
22Dong angka-angka diri, bilang, “Beta ni, orang yang mangarti banya hal!” Biar dong pikir bagitu, ma dia pung batúl, dong tu, bodo ke karbó. 23Ais, dong sonde sémba sang Tuhan Allah yang talalu hebat, te dong bilang, “Botong sonde parlú Tuhan macam bagitu!” Ma dong mulai sémba patong model ke manusia. Ais itu, dong ju sémba patong model ke burung, ke binatang laen, sampe ju model ke ular dong. Deng bagitu, dong tola buang sang Tuhan yang sonde tau mati, ko ganti deng barang yang bisa mati!eCarita Ulang so'al Jalan Idop 4:16-18
24Andia ko Tuhan kasi tenga pi parsetan sang dong, ko biar dong bekin iko dong pung mau-mau sa. Dia kasi biar ko dong bekin iko hal jahat macam-macam yang ba'akar di dong pung hati. Sampe-sampe dong sonde tau malu lai. Ais dong bekin kamomos macam-macam deng dong pung badan sandiri, deng babekin bagitu ju deng orang laen pung badan. 25Di dong pung dalam hati, dong su tau ajaran yang batúl so'al Tuhan Allah, ma dong sonde mau toe. Dong pung pikiran su ancor-ancor, ais dong pikir, bilang, “Ada lebe bae, biar botong bekin macam-macam sa, sampe rusak-rusak, te sonde ada risiko apa-apa!” Dong sémba sang barang yang Tuhan bekin, ma dong sonde mau sémba sang Tuhan yang bekin itu barang samua! Dong bekin diri ke orang alim, padahal kosong, sonde ada isi!
Yang batúl, kotong manusia musti puji-puji deng kasi hormat sang Tuhan Allah tarús-tarús! Naa, itu baru pantas!
26Tagal dong pung jahat tu, andia ko Tuhan kasi tenga pi, ko dong bekin kamomos bagitu, iko dong pung mau-mau sa. Ais dong maen hohongge macam-macam, deng sonde tau malu. Dong pung bini sonde suka tidor deng dong pung laki lai, ma suka yang sonde wajar sa. Te parampuan batidor deng parampuan! 27Laki-laki bagitu ju! Dong sonde suka tidor deng dong pung bini lai, ma batidor deng laki-laki sa! Sonde tau malu sadiki ju! Andia ko nanti dong kaná hukuman yang pantas! Te dong su serong jao dari jalan yang batúl.
28Dong ada pikir, bilang, “Lebe bae, sonde usa ta'ika deng Tuhan.” Andia ko Tuhan kasi tenga pi parsetan, ko dong bekin iko dong pung mau-mau sa! Jadi, dong cuma tau pikir yang rusak-rusak sa! Ais dong bekin hal-hal yang tar karu-karuang pung!
29Dong pung idop jadi ponu deng jahat macam-macam. Dong sonde tau bekin yang bae, ma cuma tau bekin jahat sa. Dong balalas. Dong basimpan hati. Dong tukang camburu. Dong bunu orang. Dong suka maen bakanjar. Dong putar-balek. Dong tukang tipu. Dong tukang badodol. 30Dong suka omong bekin rusak orang laen pung nama. Dong binci sang Tuhan. Dong kurang ajar. Dong suka pandang enteng orang. Dong suka angka-angka diri. Dong suka cari akal busuk macam-macam. Dong suka bamalawan orang tua dong. 31Dong sonde mau tau apa yang batúl. Dong langgar dong pung janji sandiri, sampe orang sonde bisa parcaya sang dong lai. Dong sonde tau sayang orang. Dong sonde ada pung rasa kasian sang orang sadiki ju.
32Dong su tau Tuhan Allah pung atoran yang bilang, orang yang bekin jahat macam bagitu dong, pantas kaná hukuman mati. Biar dong su tau itu atoran, ma dong masi bekin jahat yang sonde karu-karuang pung. Bukan bagitu sa, ma dong maen tusu-tusu sang orang laen, ko dong ju iko bekin jahat bagitu. Itu su talalu!
Tuhan ju mara sang bangsa Yahudi yang Dia su pili
21Lu su dengar so'al jahat macam-macam tadi, wuang? Ais, mangkali lu ada pikir, bilang, “Awe'! Itu orang dong pung jahat su talalu!” Kalo lu su pikir bagitu, awas ó! Te lu sandiri ju jahat bagitu. Andia ko lu sonde ada pung alasan ko bela diri, biar lu tu, sapa. Kalo lu ada bilang, orang laen dong jahat deng pantas kaná hukum, jang lupa, bilang, lu ju ada lempar sala di lu pung diri sandiri. Te lu ju bekin jahat bagitu na!aMateos 7:1, Lukas 6:37 2Ma kotong tau kalo Tuhan kasi hukum orang yang bekin jahat dong, pasti Dia putus dong pung parkara deng adil. 3Ko, karmana? Mangkali lu ada pikir, bilang, “Orang yang bekin jahat dong, pantas kaná Tuhan pung hukuman.” Padahal lu ada bekin jahat sama ke dong. Ma lu ada pikir, “Beta sonde kaná Tuhan pung hukuman.” Ko dia pung pasal apa?
4Tuhan Allah ada kasi tunju Dia pung hati bae sang lu. Deng Dia talalu sabar so'al lu pung bekin-bekin. Ma akurang ko lu lia sang Dia deng mata sablá? Mangkali lu sonde mangarti, bilang, Dia kasi tunju Dia pung hati bae sang lu, ko lu kasi tenga lu pung sala-sala dong, deng kambali pi sang Dia.
5Ma lu ni, kapala batu deng sonde mau dengar! Deng lu sonde mau kasi tenga lu pung sala sadiki ju! Jadi, lu ada bekin ko lu pung hukuman tamba barát lai. Te nanti kalo dunya su kiamat, Tuhan mau nilei samua orang pung idop. Deng samua orang nanti tau, bilang, Tuhan putus orang pung parkara deng batúl. Itu waktu, Dia hukum barát sang lu, tagal Dia sonde tarima lu pung bekin-bekin tu. 6Lu ada idop karmana, na, nanti Tuhan balas iko lu pung bekin.bLagu Puji dong 62:13, Kata-kata Mutiara 24:12
7Te orang yang bekin hal bae tarús-tarús, nanti Dia kasi sang dong, idop yang batúl yang sonde putus-putus. Dong yang tarima hormat, nama bae, deng idop tarús-tarús deng Dia. 8Ma Tuhan sonde tarima orang yang bekin jahat. Dia mara batúl sang dong, te dong cuma tau bamalawan sa. Dong sonde bekin iko hal yang batúl, te dong cuma tau bekin iko hal yang jahat sa.
9Samua orang yang ada bekin jahat dong, nanti kaná susa deng calaka. Biar orang Yahudi ko, orang bukan Yahudi ko, dong samua kaná abis. 10Ma samua orang yang ada bekin hal bae, nanti Tuhan angka tinggi-tinggi sang dong, deng kasi hormat sang dong ko dong idop aman deng dame. Biar dong orang Yahudi ko, orang bukan Yahudi ko, dong samua dapa abis. 11Te Tuhan sonde pili-pili muka na!cCarita Ulang so'al Jalan Idop 10:17
12Dia pung Atoran tu, jato kaná sang samua orang. Naa! Kalo ada orang yang sonde tau itu Atoran, yang bekin sala, nanti dia tapisa buang dari Tuhan Allah. Deng kalo ada orang yang su tau itu Atoran, ma dia bekin sala, nanti Tuhan pake itu Atoran lai ko putus dia pung hukuman. Dong ju nanti tapisa buang dari Tuhan, tagal dong su langgar Dia pung Atoran tu. 13Kalo mau babae deng Tuhan Allah, sonde cukup deng cuma dengar Dia pung Atoran to'. Te orang ju musti bekin iko Dia pung Atoran, baru Dia mau tarima sang dong. Jang cuma dengar sa!
14Biar orang bukan Yahudi dong sonde tau Tuhan pung Atoran pung isi, ma dari dong sandiri ada yang bekin iko itu Atoran. Te dong pung hati sandiri yang kasi tau sang dong, mana yang batúl, deng mana yang sala. 15Deng bagitu, dong kasi tunju, bilang, Tuhan pung Atoran ada tatulis dalam dong pung hati, sama ke banáng yang Tuhan tanún di dong pung hati. Dong pung dalam hati sandiri yang nilei apa yang dong bekin. Ais, dong pung pikiran sandiri yang tudu kalo dong ada bekin sala, deng kasi tau kalo dong ada bekin batúl. 16Jadi, nanti kalo dunya su kiamat deng Tuhan su angka sang Yesus Kristus jadi Tukang Putus Parkara, Dia mau pareksa alus-alus hal-hal rahasia yang tasambunyi dalam orang pung hati. Beta ajar bagitu, sama ke yang ada di Tuhan pung Kabar Bae.
Biar orang Yahudi bekin iko Tuhan pung Atoran, ma itu sonde kasi salamat sang dong
17Jadi, bosong yang orang Yahudi, karmana? Bosong suka angka-angka diri, bilang, bosong sandiri sa yang pegang Tuhan pung Atoran yang Dia kasi turun lewat ba'i Musa, wuang? Bosong ju suka mulu bésar so'al bosong pung hubungan deng Tuhan. 18Batúl! Bosong su tau Tuhan pung mau. Bosong su tau mana yang paling bae. Bosong su tau ini hal dong samua, tagal guru dong su ajar sang bosong dari Tuhan pung Atoran. 19Bosong parcaya diri, bilang, bosong bisa kasi tunju jalan sang orang yang sonde tau mau pi mana. Bosong anggap diri sama ke taráng yang bacaya kasi samua orang yang idop dalam galáp. 20Tagal bosong bapegang Tuhan pung Atoran, bosong pikir bosong tau samua-samua, deng bosong su pegang samua yang batúl, wuang? Andia ko bosong pikir bosong bisa ajar orang bodo deng ana kici yang sonde tau apa-apa.
21Jadi, beta mau tanya bagini: bosong suka ajar orang laen dong, ma akurang ko bosong sandiri sonde mau balajar apa-apa?! Bosong suka nae mimbar, ko parenta, bilang, “Orang jang pancuri.” Ma akurang ko bosong sandiri pancuri?! 22Bosong ajar, bilang, “Jang maen serong deng orang yang bukan lu pung laki ko lu pung bini.” Ma akurang ko bosong sandiri maen serong?! Bosong binci mati sang barang sosonggo dong, ma akurang ko bosong sandiri se'ok barang dari ruma sosonggo?! 23Bosong omong bésar so'al Tuhan pung Atoran, ma akurang ko bosong sandiri langgar itu Atoran, deng bekin malu sang Tuhan bagitu?! 24Te dari dolu, ada tatulis dalam Tuhan pung Tulisan Barisi, bilang, “Tagal bosong orang Yahudi pung jahat, andia ko orang laen dong suka bekin hina sang Tuhan Allah pung nama bae.”dYesaya 52:5
Biar orang Yahudi dong sunat, itu ju sonde kasi salamat sang dong
25Bosong yang orang Yahudi musti sunat iko Tuhan pung Atoran, wuang? Itu jadi tanda, bilang, bosong yang ada pung hak tarima Tuhan pung janji. Ma kalo bosong langgar Tuhan pung Atoran, Tuhan sonde tarima sang bosong. Bosong jadi sama ke orang bukan Yahudi, deng sama ke orang yang sonde parná sunat. 26Pikir bae-bae! Te kalo orang yang sonde sunat bekin iko Tuhan pung Atoran, nanti Tuhan tarima sang dia, sama ke dia orang Yahudi yang su sunat, to? 27Ma, ati-ati, ó! Te kalo orang bukan Yahudi yang sonde sunat, bekin iko Tuhan pung Atoran, nanti dong kasi tunju apa? Dong kasi tunju bosong pung sala, bilang, bosong orang Yahudi yang su sunat, ada langgar Tuhan pung Atoran, biar bosong su pegang itu Atoran dari dolu-dolu.
28Jang pikir, bilang, orang yang jadi ba'i Abraham pung turunan, deng yang su sunat di kulit, itu yang bekin dia jadi Tuhan pung orang yang batúl. Sonde! 29Yang jadi Tuhan pung orang yang batúl, andia orang yang babae deng Tuhan. Te sunat yang batúl, yang bekin orang jadi Tuhan pung ana tu, bukan tanda di kulit, ma tanda di hati yang Tuhan pung Roh ada bekin. Tuhan yang angka puji sang orang macam bagitu, bukan manusia yang angka puji.eCarita Ulang so'al Jalan Idop 30:6
Biar orang Yahudi ada hak tarima pusaka dari Tuhan pung janji, itu ju sonde kasi salamat sang dong
31Kalo bagitu, jadi orang Yahudi yang sunat tu, dia pung ontong apa? Mangkali bosong pikir, bilang, orang Yahudi dapa lebe banya deng lebe bae, dari orang bukan Yahudi dong, to? 2Batúl! Jadi orang Yahudi ada pung ontong dalam banya hal. Partama, tagal Tuhan Allah kasi tugas sang orang Yahudi ko tulis deng jaga bae-bae Dia pung Kata-kata. 3Jadi, karmana? Mangkali bosong ada pikir, kata, Tuhan sonde bisa bekin iko apa yang Dia omong, tagal ada orang Yahudi saparu yang sonde parcaya sang Dia, ko? 4Sonde mungkin! Te biar samua orang di ini dunya tukang putar-balek, ma Tuhan sandiri omong yang batúl tarús! Inga, te ada tatulis dalam Tulisan Barisi so'al Tuhan pung diri, bilang,
“Ada orang yang lempar sala, bilang,
Dia sonde putus parkara deng adil.
Ma nanti dong dapa tau, bilang,
apa yang Dia omong tu, memang batúl.
Dia pasti manáng,
tagal Dia sonde mungkin omong sala.”aLagu Puji dong 51:4
5Ma kalo kotong ada bekin sala, ais, itu kasi tunju lebe taráng sang samua orang, bilang, apa yang Tuhan bekin tu, memang batúl. Kalo bagitu, kotong mau bilang apa? Mau bilang, Tuhan sonde adil kalo Dia kasi hukum sang kotong, ko? (Te ada orang saparu yang omong bagitu na.) 6Sonde mungkin! Tuhan sonde sala kalo Dia kasi hukum sang kotong. Te Dia ada pung hak ko kasi hukum orang yang bekin sala di ini dunya.
7Naa! Kalo beta omong kosong, itu kasi tunju, bilang, Tuhan pung hukuman tu, batúl. Kalo beta su kasi tunju Dia pung hebat bagitu, akurang ko Dia putus beta pung parkara, bilang, apa yang beta bekin tu, sala? 8Jang bagitu! Te kalo mau iko pikiran bagitu, bosong iko orang yang bilang, “Biar ko kotong bekin jahat lebe banya, ko biar yang bae ju batamba banya!” Orang yang omong bagitu, pantas kaná hukum. Ma ada orang yang omong bekin rusak beta pung nama, bilang, beta ada ajar orang bagitu.
Sonde ada satu orang ju yang hati lurus batúl, te samua bekin sala abis
9Jadi, karmana? Bosong pikir kotong yang orang Yahudi lebe bae dari orang bukan Yahudi dong? Sonde mungkin! Te beta su kasi tunju sang bosong, bilang, samua orang jato sala, biar dia orang Yahudi ko, orang bukan Yahudi ko. 10Te ada tatulis dalam Tuhan pung Tulisan Barisi, bilang,
“Sonde ada orang yang idop lurus tarús.
Sonde satu ju!
11Sonde ada orang yang mangarti batúl so'al Tuhan.
Sonde satu ju yang cari kanál sang Tuhan.
12Dong samua su serong dari jalan idop yang lurus.
Ais, dong su sonde laku-laku lai.
Sonde ada orang yang kasi tunju hati bae.
Sonde satu ju!bLagu Puji dong 14:1-3, 53:1-3
13Dong pung omong, baboo busuk,
sama ke kubur yang orang su gali ulang.
Dong pung mulu cuma tau kasi kaluar putar-balek sa.
Dong pung kata-kata yang kaluar dari dong pung mulu,
sama ke ular pung racon.cLagu Puji dong 5:10, 140:4
14Dong pung mulu cuma tau maki orang,
deng omong yang busuk ko bekin saki hati orang sa,
te itu yang kaluar dari dong pung hati busuk.dLagu Puji dong 10:7
15Dong sonde taku-taku mau bunu orang.
16Dong pi di mana, na,
dong suka bekin kaco di situ,
deng bekin susa macam-macam sang orang.
17Dong idop sonde tau badame,
deng sonde tau idop deng hati tanáng.eYesaya 59:7-8
18Dong sonde bisa tahan diri,
tagal sonde ada rasa taku sang Tuhan sadiki ju.”fLagu Puji dong 36:2
19Naa! Kotong tau, bilang, Tuhan kasi Dia pung Atoran sang orang yang musti tondo deng itu Atoran dong. Deng bagitu, dong sonde ada pung alasan apa-apa lai. Nanti kalo dunya kiamat samua orang di ini dunya musti mangada sang Tuhan Allah, ko Dia putus dong pung parkara, bilang, dong sala, ko sonde. 20Andia ko sonde ada satu orang ju yang bisa omong, bilang, “Tuhan cap sang beta, bilang, orang hati lurus, tagal beta bekin iko Dia pung Atoran samua.” Sonde bisa! Te Tuhan pung Atoran yang kasi tunju, bilang, kotong samua ada bekin sala.gLagu Puji dong 143:2, Galatia 2:16
Kotong musti parcaya sang Tuhan Yesus dolo, baru Tuhan Allah cap sang kotong orang hati lurus
21Jang bingung so'al Tuhan pung rancana yang tunju jalan ko kotong bisa babae kambali deng Dia. Yang batúl, kotong bisa babae deng Dia, ma bukan tagal bekin iko Dia pung Atoran. Te Dia pung Atoran sandiri ada tulis bagitu, deng Dia pung jubir dolu-dolu dong ju kasi tau bagitu dalam Tuhan pung Tulisan Barisi. 22Tuhan Allah cap kotong orang hati lurus yang babae deng Dia waktu kotong parcaya sang Yesus Kristus. Dia sonde pili-pili muka, te Dia bekin bagitu kasi sang samua orang yang parcaya sang Yesus bagitu.hGalatia 2:16
23Te samua orang bekin sala. Andia ko orang yang coba-coba bekin diri babae deng Tuhan, sonde bisa sampe di Tuhan pung sarat yang hebat. 24Biar bagitu, ma Tuhan Allah sandiri yang kasi tunju Dia pung hati bae, deng putus, bilang, kotong su sonde sala lai. Dia tarima sang kotong bagitu, tagal Yesus Kristus su tabús ame kotong dari kotong pung sala-sala dong.
25-26Tuhan Allah su kasi tunju sang Yesus ko jadi korban tutu malu yang hapus buang kotong pung sala-sala dong. Ma kotong musti parcaya sang Dia, bilang, Dia tarima kotong pung hukuman. Jadi, Dia kasi tumpa Dia pung dara, deng mati ganti sang kotong. Deng bagitu, Tuhan Allah kasi tunju, bilang, apa yang Dia putus ame tu, batúl. Dolu, Dia talalu sabar, ais Dia pili ko lupa buang sala-sala yang orang bekin dolu. Ma kalo Dia sonde hukum orang yang sala, Dia sonde adil. Jadi, Dia buka jalan ko biar Yesus Kristus bisa pikol kotong orang sala pung hukuman. Sakarang, Dia kasi tunju sang samua orang, bilang, Dia bekin yang bae tarús. Ais, samua orang sala, yang parcaya sang Yesus, Dia putus ko cap sang dong ke orang hati lurus.
27Jadi, karmana? Mangkali bosong pikir bosong bisa omong bésar, tagal Tuhan su tarima sang bosong, ko? Sonde bisa! Mau kasi tunju satu Atoran yang bekin bosong babae deng Tuhan, ko? Bosong kira Tuhan tarima sang bosong tagal bosong bekin hal bae, ko? Sonde bisa! Kotong cuma bisa kasi tunju Atoran yang bilang, Tuhan Allah tarima sang kotong tagal kotong parcaya sang Yesus. Bagitu sa!
28Andia ko sakarang kotong su tau bagini: orang bisa babae deng Tuhan tagal dong parcaya sang Dia, bukan tagal dong bekin iko Dia pung Atoran sa.
29Naa, beta mau tanya bagini: Tuhan Allah cuma tarima orang Yahudi sa, ko, Dia ju tarima orang laen dong? Batúl! Dia tarima samua!
30Te Tuhan Allah tu, cuma satu sa. Deng cuma ada satu jalan yang Dia tarima ko kotong manusia bisa babae deng Dia. Andia, tagal kotong parcaya sang Dia. Itu jalan tu, kasi sang orang Yahudi deng orang bukan Yahudi ju.iCarita Ulang so'al Jalan Idop 6:4, Galatia 3:20
31Jadi, beta mau tanya bagini: kalo kotong parcaya sang Tuhan, itu hapus buang Dia pung Atoran, ko? Sonde! Yang batúl, itu bekin sah Dia pung Atoran.
Conto dari ba'i Abraham. Dia babae deng Tuhan tagal parcaya sang Dia
41Jadi, kalo kotong lia conto dari botong orang Yahudi pung nene-moyang, ba'i Abraham, kotong bisa balajar apa, so'al jadi babae deng Tuhan tagal parcaya sang Kristus tu?
2Kotong bisa balajar bagini: kalo Abraham bisa babae deng Tuhan tagal dia bekin hal yang bae, dia ju ada pung dasar ko bisa omong bésar di manusia pung muka. Ma di Tuhan pung muka, dia sonde bisa omong apa-apa. 3Ma ada tatulis dalam Tuhan pung Tulisan Barisi, bilang,
“Tagal Abraham parcaya sang Tuhan Allah,
andia ko Tuhan cap sang dia, orang hati lurus yang babae deng Dia.”aCarita Mula-mula 15:6, Galatia 3:6
4Naa, orang yang karjá, tarima dia pung gaji. Itu gaji bukan doi parsén, ma doi yang bos bayar ko ganti itu orang pung cape. Te itu orang karjá pung hak. 5Naa, Tuhan yang ada pung hak ko bilang, orang yang parcaya sang Yesus Kristus bisa babae kambali deng Dia, biar dolu itu orang su bekin sala deng sonde toe sang Tuhan. Sonde ada satu hal yang orang bisa bekin, ko dia babae deng Tuhan. Te orang musti parcaya sang Yesus Kristus, baru Tuhan cap sang dia ke orang hait lurus, deng tarima sang dia.
6Raja Daud ju kasi tau, bilang, orang pung hati babunga waktu Tuhan Allah cap sang dong, bilang, dong tu, orang hati lurus, biar dong sonde bekin apa-apa ju. Te Daud tulis, bilang:
7“Biar ini orang dong su langgar Tuhan pung Atoran,
ma Dia su hapus buang dong pung sala-sala.
Andia ko dong paling ontong!
Orang yang bekin jahat dong,
Tuhan su lupa buang dong pung sala-sala.
8Te kalo Tuhan sonde ba'itong orang pung sala-sala,
na, itu orang ontong batúl!”bLagu Puji dong 32:1-2
9Naa, mangkali bosong ada pikir, bilang, cuma orang Yahudi yang sunat, yang bisa ontong ko babae deng Tuhan, wuang? Deng orang bangsa laen yang sonde sunat, sonde bisa, wuang? Sonde! Pikiran bagitu, sala! Andia ko botong su kasi inga sang bosong, bilang, tagal Abraham parcaya sang Tuhan, andia ko Tuhan cap sang dia, orang hati lurus yang babae deng Dia. 10Kapan Tuhan cap sang Abraham bagitu? Waktu dia su sunat ko, waktu dia balóm sunat? Yang batúl, bukan waktu dia su sunat abis, ma waktu dia masi balóm sunat.
11Batúl! Waktu Abraham balóm sunat, Tuhan Allah su cap sang dia, orang hati lurus yang babae deng Tuhan. Lama-lama, baru dia sunat ko jadi tanda, bilang, dia jadi orang yang parcaya sang Tuhan. Deng bagitu, Abraham yang buka jalan kasi samua orang yang parcaya sang Tuhan Allah. Te Tuhan tarima sang samua orang yang parcaya sang Dia, ko dong babae deng Dia, biar dong sunat, ko sonde.cCarita Mula-mula 17:10 12Abraham ju buka jalan kasi botong orang Yahudi yang kaná sunat. Bukan tagal botong sunat, ma tagal botong parcaya sang Kristus, sama ke Abraham parcaya sang Tuhan waktu dia balóm sunat.
Kalo kotong parcaya sang Tuhan Allah, na, kotong tarima apa yang Dia janji
13Tuhan Allah ada ika janji deng Abraham deng dia pung turunan, bilang, lama-lama dunya anteru jadi dong pung pusaka. Tuhan janji bagitu, tagal Abraham parcaya sang Dia, ais Tuhan cap sang dia, bilang, orang hati lurus yang babae deng Dia. Ma Tuhan sonde janji bagitu, tagal Abraham bekin iko Dia pung Atoran dong.dCarita Mula-mula 17:4-6, 22:17-18, Galatia 3:29
14Te kalo orang yang cuma bekin iko Tuhan pung Atoran bisa tarima ame pusaka yang Tuhan janji tu, dia pung arti, bilang, parcaya sang Tuhan tu, parcuma sa. Deng Tuhan pung janji tu, ju sonde ada pung guna.eGalatia 3:18 15Di mana Tuhan pung Atoran ada, na, di situ kotong ju katumu orang yang langgar itu Atoran. Deng kalo orang langgar Dia pung Atoran, na, Tuhan mara, ais Dia hukum sang dong. Deng kalo Tuhan pung Atoran sonde ada, na, tantu sonde ada orang yang langgar itu Atoran.
16Andia ko kotong musti parcaya sang Dia. Itu, lebe pantíng dari samua. Te Tuhan suka kasi tunju Dia pung hati bae deng pardeo sang orang yang parcaya sang Dia. Deng kalo kotong parcaya sang Dia sama ke Abraham, tantu kotong mau tarima apa yang Dia janji, biar kotong orang Yahudi yang bekin iko Dia pung Atoran, ko sonde. Jadi, kotong samua yang parcaya tu, sama ke Abraham pung turunan.fGalatia 3:7 17Dalam Tuhan pung Tulisan Barisi, Dia su janji sang Abraham, bilang, “Beta bekin ko lu jadi banya bangsa pung nene-moyang.” Abraham parcaya sang Tuhan Allah. Ais, lama-lama Tuhan Allah bekin jadi Dia pung janji. Dia ju yang kasi idop kambali orang mati. Dia cuma tenga omong sa, ko barang yang sonde ada, jadi memang.gCarita Mula-mula 17:5
18Abraham parcaya sang Tuhan, deng tunggu-tunggu sang Dia, biar dia sandiri balóm ada ana. Andia ko Tuhan bekin sang dia jadi “banya bangsa pung nene-moyang.” Itu sama ke yang ada tatulis dalam Tulisan Barisi, bilang, “Turunan bam-banya nanti datang dari lu.”hCarita Mula-mula 15:5 19Abraham parcaya kuat sang Tuhan, biar dia tau dia pung badan su tua kakaluk, su umur saratus taon. Deng Sara pung tampa ana karíng, deng dia ju su tua ganggók.iCarita Mula-mula 17:17 20Ma Abraham pung parcaya sonde tagoyang, ko, pikir Tuhan sonde bisa bekin iko Dia pung janji. Dia pung parcaya sang Tuhan batamba kuat waktu dia angka tinggi-tinggi Tuhan pung nama. 21Abraham yakin batúl-batúl, bilang, apa yang Tuhan su janji, Dia mampu bekin iko. 22Andia ko Tuhan Allah cap sang Abraham, orang hati lurus yang babae deng Dia.
23Ma Tuhan pung Tulisan Barisi bilang, Tuhan sonde itong bagitu kasi Abraham sandiri sa, 24ma kasi kotong ju! Te kalo kotong parcaya sang Dia, Dia ju cap kotong orang hati lurus yang babae deng Dia. Tuhan tu, yang kasi idop kambali sang kotong pung Bos Yesus dari Dia pung mati. 25Yesus mati, tagal kotong pung bekin sala. Ais ju, Dia idop kambali ko buka jalan ko biar kotong bisa babae kambali deng Tuhan Allah.jYesaya 53:4-5
Orang bisa babae deng Tuhan Allah asal dong parcaya sang Yesus Kristus
51Jadi, tagal kotong parcaya sang Tuhan Allah, andia ko Dia cap sang kotong orang hati lurus. Ais kotong pung hati su jadi barisi kasi sang Tuhan, tagal kotong pung Bos Yesus Kristus, yang Tuhan su kirim datang, ada buka jalan ko kotong bisa badame bagitu. 2Kristus kasi tunju Dia pung hati bae sang kotong bagitu, tagal kotong parcaya sang Dia dolo. Andia ko kotong pung hati bisa jadi kuat. Deng kotong ju hati babunga, tagal botong tau, bilang, nanti Tuhan mau angka kotong ko iko rasa Dia hebat.
3Biar kotong dapa susa macam-macam, ma kotong hati babunga tarús. Te kotong tau, bilang, kotong balajar dari susa, ko biar bisa batahan lebe kuat lai. 4Kalo kotong batahan dalam susa, itu bekin kotong sonde jato, deng kotong pung idop bekin sanáng Tuhan pung hati. Kalo kotong idop lebe kuat bagitu, itu bekin kotong parcaya lebe kuat, bilang, nanti Tuhan mau kasi tunju Dia pung hati bae sang kotong. 5Kalo kotong parcaya lebe kuat bagitu, kotong sonde malu. Te Tuhan su kasi kotong Dia pung Roh yang Barisi, ko kotong bisa tau dalam kotong pung hati, bilang, Dia ada sayang bam-banya sang kotong.
6Dia kasi tunju Dia pung sayang bagini: waktu kotong masi tar mampu bekin diri babae deng Tuhan, tau-tau te Dia kirim Kristus ko mati kasi sang kotong yang idop sonde toe sang Tuhan. Tuhan pili waktu yang pas bagitu. 7Pikir bae-bae dolo! Te jarang ada orang yang sadia mati ganti dia pung tamán yang hati lurus. Mungkin ada orang saparu yang sadia mati ko tolong orang yang hati bae. 8Ma Tuhan Allah su kasi tunju Dia pung sayang bam-banya kasi sang kotong. Tagal, waktu kotong masi bekin sala, Kristus mati kasi sang kotong.
9Tuhan Allah cap sang kotong orang hati lurus yang babae deng Dia, tagal Kristus kasi tumpa Dia pung dara ko mati kasi sang kotong. Padahal, kalo orang bekin sala, Tuhan mara. Ma tagal Kristus pung bekin tu, kotong yang bekin sala sonde kaná hukum lai.
10Dolu, kotong bamusu deng Tuhan. Ma, Tuhan pung Ana sandiri mati ko bekin dingin Tuhan pung hati, ko biar kotong bisa badame deng Tuhan. Jadi, sakarang, kotong sonde bamusu lai, ma su babae kambali. Lebe-lebe lai, tagal Kristus su idop kambali, nanti di hari kiamat Dia ju kasi salamat sang kotong ko jang kaná Tuhan Allah pung hukuman lai. 11Bukan bagitu sa! Kotong pung hati bisa babunga, bilang, “Tuhan tu, hebat talalu!” tagal kotong ta'ika deng Dia. Kotong bisa jadi Dia pung orang, tagal kotong pung Bos Yesus Kristus, su mati kasi sang kotong, ko bekin kotong badame deng Tuhan.
Kalo kotong babanding Adam deng Kristus, ada dia pung sama, deng ada dia pung beda
12Jadi, dari dolu kala, manusia partama, andia ba'i Adam, yang mulai bekin sala. Andia ko Tuhan Allah sonde kasi biar dia idop tarús. Ais, mulai itu waktu, samua orang di ini dunya ju iko bekin sala sama ke dia. Deng tagal dong bekin sala sama ke dia, dong samua ju musti mati sama ke dia.aCarita Mula-mula 3:6 13Dolu-dolu, waktu Tuhan Allah balóm kasi turun Dia pung Atoran dong, orang ada bekin sala di anteru dunya. Ma tagal balóm ada Atoran, sonde ada yang itong orang pung sala-sala dong. 14Dari ba'i Adam sampe ba'i Musa tarima Tuhan pung Atoran, samua orang pasti mati. Biar dong sonde langgar Tuhan pung parenta yang Dia kasi sang Adam, ma dong masi bekin sala macam-macam yang laen. Andia ko dong musti mati, sama ke Adam.
Naa! Kalo kotong banding ba'i Adam deng Tuhan Yesus, ada dia pung sama, deng ada dia pung beda. Te Adam ju sama ke satu gambar yang kasi tunju Yesus pung model, yang nanti muncul datang. 15Ma Adam pung bekin sala, sonde sama ke Yesus pung bekin bae kasi kotong. Te orang yang satu, andia Adam, ada langgar Tuhan pung parenta. Andia ko samua orang musti mati. Ma Orang yang satu lai, andia Yesus Kristus, ada bekin bae macam-macam kasi kotong, deng sonde tunggu-tunggu orang balas Dia pung bae. Itu satu Orang pung bekin tu, cukup kasi samua orang, te Tuhan suka bekin yang bae kasi kotong. 16Yang Tuhan Allah ada kasi sang kotong tu, beda deng itu sala yang satu orang, Adam, ada bekin. Waktu dia bekin sala, Tuhan Allah putus, bilang, “Lu sala. Jadi lu musti kaná hukum!” Ma biar orang su bekin sala satu mal'unuk pung, Tuhan Allah, yang pareksa samua orang pung idop, masi mau kasi tunju Dia pung hati bae, deng putus, bilang, “Beta cap lu sonde sala. Jadi, sakarang lu su bebas deng sonde kaná lu hukuman lai. Mari ko babae kambali deng Beta!” 17Jadi, satu orang, Adam, ada bekin sala, deng langgar Tuhan pung parenta. Andia ko, sakarang, samua musti mati. Ma, satu Orang lai, andia Yesus Kristus, ada bekin yang bae. Tagal Dia pung bekin bae tu, andia ko kotong bisa babae deng Tuhan. Itu sama ke satu barang yang Dia parsén kasi kotong. Dia mau kasi kotong idop batúl, sama ke kotong jadi Raja pung tamán dong.
18Jadi, satu orang pung bekin sala, buka jalan ko samua orang musti kaná usir dari Tuhan pung muka. Deng satu Orang lai pung bekin batúl, yang buka jalan ko samua orang bisa babae kambali deng Tuhan, ko idop batúl deng Dia. 19Beta pung maksud bagini: Adam tu, satu orang yang sonde mau dengar sang Tuhan, ais langgar Dia pung parenta. Deng banya orang ju iko bekin sala, sama ke dia. Ais, Yesus tu, satu Orang yang dengar-dengar sang Tuhan, ais bekin iko Dia pung mau. Dia yang buka jalan ko banya orang bisa babae kambali deng Tuhan.
20Tuhan Allah kasi turun Dia pung Atoran sang ba'i Musa, ko samua orang dapa tau parsís, mana yang sala. Ma di mana sa orang pung sala batamba banya, di situ ju Tuhan kasi tunju Dia pung hati bae lebe banya. 21Dolu, jahat di orang pung hati ada pung kuasa ko ator sang dong, sampe dong bekin sala yang bawa hukuman mati. Ma sakarang, hal bae yang kotong pung Bos Yesus Kristus bekin tu, Tuhan Allah pake ko kasi tunju Dia pung hati bae sang kotong. Deng itu hal bae ada pung kuasa ko ator sang kotong, ais kotong bisa babae deng Tuhan, ju idop batúl deng Dia tarús-tarús.
Kotong musti kasi tenga kotong pung sala, ko idop iko Tuhan pung mau
61Jadi, sakarang mau bilang apa? Bosong mangkali ada pikir, bilang, “Tuhan su lupa buang botong pung sala, tagal Dia pung hati bae. Andia ko ada lebe bae botong bekin sala tarús, ko biar nanti Tuhan kasi tunju Dia pung hati bae lebe-lebe sang kotong.” 2Sonde mungkin! Sonde pantas kalo kotong bekin sala tarús, te kotong su putus, bilang, kotong su bale balakang kasi tenga kotong pung sala-sala dong. Tagal kotong su sonde ta'ika deng jahat lai, itu sama ke kotong su mati na! Te orang yang su mati sonde bisa bekin sala lai, to? Kalo kotong su mati bagitu, na, karmana ko kotong bisa idop bekin sala lai? Sonde bisa, to?
3Mangkali bosong sonde mangarti, bilang, waktu kotong dapa sarani, itu jadi tanda, bilang, kotong su kasi tenga idop yang lama ko jadi orang baru, andia, yang ta'ika deng Yesus Kristus. Itu sama ke kotong su mati sama-sama deng Dia. 4Waktu Kristus mati, dong kubur sang Dia. Ais waktu kotong dapa sarani, itu sama ke kotong ju mati kasi tenga idop yang lama, ais dong kubur sang kotong. Naa, Allah Bapa pake Dia pung kuasa yang hebat, ko kasi idop kambali sang Kristus dari Dia pung mati. Allah Bapa ju suka kotong tarima Dia pung kuasa tu, ko idop kambali jadi orang baru.aKolose 2:12
5Te itu sama ke kotong mati sama-sama deng Yesus. Jadi, kotong yang ta'ika deng Dia, tantu kotong ju nanti idop kambali dari kotong pung mati, sama ke Dia su idop kambali.
6Dolu, kotong jadi orang yang bekin sala macam-macam. Ma kotong pung idop lama tu, su ancor abis, sama ke dong su paku mati sang kotong di kayu palang sama-sama deng Kristus. Sakarang, jahat di kotong pung hati sonde ada pung kuasa ko ator sang kotong lai. Sakarang, kotong sonde ta'ika ko bekin sala lai. Te kotong su sonde sama ke budak yang sonde ada pung hak pili mau bekin apa. 7Kalo orang su mati, dia su bebas, to? Sonde ada satu ju yang bisa paksa sang dia ko bekin sala lai.
8Jadi, tagal itu sama ke kotong su mati sama-sama deng Kristus, na, kotong parcaya, bilang, kotong ju nanti idop tarús deng Dia. 9Kotong tau, bilang, tagal Kristus su idop kambali dari Dia pung mati, Dia sonde mati ulang lai. Te sonde ada satu apa lai yang ada pung kuasa ko bekin Dia mati. 10Dolu, Dia mati satu kali, ko cabu buang sala pung kuasa. Ma sakarang, Dia idop ko kasi tunju hormat sang Tuhan Allah.
11Bosong ju musti anggap diri bagitu. Tingka ke bosong su mati, andia ko sala sonde ada pung kuasa sang bosong lai. Jadi sakarang, bosong musti idop ko kasi tunju hormat sang Tuhan, tagal bosong ada ta'ika deng Yesus Kristus.
12Jang kasi biar ko jahat di lu pung hati ada kuasa ko bisa ator sang lu, ko lu cuma iko lu pung badan pung mau-mau ko bekin jahat dong. Te lu nanti mati. 13Deng jang sarakan lu pung diri ko bekin hal yang sonde batúl dong, te itu ju sala. Ma sarakan lu pung diri kasi pi Tuhan Allah sa, ko Dia yang ator sang lu. Tingka ke lu su mati, ais idop kambali. Jadi, pake lu pung diri anteru-anteru ko bekin hal yang batúl dong, kasi sang Tuhan. 14Jang kasi biar ko sala bisa ator sang bosong, sama ke sala jadi bosong pung bos. Sakarang, bosong sonde usa idop bekin iko Dia pung Atoran lai ko jadi babae kambali deng Tuhan. Te bosong ada idop lurus, tagal Tuhan su kasi tunju Dia pung hati bae sang bosong. Jadi sakarang, Dia pung hati bae tu, yang ator sang bosong.
Kotong jadi sama ke budak yang karjá iko Tuhan pung mau
15Jadi, karmana? Bosong mangkali pikir, bilang, “Tagal kotong sonde usa idop bekin iko Tuhan pung Atoran lai, ko jadi babae deng Dia, biar ko kotong bekin sala tarús sa. Te Tuhan masi mau kasi tunju Dia pung hati bae kasi kotong na!” Bosong ada pikir bagitu, to? Beta kasi tau, é! Itu tu, sala!
16Beta ame conto dari bos deng budak. Kalo bosong sarakan bosong pung diri ko karjá kasi satu orang, na, bosong musti dengar sang dia, deng karjá iko dia pung mau. Te dia tu, bosong pung bos. Deng bosong tu, dia pung budak. Bagitu ju, bosong bisa pili mau iko yang mana. Te bosong bisa pili ko bekin sala, ais bosong jadi sala pung budak. Ma kalo bosong pili bagitu, bosong bekin diri tapisa buang dari Tuhan Allah. Ko, bosong bisa pili ko bekin yang batúl, deng jadi budak yang bekin iko apa yang Tuhan suru sang bosong. Kalo bosong pili bagitu, na, bosong bisa jadi babae deng Dia!
17Dolu, bosong kasi biar ko sala yang ator sang bosong, ma sakarang, bosong ada dengar bosong pung dalam hati, ko bekin iko apa yang orang sarani dong ajar sang bosong. Andia ko beta minta tarima kasi sang Tuhan. 18Te Tuhan su kasi lapás sang bosong dari sala pung kuasa, sampe sala sonde ator sang bosong lai. Jadi sakarang, hal yang batúl yang ator sang bosong.
19Beta omong ni, pake conto hari-hari dari bos deng budak, ko bosong gampang mangarti beta pung maksud. Dolu, bosong sarakan bosong pung diri jadi budak ko bekin sala, yang bawa bosong ko jadi kamomos, iko Tuhan pung Atoran. Ma sakarang, bosong musti sarakan bosong pung diri jadi budak ko cuma idop bekin yang batúl sa, yang bawa bosong ko jadi barisi di Tuhan pung muka.
20Dolu, waktu bosong cuma dengar deng bekin iko sala pung mau, bosong sonde usa dengar deng bekin iko yang batúl. 21Naa, beta mau tanya bagini: Bosong dapa hasil apa yang bae dari bosong pung bekin-bekin tu? Sonde ada, to? Padahal, hasil yang bosong dapa tu, bekin malu sang bosong sa. Tagal bosong pung bekin sala bagitu, dia pung ujung-ujung, Tuhan Allah bale balakang sang bosong.
22Ma sakarang, Tuhan su kasi lapás sang bosong dari bos yang lama, jadi bosong sonde usa bekin sala lai. Sakarang bosong musti jadi Tuhan pung orang karjá. Dia pung ujung-ujung, nanti bosong jadi barisi kasi sang Dia, deng dapa idop yang batúl yang sonde tau putus-putus. 23Te waktu kotong bekin sala, dia pung upa, andia Tuhan bale balakang sang kotong sampe salamanya. Kotong mati su! Ma Tuhan su sadia satu jalan kaluar kasi kotong. Te Dia mau kasi parsén sang kotong idop yang batúl yang sonde tau putus-putus. Deng kotong dapa itu idop, kalo kotong maso jadi kotong pung Bos Yesus Kristus pung orang.
Atoran hukum sonde ada pung hak lai, kalo orang su mati
71Sodara dong! Sakarang, beta omong kasi bosong yang mangarti atoran hukum dong. Bagini: kalo bosong masi idop, atoran hukum ada hak ko ator sang bosong. Ma kalo bosong su mati, atoran hukum sonde ada pung hak ko ator sang bosong lai.
2Beta ame conto dari atoran laki-bini. Kalo satu parampuan su kawin deng dia pung laki, iko atoran hukum, dong dua jadi laki-bini sampe mati. Ma kalo dia pung laki su mati, na, itu janda sonde ta'ika lai deng itu atoran. Dia bole kawin baru. 3Ma kalo dia kawin deng orang laen waktu dia pung laki masi idop, na, iko atoran, dia su barsina. Ma, kalo dia pung laki su mati, atoran laki-bini sonde kaná sang dia lai. Dia su bebas. Ais, kalo dia kawin deng orang laen, na, iko atoran dia sonde barsina.
4Bagitu ju deng bosong yang parcaya! Kristus su mati. Itu sama ke bosong ju su mati sama-sama deng Dia, deng kasi tenga bosong pung idop yang lama. Ais, atoran hukum sonde kaná sang bosong lai. Sakarang bosong su bebas dari itu Atoran, deng su ta'ika deng Kristus, yang su idop kambali dari Dia pung mati. Itu sama ke janda yang kawin baru. Sonde ada masala. Jadi sakarang, samua yang bosong bekin tu, kasi sang Tuhan.
5Te dolu, kotong cuma bekin iko kotong pung diri pung mau-mau sa. Tagal kotong tau atoran, itu bekin kotong suka langgar itu atoran dong, ko bekin hal-hal yang sonde batúl. Naa! Kotong pung sala tu, yang bekin Tuhan Allah bale balakang sang kotong. 6Dolu, kotong musti bekin iko atoran. Ma sakarang atoran sonde kaná lai sang kotong, te kotong su lapás buang kotong pung idop lama. Iko jalan lama pung mau, na, Atoran yang ada tatulis dalam Tuhan pung Tulisan Barisi ada ika sang kotong. Ma iko jalan baru pung mau, na, kotong su bebas dari itu Atoran. Te Tuhan pung Roh yang ator sang kotong na! Andia ko, sakarang, kotong karjá kasi sang Tuhan sa.
Tuhan pung Atoran buka kasi tunju jahat yang ada di kotong pung hati
7Jadi, kotong mau bilang apa? Mangkali bosong pikir, bilang, “Tuhan pung Atoran tu, sala!” Sonde! Te kalo beta sonde mangarti Dia pung Atoran, sonde mungkin beta mangarti hal-hal yang sonde batúl dalam beta pung hati. Conto ke, ada atoran yang bilang, “Jang kapingin mau ame orang pung milik.” Ma karmana beta bisa tau kapingin macam bagitu tu, sala, kalo beta sonde tau ada dia pung atoran? Sonde bisa!aKaluar dari Masir 20:17, Carita Ulang so'al Jalan Idop 5:21 8Ma, tagal ada atoran yang bilang bagitu, itu tingka ke hal-hal jahat dalam beta pung hati ada bekin beta kapingin mau ame orang pung milik macam-macam. Kalo sonde ada atoran yang larang, na, sala ju sonde ada pung kuasa ko ator orang.
9Di beta pung idop dolu, beta sonde kanál Tuhan pung Atoran. Lama-lama, baru beta dapa tau Dia pung Atoran yang larang hal-hal yang sonde batúl. Tarús, hal-hal jahat dalam beta pung hati maspurak kaluar, sampe beta langgar itu Atoran deng bekin sala. 10Ais, beta pung hati ancor, te beta tau, bilang, beta sandiri sonde bisa babae deng Tuhan, cuma tagal bekin iko Dia pung Atoran. Beta pantas kaná Tuhan pung mara, andia hukuman mati, tagal beta su langgar Dia pung Atoran. Padahal, Atoran ada, ko bekin orang bisa idop batúl. Ma buat beta, itu Atoran yang bekin rusak sang beta, ais bekin Tuhan bale balakang sang beta. 11Atoran tu, memang kasi tunju jalan idop yang batúl. Ma tagal ada jahat yang idop dalam beta pung hati, beta su tipu ame beta pung diri, ko pikir, bilang, beta bisa babae deng Tuhan asal beta bekin iko Dia pung Atoran. Ais, itu tingka ke Atoran sandiri yang bekin sampe Tuhan noju sang beta, deng sonde mau bagabung deng beta.bCarita Mula-mula 3:13
12Jadi, kalo tadi orang bilang, “Tuhan pung Atoran tu, sala,” na, beta manyao, bilang, “Sonde! Tuhan pung Atoran tu, barisi!” Deng samua parenta dalam itu Atoran tu, ju barisi, batúl, deng bae.
13Mangkali bosong ju pikir, bilang, itu Atoran yang bekin Tuhan bale balakang sang beta, to? Sonde! Te biar beta tau itu Atoran, ma beta masi dengar-dengar sang itu jahat yang ada dalam beta pung hati, sampe beta bekin sala. Naa, beta pung bekin sala tu yang bekin Tuhan bale balakang sang beta. Atoran sandiri memang bae, te itu kasi tunju hal-hal yang jahat, yang bekin kotong tapisa buang dari Tuhan Allah. Jadi, waktu Tuhan kasi tunju jalan idop yang batúl, itu Atoran yang kasi jalás, bilang, hal jahat dalam kotong pung hati tu, sonde bae.
Hal bae deng hal jahat batola-bahela dalam kotong pung hati
14Kotong tau, bilang, Atoran yang Tuhan kasi sang ba'i Musa, turun datang dari Tuhan pung Roh. Ma beta cuma manusia biasa yang pung hati sonde kuat. Ais beta dengar-dengar hal jahat yang ada dalam beta pung hati yang busuk, sampe beta bekin sala. Itu sama ke sala jadi beta pung bos, deng beta jadi sala pung budak. 15Beta jadi bingung. Beta sonde mangarti apa yang beta bekin. Te beta sonde bekin iko apa yang beta mau bekin. Ma beta bekin iko apa yang beta sonde mau bekin.cGalatia 5:17 16Kalo beta bekin iko apa yang beta sonde mau bekin, beta mangaku, bilang, Tuhan pung Atoran tu, batúl. 17Jadi, bukan beta yang ator beta pung diri. Ko jahat yang idop di beta pung hati yang ator sang beta na!
18Beta su tau, bilang, sonde ada hal bae yang idop di beta pung hati. Te beta ni, manusia yang pung hati busuk. Mau tar mau, beta sonde bisa paksa diri ko bekin yang batúl. Beta mau, ma sonde jadi-jadi! 19Te beta kapingin bekin yang bae, ma beta sonde bekin. Deng beta sonde mau bekin yang jahat, ma beta bekin sa! 20Naa! Kalo beta bekin iko apa yang beta sonde mau bekin, itu bukan tagal beta sandiri, ma tagal jahat yang ada idop di beta pung hati.
21Itu kasi tunju satu parinsip, bagini: biar beta mau bekin yang bae, ma ada jahat dalam beta pung hati yang malawan. 22Padahal, beta pung dalam hati paling sanáng, kalo beta ada pikir so'al Tuhan pung Atoran. 23Ma, tingka ke ada kuasa dalam beta pung hati yang bekin rusak sang beta. Te beta kapingin mau bekin yang bae, ma sonde jadi-jadi. Itu tingka ke kuasa jahat yang ada dalam beta pung hati ada tangkap ame sang beta, ko mau paksa beta iko sang dia sa. 24Aduu, kasian, é! Beta orang sangsara! Sapa yang bisa kasi salamat sang beta dari ini kuasa jahat yang idop di beta pung hati, yang bekin Tuhan noju sang beta sampe Dia bale balakang sang beta?
25Ma, awii! Tuhan Allah sandiri su buka jalan ko kasi lapás sang beta! Tarima kasi bam-banya sang Dia, tagal kotong pung Bos Yesus Kristus bisa kasi salamat sang beta! Jadi, kalo beta idop basandar di beta pung diri, beta sangsara. Biar beta kapingin mau bekin iko Tuhan pung Atoran samua, ma ada kuasa jahat di beta pung hati yang buju sang beta ko bekin sala tarús.
Kotong bisa idop batúl, kalo kotong ta'ika deng Tuhan pung Roh
81Jadi, Tuhan Allah sonde kasi hukum sang orang yang ta'ika deng Yesus Kristus! 2Te ada dua parinsip yang batúl: partama, kalo kotong ta'ika deng Yesus Kristus, Tuhan pung Roh kasi kuasa sang kotong ko bisa idop batúl. Yang kadua, ada jahat di kotong pung hati yang buju kotong ko bekin sala. Deng kalo kotong bekin sala, Tuhan Allah noju sang kotong, ju bale balakang sang kotong. Naa. Kalo kotong dapa Tuhan pung Roh, Dia kasi lapás sang kotong dari sala pung kuasa.
3Biar kotong bekin iko Tuhan pung Atoran, itu sonde bisa kasi salamat sang kotong dari sala pung kuasa, te kotong cuma manusia biasa sa. Ma Tuhan yang buka jalan kaluar. Te Dia kirim Dia pung Ana sandiri ko jadi manusia biasa sama ke kotong. Biar kotong manusia biasa laen bekin sala macam-macam, ma Yesus sandiri sonde parná bekin sala apa-apa. Tamba lai, Dia jadi korban ko hapus buang orang pung sala-sala. 4Tuhan Allah su kirim sang Kristus ko Dia mati, ko biar kotong bisa bekin iko samua hal yang batúl, iko Tuhan pung Atoran dong. Ais, sakarang, kotong ada bekin hal-hal yang batúl, iko Tuhan pung Roh pung mau, deng sonde bekin iko lai kotong pung mau-mau sandiri.
5Orang yang idop iko dong pung mau-mau sandiri tu, idop bagitu tagal dong cuma tau pikir hal-hal jahat tarús sa. Ma orang yang idop iko Tuhan pung Roh pung mau, dong cuma tau pikir hal-hal yang bekin sanáng Tuhan pung Roh sa. 6Orang yang kasi biar hal-hal jahat ko ator dia pung pikiran, sama ke orang yang sonde tau dengar Tuhan pung Roh, andia dia pung dalam hati su mati kasi sang Tuhan. Ma orang yang kasi biar Tuhan pung Roh ko ator dia pung pikiran tu, dia idop batúl, deng dia pung hati tanáng.
7Kotong manusia pung mau-mau sandiri bamalawan karás deng Tuhan pung mau. Ais, kotong sandiri sonde tondo ko mau dengar sang Tuhan, tagal kotong sandiri sonde bisa. 8Te orang yang kasi biar dong pung mau-mau sandiri ko ator sang dong, mau tar mau, sonde bisa bekin sanáng Tuhan pung hati.
9Ma bosong tu, orang yang sonde idop jahat iko bosong pung mau-mau sandiri lai. Te kalo Tuhan pung Roh ada idop dalam bosong pung hati, bosong bekin hal-hal yang bekin sanáng sang Dia. (Ma kalo ada orang yang Kristus pung Roh sonde idop dalam dia pung hati, dia ju sonde jadi Tuhan pung milik.) 10Bosong pung badan nanti mati, tagal bosong pung bekin sala dolu. Ma, tagal sakarang Kristus ada idop di bosong pung hati, bosong pung roh nanti idop tarús, tagal Tuhan su cap sang bosong, orang hati lurus, ais bosong su babae kambali deng Dia. 11Te Tuhan Allah yang kasi idop kambali sang Yesus dari Dia pung mati. Jadi, biar kotong mati, kalo Tuhan pung Roh ada idop dalam kotong pung hati, Dia ju nanti bekin kotong idop kambali. Dia pung arti, bilang, Dia kasi idop sang kotong, sama ke Dia su kasi idop kambali sang Kristus.a1 Korintus 3:16
Tuhan pung Roh kasi tau, bilang, kotong jadi Tuhan pung ana-ana
12Jadi bagini, sodara dong! Kotong ada pung utang, ma bukan utang ko idop iko kotong manusia pung mau-mau. 13Te kalo kotong idop iko jahat yang ada di kotong pung hati sa, tantu Tuhan mau bale balakang sang kotong, deng hukum mati sang kotong! Ma, kalo kotong kasi biar Tuhan pung Roh kasi ancor kuasa dari sala yang ada dalam kotong pung hati, nanti baru kotong bisa idop batúl.
14Orang yang dengar-dengar sang Tuhan pung Roh ko Dia ator sang dong, na, dong tu, Tuhan pung ana-ana. 15Kalo kotong kasi biar Tuhan pung Roh ator sang kotong, Dia sonde bekin kotong jadi ke budak yang idop taku-taku. Dolu, kotong bagitu. Ma, tagal kotong su tarima Tuhan pung Roh ko ator sang kotong, kotong tau kotong su jadi Tuhan pung ana-ana. Andia ko nanti Dia mau dengar, kalo kotong pange sang Dia, bilang, “Papa Bo'i, é!”bMarkus 14:36, Galatia 4:6
16Kotong pung hati sandiri yang kasi tau, bilang, kotong jadi Tuhan pung ana-ana. Deng Tuhan pung Roh ju kasi tau bagitu. 17Kalo kotong jadi Tuhan pung ana-ana, dia pung arti, bilang, nanti kotong tarima ame Dia pung pusaka, tagal Dia jadi kotong pung Bapa. Ais nanti, kalo Bapa kasi pusaka sang Dia pung Ana, Kristus, kotong ju tarima sama-sama Dia pung pusaka. Ma ada lai satu hal: kotong musti dapa sangsara, sama ke Kristus ju dapa sangsara, ko biar nanti Tuhan bisa angka tinggi-tinggi sang kotong, sama ke Dia su angka tinggi-tinggi sang Kristus.cGalatia 4:5-7
Nanti Tuhan angka tinggi-tinggi sang kotong
18Ma iko beta, sangsara yang kotong dapa sakarang sonde ada pung arti, kalo banding deng hal-hal hebat yang Tuhan nanti kasi tunju sang kotong. 19Padahal samua yang Tuhan Allah su bekin di langit deng di bumi, ada tunggu-tunggu deng rindu ko mau lia Dia kasi tunju Dia pung ana-ana yang batúl tu, sapa. Te Dia ada mau kasi tunju sang dong deng hati babunga. 20Te Tuhan bekin langit deng bumi deng dong pung isi samua, ko bekin iko Dia pung maksud. Ma sonde jadi-jadi, bukan tagal dong sonde mau, ma tagal iko Tuhan pung mau, te Dia kasi hukum sang dong deng biar ko dong jadi rusak. Biar bagitu ju, ma masi ada harapan.dCarita Mula-mula 3:17-19 21Sakarang, samua yang Tuhan su bekin tu, rusak, deng sonde ada jalan kaluar. Ma nanti, Tuhan mau kasi lapás sang dong, ko dong sonde rusak lai, ma dong bisa jadi hebat iko Dia pung maksud. Dia ju mau angka tinggi-tinggi Dia pung ana-ana dong, ko dong ju talapás dari yang rusak dong.
22Te kotong su tau, bilang, ada banya susa deng sangsara dalam ini dunya. Dari dolu sampe sakarang, samua yang Tuhan bekin tu, mahahoo dari rasa saki, waktu tunggu-tunggu ko Tuhan bekin samua jadi baru. Itu sama ke parampuan yang mahahoo dari rasa saki waktu tunggu-tunggu mau barana ame ana. 23Bukan dunya sandiri sa yang ada tunggu-tunggu, ma kotong ju ada tunggu-tunggu bagitu. Biar Tuhan su kasi Dia pung Roh lebe dolo sang kotong, kotong ju ada mahahoo dalam hati. Te kotong ada jaga-jaga ko tunggu Tuhan Allah angka sang kotong jadi Dia pung ana-ana yang batúl, deng kasi lapás sang kotong pung badan dari samua yang rusak.e2 Korintus 5:2-4
24Waktu Tuhan kasi salamat sang kotong, Dia ju kasi tau, nanti Dia mau bekin karmana. Ma sakarang, kotong masi tunggu-tunggu, tagal balóm jadi. Kalo kotong lia satu hal su jadi, kotong sonde parlú tunggu-tunggu lai ko mau lia itu hal. Te orang sonde tunggu-tunggu lai ko mau lia satu hal yang su jadi, to? 25Ma kalo kotong ada tunggu-tunggu ko mau lia satu hal yang balóm jadi, kotong masi bisa batahan deng sabar.
26Bagitu ju, waktu kotong ada tunggu-tunggu, Tuhan pung Roh ju ada tolong sang kotong, tagal kotong sonde kuat, deng sonde tau sambayang deng batúl. Ma Tuhan pung Roh sandiri ada sambayang ganti sang kotong, biar kotong cuma tau mahahoo sa, deng sonde tau mau sambayang pake kata apa. 27Tuhan Allah sandiri tau samua-samua yang kotong mau omong dalam kotong pung hati. Dia ju tau Dia pung Roh pung pikir. Andia ko Dia tau samua hal yang Dia pung Roh mau omong ko tolong sang kotong. Te Tuhan pung Roh pung pikir, sama ke Tuhan sandiri pung pikir. Deng Dia pung Roh ada sambayang sang Tuhan, minta ko Tuhan tolong sang orang parcaya dong. Te itu Roh sambayang iko Tuhan pung mau.
28Sakarang kotong su tau bagini: Tuhan Allah bekin samua jadi bae kasi orang yang sayang sang Dia. Te dari dolu kala, Tuhan su ator memang so'al Dia mau bekin karmana kasi sang dong. Deng Dia su pange sang dong, bilang, “Mari, su! Mari jadi Beta pung orang!” 29Te dolu-dolu, Dia su kanál memang sang dong, deng pili ame sang dong ko bekin jadi model sama ke Dia pung Ana, andia Kristus. Te Kristus yang sulung, deng yang laen dong jadi Dia pung adi. 30Itu orang yang Tuhan su kanál dari dolu-dolu dong, Dia ju pange ame sang dong ko jadi Dia pung orang. Deng itu orang yang sama dong, yang dolu orang sala, Dia bekin jadi orang hati lurus ko dong babae kambali deng Dia. Deng Dia ju angka tinggi-tinggi sang dong.
Tuhan Allah sayang mati sang kotong
31Jadi, kotong mau bilang apa lai so'al itu hal dong? Tuhan Allah ada deken mati sang kotong. Deng kalo bagitu, na, sapa bisa lawan sang kotong lai? Sonde ada, to? 32Tuhan sonde tahan ame Dia pung Ana sandiri. Ma Dia sarakan Dia pung Ana ko mati jadi korban, ko tolong sang kotong samua. Tagal Tuhan sonde tahan ame Dia pung Ana sadiki ju, kotong bisa tau, bilang, nanti Dia ju parsén kasi kotong, samua hal yang bae. Batúl, to?
33Mangkali bosong pikir, bilang, masi ada orang yang bisa lempar sala kasi orang yang Tuhan su pili ame dong? Ma sonde ada, to? Te Tuhan sandiri yang su cap sang kotong, bilang, orang hati lurus yang sonde ada pung sala lai, ko kotong babae deng Dia.
34Mangkali bosong pikir, bilang, masi ada orang yang bisa bilang Tuhan musti kasi hukum orang yang Dia su pili ame dong. Ma sonde mungkin! Te Yesus Kristus su mati. Lebe-lebe lai, Tuhan su kasi idop kambali sang Dia dari Dia pung mati. Ais, Tuhan angka sang Dia ko dudu di tampa yang paling hormat di Dia pung sablá kanan. Di situ Dia ju yang sambayang tarús kasi sang kotong.
35Mangkali bosong pikir, bilang, ada orang ko, ada hal ko, yang bisa paksa Kristus sampe Dia sonde sayang lai sang kotong, ko? Sonde mungkin! Te biar kotong dapa parkara ko, susa ko, sangsara ko, lapar ko, sonde ada pakean ko, ada calaka ko, orang mau bunu ko, ma Kristus tatáp sayang tarús sang kotong. Sonde ada satu ju yang bisa bekin Dia barenti sayang sang kotong! 36Di Tuhan pung Tulisan Barisi ada tatulis, bilang,
“Orang cari-cari jalan ko mau bunu sang kotong,
tagal kotong jadi Tuhan pung orang.
Dong bekin sang kotong,
sama ke domba yang dong mau horo.”fLagu Puji dong 44:23
37Jadi, biar kotong dapa susa karmana ju, ma kotong su manáng, tagal Kristus sayang mati sang kotong!
38Beta su tau parsís bagini: sonde ada satu hal ju yang bisa bekin Tuhan kasi barenti Dia pung sayang sang kotong. Biar kotong idop ko, kotong mati ko, ada ana bua dari sorga ko, yang pegang parenta ko, ada kuasa ko, parkara sakarang ko, parkara nanti ko, 39kuasa di langit ko, kuasa di bumi ko, barang laen yang Tuhan su bekin dong -- sonde ada satu ju yang bisa kasi pisa sang kotong dari Tuhan Allah, yang bekin Dia sonde sayang lai sang kotong! Tagal kotong ada ta'ika deng kotong pung Bos Yesus Kristus, yang Tuhan su kirim datang.
Tuhan Allah pili ame orang Isra'el dong
91Kotong yang ada ta'ika deng Kristus, omong yang batúl. Jadi, beta sonde omong kosong sang bosong. Beta pung dalam hati ju kasi tau sang beta, bilang, Tuhan pung Roh ada ator beta pung hati. 2-3Beta kasi tau bagini: beta pung hati susa. Beta rasa barát bagitu, tagal beta inga beta pung orang sandiri. Te beta mau ko beta pung bangsa Yahudi*Bangsa Yahudi tu, sama deng bangsa Isra'el, andia orang Yahudi yang tenga di tana Isra'el, deng di tampa-tampa laen ju. Ma suku Yahuda sonde sama deng bangsa Yahudi. Te suku Yahuda tu, andia, satu dari dua blas suku Isra'el. dong ju jadi ta'ika deng Kristus, ma banya sonde parcaya sang Dia. Andekata beta bisa buka jalan kasi sang dong, beta sadia minta ko Tuhan kasi hukum sang beta, ko ganti sang dong. Deng beta ju sadia minta ko Tuhan kasi pisa sang beta dari Kristus, ko biar beta pung orang bisa ta'ika deng Dia. 4Padahal dong tu, orang Isra'el, andia satu bangsa yang paling ontong. Tuhan su angka sang dong jadi Dia pung ana-ana dari dolu kala. Dia kasi tunju Dia pung kuasa yang hebat kasi sang dong. Dia ika janji macam-macam deng dong. Dia kasi Dia pung Atoran sang dong. Dong yang tau sémba sang Dia, deng layani sang Dia. Dia su janji mau kasi tunju Dia pung hati bae sang dong.aKaluar dari Masir 4:21, 14:22 5Dong turun datang dari botong pung nene-moyang, andia: ba'i Abraham, ba'i Isak, deng ba'i Yakob (orang ame nama ‘Isra'el’ dari dia). Deng Kristus, yang Tuhan su janji memang dari dolu ko mau kirim datang tu, ju turun datang dari botong bangsa Yahudi pung nene-moyang dong. Kristus tu, ju andia Tuhan Allah yang parenta samua-samua. Jadi, pantas kalo orang angka puji-puji sang Dia sampe salamanya. Batúl!bCarita Mula-mula 32:22-32
6Biar orang Isra'el banya balóm tarima sang Kristus, ma orang sonde bisa omong, bilang, Tuhan pung janji tu sonde jadi. Te jang kira, kata, samua orang yang turun datang dari nene-moyang Isra'el tu, jadi bangsa Isra'el yang Tuhan pili ko jadi Dia pung orang. 7Conto ke, banya orang turun datang dari botong pung nene-moyang, ba'i Abraham. Ma dong samua bukan Abraham pung turunan yang Tuhan pili. Te Tuhan su kasi tau sang Abraham, bilang, “Lu pung turunan yang beta kanál, cuma dong yang turun datang dari lu pung ana Isak sa.”cCarita Mula-mula 21:12
8Dia pung arti, bilang, dari dolu sampe sakarang, sonde samua turunan yang datang dari botong orang Yahudi pung ba'i Abraham, yang jadi Tuhan Allah pung ana-ana. Cuma turunan yang dari Tuhan pung janji kasi sang Abraham sa, yang Tuhan itong jadi Dia pung ana-ana yang batúl. 9Te Tuhan ika janji deng Abraham, bilang, “Kira-kira taon datang, Beta kambali. Itu waktu, lu pung bini Sara su barana satu ana laki-laki.”dCarita Mula-mula 18:10
10Bukan bagitu sa. Te botong pung ba'i Isak deng dia pung bini Ribka barana ame sang dua ana bagambar. 11-12Waktu Ribka balóm barana ame sang dong, dong balóm bekin hal bae ko hal jahat. Biar bagitu, ma Tuhan su kasi tau memang sang Ribka so'al ana bagambar yang kaluar lebe dolo, bilang, “Nanti yang kaka karjá kasi dia pung adi.” Tuhan kasi tau bagitu, ko kasi tunju, bilang, kalo Dia su pili ame satu orang, Dia su tau Dia mau pake itu orang ko bekin karmana. Ais, Tuhan ada pili sang itu adi ko jadi Dia pung orang. Dia sonde usa tunggu mau lia itu adi mau bekin karmana, tagal Tuhan su tau memang.eCarita Mula-mula 25:23 13Te Tuhan omong dalam Dia pung Tulisan Barisi so'al itu ana bagambar, bilang,
“Beta pili ame sang Yakob,
ma beta tola buang sang Esau.”fMaleaki 1:2-3
14Jadi, kotong mau bilang apa? Mangkali ada yang mau bilang, “Tuhan putus parkara deng sonde adil?” Sonde mungkin! 15Te dolu-dolu Tuhan Allah kasi tau sang ba'i Musa, bilang,
“Beta kasi tunju rasa kasian sang orang yang Beta pili sandiri.
Deng Beta kasi hati sang orang yang Beta tunju sandiri.”gKaluar dari Masir 33:19
16Jadi, itu orang sonde rasa Tuhan pung kasian tagal itu orang pung mau sandiri, ko tagal dia pung bekin sandiri. Ma tagal Tuhan sandiri yang mau kasi tunju Dia pung rasa kasian sang itu orang. 17Te di Tulisan Barisi, Tuhan omong deng raja Masir, bilang, “Beta angka ame sang lu jadi raja, tagal Beta mau pake sang lu ko kasi tunju Beta pung kuasa sang banya orang. Deng bagitu, orang di anteru dunya bisa angka-angka Beta pung nama.”hKaluar dari Masir 9:16
18Jadi, kalo Tuhan mau kasi tunju Dia pung rasa kasian sang satu orang, na, Dia bekin sa. Deng kalo mau bekin satu orang pung hati karás, na, Dia bekin sa.iCarita Ulang so'al Jalan Idop 7:7-9
Tuhan bisa kasi tunju Dia pung rasa kasian, ma Dia ju sonde tarima jahat
19Naa! Andekata ada orang yang protes sang beta, bilang, “Kalo bagitu, kalo Tuhan mau bekin satu hal, sapa yang bisa malawan sang Dia? Sonde ada, to? Jadi, akurang ko Dia mau lempar sala sang kotong? Itu sonde adil!”
20Kalo ada yang pikir bagitu, beta manyao, bagini: “Lu pikir lu ni, sapa?! Lu mau omong malawan sang Tuhan, ko?” Jang bagitu! Te dalam Tuhan pung Tulisan Barisi ada tatulis, bilang, “Kalo orang bekin satu barang, mana bisa itu barang nanti tanya bale sang itu orang yang bekin sang dia, bilang, ‘Akurang ko lu bekin sang beta bagini!?’”jYesaya 29:16, 45:9 21Conto ke tukang bekin pareu. Dari tana liat satu kaboak, dia ada pung hak ko mau bekin satu kumbang mangkilat ko orang puji. Dia ju ada pung hak pake itu tana kaboak ko bekin satu tampa sampa, iko dia pung mau sa.
22Bagitu ju deng Tuhan Allah. Dia ada pung hak ko bekin iko Dia pung mau. Dia mau kasi tunju sang samua orang, bilang, Dia mara, deng sonde tarima orang pung bekin jahat apa-apa. Dia ju mau ko orang tau, bilang, Dia ada kuasa bam-banya. Ko orang dapa tau bagitu, Dia tahan diri deng orang pung bekin jahat macam-macam. Ma orang yang bekin jahat, dong cuma tunggu dia pung waktu ko dong ancor buang. 23Dia bekin bagitu, ko mau kasi tunju sang banya orang, bilang, Dia mau kasi tunju Dia pung rasa kasian sang orang saparu. Dong tu, yang Dia su pili memang ko mau angka tinggi-tinggi. Deng Dia mau orang tau, bilang, Dia sandiri hebat talalu. 24Te kotong ni, yang Dia su pili memang ko jadi Dia pung orang dong. Kotong ni, saparu dari orang Yahudi, deng saparu dari bangsa laen dong. 25Dolu, Tuhan pake Dia pung jubir Hosea, ko tulis so'al orang bukan Yahudi dong, bilang,
“Ada orang yang dolu bukan Beta pung orang,
ma Beta mau pange sang dong, bilang,
‘Bosong tu, Beta pung orang.’
Deng ada bangsa yang dolu Beta sonde sayang,
ma Beta mau pange sang dong, bilang,
‘Bosong tu, bangsa yang Beta sayang.’”kHosea 2:23
26Dia ju tulis, bilang,
“Di situ,
di tampa yang Tuhan su kasi tau sang dong, bilang,
‘Bosong tu, sonde jadi Beta pung orang!’
Nanti Tuhan yang Idop mau kasi tau sang dong, bilang,
‘Sakarang, bosong su jadi Beta pung ana-ana!’”lHosea 1:10
Dia omong bagitu, tagal Dia kasian sang orang bukan Yahudi dong.
27Tuhan pung jubir laen, andia Yesaya, parná eki so'al bangsa Isra'el, bilang,
“Biar orang Isra'el jadi satu mal'unuk pung,
sama ke pasir di pante laut,
ma nanti Tuhan cuma kasi salamat sang dong sadiki orang sa,
dari dong pung sala-sala dong.
28Te nanti dia pung waktu datang,
ko Tuhan putus parkara kasi samua orang di anteru dunya,
sama ke Dia su kasi tau memang.
Ma Dia sonde tunggu-tunggu,
te Dia bekin kalár deng capát!”mYesaya 10:22-23
29Dolu-dolu, Yesaya ju kasi tau so'al orang Yahudi dong, bilang,
“Kotong ontong,
tagal Tuhan yang Paling Kuasa,
kasi biar ko kotong pung turunan saparu dapa idop.
Te kalo sonde bagitu, na,
kotong su abis buang,
sama ke orang kota Sodom deng kota Gomora dong.”nYesaya 1:9
Kabar Bae kasi bangsa Isra'el yang sonde mau dengar sang Tuhan
30Jadi, kotong mau bilang apa? Bilang, kata, orang bukan Yahudi dong dari mana-mana, yang dolu sonde cari-cari ko mau babae deng Tuhan, sakarang su babae deng Dia, tagal dong parcaya sang Yesus Kristus. 31Padahal orang Isra'el dong, su coba bekin iko Tuhan pung Atoran ko dong bisa babae deng Dia, ma sonde jadi-jadi ju.
32-33Akurang ko dong sonde bisa babae deng Tuhan? Tagal dong cuma mau bekin iko Atoran ko biar Dia tarima sang dong ke orang hati lurus, ma dong sonde parcaya sang Yesus Kristus. Ais, tingka ke dong ta'antok kaná di satu “batu antok”. Ini yang Tuhan pung Tulisan Barisi pung maksud, bilang,
“Lia sini do!
Te Beta su taro satu Orang
di gunung Sion, di kota Yerusalem.
Itu Orang sama ke satu batu,
yang bekin orang ta'antok.
Ma sapa yang parcaya sang Dia, na,
sonde usa malu.”
Naa. Itu batu tu, andia Yesus. Ma orang Isra'el dong tola buang sang Dia. Itu sama ke dong ta'antok, ais dong jato tagal itu batu.oYesaya 28:16
101Sodara dong! Beta kapingin apa, kasi sang orang Isra'el dong? Beta sambayang ko dong kasi biar Tuhan kasi salamat sang dong dari dong pung sala-sala. Kalo jadi bagitu, baru beta pung hati sanáng!
2Beta bisa kasi tau so'al ini orang dong pung sifat: dong rajin ko mau iko sang Tuhan. Biar dong rajin bagitu, ma dong sonde mangarti jalan yang batúl. 3Tagal dong sonde mangarti jalan idop yang batúl, yang bekin orang bisa babae deng Tuhan, andia ko dong buka dong pung jalan sandiri ko mau coba-coba babae deng Dia. Deng bagitu, dong sonde mau dengar sang Dia.
4Kalo orang cuma bekin iko Atoran sa, ko biar Tuhan tarima sang dong, na, itu sonde cukup. Andia ko Kristus su bekin ganáp samua, ko biar kotong bisa babae deng Tuhan. Ais sakarang, samua orang yang parcaya sang Kristus bisa babae deng Tuhan Allah.
Tuhan mau kasi salamat sang samua orang dari dong pung sala-sala
5Naa, dolu ba'i Musa su kasi tunju jalan di Tulisan Barisi, ko orang bisa babae deng Tuhan, asal dong bekin iko Tuhan pung Atoran samua-samua. Dia tulis, bilang, “Orang yang bekin iko ini Atoran samua-samua, nanti dong dapa idop yang batúl.”aKapala Agama dong pung Atoran 18:5
6Ma Tuhan pung Tulisan Barisi ju ada kasi tunju jalan laen, bilang, orang bisa babae deng Tuhan asal dong parcaya sang Kristus. Ada tatulis, bilang, “Sonde usa tanya, bilang, ‘Sapa yang bisa nae pi sorga?’” (Itu tingka ke orang mau nae pi kasi tau sang Kristus, bilang, kotong manusia ada kapingin ko Dia turun datang ko kasi salamat sang kotong.) 7Tulisan Barisi ju ada tatulis, bilang, “Sonde usa tanya, bilang, ‘Sapa yang mau turun pi Lobang Naraka, di tampa orang mati dong?’” (Itu tingka ke orang mau turun pi ko bawa nae sang Kristus kambali dari Dia pung mati ko Dia kasi salamat sang kotong.)
8Sonde usa bagitu! Te di Tuhan pung Tulisan Barisi ju ada tulis, bilang, “Tuhan pung pasán su ada di lu pung muka-idong! Te itu pasán ada di lu pung mulu deng lu pung hati.” Itu pasán yang kotong su kasi tau orang tu, bilang, “Kalo lu mau cari salamat, na, lu musti parcaya sang Kristus!”bCarita Ulang so'al Jalan Idop 30:12-14 9Kalo lu mangaku pake lu pung mulu sandiri, bilang, “Yesus tu, beta pung Bos,” deng lu parcaya dalam lu pung hati, bilang, Tuhan Allah su kasi idop kambali sang Yesus Kristus dari Dia pung mati, na, Tuhan kasi salamat sang lu dari lu pung sala-sala. 10Te kalo lu pake lu pung hati ko parcaya sang Kristus, Tuhan cap sang lu, bilang, orang hati lurus yang babae deng Dia. Deng kalo lu pake lu pung mulu ko mangaku, bilang, Yesus jadi lu pung Bos, Tuhan mau kasi salamat sang lu dari lu pung sala dong. 11Di Tuhan pung Tulisan Barisi ada tatulis, bilang, “Orang yang parcaya sang Tuhan Allah, nanti sonde dapa malu, te Tuhan mau bekin jadi, samua hal yang Dia su omong.”cYesaya 28:16 12Orang Yahudi, deng orang bukan Yahudi dong, sama. Sonde ada beda. Te cuma ada satu Bos, deng Dia jadi Bos kasi samua bangsa. Dia mau kasi tunju Dia pung hati bae bam-banya kasi samua orang yang minta Dia tolong sang dong. 13Te di Tulisan Barisi ada tulis, bilang, “Samua orang yang minta tolong sang Tuhan, nanti Dia kasi salamat sang dong dari dong pung sala-sala.”dYoel 2:32
14Ma karmana orang bisa minta tolong sang satu orang, kalo dong balóm parcaya sang dia? Deng karmana dong bisa parcaya sang dia, kalo dong sonde parná dengar so'al dia? Karmana dong bisa dengar so'al dia, kalo sonde ada orang yang kasi tau sang dong? 15Karmana dong bisa kasi tau orang, kalo sonde ada yang utus sang dong bagitu? Di Tulisan Barisi ada tulis, bilang, “Kalo orang bawa datang kabar bae, dong pung datang tu, talalu bagus!”eYesaya 52:7
16Ma bosong su tau, bilang, ada orang Isra'el saparu yang sonde mau dengar-dengar Tuhan pung Kabar Bae. Te Tuhan pung jubir Yesaya ada tulis, bilang,
“Bos, é!
Orang dong sonde mau parcaya pasán
yang dong su dengar dari botong!”fYesaya 53:1
17Jadi, kalo mau parcaya sang Tuhan, na, musti dengar Dia pung Kata-kata dolo. Deng kalo dong mau dengar Tuhan pung pasán, na, musti dengar so'al Kristus dolo.
18Beta tanya coba, bagini: mangkali bosong ada pikir, bilang, orang Isra'el dong sonde parná dengar so'al Kristus, ko? Tantu dong su dengar! Sama ke ada tatulis dalam Tuhan pung Tulisan Barisi dari dolu, bilang,
“Tuhan pung jubir dong pung pasán so'al Tuhan
su tasiar pi di anteru dunya;
Dong pung kata-kata
su sampe di dunya pung huk-huk.”gLagu Puji dong 19:5
19Beta mau tanya lai satu hal, bilang, “Orang Isra'el dong sonde mangarti Tuhan pung jalan, ko?” Ba'i Musa tu, orang partama yang tulis so'al itu hal, bilang, Tuhan kasi tau orang Isra'el bagini:
“Beta mau bekin satu hal
kasi orang bangsa laen dong.
Itu hal nanti bekin bosong iri hati.
Deng Beta mau bekin satu hal,
kasi orang yang bosong anggap ke otak kea.
Itu hal nanti bekin bosong makan gigi.”hCarita Ulang so'al Jalan Idop 32:21
20Dari balakang, ba'i Yesaya tulis taráng-taráng so'al orang bukan Yahudi, bilang,
“Ada orang yang dolu sonde cari-cari sang Beta,
ma dong su dapa katumu sang Beta.
Ada orang yang dolu sonde minta ko lia sang Beta,
ma Beta su kasi tunju diri sang dong.”iYesaya 65:1
21Ma so'al orang Isra'el, Tuhan su kasi tau bagini:
“Siang-malam, Beta buka Beta pung tangan lebar-lebar,
ko tunggu-tunggu orang Isra'el dong datang di Beta.
Ma dong sonde mau dengar sang Beta,
deng dong ju suka bamalawan sang Beta.”jYesaya 65:2
Tuhan Allah kasian sang orang Isra'el dong
111Jadi, beta mau tanya bagini: mangkali bosong pikir, bilang, “Tagal orang Isra'el sonde mau dengar sang Tuhan Allah, andia ko Dia su tola buang sang dong.” Bagitu, ko? Sonde! Te beta ju dari dong! Beta ni, dari suku Benyamin. Benyamin pung bapa, Yakob. Dia pung ba'i, Isak. Isak pung bapa, Abraham, yang jadi samua orang Isra'el dong pung nene-moyang.aFilipi 3:5 2Tuhan sonde parná tola buang Dia pung orang dong. Dong tu, yang Dia kanál memang dari dolu-dolu. Bosong masi inga, ko, apa yang tatulis di Tuhan pung Tulisan Barisi so'al ba'i Elia? Dia mangomel sang Tuhan so'al orang Isra'el, ju dia minta ko Tuhan kasi hukum sang dong, 3bilang,
“Bos! Ini orang dong bunu bekin mati jubir-jubir,
yang Bos kirim datang.
Dong ju bongkar kasi ancor meja korban,
di tampa orang sémba sang Bos.
Dari Tuhan pung jubir dong samua,
cuma beta sandiri sa yang masi idop.
Ma dong ju cari jalan lai,
ko mau bunu bekin mati sang beta!”b1 Raja-raja dong 19:10, 14
4Ma Tuhan manyao, bilang, bagini: “Lu pung omong tu, sala! Te Beta pung orang yang sémba sang Beta, masi ada tuju ribu orang. Dong batahan karás, deng sonde songgo sang Ba'al!”c1 Raja-raja dong 19:18
5-6Bagitu ju, sakarang. Te sonde samua orang Yahudi yang bale balakang sang Tuhan Allah. Masi sisa sadiki orang dari botong yang Tuhan su pili mau kasi salamat, tagal Dia mau kasi tunju Dia pung hati bae sang botong, bukan tagal dong ada bekin hal bae! Te kalo Dia musti pili sang botong tagal botong pung bekin bae, dia pung arti, bilang, Dia sonde bisa putus ko mau kasi tunju, ko sonde kasi tunju, Dia pung hati bae sang botong. Kalo bagitu, dia pung nama su bukan ‘kasi tunju Dia pung hati bae’ lai.dCarita Ulang so'al Jalan Idop 7:7-8 7Jadi, dia pung ujung-ujung, bagini: banya orang Yahudi cari-cari ko Tuhan Allah kasi tunju Dia pung hati bae sang dong, ko dong ju bisa babae deng Dia. Ma sonde tau dapa-dapa, tagal dong pung hati bakarás deng sonde mau dengar sang Dia. Ma ada saparu yang dapa. Dong tu, andia, yang Tuhan su pili memang. 8Di Tuhan pung Tulisan Barisi ada tulis, bilang,
“Tuhan kasi sang dong,
mata yang sonde bisa dapa lia,
talinga yang sonde bisa dapa dengar,
deng otak kea yang sonde bisa pikir.
Jadi, dong sonde mangarti yang batúl,
sampe ini hari ju.”eCarita Ulang so'al Jalan Idop 29:4, Yesaya 29:10
9Raja Daud ju tulis so'al bangsa Yahudi dalam Tulisan Barisi, bilang,
“Biar ko dong bapesta di dong pung meja sandiri.
Te dong pung pesta sandiri yang hiki bale sang dong,
ko dong pikir samua su bae.
Deng dong pung harta sandiri yang bekin dong ta'antok.
10Biar dong pung mata jadi galáp,
ko dong sonde usa lia apa-apa!
Biar ko dong pikol babán barát tarús,
ko dong pung balakang tulang tamba bongko!”fLagu Puji dong 69:23-24
Tuhan mau kasi salamat orang bukan Yahudi ju
11Jadi, beta mau tanya, bagini: akurang ko orang Yahudi dong ta'antok? Dong su jato, ko? Sonde! Ma tagal dong sonde mau dengar sang Tuhan Allah, deng sonde mau parcaya sang Kristus, itu buka jalan kasi orang bukan Yahudi dong ko bisa dapa salamat dari dong pung sala-sala. Deng Dia bekin bagitu, Tuhan mau ko orang Yahudi dong camburu, ais kambali ko iko sang Dia lai. 12Su jalás, bilang, orang Yahudi dong langgar apa yang batúl. Andia ko orang laen dari anteru dunya bisa rasa Tuhan pung hati bae. Jadi, orang Yahudi dong, rugi bésar. Ma itu bekin orang bukan Yahudi dong ontong bésar. Naa. Lama-lama, kalo samua orang Yahudi ju babae kambali deng Tuhan, itu lebe bae lai!
13Naa! Beta mau kasi tau sang bosong yang bukan orang Yahudi, bagini: Tuhan su utus sang beta ko jalan pi kasi tau sang bosong so'al Dia pung Kabar Bae. Andia ko beta pasang kaki ko kasi jalan ini karjá yang talalu bae ni. 14Te kalo beta kasi jalan ini karjá deng bae, jang-jang beta bekin beta pung orang Yahudi sandiri camburu, sampe dong saparu dapa salamat dari dong pung sala-sala. 15Waktu Tuhan tola buang Dia pung orang Yahudi sandiri, itu buka jalan ko orang laen dong dapa sampat ko dong bisa maso jadi Tuhan pung orang. Ma nanti, andekata dong badame kambali deng Tuhan, itu talalu bagus. Te itu sama ke dong su idop kambali dari dong pung mati!
16Ame conto dari orang mau bekin roti. Kalo dia ame tarigu sadiki ko sarakan pi sang Tuhan, nanti itu roti anteru ju jadi Dia pung milik yang barisi. Deng kalo orang sarakan pohon pung akar satu ko jadi ulu hasil kasi Tuhan, nanti itu pohon anteru ju jadi Dia pung milik yang barisi.
17Beta mau banding bangsa Yahudi deng satu pohon saitun yang ada idop di kabón. Tuhan Allah su potong buang itu pohon pung tangke saparu. Ma bosong yang bukan Yahudi dong, sama ke saitun utan. Ais, Tuhan su potong ame bosong pung tangke saparu ko tempel pasang di itu pohon dalam kabón. Deng bagitu, tangke dari pohon di luar, tarima ame dia pung idop dari pohon di dalam. Itu sama ke bosong yang bukan Yahudi dong, ju tarima ame Tuhan pung hati bae, yang Dia mau kasi sang Dia pung orang Yahudi dong. 18Ma ati-ati, ó! Jang kapala bésar, pikir bosong dari luar tu lebe bae dari itu tangke yang Tuhan su potong buang dong! Kalo lu mau angka-angka diri, lu jang lupa, te lu cuma satu tangke sa! Bukan lu yang bekin kuat itu pohon. Te akar yang bekin pohon jadi kuat na!
19Lu mungkin mau bilang, “Tuhan potong buang satu tangke dari pohon yang idop dalam Dia pung kabón, ko Dia bisa tempel kambali sang beta di situ, ko ganti itu tangke lama.” 20Itu batúl. Ma jang lupa, bilang, Tuhan su potong buang itu tangke dong, tagal dong sonde parcaya sang Kristus. Deng lu ganti sang dong, tagal lu ada parcaya sang Dia. Jadi, jang kapala bésar! Lebe bae, lu ati-ati, deng jang macam-macam! 21Te orang Yahudi dong, sama ke tangke asli yang batumbu lebe dolo. Ma Tuhan sonde kasi biar dong batahan lama di situ. Jadi, kalo lu sonde parcaya sang Dia tarús, jang harap Dia mau kasi biar lu batahan di situ!
22Jadi, bosong musti pikir bae-bae dolo. Tuhan ada pung hati bae. Ma Dia ju tau kasi hukuman yang barát. Dia nanti kasi hukum orang yang su jato, yang sonde babae deng Dia. Ma kasi bosong yang bukan orang Yahudi dong, Tuhan kasi tunju Dia pung hati bae sang bosong, asal bosong ta'ika tarús deng Dia, deng kasi biar Dia bekin yang bae kasi sang bosong. Ma kalo bosong sonde kasi biar Dia bekin bagitu, Dia ju mau potong buang sang bosong dari Dia pung pohon. 23Bagitu ju deng orang Yahudi dong. Kalo dong tobat, ko mulai parcaya sang Kristus, nanti Tuhan mau tempel kambali sang dong di pohon asli tu. Ko Dia ada pung kuasa ko bisa bekin bagitu na! 24Te bosong yang bukan orang Yahudi, sama ke tangke dari saitun utan yang dolu batumbu liar di luar kabón. Ma Tuhan pili ame sang bosong ko Dia tempel di pohon saitun yang bae, yang Dia tanam di Dia pung kabón, biar ko pohon utan laen sandiri, deng pohon kabón laen sandiri. Te kalo orang bukan Yahudi sa bisa jadi bagitu, apalai orang Yahudi. Itu lebe bisa lai, kalo Tuhan tempel kambali sang dong di dong pung pohon asal.
Nanti orang Yahudi dong babae kambali deng Tuhan
25Sodara di Roma dong! Bosong musti mangarti ini hal yang dolu jadi rahasia. Te kalo bosong mangarti sang dia, bosong jang kapala bésar, pikir, bilang, bosong pintar. Te bagini: sakarang, orang Yahudi dong hati karás, deng sonde mau parcaya sang Kristus. Ma dong sonde bagitu tarús-tarús. Te kalo samua orang bukan Yahudi yang Tuhan su pili dong su parcaya sang Kristus, nanti orang Yahudi dong ju parcaya sang Dia. 26Jadi, kalo itu waktu su datang, nanti Tuhan kasi salamat sang samua orang Yahudi dari dong pung sala-sala. Itu sama ke su tatulis dalam Tulisan Barisi, bilang,
“Nanti ada satu Orang datang,
yang kasi salamat sang kotong dari calaka.
Dia datang dari gunung Sion, di kota Yerusalem.
Dia yang nanti bekin Yakob pung turunan dong bartobat.
Te dong ada idop sonde toe sang Beta,
deng dong su bale balakang sang Beta pung jalan idop yang batúl.gYesaya 59:20-21
27Beta mau hapus buang dong pung sala-sala.
Te Beta su ika janji deng dong bagitu.”hYeremia 31:33-34
28Tiap kali orang Yahudi dong dengar Kristus pung Kabar Bae, dong bekin diri ke musu yang malawan sang Dia. Deng bagitu, dong kasi sampat sang bosong yang bukan Yahudi dong! Biar bagitu, ma Tuhan masi sayang sang dong, tagal Dia sayang sang dong pung nene-moyang, deng su pili ame sang dong ko jadi Dia pung orang dong. 29Te kalo Tuhan su kasi pi satu barang, Dia sonde hela ame kambali. Deng kalo Dia su pange orang, bilang, “We! Mari, iko sang Beta! Mari maso jadi Beta pung orang su!” Dia sonde usir buang lai sang dong.
30Dolu, bosong yang bukan orang Yahudi sonde mau dengar sang Tuhan. Ma sakarang, bosong yang tarima Tuhan pung rasa kasian, tagal orang Yahudi dong yang sonde mau dengar sang Dia. 31Jadi, dong ni, yang sakarang sonde bekin iko Tuhan pung mau. Andia ko Tuhan masi mau kasi tunju Dia pung rasa kasian sang bosong. Deng nanti Dia ju mau kasian sang dong lai. 32Sakarang, Tuhan lia orang Yahudi sama deng orang bukan Yahudi. Te dong samua sonde bekin iko Dia pung mau, sama ke dong ada takurung deng sonde tau jalan kaluar. Dia kasi biar bagitu, ko Dia bisa kasi tunju Dia pung rasa kasian sang samua orang.
Tuhan tu, bae talalu!
33Tuhan pintar talalu!
Deng Dia ju pake Dia pung pintar ko bekin yang bae.
Sonde ada orang yang bisa kanál batúl sang Dia.
Sonde ada orang yang tau batúl so'al Dia pung putus parkara.
Sonde ada satu orang ju yang mangarti,
akurang ko Dia bekin satu hal.iYesaya 55:8
34Sonde ada orang yang tau parsís kotong pung Bos pung pikiran.
Sonde ada satu ju yang bisa kasi nasiat sang Dia.jYesaya 40:13
35Sonde ada orang yang bisa kasi parsén satu barang kasi pi Tuhan,
Sonde ada orang yang bisa paksa Tuhan ko Dia balas kambali!kAyub 41:11
36Te samua-samua ba'akar di Tuhan Allah!
Samua jadi, tagal Dia!
Samua yang kotong bekin,
kotong karjá kasi sang Dia.
Kotong angka puji-puji sang Dia,
sampe salamanya!
Batúl bagitu!l1 Korintus 8:6
Kalo kotong ta'ika deng Kristus, kotong pung idop baru musti jadi karmana?
121Sodara sayang dong! Tagal Tuhan su kasi tunju Dia pung rasa kasian sang kotong, andia ko beta minta ko bosong sarakan bosong pung diri anteru-anteru pi sang Dia, sama ke korban yang masi idop. Itu yang bekin sanáng Tuhan pung hati. Pasang kaki ko bekin iko Dia pung mau, deng idop barisi, te itu kasi tunju bosong pung sayang deng hormat sang Dia. Memang pantas bosong sémba sang Dia bagitu. 2Jang kasi biar ko orang dunya sakarang suru bosong musti bekin karmana, ko idop karmana, iko dong pung mau-mau. Jang cuma iko buta-buta sa dong pung pikiran, dong pung idop, ko, dong pung adat. Ma ada lebe bae, bosong kasi biar ko Tuhan bekin bosong pung pikiran jadi baru, ko bosong lia samua tu, iko jalan baru. Deng bagitu, bosong bisa tau Tuhan pung mau kasi bosong. Te Tuhan pung mau tu, bae, sampurna, deng bekin sanáng Dia pung hati.
3Tagal Tuhan su utus sang beta deng kasi tunju Dia pung hati bae sang beta, andia ko beta kasi tau sang bosong, bagini: nilei bosong pung diri deng cara yang batúl! Jang angka-angka diri lebe dari yang batúl. Jang pake nilei yang sonde ada pung dasar. Tiap orang musti coba mangarti karunya yang Tuhan su kasi sang dia, tagal dia parcaya sang Kristus.
4Ame conto dari orang pung badan. Satu badan pung bagian macam-macam. Deng tiap bagian pung tugas laen-laen. 5Bagitu ju deng kotong yang ta'ika deng Kristus. Kotong banya orang, ma kotong ta'ika jadi sama ke satu badan. Deng tiap orang pung tugas laen-laen, sama ke badan pung bagian dong. Satu parlú sang satu. Conto ke, tangan yang tapotong putus dari badan, su sonde ada pung guna lai, to?a1 Korintus 12:12
6Beta pung maksud bagini: Tuhan kasi kuasa sang kotong samua ko kasi jalan tugas macam-macam, tagal Dia suka kasi tunju Dia pung hati bae sang kotong. Conto ke, kalo Tuhan kasi kuasa sang lu ko kasi tau Dia pung pasán, deng lu parcaya kuat sang Dia, na, lu ju musti kasi tau banya, so'al Dia pung pasán tu. 7Kalo Tuhan kasi karunya sang lu ko layani orang laen, lu musti layani pake itu kuasa. Kalo Dia kasi karunya sang lu ko ajar orang so'al Dia, na, lu musti ajar pake itu kuasa. 8Kalo Dia kasi karunya sang lu ko kasi samangat orang, na, lu musti kasi samangat pake itu kuasa. Kalo Dia kasi kuasa sang lu ko lu bisa bantu orang laen deng harta yang lu dapa, na, kasi lu pung harta ko bantu sang dong. Kalo Dia kasi karunya sang lu ko pimpin ame orang ko dong kasi jalan Dia pung karjá lebe bae, na, lu musti rajin ko pimpin ame pake itu kuasa. Kalo Dia kasi lu rasa kasian ko mau tolong orang susa, na, lu musti tolong sang dong deng hati babunga.b1 Korintus 12:4-11
Kristus pung orang dong, musti idop karmana?
9Kalo bosong kasi tunju sayang sang orang, na, kasi tunju sayang yang batúl pung; jang muka-balakang. Bale balakang dari samua hal jahat, deng pegang ame samua hal bae. 10Bosong orang sarani musti basayang manis satu deng satu. Pasang kaki ko kasi tunju bosong pung hormat satu deng satu. 11Kalo bosong karjá, na, karjá deng samangat, jang satenga-satenga. Biar ko bosong pung hati babunga waktu bosong ada karjá. Deng karjá kasi sang kotong pung Bos. 12Bosong pung hati musti sanáng siang-malam, te bosong su tau Tuhan mau bekin karmana kasi sang bosong. Batahan kalo dapa susa. Sambayang siang-malam; jang cape. 13Pake bosong pung harta dong ko bantu orang sarani yang ada parlú. Kalo ada orang yang datang dari tampa laen, buka tangan ko kasi dong makan-minum, ko, manumpang di bosong pung ruma. Deng bagitu, bosong kasi tunju sayang sang dong.
14Kalo ada orang yang bekin susa sang bosong tarús, minta ko Tuhan Allah bekin hal bae kasi sang dong. Batúl! Jang kasi kutuk sang dong!cMateos 5:44, Lukas 6:28 15Kalo ada orang yang hati sanáng, na, iko sanáng sama-sama. Deng kalo ada orang yang manangis tagal hati barát, na, iko manangis sama-sama. 16Idop basayang deng satu hati. Jang tinggi hati. Ada lebe bae, bosong batamán deng orang tar laku-laku dong. Jang angka-angka diri ko pikir, bilang, cuma lu sandiri yang tau.dKata-kata Mutiara 3:7
17Kalo orang bekin jahat sang lu, na, lu jang balas deng jahat. Ma lu musti coba-coba ko cari jalan yang paling bae, yang samua orang bisa tarima. 18Kalo bisa, na, cari jalan ko idop badame deng samua orang.
19Sodara sayang dong! Jang balas dendam. Kasi tenga ko Tuhan yang ator sa. Te Dia mara kalo orang bekin jahat, sama ke yang ada tulis dalam Tulisan Barisi, bilang,
“Kotong pung Bos sandiri yang omong, bilang,
Beta yang ada pung hak balas dendam.
Te Beta yang kasi hukum orang pung jahat dong.”eCarita Ulang so'al Jalan Idop 32:35
20Ada lebe bae, bekin iko apa yang Tulisan Barisi kasi tau dari dolu, bilang,
“Kalo lu pung musu lapar,
na, kasi dia makan.
Kalo lu pung musu aus,
na, kasi dia minum.
Te kalo bekin bagitu, nanti dia malu hati,
deng hormat bale sang lu.”*Alkitab bahasa Yunani tulis, bilang, “sama ke taro bara api di dia pung kapala.” Orang yang pintar so'al Alkitab bilang, itu pung arti “dia malu hati deng dia hormat bale sang lu.”fLagu Puji dong 140:10, Kata-kata Mutiara 25:21-22
21Jang kasi biar hal jahat dong ator sang lu. Ada lebe bae, hal bae dong yang ator sang lu sa. Deng bagitu, lu bisa kasi kala hal jahat dong.
Dengar-dengar sang orang yang pegang parenta dong
131Tiap orang musti dengar-dengar sang orang yang pegang parenta dong. Te dong ada pung hak deng kuasa ko parenta orang. Ma dong pung pegang kuasa tu, tagal Tuhan Allah yang kasi sang dong. Yang pegang kuasa sakarang, ada di situ tagal Tuhan su angka sang dong. 2Jadi, kalo orang malawan orang yang pegang parenta bagitu, itu sama ke dong malawan apa yang Tuhan su angka. Kalo dong bekin bagitu, nanti kaná hukum dari Tuhan.
3Kalo bosong bekin yang batúl, sonde usa taku sang orang yang pegang parenta dong. Ma kalo bosong bekin jahat, lebe bae bosong taku sang dong! Jadi, jaga diri ko bekin yang batúl, ko sonde usa taku sang dong. Deng kalo bosong bekin bagitu, na, nanti dong puji sang bosong. 4Te orang yang pegang parenta, dong tu yang Tuhan pili ame ko layani sang bosong. Ma kalo bosong ada bekin sala tarús, lebe bae bosong ati-ati sa! Te dong yang ada pung hak yang sonde parcuma ko kasi hukum sang bosong. Dong tu, sama ke Tuhan pung orang suru-suru ko kasi hukum orang yang bekin jahat dong. Te Tuhan sonde tarima hal jahat yang orang ada bekin; Dia mara sang dong.
5Andia ko bosong musti dengar sang orang yang pegang parenta dong. Te bosong su tau di bosong pung dalam hati, bilang, itu yang batúl. Deng bosong ju tau, bilang, Tuhan mara kalo kotong sonde bekin yang batúl.
6Bagitu ju, bosong musti bayar pajak yang sah, tagal orang yang pegang parenta dong ada kasi jalan Tuhan pung karjá. 7Jadi, bosong musti bayar samua yang batúl. Bayar kasi tukang tagi bea dong, samua bea yang bosong musti bayar. Taro hormat sang samua orang yang musti tarima hormat. Deng kalo ada orang yang bekin hal bae tarús, angka dong pung nama ko samua orang tau dong ada bekin yang bae.aMateos 22:21, Markus 12:17, Lukas 20:25
Idop basayang satu deng satu
8Bayar lunas lu pung utang dong, ko jang idop deng ba'utang. Te kotong cuma mau ba'utang dalam satu hal sa, andia basayang. Kalo bosong sayang orang, na, bosong su bekin iko Tuhan pung Atoran dong. 9Te itu Atoran dong bilang, “Jang maen serong; jang bunu orang; jang pancuri; jang kapingin dapa orang laen pung barang,” deng laen lai. Kalo mau bekin iko samua Atoran dong, musti bekin iko ini Atoran satu, yang bilang, “Lu musti sayang orang laen dong, sama ke lu sayang lu pung diri sandiri.”bKaluar dari Masir 20:13-15, 17, Carita Ulang so'al Jalan Idop 5:17-19, 21, Kapala Agama dong pung Atoran 19:18, Mateos 22:39, Markus 12:29-31 10Te kalo kotong kasi tunju sayang sang orang laen, kotong sonde bekin jahat sang dia, to? Jadi, kalo kotong kasi tunju sayang tarús, kotong bisa bekin iko samua Atoran dari Tuhan.
Sonde lama lai, te Kristus su mau datang kambali
11Tuhan Allah mau angka kasi lapás sang kotong dari orang di ini dunya pung jahat. Deng sakarang, dia pung waktu ko kasi salamat orang bagitu su lebe deka dari waktu kotong baru parcaya sang Yesus Kristus. Andia ko kotong musti idop basayang, tagal kotong mangarti itu hal. Tingka ke dolu, kotong ada tidor. Ma sakarang, dia pung waktu ko kotong musti bangun su! 12Sonde lama, te malam su abis, ais siang su datang. Jadi, ada lebe bae, kotong barenti su dari kotong pung jahat. Itu sama ke orang yang idop dalam galáp deng bekin hal jahat, te dong pikir sonde ada orang yang lia sang dong. Ma sakarang, kotong musti jadi ke tantara yang pake alat paráng, ko pasang kaki bekin hal bae dong, sama ke orang yang idop dalam taráng. 13Kotong musti idop yang batúl, ko samua orang dapa lia kotong ada bekin hal bae dong. Sonde bae kalo kotong cuma bapesta rame-rame, deng minum mabo sa. Sonde bae kalo kotong maen hohongge. Sonde bae kalo kotong bakanjar kiri-kanan. Deng sonde bae kalo kotong camburu tagal kotong sonde suka orang lebe dari kotong. 14Ma ada lebe bae, bosong oba bosong pung hati ko jadi sama ke kotong pung Bos Yesus Kristus, yang Tuhan su kirim datang. Deng kalo lu ada kapingin mau bekin hal yang sonde batúl, na, jang kasi biar ko lu bekin iko lu pung mau sambarang bagitu. Tahan diri!
Jang karitik sambarang sang bosong pung sodara orang sarani
141Ada orang yang su parcaya sang Tuhan, ma dia pung parcaya balóm kuat deng dia balóm mangarti banya hal. Buka tangan ko tarima sang dia deng bae-bae. Jang bakanjar so'al dia pung pikiran. Biar ko dia batamán deng bosong sa. 2Ada orang yang parcaya sang Tuhan, yang pikir, bilang, orang sarani bisa makan apa sa, ke daging ko, apa ko. Ma ada orang sarani laen, yang dong pung parcaya sonde kuat, yang cuma mau makan sayur-sayur sa. Te dong pamali deng daging. 3Ma dengar, é! Orang sarani yang rasa dia bole makan apa sa, jang anggap reme orang yang sonde mau makan daging. Bagitu ju, orang sarani yang sonde mau makan daging, jang kasi tau orang yang makan daging, bilang, “Weh! Makan daging tu, sala!” Tagal Tuhan Allah su tarima dong dua ko jadi Dia pung orang!
4Kalo lu maen karitik lu pung sodara orang parcaya bagitu, lu pikir lu ni, sapa? Lu ada hak apa ko lempar sala sang orang laen? Dia bukan lu pung orang karjá! Deng lu tu, bukan dia pung bos. Te cuma dia pung Bos sa, yang ada pung hak ko kasi tau taráng-taráng, yang dia bekin tu, batúl, ko sala. Ma jang lupa. Dia pung Bos tu, yang nanti tarima bae sang itu orang, tagal dia pung Bos mampu bekin dia jadi kuat ko dia bisa batahan.
5Ada orang saparu yang putus, bilang, satu hari lebe bae dari hari laen dong. Ada orang laen yang pikir, bilang, samua hari sama rata, sonde ada pung beda. Tiap orang musti putus sandiri so'al itu parkara. 6Kalo orang yang pikir ada hari yang lebe bae dari hari laen dong, dia bekin bagitu ko kasi tunju hormat sang kotong pung Bos. Orang yang makan daging deng makanan laen dong, bisa makan ko kasi tunju hormat sang kotong pung Bos, te dia minta tarima kasi sang Tuhan. Bagitu ju deng orang yang sonde makan daging. Dia ju mau kasi tunju hormat sang kotong pung Bos, deng dia ju minta tarima kasi sang Tuhan.aKolose 2:16
7Naa! Waktu kotong idop, kotong sonde idop cuma kasi sang kotong pung diri sa. Deng kalo kotong mati, kotong sonde mati cuma kasi sang kotong pung diri sa. 8Te kalo kotong masi idop, kotong ada ta'ika deng kotong pung Bos. Bagitu ju, kalo kotong mati, kotong masi ta'ika deng kotong pung Bos. Jadi, biar kotong idop, ko, kotong mati, kotong masi jadi Dia pung milik. 9Andia ko Kristus mati, ais idop kambali. Dia bekin bagitu ko Dia bisa jadi Bos kasi sang orang yang su mati dong, deng kasi sang orang yang masi idop ju.
10Jadi, akurang ko lu angka diri ke tukang putus parkara, ko karitik sang lu pung sodara orang sarani? Akurang ko lu pandang enteng sang dia? Te nanti kotong samua musti mangada sang Tuhan Allah, ko Dia pareksa kotong satu-satu pung idop.b2 Korintus 5:10 11Ada tulis dari dolu dalam Tuhan pung Tulisan Barisi, bilang,
“Kotong pung Bos sandiri yang kasi tau, bilang,
‘Samua orang nanti tikam lutut ko soya sang Beta,
deng kasi tunju hormat sang Beta.
Tiap orang nanti pake dong pung mulu ko mangaku,
bilang, Beta jadi dong pung Bos,
tagal Beta ni, Tuhan Allah.’”cYesaya 45:23
12Jadi, kotong samua nanti musti tanggong-jawab ko lapor sang Tuhan, bilang, kotong bekin karmana, deng kanapa kotong bekin bagitu.
Jang bekin ko lu pung sodara orang sarani jato
13Dolu, bosong di Roma maen lempar sala sang bosong pung sodara orang sarani dong. Jang bagitu lai! Ada lebe bae, kotong putus bagini: kotong jang bekin kotong pung sodara dong ta'antok. Kotong jang coba hiki kasi jato sang dong, ko dong bekin sala.
14Tagal beta ta'ika deng kotong pung Bos Yesus, beta tau parsís, bagini: sonde ada satu hal ju yang bisa bekin kamomos orang, sampe dia sonde bisa sambayang sang Tuhan. Ma kalo satu orang pikir satu barang bekin dia kamomos, sampe dia rasa dia sonde ada pung hak sambayang lai, biar itu barang jadi pamali kasi sang dia. 15Conto ke, kalo lu ada makan daging, deng itu bekin lu pung sodara hati susa, na, lu su sonde kasi tunju lu pung sayang sang dia, to? Tahan diri do! Jang bekin rusak lu pung sodara, cuma tagal lu mau makan satu barang! Te Kristus ju mati kasi sang itu orang. 16Sonde bae kalo lu bekin satu hal yang lu anggap bae, ma orang laen dong omong bekin busuk lu pung nama, tagal dong anggap lu pung bekin tu, jahat.
17Pikir bae-bae! Te Tuhan Allah tu, kotong pung Raja. Ma kotong sonde jadi Raja pung orang cuma tagal kotong makan-minum iko atoran sa. Sonde! Kalo kotong mau jadi Raja pung orang, kotong musti bekin yang batúl, kotong pung hati barisi, kotong idop lurus deng dame, deng kotong pung hati sanáng. Samua ni bisa jadi, kalo kotong ta'ika tarús deng Tuhan pung Roh yang Barisi. 18Orang yang layani sang Kristus bagitu, bekin sanáng Tuhan pung hati. Deng orang laen ju pareksa bae-bae itu orang pung idop, ais angka itu orang pung nama, bilang, “Dia tu, bae!”
19Jadi, kotong musti pasang kaki ko idop badame, deng kasi kuat satu deng satu. 20Jang bekin rusak Tuhan pung karjá di orang laen pung idop cuma tagal parkara makan-minum. Tuhan su bilang bole makan apa sa, te samua barisi. Ma kalo lu baparkara deng lu pung sodara tagal so'al makan-minum, lu tu, sala. Jang bagitu!
21Ada lebe bae, lu tahan diri sa. Sonde usa makan daging, ko minum aer anggor, ko makan-minum barang laen yang bekin lu pung sodara ta'antok. 22Beta pung maksud bagini: kalo lu su barunding deng Tuhan, ais lu su putus, bilang, lu mau parcaya sang Dia so'al makan-minum karmana, na, lu su beres. Sonde usa pikir-pikir ko cari tau lu ada bekin sala, ko sonde. Te lu su putus bagitu. 23Ma kalo lu pung hati bacabang, ais lu makan satu barang yang lu rasa bisa bekin lu kamomos, Tuhan kasi sala sang lu, tagal lu sonde bekin iko apa yang lu parcaya dalam lu pung hati waktu lu ada makan. Te kalo lu ada mau bekin apa sa, ma lu parcaya, bilang, itu sonde batúl di Tuhan pung muka, na, itu su sala.
Usaha ko bekin tamba kuat orang laen dong pung parcaya
151Kotong yang parcaya kuat, musti hati bésar ko tolong sang orang yang sonde kuat, ko dong batahan dalam susa. Sonde bae kalo kotong cuma bekin sanáng kotong pung diri sandiri sa. 2Beta pung maksud bagini: kotong satu-satu musti usaha ko bekin yang bae kasi kotong pung sodara orang sarani dong, ko biar dong pung parcaya batamba kuat. Deng bagitu, dong jadi sanáng deng kotong. 3Te Yesus Kristus sandiri sonde bekin Dia pung karjá ko cuma bekin sanáng Dia pung hati sandiri sa, ma Dia mau bekin sanáng Tuhan Allah pung hati ju. Itu sama ke yang su tatulis memang dalam Tuhan pung Tulisan Barisi so'al apa yang nanti jadi sang Yesus, bilang,
“Dong pung hojat kasi sang Lu,
jato kaná di Beta ju.”aLagu Puji dong 69:8
4Samua yang orang tulis dolu dalam Tuhan pung Tulisan Barisi dong, ada tulis ko ajar sang kotong. Dia kasi tunju jalan ko bekin kotong jadi lebe kuat, batahan lebe kuat, deng Dia pung Kata-kata ju kasi samangat sang kotong. Deng bagitu, kotong bisa batunggu-tunggu ko mau lia Tuhan kasi tunju Dia pung hati bae sang kotong.
5Tuhan yang bekin kuat orang ko dong bisa tahan banting. Deng Dia yang kasi kuat kotong pung hati. Beta sambayang ko minta Dia kasi tunju jalan ko bosong idop satu hati, iko Yesus Kristus pung mau. 6Te kalo bosong satu hati bagitu, bosong bisa sama-sama angka puji-puji sang Tuhan Allah. Dia tu, kotong pung Bos Yesus Kristus pung Bapa.
Tuhan pung Kabar Bae kasi sang orang Yahudi deng orang bukan Yahudi
7Jadi, bosong deng bosong musti tarima satu deng satu, sama ke Kristus ada tarima sang bosong. Te kalo bosong idop bagitu, nanti orang dong angka tinggi-tinggi sang Tuhan pung nama. 8Beta kasi tau bagini: Kristus bekin diri sama ke orang suru-suru ko tolong orang Yahudi dong mangarti, bilang, Tuhan Allah omong batúl. Deng Kristus ju bekin diri sama ke orang suru-suru ko bekin ganáp samua hal yang Tuhan su janji mau bekin, kasi kotong pung nene-moyang dong. 9Deng bagitu, samua bangsa laen yang bukan Yahudi dong, angka puji-puji sang Tuhan Allah. Te dong mangarti, bilang, Dia ada rasa kasian kasi sang kotong samua. Itu sama ke Daud su tulis dolu dalam Tulisan Barisi, bilang,
“Andia ko beta mau angka tinggi-tinggi sang Lu pung nama,
kasi bangsa-bangsa laen dong.
Beta mau manyanyi lagu puji so'al Lu
di bangsa laen dong pung muka.”b2 Samuel 22:50, Lagu Puji dong 18:50
10Di tampa laen di Tulisan Barisi ada tatulis, bilang,
“We! Bosong orang luar dari tampa-tampa laen dong.
Bekin bosong pung hati babunga,
sama-sama deng Tuhan pung orang sandiri dong.”cCarita Ulang so'al Jalan Idop 32:43
11Di tampa laen di Tulisan Barisi, Daud tulis, bilang,
“Bosong yang dari bangsa laen dong.
pi kasi tau samua orang so'al Tuhan pung hebat,
ko dong ju iko puji sang kotong pung Bos.”dLagu Puji dong 117:1
12Di tampa laen lai di Tulisan Barisi, ba'i Yesaya tulis, bilang,
“Dari Isai pung ana, raja Daud,
nanti kaluar datang dia pung turunan satu.
Dia yang nanti pegang parenta sang bangsa laen dong.
Dong su tau Dia mau datang.
Ais dong ada tunggu-tunggu sang Dia,
te dong tau, Dia tu, sapa.”eYesaya 11:10
13Tuhan jadi akar dari samua yang kotong baharap. Kalo bosong parcaya sang Dia, na, Dia yang bekin bosong pung hati sanáng deng tanáng. Biar ko Tuhan pung Roh yang Barisi pung kuasa tu, bekin bosong tamba yakin so'al apa yang Dia mau bekin.
Tuhan utus sang Paulus ko jalan pi kasi tau Dia pung Kabar Bae
14Sodara dong! Beta su yakin, bilang, bosong pung hati su ponu deng hal-hal yang bae, bosong su mangarti bam-banya, deng bosong su mampu kasi nasiat satu deng satu. 15Beta tulis taráng-taráng bagini di ini surat, ko kasi inga sang bosong satu kali lai so'al parkara macam-macam. Beta tulis bagini, tagal Tuhan kasi tunju Dia pung hati bae sang beta, 16waktu Dia angka sang beta ko jadi Yesus Kristus pung utusan yang musti pi kasi tau Tuhan pung Kabar Bae sang orang yang bukan bangsa Yahudi dong. Beta kasi jalan beta pung tugas tu, sama ke satu kapala agama yang mau bekin siap banya orang jadi ke satu persembahan yang bekin sanáng Tuhan pung hati. Te Tuhan pung Roh Barisi tu, ada bekin dong jadi barisi, ko Tuhan bisa tarima sang dong.
17Tagal beta ta'ika deng Yesus Kristus, andia ko beta bisa angka muka di Tuhan Allah pung muka. 18Beta sonde barani omong hal laen. Beta cuma carita kasi tau Kristus pung bekin sa, deng karmana ko Dia ada pake sang beta. Sakarang ada orang bukan Yahudi dong yang dengar sang Kristus, tagal Tuhan pake sang beta, ko kasi tunju jalan pake beta pung omong deng beta pung bekin. 19Kristus su kasi kuasa sang beta dari Tuhan pung Roh, ko beta bisa bekin tanda heran macam-macam. Dia kasi itu kuasa sang beta ko mau kasi tunju, bilang, Kristus tu, sapa. Deng bagitu, beta su kasi tau orang di mana-mana, samua-samua so'al Kristus pung Kabar Bae. Andia, beta kasi tau dari kota Yerusalem, kuliling sampe di da'era Ilirikum deka Italia. 20Dari dolu-dolu, beta ada pikir, bilang, “Beta rindu mau kasi tau so'al Kristus sang orang yang sonde parná dengar Dia pung Kabar Bae!” Te beta sonde suka ajar di tampa orang laen dong su ajar na. 21Dalam Tuhan pung Tulisan Barisi, ada tatulis, bilang,
“Bangsa yang balóm parná dengar so'al Tuhan,
dong tu, yang nanti dapa lia sang Dia.
Orang yang sonde parná dengar apa-apa,
dong tu, yang nanti mangarti so'al Dia.”fYesaya 52:15
Paulus susun rancana ko mau pi di kota Roma
22Tagal beta pung tugas bagitu, andia ko beta balóm jadi-jadi pi lia sang bosong.gRoma 1:13 23Ma sakarang, beta pung tugas di sini dong su abis. Deng su lama beta rindu mau pi lia sang bosong, sampe taon-taon. 24Nanti kalo beta pi negrí Spanyol, beta mau singga lia sang bosong. Ais, kalo beta su singga tahan di bosong, bosong ju bisa bantu sang beta deng ongkos jalan pi Spanyol.
25Ma sakarang, beta mau pi Yerusalem dolo, ko layani sang Tuhan pung orang parcaya dong di situ. 26Te kotong pung sodara dong di propinsi Makedonia deng propinsi Akaya, su kasi doi kolekte ko tolong orang kasian yang parcaya sang Tuhan di Yerusalem.h1 Korintus 16:1-4 27Dong mau bekin bagitu, tagal dong rasa ada utang kasi kotong pung sodara di Yerusalem. Te orang dari bangsa laen di mana-mana dong ju su tarima hal bae yang Tuhan pung Roh kasi sang orang Yahudi dolo. Jadi, pantas kalo orang sarani yang bukan Yahudi dong mau pake dong pung harta ko bantu dong pung sodara orang Yahudi.i1 Korintus 9:11
28Jadi, kalo beta su bekin kalár ini tugas, ko kasi ini bantuan sang kotong pung sodara di Yerusalem, beta mau singga lia sang bosong waktu beta jalan pi Spanyol. 29Nanti kalo beta datang, beta mau bawa berkat bam-banya dari Kristus.
30Sodara dong! Tagal Yesus Kristus jadi bosong pung Bos, deng tagal Tuhan pung Roh bekin bosong basayang satu deng satu, andia ko beta minta ko bosong sambayang batúl-batúl ko Tuhan tolong sang beta. 31Minta ko Tuhan jaga sang beta di propinsi Yudea, ko orang yang sonde mau parcaya sang Tuhan jang bekin jahat sang beta. Deng minta ko kalo beta pi layani sang orang sarani di Yerusalem, na, dong tarima bae sang beta. 32Abis, kalo iko Tuhan pung mau, beta bisa datang lia sang bosong deng hati sanáng. Beta mau barenti cape sadiki di bosong situ. 33Beta sambayang ko minta Tuhan ada sama-sama deng bosong. Te Dia yang bisa bekin orang idop aman deng dame. Batúl!
Paulus titip salam kasi sodara dong di Roma
161Lewat ini surat, beta mau kasi kanál kotong pung susi Febe sang bosong, deng minta ko bosong tarima sang dia. Dia yang dong su angka ko bantu pimpin jama'at di kota Kengkrea. 2Beta minta ko bosong buka tangan ko tarima sang dia deng bae, sama ke yang pantas kasi orang sarani dong, tagal dia ta'ika deng kotong pung Bos. Dia parlú apa, na, tolong bantu sang dia sa. Te dia sandiri su tolong sang beta deng banya orang dari dolu.
3Titip salam manis dari beta kasi susi Priskila*Alkitab bahasa Yunani di sini tulis, bilang, “Priska”. Priska deng Priskila tu, andia satu nama. deng dia pung paitua, bu Akila. Botong su sama-sama kasi jalan Yesus Kristus pung karjá bam-banya.aUtusan dong pung Carita 18:2 4Dong dua su amper mati ko kasi salamat sang beta. Ma bukan beta sandiri sa yang minta tarima kasi sang dong. Te orang bukan Yahudi yang su jadi orang sarani dari samua jama'at di mana-mana, ju ada minta tarima kasi tagal dong pung jasa.
5Titip beta pung salam kasi samua orang yang bakumpul ko gareja di Priskila deng Akila pung ruma.
Titip salam kasi beta pung tamán, bu Epenetus. Dia tu, orang partama yang parcaya sang Kristus di propinsi Asia.
6Titip salam kasi sus Mia. Dia su karjá banting tulang di bosong pung teng-tenga.
7Titip salam kasi bu Andronikus deng susi Yunia.Alkitab bahasa Yunani yang paling bae deng yang paling tua ada tulis, bilang, susi Yunia . Ada saparu lai yang tulis, bilang, susi Yulia . Mulai dari abad ke-13, ada saparu lai yang tulis, bilang, bu Yunias . Tua-tua Kristen dari dolu-dolu anggap bu Andronikus deng susi Yunia tu, laki-bini yang karjá kasi sang Tuhan, sama ke bu Akila deng susi Priskila. Dong tu, orang Yahudi, sama ke beta. Dong su parcaya sang Kristus waktu beta masi balóm parcaya. Dolu, dong ada dalam bui sama-sama deng beta. Dong ju jadi Tuhan pung utusan, deng banya orang kanál sang dong.
8Titip salam kasi bu Ampliatus. Beta sayang sang dia, tagal dia ta'ika deng kotong pung Bos.
9Titip salam kasi bu Urbanus. Dia ju kasi jalan Kristus pung karjá sama-sama deng botong.
Titip salam kasi bu Stakis, yang beta sayang.
10Titip salam kasi bu Apeles. Dia kaná uji, ma dia lolos. Ais su jalás dia parcaya batúl sang Kristus.
Titip salam kasi bu Aristobulus pung kelu samua.
11Titip salam kasi bu Herodion. Dia orang Yahudi, sama ke beta.
Titip salam kasi Narkisus pung kelu samua yang su parcaya sang Kristus.
12Titip salam kasi susi Trifena deng susi Trifosa. Dong ju kasi jalan kotong pung Bos pung karjá.
Titip salam kasi beta pung tamán, susi Persis. Te dia ju karjá banting tulang kasi kotong pung Bos.
13Titip salam kasi bu Rufus. Kotong pung Bos yang pili ame sang dia.
Titip salam kasi dia pung mama ju. Te dia tu, su sama ke beta pung mama sandiri.bMarkus 15:21
14Titip salam kasi bu Asinkritus, bu Flegon, bu Hermes, bu Patrobas, bu Hermas, deng samua sodara yang ada tenga deng dong.
15Titip salam kasi bu Filologus, susi Yulia, bu Olimpas, bu Nereus deng dia pung adi parampuan, deng samua orang sarani yang ada sama-sama deng dong.
16Kalo bosong bakumpul, basambut satu deng satu pake ciom manis yang pantas kasi orang parcaya dong. Kristus pung jama'at samua di sini dong ju ada titip salam manis kasi sang bosong.c
Paulus kasi nasiat sang dong
17Sodara dong! Beta minta bosong ati-ati, ó! Jaga bae-bae, te ada orang bekin bosong tapica-pica, yang mau hiki kasi jato sang bosong. Apa yang dong kasi tau sang bosong tu, ada malawan deng apa yang botong su ajar sang bosong. Jadi, jang batamán deng orang macam ke dong! 18Dong sonde karjá kasi kotong pung Bos Yesus Kristus. Dong cuma karjá ko dong sandiri yang dapa dia pung hasil. Dong bamulu minya deng orang yang balóm mangarti mana yang bae deng mana yang jahat. Dong bamulu manis ko tipu orang.
19Samua orang su dengar, bilang, bosong ada iko tarús Tuhan pung mau. Andia ko beta hati babunga tagal bosong. Beta mau ko bosong jadi pintar so'al hal bae dong, deng jang bacampor deng hal jahat dong. 20Tuhan Allah tu, yang bisa kasi kotong idop aman, dame, deng tanáng. Dia yang nanti kasi ancor setan dong pung bos bésar pung kuasa, deng kasi tunju, bilang, bosong yang manáng. Itu su sonde lama lai. Beta sambayang minta ko kotong pung Bos Yesus Kristus kasi tunju Dia pung hati bae sang bosong.
21Adi Timotius, yang karjá sama-sama deng beta, ada titip salam kasi bosong.
Bu Lukius, bu Yason, deng bu Sosipater ju titip salam. Dong tu, orang Yahudi sama ke beta.dUtusan dong pung Carita 16:1
22(Beta ni, Tertius, yang ada tulis ini surat iko apa yang bu Paul suru beta tulis. Salam manis dari beta ju, te beta ni, ju kotong pung Bos pung orang.)
23Beta manumpang di bu Gayus pung ruma. Samua orang sarani di sini biasa bakumpul ko gareja di dia pung ruma. Dia ju titip salam.
Bu Erastus, yang jadi bendahara kota, deng kotong pung sodara Kuartus, ju ada titip salam.eUtusan dong pung Carita 19:29, 1 Korintus 1:14, 2 Timotius 4:20
24[Beta minta ko kotong pung Bos Yesus Kristus kasi tunju Dia pung hati bae sang bosong samua. Bagitu sa!]Alkitab bahasa Yunani yang paling tua deng yang paling bae sonde mua ini ayat 24 ni.
Tuhan Allah tu, hebat talalu!
25Naa! Tuhan Allah ada pung kuasa ko bekin bosong jadi kuat. Dia pung Kabar Bae bilang bagitu, deng beta ju ajar orang bagitu, waktu beta kasi tau sang dong so'al Yesus Kristus. Tuhan yang su buka kasi tau sang kotong samua hal so'al Kristus, yang orang dolu-dolu sonde tau, tagal masi rahasia. 26Ma sakarang, hal-hal yang Tuhan pung jubir dolu-dolu dong su tulis dalam Tulisan Barisi, su jalás. Tuhan, yang sonde tau mati, Dia yang ator ko orang dari samua bangsa bisa tau hal-hal yang dolu tasambunyi. Deng bagitu, dong bisa parcaya sang Dia, deng bekin iko Dia pung mau. 27Cuma Dia sandiri sa, Allah. Cuma Dia sandiri sa yang mangarti samua hal. Beta suka angka puji-puji sang Dia, tagal Yesus Kristus pung bekin! Batúl tu!
Beta pung surat sampe di sini sa,
Saloom,
Paulus

*9:2-3: Bangsa Yahudi tu, sama deng bangsa Isra'el, andia orang Yahudi yang tenga di tana Isra'el, deng di tampa-tampa laen ju. Ma suku Yahuda sonde sama deng bangsa Yahudi. Te suku Yahuda tu, andia, satu dari dua blas suku Isra'el.

*12:20: Alkitab bahasa Yunani tulis, bilang, “sama ke taro bara api di dia pung kapala.” Orang yang pintar so'al Alkitab bilang, itu pung arti “dia malu hati deng dia hormat bale sang lu.”

*16:3: Alkitab bahasa Yunani di sini tulis, bilang, “Priska”. Priska deng Priskila tu, andia satu nama.

16:7: Alkitab bahasa Yunani yang paling bae deng yang paling tua ada tulis, bilang, susi Yunia . Ada saparu lai yang tulis, bilang, susi Yulia . Mulai dari abad ke-13, ada saparu lai yang tulis, bilang, bu Yunias . Tua-tua Kristen dari dolu-dolu anggap bu Andronikus deng susi Yunia tu, laki-bini yang karjá kasi sang Tuhan, sama ke bu Akila deng susi Priskila.

16:24: Alkitab bahasa Yunani yang paling tua deng yang paling bae sonde mua ini ayat 24 ni.

a1:13: Utusan dong pung Carita 19:21

b1:16: Markus 8:38

c1:17: Habakuk 2:4

d1:21: Efesus 4:17-18

e1:23: Carita Ulang so'al Jalan Idop 4:16-18

a2:1: Mateos 7:1, Lukas 6:37

b2:6: Lagu Puji dong 62:13, Kata-kata Mutiara 24:12

c2:11: Carita Ulang so'al Jalan Idop 10:17

d2:24: Yesaya 52:5

e2:29: Carita Ulang so'al Jalan Idop 30:6

a3:4: Lagu Puji dong 51:4

b3:10-12: Lagu Puji dong 14:1-3, 53:1-3

c3:13: Lagu Puji dong 5:10, 140:4

d3:14: Lagu Puji dong 10:7

e3:15-17: Yesaya 59:7-8

f3:18: Lagu Puji dong 36:2

g3:20: Lagu Puji dong 143:2, Galatia 2:16

h3:22: Galatia 2:16

i3:30: Carita Ulang so'al Jalan Idop 6:4, Galatia 3:20

a4:3: Carita Mula-mula 15:6, Galatia 3:6

b4:7-8: Lagu Puji dong 32:1-2

c4:11: Carita Mula-mula 17:10

d4:13: Carita Mula-mula 17:4-6, 22:17-18, Galatia 3:29

e4:14: Galatia 3:18

f4:16: Galatia 3:7

g4:17: Carita Mula-mula 17:5

h4:18: Carita Mula-mula 15:5

i4:19: Carita Mula-mula 17:17

j4:25: Yesaya 53:4-5

a5:12: Carita Mula-mula 3:6

a6:4: Kolose 2:12

a7:7: Kaluar dari Masir 20:17, Carita Ulang so'al Jalan Idop 5:21

b7:11: Carita Mula-mula 3:13

c7:15: Galatia 5:17

a8:11: 1 Korintus 3:16

b8:15: Markus 14:36, Galatia 4:6

c8:15-17: Galatia 4:5-7

d8:20: Carita Mula-mula 3:17-19

e8:23: 2 Korintus 5:2-4

f8:36: Lagu Puji dong 44:23

a9:4: Kaluar dari Masir 4:21, 14:22

b9:5: Carita Mula-mula 32:22-32

c9:7: Carita Mula-mula 21:12

d9:9: Carita Mula-mula 18:10

e9:12: Carita Mula-mula 25:23

f9:13: Maleaki 1:2-3

g9:15: Kaluar dari Masir 33:19

h9:17: Kaluar dari Masir 9:16

i9:16-18: Carita Ulang so'al Jalan Idop 7:7-9

j9:20: Yesaya 29:16, 45:9

k9:25: Hosea 2:23

l9:26: Hosea 1:10

m9:27-28: Yesaya 10:22-23

n9:29: Yesaya 1:9

o9:33: Yesaya 28:16

a10:5: Kapala Agama dong pung Atoran 18:5

b10:6-8: Carita Ulang so'al Jalan Idop 30:12-14

c10:11: Yesaya 28:16

d10:13: Yoel 2:32

e10:15: Yesaya 52:7

f10:16: Yesaya 53:1

g10:18: Lagu Puji dong 19:5

h10:19: Carita Ulang so'al Jalan Idop 32:21

i10:20: Yesaya 65:1

j10:21: Yesaya 65:2

a11:1: Filipi 3:5

b11:3: 1 Raja-raja dong 19:10, 14

c11:4: 1 Raja-raja dong 19:18

d10:6: Carita Ulang so'al Jalan Idop 7:7-8

e11:8: Carita Ulang so'al Jalan Idop 29:4, Yesaya 29:10

f11:9-10: Lagu Puji dong 69:23-24

g11:26: Yesaya 59:20-21

h11:27: Yeremia 31:33-34

i11:33: Yesaya 55:8

j11:34: Yesaya 40:13

k11:35: Ayub 41:11

l11:36: 1 Korintus 8:6

a12:4-5: 1 Korintus 12:12

b12:6-8: 1 Korintus 12:4-11

c12:14: Mateos 5:44, Lukas 6:28

d12:16: Kata-kata Mutiara 3:7

e12:19: Carita Ulang so'al Jalan Idop 32:35

f12:20: Lagu Puji dong 140:10, Kata-kata Mutiara 25:21-22

a13:6-7: Mateos 22:21, Markus 12:17, Lukas 20:25

b13:9: Kaluar dari Masir 20:13-15, 17, Carita Ulang so'al Jalan Idop 5:17-19, 21, Kapala Agama dong pung Atoran 19:18, Mateos 22:39, Markus 12:29-31

a14:1-6: Kolose 2:16

b14:10: 2 Korintus 5:10

c14:11: Yesaya 45:23

a15:3: Lagu Puji dong 69:8

b15:9: 2 Samuel 22:50, Lagu Puji dong 18:50

c15:10: Carita Ulang so'al Jalan Idop 32:43

d15:11: Lagu Puji dong 117:1

e15:12: Yesaya 11:10

f15:21: Yesaya 52:15

g15:22: Roma 1:13

h15:25-26: 1 Korintus 16:1-4

i15:27: 1 Korintus 9:11

a16:3: Utusan dong pung Carita 18:2

b16:13: Markus 15:21

c1 Korintus 16:20, 1 Tesalonika 5:26:

d16:21: Utusan dong pung Carita 16:1

e16:23: Utusan dong pung Carita 19:29, 1 Korintus 1:14, 2 Timotius 4:20