Tuhan Yesus pung Carita Bae
iko
Yohanis
1. Yesus tu, sapa? (1:1 - 1:18)
2. Yohanis Tukang Sarani kasi tunju sang Tuhan Yesus (1:19 - 1:28)
3. Tuhan Yesus tu, sama ke Tuhan Allah pung Domba Ana (1:29 - 1:34)
4. Tuhan Yesus pili Dia pung ana bua partama dong (1:35 - 1:42)
5. Tuhan Yesus pange sang Filipus deng Natanel (1:43 - 1:51)
6. Pesta kawin di kampong Kana (2:1 - 2:12)
7. Tuhan Yesus usir buang orang dari Tuhan Allah pung Ruma Sambayang Pusat (2:13 - 2:22)
8. Tuhan Yesus tau samua orang pung dalam hati (2:23 - 2:25)
9. Tuhan Yesus ba'omong deng Nikodemus (3:1 - 3:21)
10. Tuhan Yesus deng Yohanis Tukang Sarani (3:22 - 3:30)
11. Orang yang turun datang dari sorga (3:31 - 3:36)
12. Tuhan Yesus ba'omong deng satu parampuan di Samaria (4:1 - 4:42)
13. Tuhan Yesus bekin bae satu pagawe pung ana (4:43 - 4:54)
14. Tuhan Yesus bekin bae satu orang lumpu di kolam Batesda (5:1 - 5:17)
15. Tuhan Yesus mangaku diri, bilang, Dia tu, Tuhan Allah pung Ana (5:18 - 5:29)
16. Ada banya saksi yang kasi tau so'al Tuhan Yesus (5:30 - 5:47)
17. Tuhan Yesus kasi makan lima ribu orang lebe (6:1 - 6:15)
18. Tuhan Yesus jalan di atas aer (6:16 - 6:21)
19. Orang dong ada cari-cari sang Tuhan Yesus (6:22 - 6:24)
20. Tuhan Yesus sama ke Roti yang bawa idop (6:25 - 6:59)
21. Banya orang ondor diri dari Tuhan Yesus (6:60 - 6:71)
22. Tuhan Yesus deng Dia pung adi-adi dong (7:1 - 7:9)
23. Tuhan Yesus iko hari bae agama Yahudi (7:10 - 7:24)
24. Tuhan Yesus tu, andia Kristus, ko? (7:25 - 7:31)
25. Dong suru orang pi tangkap sang Tuhan Yesus (7:32 - 7:36)
26. Aer yang bawa idop (7:37 - 7:39)
27. Orang dong mulai tabagi-bagi tagal Tuhan Yesus (7:40 - 7:44)
28. Orang Yahudi pung bos-bos sonde parcaya sang Tuhan Yesus (7:45 - 7:52)
29. Satu parampuan yang maen serong (7:53 - 8:11)
30. Tuhan Yesus sama ke taráng kasi orang di ini dunya (8:12 - 8:20)
31. “Nanti Beta pi di satu tampa yang bosong sonde bisa iko” (8:21 - 8:30)
32. “Bosong ni, andia ba'i Abraham pung turunan dong” (8:31 - 8:38)
33. “Bosong pung bapa tu, andia setan pung bos” (8:39 - 8:47)
34. “Ba'i Abraham balóm ada, ma Beta su ada lebe dolo” (8:48 - 8:59)
35. Tuhan Yesus bekin bae satu orang buta (9:1 - 9:12)
36. Orang Farisi dong pareksa orang yang parná buta tu (9:13 - 9:34)
37. Orang yang hati buta (9:35 - 9:41)
38. Umpama so'al gambala deng dia pung domba (10:1 - 10:6)
39. Tuhan Yesus sama ke gambala yang bae (10:7 - 10:21)
40. Orang Yahudi pung bos-bos sonde mau tarima sang Tuhan Yesus (10:22 - 10:42)
41. Lasarus pung mati (11:1 - 11:16)
42. Tuhan Yesus pi Betania, ais hibur sang Marta (11:17 - 11:27)
43. Tuhan Yesus manangis (11:28 - 11:37)
44. Lasarus idop kambali (11:38 - 11:44)
45. Dong ator siasat ko mau bunu sang Tuhan Yesus (11:45 - 11:57)
46. Maria po'a minya wangi di Tuhan Yesus pung kaki (12:1 - 12:8)
47. Kapala agama pung bos-bos cari jalan ko mau bunu sang Lasarus (12:9 - 12:11)
48. Tuhan Yesus maso pi kota Yerusalem sama ke orang bésar (12:12 - 12:19)
49. Ada barapa orang Yunani yang mau katumu deng Tuhan Yesus (12:20 - 12:26)
50. Tuhan Yesus kasi tau memang so'al Dia pung mati (12:27 - 12:36)
51. Orang Yahudi dong sonde parcaya sang Tuhan Yesus (12:37 - 12:43)
52. Tuhan Yesus pung Kata-kata kasi tunju orang pung asli (12:44 - 12:50)
53. Tuhan Yesus cuci Dia pung ana bua dong pung kaki (13:1 - 13:20)
54. Tuhan Yesus kasi tau memang, bilang, ada yang nanti jual buang sang Dia (13:21 - 13:30)
55. Parenta yang baru (13:31 - 13:35)
56. Tuhan Yesus kasi tau memang, bilang, Petrus mau manyangkal sang Dia (13:36 - 13:38)
57. Sonde ada jalan laen lai ko babae deng Bapa; cuma lewat Yesus sandiri sa (14:1 - 14:14)
58. Tuhan Yesus janji mau kirim datang Tuhan Allah pung Roh (14:15 - 14:31)
59. Tuhan Yesus sama ke anggor pung pohon (15:1 - 15:17)
60. Orang di ini dunya binci sang Tuhan Yesus pung orang dong (15:18 - 16:4)
61. Tuhan pung Roh pung karjá (16:5 - 16:15)
62. Bosong pung hati musti susa dolo, ais nanti baru kambali jadi sanáng (16:16 - 16:24)
63. Tuhan Yesus su kasi kala samua kuasa di ini dunya (16:25 - 16:33)
64. Tuhan Yesus sambayang kasi sang Dia pung diri (17:1 - 17:26)
65. Dong tangkap ame sang Tuhan Yesus (18:1 - 18:11)
66. Dong antar Tuhan Yesus ko pi mangada sang kapala agama dong pung bos bésar (18:12 - 18:14)
67. Petrus manyangkal, bilang, dia sonde kanál sang Tuhan Yesus (18:15 - 18:18)
68. Kapala agama dong pung bos bésar pareksa sang Tuhan Yesus (18:19 - 18:24)
69. Petrus manyangkal ulang sang Tuhan Yesus lai (18:25 - 18:27)
70. Tuhan Yesus mangada sang gubernor Pilatus (18:28 - 18:38a)
71. Dong putus hukuman mati kasi sang Tuhan Yesus (18:38b - 19:16a)
72. Dong paku tagantong Tuhan Yesus di kayu palang (19:16b - 19:24)
73. Tuhan Yesus suru Yohanis ko jaga Dia pung mama (19:25 - 19:27)
74. Tuhan Yesus pung mati (19:28 - 19:37)
75. Dong kubur sang Tuhan Yesus (19:38 - 19:42)
76. Tuhan Yesus idop kambali! (20:1 - 20:29)
77. Ini buku pung maksud (20:30 - 20:31)
78. Tuhan Yesus kasi tunju Dia pung diri sang Dia pung ana bua tuju orang (21:1 - 21:14)
79. Tuhan Yesus ba'omong deng Petrus (21:15 - 21:19)
80. Ana bua yang Tuhan Yesus sayang (21:20 - 21:23)
81. Yohanis tutu dia pung tulisan (21:24 - 21:25)



Tuhan Yesus pung Carita Bae
iko
Yohanis
Yesus tu, sapa?
11Mula-mula, Tuhan Allah pung Kata-kata su ada.
Tuhan pung Kata-kata tu, sama deng satu Orang.
Itu Orang ada sama-sama deng Tuhan Allah.
Deng Dia ju, andia Tuhan Allah.
2Waktu langit deng bumi balóm jadi,
itu Orang su ada memang sama-sama deng Tuhan Allah.
3Tuhan bekin jadi samua-samua, pake Dia pung Kata-kata tu.
Sonde ada satu barang ju yang jadi, kalo itu Orang sonde bekin.
4Dia tu, akar dari idop.
Jadi, orang yang dapa idop yang batúl,
dong idop dari Dia.
Dia ju sama ke Taráng yang bacaya,
ko orang yang idop di itu Taráng,
bisa lia deng mangarti.
5Itu Taráng tu, basinar tambús maso di galáp;
deng galáp sonde bisa tahan ame itu Taráng.
Te itu Taráng bacaya tarús.
6Naa, ada satu orang laen, nama Yohanis. Tuhan Allah ju utus sang dia,aMateos 3:1, Markus 1:4, Lukas 3:1-2 7ko jadi saksi yang kasi tau orang so'al itu Taráng. Ko biar samua orang bisa parcaya sang Tuhan, tagal Yohanis pung omong tu.
8Yohanis ni, bukan itu Taráng. Ma Tuhan utus sang dia ko kasi tau orang so'al itu Taráng. 9Te, itu Orang yang jadi Taráng batúl, mau datang di ini dunya. Itu Taráng bekin kantara hal-hal yang batúl kasi samua orang.
10Biar Dia su bekin jadi, samua yang ada di dunya, ma orang di ini dunya sonde kanál ame sang Dia waktu Dia datang tenga di sini. 11Biar Dia datang tenga deng Dia pung orang sandiri dong, ma dong sonde mau tarima ame sang Dia. 12Biar bagitu, ma samua orang yang tarima deng parcaya sang Dia, Tuhan kasi hak sang dong ko jadi Dia pung ana-ana. 13Itu sama ke dong su lahir kambali. Ma dong pung lahir baru tu, bukan sama ke orang barana ana. Deng bukan dari satu laki-laki yang kapingin dapa turunan. Te dong jadi Tuhan pung ana-ana, tagal Tuhan yang kasi dong itu idop baru.
14Ais, ‘Tuhan pung Kata-kata’ tu,
ju lahir jadi manusia.
Dia idop di kotong pung teng-tenga.
Kotong dapa lia Dia pung hebat.
Dia hebat bagitu, tagal Dia tu, Tuhan Allah pung Ana satu biji.
Dia suka kasi tunju Dia pung hati bae sang kotong,
tagal Dia pung sifat memang bagitu.
Deng samua yang Dia kasi tau so'al Tuhan Allah, memang batúl.
15Naa, Yohanis tu, kasi tau so'al ini Orang. Dia batarea, bilang, “Dengar, é! Dia ni, yang beta su carita, bilang, ‘Nanti satu Orang mau datang. Dia tu, lebe hebat dari beta. Te beta balóm lahir, Dia su ada lebe dolo na!’”
16Yohanis omong bagitu, tagal itu Orang talalu suka kasi tunju Dia pung hati bae. Deng Dia maen bekin ulang bagitu tarús kasi kotong samua. 17Dolu-dolu, ba'i Musa yang kasi turun Tuhan pung Atoran sang kotong pung nene-moyang. Ma sakarang, itu Orang, andia Yesus Kristus, yang kasi tunju Tuhan pung hati bae sang kotong. Deng samua yang Dia kasi tau so'al Tuhan Allah, memang batúl. 18Sonde parná ada satu orang ju yang lia batúl-batúl sang Tuhan Allah. Ma Dia pung Ana satu biji yang Dia sayang tu, yang su kasi tunju sang kotong Tuhan Allah pung hati. Itu Ana tu, ada di Dia pung Bapa pung sablá. Te Dia ju, andia Tuhan Allah.
Yohanis Tukang Sarani kasi tunju sang Tuhan Yesus
(Mateos 3:1-12; Markus 1:1-8; Lukas 3:1-18)
19Satu kali, orang Yahudi pung bos-bos di Yerusalem utus barapa kapala agama, deng barapa orang dari suku Lewi yang biasa layani di Ruma Sambayang Pusat. Dong pi di kali Yarden pung sablá*Yohanis pung tampa sarani orang, ada ame dari ayat 28. ko tanya sang Yohanis Tukang Sarani, bilang, “Lu ni, Kristus yang Tuhan su janji mau kirim datang, ko?”
Ais dia kasi tau sang dong, bilang, dia tu, sapa. 20Dia mangaku taráng-taráng, bilang, “Sonde. Beta ni, bukan Kristus.”
21Ju dong tanya lai, bilang, “Kalo bagitu, lu ni, sapa? Ba'i Elia, ko?”
Dia manyao, bilang, “Sonde ju.”
Tarús dong tanya lai, bilang, “Jang sampe lu ni, Tuhan pung jubir satu yang laen, ko?”
Dia manyao, bilang, “Sonde ju.”bCarita Ulang so'al Jalan Idop 18:15, 18, Maleaki 4:5
22Ais itu, ju dong tanya lai, bilang, “Naa, kalo bagitu, lu ni, sapa? Kasi tau dolo! Te botong musti kambali pi lapor sang bos-bos yang utus sang botong. Tolong, do!”
23Ju dia omong iko apa yang ba'i Yesaya parná tulis, bilang,
“Beta ni, andia itu orang yang batarea di tampa sunyi, bilang,
‘Samua orang siap-siap bekin bae jalan,
ko tarima Tuhan pung datang!
Bekin rata jalan ko sambut sang Dia.’”cYesaya 40:3
24Di teng-tenga itu orang yang datang dari Yerusalem dong, ada ju barapa orang dari partei agama Farisi. 25Ais dong tanya sang Yohanis, bilang, “Bagini. Kalo lu bukan Kristus, bukan ba'i Elia, deng bukan Tuhan pung jubir satu, akurang ko lu ada sarani orang? Lu dapa hak dari mana?”
26Ju Yohanis manyao, bilang, “Beta ni, sarani orang cuma pake aer sa. Ma su ada satu Orang di bosong pung teng-tenga yang bosong sonde kanál. 27Dia tu, lebe hebat dari beta, biar beta yang mulai ajar orang lebe dolo. Biar cuma jadi Dia pung tukang suru-suru sa ju, beta sonde pantas.”Tulisan bahasa Yunani asli bilang, “buka dia pung tali sapatu sa ju, beta sonde pantas.” Dia pung arti, bilang, Yohanis cuma orang kici sa. Biar jadi Tuhan Yesus pung tukang suru-suru sa ju, dia sonde pantas.
28Ini hal dong samua jadi di Betania, di kali Yarden pung sablá. Yohanis deng dia pung ana bua dong ada sarani orang di situ.‘Betania’ ni, laen dari kampong Betania yang deka-deka di kota Yerusalem. Ma dia pung lokasi sonde jalás. Orang yang pintar dong pikir, bilang, mangkali ini sama ke da'era Basan, yang ada di dano Galilea pung sablá matahari nae, te Yosefus ju tulis itu tampa pung nama ‘Batanea’. Yosefus tu, satu orang Yahudi yang tulis Isra'el pung sajara kasi pamarenta Roma.
Tuhan Yesus tu, sama ke Tuhan Allah pung Domba Ana
29Dia pung beso, Yohanis lia Yesus ada jalan datang pi di dia. Ju dia omong, bilang, “Lia itu Orang di sana do! Dia tu, Tuhan Allah pung Domba Ana yang jadi korban ko hapus buang orang di ini dunya pung sala-sala dong. 30Ini Orang ni, yang beta su kasi tau sang bosong kamaren, bilang, ‘Nanti ada satu Orang yang muncul datang. Dia tu, lebe hebat dari beta, tagal Dia su ada lebe dolo dari beta.’ 31Dolu, beta sonde tau, kalo Dia tu, Kristus. Biar bagitu, ma beta su tau beta musti kasi kanál sang Dia di orang Isra'el dong. Tagal itu, beta datang ko sarani orang pake aer.
32-33Tuhan Allah utus sang beta ko sarani orang pake aer. Dia ju kasi tau sang beta, bilang, ‘Nanti satu Orang mau datang di lu. Ais, Beta pung Roh turun datang tenga di Dia. Itu Orang tu, yang nanti bawa Beta pung Roh Barisi, ko kasi kuasa sang Beta pung orang dong.’ Waktu itu Orang datang, beta sonde kanál langsung sang Dia. Ma waktu beta ada lia Tuhan pung Roh turun datang dari langit sama ke burung pompa, ko tenga di Dia, baru beta kanál sang Dia, bilang, ‘Ini Dia, itu Orang tu!’ 34Beta lia itu hal dong deng beta pung mata biji sandiri. Ais beta kasi tau sang bosong, bilang, ‘Itu Orang yang ada datang tu, andia Tuhan Allah pung Ana!’”
Tuhan Yesus pili Dia pung ana bua partama dong
35Dia pung beso, Yohanis ada badiri deng dia pung ana bua, dua orang. 36Waktu Yohanis lia Yesus ada jalan lewat di situ, dia kasi tau, bilang, “Lia do! Te Dia tu, Tuhan Allah pung Domba Ana yang nanti jadi korban!”
37Ais ju, Yohanis pung ana bua dua orang yang dengar dia pung omong tu, kasi tenga sang dia, ko jalan iko sang Yesus. 38Ju Yesus bale, ais lia dong ada iko sang Dia. Tarús Dia tanya sang dong, bilang, “Karmana? Ada parlú, ko?”
Dong tanya bale sang Dia, bilang, “Rabi tenga di mana?” (Di dong pung bahasa Aram, ‘Rabi ’ pung arti, bilang, ‘Bapa Guru’.)
39Ais Yesus manyao, bilang, “Mari ko lia sandiri sa.” Ju dong iko deng Dia, ais lia Dia pung tampa tenga. Waktu dong sampe, su kira-kira jam ampa sore. Ais dong tenga deng Dia sampe matahari tanggalám.
40Naa, dari itu dua orang yang dengar Yohanis pung omong, ais iko sang Yesus tu, ada satu nama Anderias. Dia tu, Simon Petrus pung adi. 41Pulang deng pulang ju Anderias pi cari dia pung kaka Simon, bilang, “We, bu! Botong su bakatumu deng Mesias !” (Di dong pung bahasa, ‘Mesias ’ pung arti, bilang, ‘Kristus, andia Orang yang Tuhan su janji memang dari dolu ko mau kirim datang.’) 42Ais, dia antar dia pung kaka pi di Yesus.
Ju Yesus lia sang dia, ais Dia kasi tau, bilang, “Lu ni, Simon. Lu pung bapa tu, Yohanis. Mulai sakarang orang pange sang lu, ‘Kefas ’” (Dia pung arti sama deng ‘Petrus’, andia ‘batu’.)§Nama Kefas tu, dari bahasa Aram kefa . Dia pung arti ‘batu’. Nama Petrus tu, dari bahasa Yunani petra . Dia pung arti ju ‘batu’.
Tuhan Yesus pange sang Filipus deng Natanel
43-44Di situ ju ada satu orang laen, nama Filipus. Dia pung kampong asal, andia Betsaida. Petrus deng Anderias asal dari situ ju.
Naa, dia pung beso, Yesus putus mau pi propinsi Galilea. Ju Dia pi katumu sang Filipus, ais Dia ajak, bilang, “Mari, iko sang Beta ko jadi Beta pung orang!”
45Ais, Filipus pi cari sang Natanel, ju kasi tau, bilang, “Bu, é! Botong su katumu itu Orang yang ba'i Musa su tulis dalam Tuhan pung Atoran. Tuhan pung jubir dolu-dolu dong ju tulis so'al ini Orang. Dia pung nama Yesus, dari kampong Nasaret. Dia pung bapa, nama Yusuf.”
46Ma Natanel manyao, bilang, “Orang Nasaret!? Awe'! Sonde ada satu hal bae yang kaluar dari situ, ó!”
Ju Filipus bilang, “We! Jang bagitu. Mari ko lia sandiri sa!”
47Waktu Natanel ada jalan datang, Yesus su lia sang dia memang, ju bilang, “Dia ni, orang jujur! Te di dia pung hati, sonde ada putar-balek. Dia ni, orang Isra'el tulen!”**Yesus ada maen kata di sini. Te waktu Tuhan balóm kasi nama ‘Isra'el’ sang ba'i Yakob, nama Yakob pung arti ‘tukang tipu’. (Lia Carita Mula-mula 27:1-40, 32:22-32.) Yesus pung maksud sini, bilang, Natanel ni, orang Isra'el yang model laen dari ba'i Yakob. Te Natanel ni, orang hati lurus.
48Natanel tanya, bilang, “Karmana sampe Bos kanál sang beta?”
Yesus manyao, bilang, “Bagini. Beta su dapa lia sang lu waktu lu ada di bawa itu pohon.††Bahasa Indonesia pake kata ‘pohon ara’ dari istila Yunani sukei . Ma Alkitab kasi tunju satu pohon di sana yang orang biasa makan dia pung bua. Di Indonesia sablá timur, orang sonde makan ‘pohon ara’ pung bua. Jadi, ‘pohon ara’ di Alkitab bahasa Indonesia, sonde sama ke kotong pung pohon ara di sini. Itu waktu, Filipus balóm pi pange ame sang lu.”
49Ais, Natanel mangaku, bilang, “Bapa Guru ni, pasti Tuhan Allah pung Ana! Deng Bapa ju, tantu kotong orang Isra'el pung Raja!”
50Yesus tanya sang dia, bilang, “Kira-kira lu ni, parcaya sang Beta, tagal tadi Beta bilang, ‘Beta su dapa lia sang lu waktu lu ada di bawa itu pohon,’ ko? Inga, te nanti lu bisa dapa lia hal-hal yang lebe hebat lai!
51Batúl! Beta kasi tau memang. Nanti bosong lia langit tabuka. Ju Tuhan pung ana bua di sorga dong ada turun-nae di Beta pung sablá. Deng Beta ni, Manusia Tulen.”‡‡Di Carita Mula-mula 28:10-17, Yakob ada mimpi di Betel. Dalam dia pung mimpi, dia lia Tuhan pung ana bua dong turun-nae di satu tangga yang Yakob subu “pintu pi sorga”.
Pesta kawin di kampong Kana
21Dia pung lusa, ada pesta kawin di kampong Kana, di propinsi Galilea. Deng Yesus pung mama ada iko. 2Yesus deng Dia pung ana bua dong ju dapa undang. Ais, dong ju pi.
3Ma lama-lama, te anggor di tampa pesta mulai abis. Ais Yesus pung mama kasi tau sang Dia, bilang, “Tolong, do! Te dong pung anggor su abis ni.”
4Ma Yesus manyao, bilang, “Mama. Akurang ko mama mau Beta yang ator? Te Beta pung waktu balóm pas ni.”
5Ma Dia pung mama kasi tau sang orang karjá di situ dong, bilang, “Dengar, é! Dia suru bosong bekin apa, na, bekin iko sa.”
6Di situ ada anam kumbang, yang orang bekin ame dari batu. Satu kumbang tu, tampung aer kira-kira 75-115 liter. Orang Yahudi biasa pake aer dari kumbang macam bagitu ko bekin barisi diri iko dong pung atoran agama. 7Ais Yesus kasi tau sang itu orang karjá dong, bilang, “Pi ame aer ko isi ini kumbang dong.” Ju dong isi sampe ponu rata. 8Ais Dia kasi tau sang dong, bilang, “Naa. Timba ame sadiki, ko bawa kasi sang tuan pesta.” Ju dong bekin iko. 9Sampe di sana, itu tuan pesta rasa coba itu aer. Ma tau-tau itu aer su jadi anggor! Dia bingung, te dia sonde tau dong dapa itu anggor dari mana. (Ma itu orang karjá dong tau.)
Ais dia pange ame sang baroit laki-laki. 10Ju dia bilang, “Bagini. Kotong pung biasa, tuan ruma bagi kasi anggor yang paling bae lebe dolo. Kalo orang dong su minum banya, baru dia kasi kaluar anggor kalás dua. Ma lu bekin tabale. Lu kasi kaluar anggor kalás dua lebe dolo, ais baru anggor yang paling bae dari balakang!”
11Itu hal jadi di kampong Kana, di propinsi Galilea. Itu partama kali Yesus bekin tanda heran yang orang dapa lia. Dia kasi tunju Dia pung hebat bagitu, ju Dia pung ana bua dong parcaya sang Dia.
12Ais itu, ju Yesus, Dia pung mama, Dia pung adi dong, deng Dia pung ana bua dong turun pi di kota Kapernaum. Ma dong cuma tenga di situ barapa hari sa.aMateos 4:13
Tuhan Yesus usir buang orang dari Tuhan Allah pung Ruma Sambayang Pusat
(Mateos 21:12-13; Markus 11:15-17; Lukas 19:45-46)
13Waktu orang Yahudi dong pung hari bae Paska su deka-deka datang, Yesus nae pi di kota Yerusalem.bKaluar dari Masir 12:1-27 14Di Ruma Sambayang Pusat pung kintal, Yesus lia orang dong ada bajual sapi, domba, deng burung pompa yang orang béli ko pake jadi korban. Di situ, ju ada orang yang dudu di meja ko tukar doi yang orang pake kasi sang Tuhan Allah di Ruma Sambayang Pusat tu. 15Ju Dia ame tali barapa urat ko bekin jadi cambuk. Ais Dia usir kasi kaluar sang dong samua dari itu kintal. Dia ju foo buang itu sapi deng domba dong. Dia kasi tabanting itu meja dong, deng po'a kasi tasiram buang itu doi dong. 16Ju Dia suru orang yang jual burung pompa dong, bilang, “Bawa kaluar ini barang dari sini! Ini tampa ni, bukan pasar! Jang bekin Beta pung Bapa pung Ruma jadi tampa badagang!”
17Ju Dia pung ana bua dong inga Tuhan pung Tulisan Barisi yang tulis, bilang,
“Beta sayang mati sang Tuhan pung Ruma.
Andia ko beta pung hati samangat ko jaga dia pung nama bae.”cLagu Puji dong 69:9
18Ais orang Yahudi pung bos-bos suru sang Yesus, bilang, “Kalo lu memang ada pung hak usir orang bagitu, na, kasi tunju satu tanda heran sang botong ko jadi bukti!”
19Yesus manyao, bilang, “Kalo bosong bekin ancor ini tampa barisi ni, nanti dia pung lusa, Beta kasi bangun kambali.”dMateos 26:61, 27:40, Markus 14:58, 15:29
20Ma dong protes, bilang, “Dapa di mana? Te orang dong kasi bangun ini Ruma Sambayang Pusat sampe ampa pulu anam taon. Akurang ko Lu kira, kata, Lu cuma parlú tiga hari sa ko kasi bangun kambali?!”
21Ma dong sonde mangarti, kalo Yesus ada omong so'al Dia pung badan, yang sama ke satu tampa barisi. 22Jadi, di balakang hari, waktu Yesus su mati, ais idop kambali, Dia pung ana bua dong baru inga apa yang Dia su kasi tau memang sang dong. Ju dong parcaya apa yang Tuhan pung Tulisan Barisi ada tulis dari dolu-dolu, deng apa yang Yesus su kasi tau memang sang dong.
Tuhan Yesus tau samua orang pung dalam hati
23Naa. Yesus tenga tahan di kota Yerusalem ko iko hari bae Paska di situ. Ju banya orang dapa lia tanda-tanda heran yang Dia bekin, ais ju dong parcaya sang Dia. 24-25Ma Yesus sonde parcaya deng dong, tagal Dia su tau samua orang pung dalam hati. Dia sonde parlú orang ko kasi tau sang Dia, tagal Dia sandiri su tau memang manusia pung dudu-badiri.
Tuhan Yesus ba'omong deng Nikodemus
31Ada satu orang dari partei agama Farisi, dia pung nama Nikodemus. Dia tu, orang Yahudi dong pung guru bésar satu. 2Satu kali, dia datang malam-malam katumu sang Yesus. Ju dia bilang, “Bapa Guru! Botong tau, bilang, Tuhan yang utus sang Bapa ko ajar sang botong. Te tanda-tanda heran yang Bapa bekin dong tu, kasi tunju bukti, bilang, Tuhan yang kasi itu kuasa sang Bapa. Kalo sonde bagitu, na, pasti itu tanda heran sonde bisa jadi.”
3Yesus manyao, bilang, “Batúl! Deng Beta ju mau kasi tau bagini: kalo orang sonde lahir kambali, na, dia sonde bisa jadi Tuhan pung orang.”
4Ais Nikodemus tanya, bilang, “Ma karmana orang bisa lahir bagitu, kalo dia su bésar datang!? Dia sonde bisa maso kambali pi dalam dia pung mama pung tampa ana kali kadua, ais dia pung mama barana ulang sang dia. Sonde mungkin, to!?”
5Yesus manyao, bilang, “Batúl! Ma Beta kasi tau bagini: orang musti lahir deng aer ko jadi barisi, deng lahir deng roh ko jadi orang baru. Deng bagitu, baru dia bisa maso jadi Tuhan Allah pung orang. 6Te manusia lahir dari manusia, ma orang pung roh lahir baru dari Tuhan pung Roh. 7Jang heran kalo Beta kasi tau, bilang, ‘Bosong musti lahir baru, ko dapa idop baru.’ 8Kotong banding deng angin. Te angin fuu iko dia pung mau. Kotong bisa dengar dia pung bunyi, ma sonde tau dia datang dari mana, deng mau pi mana. Samua orang yang lahir baru dari Tuhan pung Roh ju bagitu. Te kotong bisa lia Tuhan pung Roh su bekin orang jadi baru, biar kotong sonde mangarti karmana itu hal bisa jadi.”
9Ais Nikodemus tanya, bilang, “Karmana ko bisa jadi bagitu?”
10Yesus manyao, bilang, “We, bu. Bu su jadi orang Isra'el pung guru bésar. Akurang ko bu sonde mangarti ini hal dong? 11Beta kasi tau yang batúl. Naa, botong, andia Beta deng Beta pung orang dong, mangarti ini hal dong. Te botong jadi saksi so'al hal-hal yang botong su lia sandiri. Ma bosong sonde tarima bae botong pung omong. 12Bosong sonde mau parcaya waktu Beta kasi tau so'al hal-hal yang jadi di bumi. Apalai kalo Beta kasi tau so'al hal-hal yang jadi di langit. Pasti bosong lebe sonde parcaya lai! 13Sonde ada satu orang ju yang nae pi mangada sang Tuhan di langit. Cuma Beta sa, andia Manusia Tulen, yang turun datang dari Dia.
14Dolu-dolu di tampa sunyi, ba'i Musa kasi tagantong satu ular tambaga di atas kayu, ko samua orang dapa lia sang dia, ais ju dong dapa salamat. Hal bagitu ju musti jadi kasi Beta, Manusia Tulen ni. Nanti dong mau kasi tagantong sang Beta di atas kayu,aDaftar Sensus 21:4-9 15ko samua orang yang parcaya sang Beta dapa idop yang batúl yang sonde tau putus-putus.
16Te Tuhan Allah talalu sayang sang samua orang di ini dunya. Andia ko Dia utus sang Beta, Dia pung Ana satu biji ni, ko biar samua orang yang parcaya sang Beta sonde tapisa buang dari Tuhan. Deng bagitu, dong dapa idop yang batúl yang sonde tau putus-putus. 17Naa! Tuhan sonde utus sang Beta, Dia pung Ana, datang di ini dunya ko putus orang pung hukuman. Ma Dia utus sang Beta ko kasi salamat sang orang dari dong pung sala-sala. 18Tuhan Allah sonde hukum orang yang parcaya sang Beta. Ma Dia su putus memang hukuman kasi orang yang sonde parcaya sang Beta, tagal itu orang sonde parcaya sang Beta, andia Tuhan Allah pung Ana satu biji ni.
19Macam ke bagini: Tuhan su kirim datang taráng ko bacaya di ini dunya. Ma orang lebe suka idop di galáp. Dong sonde mau idop di taráng, tagal dong pung bekin, tar bae. Andia ko Tuhan mau hukum sang dong. 20Te samua orang yang bekin tar bae dong, binci deng itu taráng. Dong sonde suka itu taráng bacaya di dong, ko biar itu taráng jang buka kasi talanjang dong pung jahat. 21Ma orang yang bekin iko yang batúl, dong datang ko biar itu taráng bacaya di dong. Te itu taráng kasi tunju, bilang, dong ada bekin iko Tuhan pung mau.”
Tuhan Yesus deng Yohanis Tukang Sarani
22Ais itu, Yesus deng Dia pung ana bua dong kaluar dari kota Yerusalem, ma dong tenga tahan di da'era Yudea. Di situ dong sarani orang. 23-24Itu waktu, Herodes dong balóm lempar maso sang Yohanis Tukang Sarani pi dalam bui. Ais Yohanis ju ada sarani orang di kampong Ainon, deka di kampong Salim, tagal ada banya aer di situ. Ju orang maen datang di Yohanis ko dia sarani sang dong.bMateos 14:3, Markus 6:17, Lukas 3:19-20
25Naa, agama Yahudi ada satu adat ko bekin barisi diri, baru dong bole sambayang. Di situ ada satu orang Yahudi yang baparkara deng Yohanis pung ana bua dong so'al itu hal. 26Ais dong datang di Yohanis ko kasi tau, bilang, “Bapa Guru! Inga ko sonde, itu Orang yang cari bapa di kali Yarden pung sablá tu, yang bapa bilang, Dia tu, andia Kristus? Dia ju ada sarani orang! Sonde ada yang datang di botong lai! Te samua orang maen pi di Dia sa!”
27Yohanis manyao, bilang, “Bagini! Orang sonde bisa bekin apa-apa, kalo Tuhan Allah di sorga sonde buka jalan kasi sang dia. 28Bosong sandiri su dengar beta kasi tau taráng-taráng, bilang, ‘Beta ni, bukan itu Kristus yang kotong ada batunggu-tunggu. Ma Tuhan su utus sang beta lebe dolo, ko buka jalan kasi sang Kristus. Bagitu sa!’cYohanis 1:20
29Umpama, baroit laki-laki ada dia pung baroit parampuan. Ma dia pung saksi, yang badiri deng dia, pung hati sanáng kalo dengar baroit laki-laki ba'omong. Yesus tu, sama ke satu baroit laki-laki. Deng beta ni, sama ke Dia pung saksi. Andia ko sakarang beta pung hati talalu sanáng. 30Yang pantíng tu, Dia musti batamba tarús jadi orang bésar, ais biar ko beta bakurang tarús jadi orang kici.”
Orang yang turun datang dari sorga
31Yohanis omong sambung lai, bilang, “Dia turun datang dari Tuhan Allah di langit, andia ko Dia lebe bésar dari samua. Ma beta cuma datang dari ini dunya, andia ko beta sama ke samua orang di ini dunya. Beta omong so'al hal hari-hari di ini dunya. Ma yang turun datang dari Tuhan di langit tu, pasti Dia lebe hebat dari samua. 32Dia kasi tau so'al apa yang Dia sandiri su lia deng su dengar. Ma orang sonde tarima bae apa yang Dia su kasi tau. 33Kalo orang tarima apa yang itu Orang dari atas su kasi tau tu, dia ju kasi tunju bukti, bilang, Tuhan pung omong tu, batúl. 34Itu Orang yang Tuhan kirim datang tu, kasi tau Tuhan Allah pung pasán. Tagal Tuhan su kasi Dia pung Roh sang Dia deng sonde ada pung batas. 35Te Bapa di sorga sayang mati sang Dia pung Ana. Deng Dia sarakan samua-samua di itu Ana pung tangan.dMateos 11:27, Lukas 10:22 36Ais, orang yang parcaya sang itu Ana tu, dong dapa idop yang batúl yang sonde tau putus-putus. Ma orang yang sonde parcaya sang Dia, deng sonde bekin iko Dia pung pasán, dong sonde dapa itu idop, te Tuhan Allah tatáp kasi tunju Dia pung mara ko hukum sang dong.”
Tuhan Yesus ba'omong deng satu parampuan di Samaria
41-2Kalo banding Yohanis deng Yesus, na, Yesus pung ana bua dong mulai sarani lebe banya orang yang iko sang Dia. Yesus sandiri sonde sarani orang, cuma Dia pung ana bua dong sa yang sarani orang. Ais, waktu Yesus dapa tau, bilang, orang dari partei agama Farisi su dengar dong ada sarani lebe banya orang, 3ju Dia deng Dia pung ana bua dong jalan kasi tenga da'era Yudea, ko pulang kambali pi propinsi Galilea. 4Ma dong musti jalan lewat propinsi Samaria ko tambús pi di Galilea. 5Dong jalan, ju dong sampe di satu kota di Samaria, nama Sikar, deka-deka di tana yang ba'i Yakob kasi sang dia pung ana Yusuf.aCarita Mula-mula 33:19, Yosua 24:32 6-8Di situ ada satu parigi, nama ‘parigi Yakob’. Tenga hari, ju Yesus dong sampe di situ. Dia rasa cape dari dong pung jalan, ais Dia dudu barenti cape di itu parigi. Ju Dia pung ana bua dong kasi tenga Dia sandiri di situ, ko dong maso pi béli makan di kota.
Ais satu parampuan dari itu kota datang ko ame aer di itu parigi. Yesus minta sang dia, bilang, “Susi. Beta bisa minta aer minum sadiki, ko?”
9Ma itu parampuan takuju, tagal orang Yahudi biasa sonde mau bacampor deng orang Samaria. Ais dia tanya bale sang Yesus, bilang, “Weh! Om orang Yahudi. Beta ni, orang Samaria. Sonde sala ni, ko? Om minta minum di beta?”bEsra 4:1-5, Nehemia 4:1-2
10Yesus kasi tau, bilang, “Bagini. Kalo susi tau apa yang Tuhan Allah mau kasi samua orang, deng tau Beta yang minta minum ni, Sapa, tantu susi minta bale aer dari Beta. Ais Beta kasi aer yang bawa idop.”cYeremia 2:13, Sakarias 14:8; Yeheskial 47:9
11Itu parampuan bilang, “Om pung ember timba sonde ada. Deng ini parigi ni, ju dalam. Dari mana Om mau dapa itu aer yang bawa idop tu? Ko itu aer ada di mana lai? 12Mana mungkin Om lebe hebat dari kotong pung ba'i Yakob! Dia yang kasi tenga ini parigi sang botong. Deng dia sandiri ju minum dari ini parigi. Dia pung ana-ana, deng dia pung sapi dong ju bagitu.”
13Yesus manyao, bilang, “Inga, é! Orang yang biasa minum dari ini parigi ni, nanti aus ulang lai. 14Ma orang yang minum itu aer yang Beta kasi, nanti sonde aus ulang lai. Te aer yang Beta kasi tu, sama ke satu mata aer yang maspurak kaluar. Itu aer tu, bawa idop yang batúl yang sonde tau putus-putus.”
15Itu parampuan bilang, “Kalo bagitu, na, Om kasi beta itu aer su, ko biar beta sonde usa aus lai! Deng bagitu, beta sonde usa datang ulang-ulang ko timba aer di sini lai.”
16Ais Yesus suru, bilang, “Bagini. Susi pulang dolo. Pange susi pung laki, ais bale datang di sini.”
17-18Dia manyao, bilang, “Ma beta sonde ada laki.”
Ju Yesus bilang, “Batúl. Lu omong jujur. Te lu parná ada lima laki. Deng yang ada sakarang ni, bukan lu pung laki.”
19Ju itu parampuan bilang, “Awii! Sakarang beta su tau, Om ni, Tuhan pung jubir satu. 20Naa, beta mau tanya. Botong orang Samaria pung nene-moyang dong sémba sang Tuhan Allah di ini gunung Gerisim.*Gunung Gerisim tu, deka deng kampong Sikem di propinsi Samaria. Di tulisan bahasa Yunani, cuma tulis, bilang, “di ini gunung”. Ma orang yang pintar dong samua bilang, itu gunung pung nama, andia “Gerisim”. Ma bosong orang Yahudi bilang, kalo mau sémba sang Tuhan Allah, samua orang musti pi di Yerusalem. Iko Om, yang batúl tu, karmana?”
21Yesus manyao, bilang, “Susi parcaya dolo deng Beta pung omong ni, te ini batúl. Mau sémba sang Tuhan di ini gunung ko, di Yerusalem ko, nanti dia pung waktu datang, dua-dua sonde ada pung guna lai. 22Bosong orang Samaria sonde tau banya, so'al bosong sémba sang sapa. Ma botong orang Yahudi tau banya, so'al Tuhan Allah yang botong sémba. Te Dia mau pake botong ko buka jalan, ko biar orang bisa dapa salamat dari dong pung sala-sala. 23Nanti dia pung waktu datang, andia su mulai sakarang ni, orang yang ada sémba batúl sang kotong pung Bapa di sorga, na, dong sémba sang Dia iko Dia pung Roh, deng iko apa yang batúl. Te Bapa di sorga suka deng orang macam bagitu yang sémba sang Dia. 24Te Tuhan tu, roh. Ais, orang yang sémba sang Dia musti sémba iko Dia pung Roh, deng iko apa yang batúl.”
25Itu parampuan kasi tau, bilang, “Beta su tau itu Mesias mau datang, andia yang orang subu bilang, ‘Kristus’, yang Tuhan Allah su janji memang mau kirim datang. Nanti kalo Dia su datang, na, pasti Dia kasi tau samua-samua sang kotong.”
26Yesus manyao, bilang, “Andia Beta su, yang ada ba'omong sakarang ni.”
27Pas itu waktu, Dia pung ana bua dong datang kambali dari kota. Dong heran, tagal dong lia Dia ada ba'omong deng parampuan Samaria satu. Ma sonde ada yang tanya sang itu parampuan, bilang, “Lu mau apa?” Deng sonde ada yang tanya sang Yesus, bilang, “Akurang ko Bos ba'omong deng ini parampuan?”
28Ais, itu parampuan jalan kasi tenga dia pung kumbang di situ, ko pulang pi dalam kota. Ju dia carita kasi orang di situ dong, bilang, 29“Mari ko lia coba ini orang dolo! Te Dia kasi tabuka abis samua-samua yang beta su parná bekin. Jang-jangan Dia ni, Kristus, yang Tuhan su janji mau kirim datang!” 30Ais, orang dong kaluar dari itu kota, ju pi lia sang Dia.
31Waktu itu parampuan baru pulang pi kota, Yesus pung ana bua dong buju-buju sang Dia, bilang, “Bapa Guru! Mari makan do!”
32Ma Dia manyao, bilang, “Beta su ada pung makanan yang bosong sonde tau.”
33Dia pung ana bua dong batanya satu deng satu, bilang, “Karmana, ni? Sapa yang su datang ko kasi Dia makanan?”
34Ma Yesus kasi tau, bilang, “Bagini. Tuhan Allah utus sang Beta ko bekin iko Dia pung mau, deng kasi jalan Dia pung karjá sampe abis. Itu, sama ke makanan buat Beta. 35Naa. Bosong biasa lia-lia di ladang, ais takser, bilang, ‘Masi ampa bulan lai, baru bisa koru.’ Dengar, é! Beta kasi tau. Kalo bosong lia bae-bae, ladang dong sakarang su siap koru. Ladang dong, sama ke itu orang banya di sana yang ada datang di kotong. Te dong tu, su siap parcaya sang Beta. 36Bukan cuma bagitu sa, te tukang koru dong yang ada kumpul dong pung hasil dalam gudang, su mulai tarima ame dong pung upa. Dong tu, sama ke orang yang kasi tunju jalan ko orang parcaya sang Tuhan Allah, ais dapa idop yang batúl yang sonde tau putus-putus. Deng bagitu, orang yang tanam bibit, deng orang yang koru hasil dong, bisa sanáng sama-sama. 37Orang bilang, ‘Satu orang tanam bibit; orang laen yang kumpul dia pung hasil.’ Itu, batúl tu. 38Beta su utus sang bosong ko pi kumpul hasil dari orang laen pung karjá. Memang bukan bosong yang karjá, ma bosong yang dapa ontong dari dong pung cape.”
39Itu waktu, ada banya orang Samaria di itu kota yang parcaya sang Yesus, tagal itu parampuan pung omong, bilang, “Dia kasi tabuka abis samua-samua yang beta su parná bekin.” 40Ais, waktu dong datang di Yesus, dong minta-minta sang Dia, bilang, “Bos tenga deng botong di sini sa!” Ju Dia tenga tahan dua hari di situ.
41Deng banya orang laen ju parcaya sang Dia, tagal Dia pung omong. 42Ju dong kasi tau sang itu parampuan, bilang, “Kamaren tu, botong cuma dengar lu pung omong sa. Ma sakarang botong parcaya sang Dia, tagal botong dengar langsung dari Dia. Botong tau batúl, bilang, ini Orang ni, yang bisa kasi salamat sang kotong samua di ini dunya dari kotong pung sala-sala dong.”
Tuhan Yesus bekin bae satu pagawe pung ana
43Yesus dong tenga abis di situ, ju dong jalan tarús pi propinsi Galilea. 44(Satu kali Yesus parná omong, bilang, “Orang sonde suka kasi hormat sang Tuhan Allah pung jubir di dia pung kampong sandiri.”)dMateos 13:57, Markus 6:4, Lukas 4:24 45Dolu, waktu balóm pesta Paska, banya orang Galilea dong su pi di kota Yerusalem ko bekin hari bae di sana. Ju dong sampat lia samua yang Yesus bekin di Yerusalem. Andia ko waktu Dia pulang pi Galilea, dong tarima bae sang Dia.eYohanis 2:23 46Ais Yesus dong jalan tarús pi ulang lai di kampong Kana di propinsi Galilea. Dia parná bekin aer jadi anggor di situ.
Itu waktu tu, ada satu pagawe di kota Kapernaum. Dia pung ana laki-laki ada saki.fYohanis 2:1-11 47Waktu itu pagawe dapa dengar, bilang, Yesus su pulang datang di Galilea dari propinsi Yudea, ju dia jalan nae pi Kana ko cari sang Yesus. Katumu abis, ju dia noki-noki ko Yesus turun datang bekin bae sang dia pung ana. Te itu ana su mau mati.
48Yesus kasi tau sang itu pagawe, bilang, “Kalo bosong sonde dapa lia Beta bekin tanda heran macam-macam, na, bosong sonde mau parcaya sang Beta!”
49Itu pagawe manyao, bilang, “Bos. Tolong datang do. Te kalo sonde, na, beta pung ana su mati ni.”
50Ais, Yesus kasi tau sang dia, bilang, “Pulang su. Te lu pung ana tu, idop.”
Ju dia bale ko pulang memang, tagal dia parcaya deng Yesus pung omong tu. 51Waktu dia pulang, dia pung orang karjá dong datang katumu sang dia di jalan, bilang, “Bapa jang susa lai, te bapa pung ana ada idop.”
52Ais dia tanya sang dong, bilang, “Dia mulai bae dari jam barapa?”
Dong manyao, bilang, “Mulai tenga hari kamaren jam satu, dia pung panas turun memang.” 53Ais, itu pagawe inga memang, bilang, dia pung ana su jadi bae, mulai dari waktu Yesus kasi tau, bilang, “Bapa pung ana tu, idop.” Ju dia, deng dia pung isi ruma samua parcaya sang Yesus.
54Jadi, ini ni, tanda heran nomer dua yang Yesus bekin waktu Dia kaluar dari Yudea, ko pi Galilea.
Tuhan Yesus bekin bae satu orang lumpu di kolam Batesda
51Ais itu, ada satu hari bae agama Yahudi. Andia ko Yesus dong jalan pi kota Yerusalem. 2Di situ, ada satu kolam yang ada pung lima teras deka-deka di satu pintu, yang dia pung nama, Pintu Domba. Dalam dong pung bahasa Aram, itu kolam pung nama ‘Batesda ’.*Ada tulisan bahasa Yunani saparu tulis ‘Betesda’, saparu tulis ‘Betsata’, deng saparu lai tulis ‘Betsaida’. Pintu Domba ju ada di Nehemia 3:1,32; 12:39. Kota Yerusalem ada pung banya pintu maso pi kota. Pintu laen-laen ada pung fungsi laen-laen. Dolu-dolu, dong biasa pake ini Pintu Domba ni, ko domba dong maso lewat di situ. 3Ada banya orang saki yang biasa batunggu di itu teras dong. Conto ke: orang buta, orang lumpu, deng orang yang sonde bisa bagarák. [Dong ada tunggu-tunggu kapan itu aer mulai bagarák. 4Te satu-satu kali, Tuhan pung ana bua dari sorga maso pi dalam itu aer, ko bekin aer bagarák. Ais itu, sapa yang maso lebe dolo pi dalam itu aer, na, dia yang jadi bae dari dia pung panyaki.]Kata-kata dalam kurung ni, sonde ada dalam tulisan bahasa Yunani yang paling bae deng yang paling tua dong.
5Naa, di situ ada satu orang yang su saki 38 taon. 6Ju Yesus lia itu orang ada tidor di situ. Dia tau itu orang su saki dari lama, ais Dia tanya, bilang, “Bu, é! Mau jadi bae, ko?”
7Dia manyao, bilang, “Mau sa, Bos. Ma dia pung masala, andia: kalo aer su mulai bagarák, sonde ada orang yang koko kasi maso beta dalam aer. Kalo beta coba sandiri, na, su ada orang laen yang maso lebe dolo dari beta.”
8Ju Yesus suru sang dia, bilang, “Badiri su! Gulung ame lu pung tikar, ko pulang su.” 9Yesus omong abis bagitu, ju itu orang jadi bae memang. Ais dia bangun, angka dia pung tikar, ju mulai jalan pulang.
Itu hal pas kaná deng orang Yahudi pung hari sambayang. 10Ais orang Yahudi dong pung bos-bos kasi tau sang itu orang yang baru bae, bilang, “Weh! Lu tau, ko sonde? Ini hari ni, hari barenti karjá. Iko kotong pung atoran agama, sonde bole ada orang angka bawa tikar, te itu dia pung nama, karjá!”aNehemia 13:19, Yeremia 17:21
11Dia manyao, bilang, “Aduu, bapa dong, é! Bapa dong jang mara. Te Orang yang bekin bae sang beta tu, yang parenta sang beta, bilang, ‘Guling lu pung tikar, ko pulang su.’”
12Ais dong tanya sang dia, bilang, “Hee! Yang suru lu angka tikar tu, sapa?”
13Ma itu orang yang baru bae tu, sonde kanál Yesus tu, sapa. Te Yesus su kaluar diam-diam, tagal ada banya orang di situ.
14Sonde lama, ju Yesus nae katumu itu orang di Ruma Sambayang Pusat pung kintal. Ais Yesus kasi tau, bilang, “Dengar, é! Sakarang lu su bae. Jang bekin sala lai, ko biar lu jang dapa kaná hal yang lebe tar bae.”
15Ais, itu orang pi cari orang Yahudi dong pung bos-bos, ju kasi tau, bilang, “Yang bekin bae sang beta tu, Dia pung nama, Yesus.” 16Andia ko dong mulai bekin sangsara sang Yesus, tagal Dia bekin bae orang, pas kaná di hari sambayang.
17Ma Yesus kasi tau sang dong, bilang, “Bagini. Beta pung Bapa sonde tau barenti karjá. Jadi, Beta ju karjá jalan tarús.”
Tuhan Yesus mangaku diri, bilang, Dia tu, Tuhan Allah pung Ana
18Tagal orang Yahudi dong pung bos-bos su cap, bilang, Yesus ada langgar dong pung atoran hari barenti karjá, andia ko dong cari jalan lebe karás ko mau bunu bekin mati sang Dia. Lebe-lebe lai, Dia ju bilang, Tuhan Allah tu, Dia pung Bapa. Deng omong bagitu, Dia angka Dia pung diri sama ke Tuhan.
19Ais Yesus kasi tau sang dong, bilang, “Batúl! Beta kasi tau memang, bilang, Beta sonde bisa bekin apa-apa dari Beta pung diri sandiri. Te Beta ni, Tuhan Allah pung Ana. Andia ko Beta cuma bisa bekin iko apa yang Beta lia Bapa ada bekin. Beta lia Beta pung Bapa bekin apa, na, Beta ju bekin iko bagitu. 20Beta pung Bapa di sorga sayang mati sang Beta, andia Dia pung Ana. Dia ju kasi tunju sang Beta samua-samua yang Dia ada bekin. Nanti Dia mau kasi tunju sang Beta hal-hal yang lebe hebat lai, ko biar bosong taheran-heran! 21Beta pung Bapa kasi idop kambali orang mati. Bagitu ju, nanti Beta kasi idop yang batúl sang sapa sa, iko Beta pung mau. 22Yang batúl, bagini: Bapa sandiri sonde putus hukuman kasi sang orang. Ma Dia su sarakan samua kasi sang Beta, te Beta ni, Dia pung Ana. Ais, Beta yang putus, bilang, orang ada bekin yang batúl, ko sonde. 23Beta pung Bapa suka ko samua orang taro hormat sang Beta, sama ke dong ju taro hormat sang Dia. Te orang yang sonde taro hormat sang Beta, andia Dia pung Ana ni, na, dia ju sonde taro hormat sang Bapa yang su utus sang Beta.
24Batúl! Beta kasi tau memang. Orang yang dengar Beta pung omong, deng parcaya sang Tuhan Allah yang utus sang Beta, na, dia su dapa idop yang batúl yang sonde tau putus-putus. Tuhan sonde hukum sang dia lai. Te itu orang sonde kaná hukuman mati lai, ma dia su maso jadi orang yang idop tarús deng Tuhan. 25Batúl! Beta kasi tau memang. Dia pung waktu su deka-deka datang, andia su mulai sakarang ni, ko orang mati dengar suara dari Beta, andia Tuhan pung Ana. Te orang yang dengar deng tarima bae Beta pung omong, nanti dia dapa idop yang batúl. 26Samua idop ba'akar di Beta pung Bapa. Dia ju kasi sang Beta idop yang batúl. Te Beta ni, Dia pung Ana na. 27Beta pung Bapa ju kasi hak deng kuasa sang Beta ko putus samua orang pung hukuman, tagal Beta ni, andia Manusia Tulen. 28Bosong jang heran, te sadiki lai samua orang mati nanti dengar Beta pung suara. 29Ais, dong nanti idop kambali. Ju dong kaluar dari kuburan. Orang yang dolu bekin yang bae, dapa idop yang batúl yang sonde tau putus-putus. Ma orang yang dolu bekin yang jahat, kaná hukum tarús.”bDaniel 12:2
Ada banya saksi yang kasi tau so'al Tuhan Yesus
30Yesus omong tamba, bilang, “Beta sonde bisa bekin apa-apa, kalo Beta balóm dengar dari Beta pung Bapa. Kalo Beta su dengar abis, baru Beta putus orang pung parkara. Tagal itu, apa yang Beta putus tu, batúl. Te Beta sonde coba iko Beta pung mau sandiri sa, ma iko Beta pung Bapa pung mau. Ko Dia yang utus sang Beta na!
31Kalo cuma Beta sandiri yang kasi tau so'al Beta pung diri sa, na, Beta pung omong tu, sonde sah. 32Ma ada orang laen yang jadi saksi so'al Beta. Deng Beta tau dong omong yang batúl so'al Beta. 33Bosong parná utus orang ko pi tanya sang Yohanis Tukang Sarani. Ju dia omong yang batúl so'al Beta.cYohanis 1:19-27, 3:27-30 34Padahal, Beta sonde parlú manusia pung rekomendasi. Ma Beta kasi inga ini hal dong, ko bosong bisa dapa salamat dari bosong pung sala-sala. 35Yohanis pung omong tu, sama ke satu lampu yang manyala taráng. Waktu dia pung taráng masi manyala, bosong pung hati sanáng.
36Padahal Beta ada Orang yang lebe hebat dari Yohanis yang omong yang batúl so'al Beta. Andia, Beta pung Bapa di sorga yang su sarakan banya tugas sang Beta, ko Beta kasi jalan sampe abis. Ini tugas dong ni yang kasi tunju bukti, bilang, Bapa yang ada utus sang Beta. 37Deng Dia yang utus sang Beta, ju omong yang batúl so'al Beta. Naa, bosong sandiri balóm parná dengar langsung Dia pung suara, ko, lia langsung Dia pung rupa.dMateos 3:17, Markus 1:11, Lukas 3:22 38Tuhan pung Kata-kata sonde idop di bosong pung hati, tagal bosong sonde parcaya sang Beta, yang Dia utus. 39Bosong suka pareksa sampe alus-alus Tuhan pung Tulisan Barisi, tagal bosong pikir di situ nanti bosong katumu jalan ko dapa idop yang batúl yang sonde tau putus-putus. Padahal, itu Tulisan dong tu, ada kasi tau so'al Beta. 40Ma bosong sonde mau datang di Beta, ais maso jadi Beta pung orang, ko biar bosong bisa dapa itu idop yang batúl yang sonde tau putus-putus.
41Beta sonde parlú ko orang angka-angka sang Beta. 42Ma Beta tau parsís bosong pung dalam hati. Andia ko Beta tau, bilang, bosong sonde ada pung kasi sayang sang Tuhan Allah. 43Beta datang di ini dunya, tagal Beta pung Bapa yang pegang kuasa ada utus sang Beta datang. Ma bosong sonde tarima sang Beta. Padahal kalo ada orang laen yang datang pake dia pung kuasa sandiri, bosong tarima bae sang dia. 44Bosong satu deng satu suka makan puji. Ma bosong sonde toe kalo Tuhan Allah ada puji sang bosong, ko sonde. Padahal, Dia tu, Tuhan! Sonde ada yang laen lai. Jadi, kalo bosong sonde toe sang Dia, karmana ko bosong bisa parcaya sang Dia?
45Jang pikir, bilang, Beta yang lempar sala sang bosong di Beta pung Bapa pung muka. Sonde. Yang lempar sala sang bosong tu, andia ba'i Musa. Padahal, bosong ada baharap sang dia, tagal dia yang kasi bosong Tuhan pung Atoran. 46Naa, kalo bosong parcaya batúl sang Musa, tantu bosong ju parcaya sang Beta. Te dia ada tulis so'al Beta. 47Ma tagal bosong sonde parcaya batúl sang apa yang dia tulis, karmana ko bosong mau parcaya apa yang Beta omong? Sonde mungkin, to!”
Tuhan Yesus kasi makan lima ribu orang lebe
(Mateos 14:13-21; Markus 6:30-44; Lukas 9:10-17)
61-4Ais itu, orang Yahudi pung hari bae ‘Paska’ su deka-deka. Ju Yesus dong pi di dano Galilea pung sablá. (Itu dano pung nama laen, andia, ‘dano Tiberias’.) Banya orang iko sang Dia pi sana, tagal dong lia tanda-tanda heran yang Dia su bekin waktu Dia bekin bae orang saki dong. Sampe di dano pung sablá, ju Yesus deng Dia pung ana bua dong nae pi satu gunung kici. Ais dong dudu di situ.
5Waktu Yesus lia ada banya orang datang bakumpul, ju Dia tanya sang Dia pung ana bua satu, nama Filipus, bilang, “Kotong bisa béli makan di mana, ko kasi makan ini orang dong?” 6Memang Yesus su tau Dia mau bekin karmana. Ma Dia omong bagitu ko mau tes sang Filipus.
7Ju Filipus manyao, bilang, “Awe'! Biar satu tukang ada karjá dua ratus hari ju, ma dia pung gaji masi sonde cukup ko béli roti kasi sang dong samua! Biar tiap orang dapa roti sadiki ana ju, itu sonde akan cukup!”
8Ais, Yesus pung ana bua satu lai, nama Anderias, andia Simon Petrus pung adi, kasi tau sang Yesus, bilang, 9“Bapa! Ada satu ana di sini yang bawa roti lima bua, deng ikan dua ekor. Ma sonde mungkin itu cukup ko kasi makan orang bagini banya!”*Tulisan bahasa Yunani asli tulis, bilang, dong bekin ini roti dari krithinos . Alkitab bahasa Indonesia tulis, bilang, ‘jelai’. Dia pung biji amper sama deng jagong rote.
10Di situ ada banya rumput. Ais Yesus suru Dia pung ana bua dong, bilang, “Ator ko dong samua dudu.” Ju dong dudu. Itu waktu, orang pung banya lai! Yang laki-laki sa, kira-kira ada lima ribu orang.
11Ais Yesus ame itu roti dong, ju Dia minta tarima kasi sang Tuhan. Tarús Dia bagi kasi Dia pung ana bua dong. Ju dong pi babagi kasi itu orang banya. Dong bekin yang sama deng itu ikan ju. Samua makan sampe kinyang.
12Waktu samua su makan sampe kinyang, ju Yesus suru Dia pung ana bua dong, bilang, “Kumpul ame itu makanan sisa dong, ko jang ada yang tabuang parcuma.” 13Ais dong kumpul ame itu makanan sisa dong dari itu roti lima bua, sampe isi ponu di 12 bakul.
14Waktu orang banya dong su lia tanda heran yang Yesus bekin tu, dong bilang, “Awii! Dia ni, pasti itu Jubir yang Tuhan su janji mau kirim datang.” 15Yesus tau, bilang, itu orang banya dong mau paksa sang Dia ko jadi raja. Ais Dia bangun jalan, ju Dia nae lebe jao lai di satu gunung kici, ko biar Dia bisa sandiri di situ.
Tuhan Yesus jalan di atas aer
(Mateos 14:22-33; Markus 6:45-52)
16Waktu matahari baru tanggalám, Yesus pung ana bua dong jalan turun pi dano. 17Ais dong nae pi satu parahu, ju mulai badayong pi di kota Kapernaum, di dano pung sablá. Waktu dong mulai badayong tu, hari su galáp, ma Yesus balóm datang bagabung deng dong. 18Ju aer dano mulai bagalombang pi-datang, tagal angin ribut ada fuu barmaen. 19Waktu Yesus pung ana bua dong su badayong kira-kira lima kilo, ju dong dapa lia Dia ada jalan di atas aer. Dia datang deka-deka di dong pung parahu, ju dong taku mo mati. 20Ma Yesus kasi tau, bilang, “We! Jang taku! Te ini Beta ni.” 21Tagal itu, dong su sonde taku lai. Ma dong mau-mau ko Dia nae parahu sama-sama deng dong. Sonde sangka-sangka, te itu parahu su sampe di dong pung tujuan.
Orang dong ada cari-cari sang Tuhan Yesus
22-24Dia pung beso, itu orang banya dong masi ada di dano pung sablá. Dong ada deka-deka deng itu tampa yang Yesus minta tarima kasi sang Tuhan Allah, ais kasi makan sang dong. Ju dong dapa tau, bilang, kamaren cuma ada satu parahu di situ sa. Ma Yesus pung ana bua dong su pake itu parahu ko jalan kasi tenga itu tampa. Deng Yesus sandiri sonde nae itu parahu ko pi sama-sama deng Dia pung ana bua dong.
Ma ada barapa parahu laen dari kota Tiberias yang pi-datang di itu tampa. Ais, waktu itu orang banya dapa tau, bilang, Yesus deng Dia pung ana bua su sonde ada di situ lai, ju dong nae itu parahu laen dong, ko pi cari sang Yesus di Kapernaum, di itu dano pung sablá.
Tuhan Yesus sama ke Roti yang bawa idop
25Ais dong katumu sang Yesus di dano pung sablá. Ju dong tanya sang Dia, bilang, “Bapa Guru! Bapa sampe di sini, dari kapan?”
26Yesus manyao, bilang, “Yang batúl, bagini: bosong sonde cari sang Beta tagal bosong su lia tanda-tanda heran. Ma bosong cari sang Beta, tagal Beta kasi makan sang bosong, sampe bosong kinyang. 27Dengar bae-bae! Jang cuma karjá ko dapa makanan yang nanti jadi busuk buang. Ada lebe bae bosong karjá ko dapa makanan yang batahan tarús, yang bawa idop yang batúl yang sonde tau putus-putus. Te Beta ni, andia Manusia Tulen. Beta yang bisa kasi itu idop sang bosong. Te Bapa di sorga su sarakan itu hak sang Beta na.”
28Ju dong tanya, bilang, “Kalo bagitu, na, botong musti bekin karmana, ko biar botong bisa kasi jalan Tuhan pung karjá?”
29Yesus kasi tau, bilang, “Tuhan pung karjá tu, bagini: bosong musti parcaya sang Beta. Te Tuhan Allah tu, yang utus sang Beta.”
30Ais dong tanya lai, bilang, “Bapa mau kasi tunju tanda heran karmana, ko botong bisa lia, deng parcaya sang Bapa? Tarús, Bapa mau bekin apa kasi botong lai? 31Conto ke, kotong pung nene-moyang dong makan roti manna di tampa sunyi. Itu jadi sama ke ada tatulis di Tuhan pung Tulisan Barisi, bilang, ‘Dia kasi sang dong roti yang turun dari langit, ko dong makan.’”aKaluar dari Masir 16:4, 15, Lagu Puji dong 78:24
32Yesus bilang, “Beta kasi tau yang batúl, bagini: dolu, bukan ba'i Musa yang kasi turun itu roti dari langit sang bosong pung nene-moyang dong. Te yang kasi turun tu, Beta pung Bapa di sorga. Sakarang Dia ju ada sadia kasi sang bosong roti dari langit. Ma ini roti ni, Roti yang batúl yang batahan tarús. 33Te ini Roti dari Tuhan ni, andia, Yang turun dari sorga deng bawa idop kasi orang di ini dunya.”
34Ais dong minta, bilang, “Bos! Na, kasi itu roti tarús sang botong do!”
35Ju Yesus kasi tau sang dong, bilang, “Beta ni, andia itu Roti. Te Beta yang bawa idop yang batúl. Jadi, orang yang maso jadi Beta pung orang, sonde akan lapar lai! Deng orang yang parcaya sang Beta, sonde akan aus lai!
36Ma Beta parná kasi tau sang bosong, bilang, biar bosong su lia sang Beta, ma bosong masi sonde parcaya sang Beta ju. 37Padahal, samua orang yang Beta pung Bapa su pili ko jadi Beta pung orang dong, nanti dong datang di Beta. Deng kalo ada orang datang di Beta, sonde mungkin Beta mau usir buang sang dia! 38Te Beta turun datang dari langit. Beta datang ko bekin iko Beta pung Bapa pung mau, te Dia yang utus sang Beta na. Beta sonde mau cuma bekin iko Beta pung mau sandiri sa. 39Deng Dia pung mau, bagini: dari samua orang yang Dia su pili ko jadi Beta pung orang dong, Dia mau ko Beta kumpul ame sang dong samua. Beta sonde bole kasi biar satu ju yang ilang. Ma nanti di hari kiamat, Beta musti kasi dong idop kambali. 40Sama ke Beta bilang tadi, Beta pung Bapa mau ko samua orang yang kanál deng parcaya sang Beta, andia Dia pung Ana ni, na, dong bisa dapa idop yang batúl yang sonde tau putus-putus. Ais nanti di hari kiamat, Beta kasi idop kambali sang dong.”
41Naa, orang Yahudi pung bos-bos mulai mangomel sang Dia, tagal Dia bilang, “Itu Roti dari Tuhan tu, andia Beta, yang turun dari sorga.”
42Dong ba'omong, bilang, “Su karmana ni? Ini Orang ni, andia Yesus, bapa Yusuf pung ana, to? Botong kanál Dia pung mama-bapa dong. Jadi, karmana ko sakarang Dia bilang, ‘Beta turun datang dari sorga’? Dapa dari mana?”
43Yesus suru sang dong, bilang, “Weh! Barenti mangomel di situ, é! 44Beta pung Bapa di sorga yang utus sang Beta datang di sini. Sonde ada orang yang bisa datang di Beta, kalo Beta pung Bapa sonde antar bawa sang dia. Ais nanti di hari kiamat, Beta kasi idop kambali sang dong. 45Tuhan pung jubir dolu-dolu dong parná tulis, bilang, ‘Tuhan Allah mau ajar sang samua orang.’ Naa, samua orang yang dengar sang Bapa di sorga, deng balajar dari Dia, dong datang di Beta ko jadi Beta pung orang.bYesaya 54:13 46Beta ni, yang turun datang dari Tuhan Allah. Jadi, cuma Beta sa yang parná lia sang Dia. Sonde ada satu orang laen ju yang parná lia langsung sang Bapa di sorga.
47Batúl! Beta ju kasi tau memang sang bosong! Orang yang parcaya sang Beta, nanti dapa idop yang batúl yang sonde tau putus-putus. 48Te Beta ni, andia Roti yang bawa itu idop tu. 49Dolu, bosong pung nene-moyang dong makan roti manna waktu bajalan kuliling di tampa sunyi. Biar dong makan itu roti, ma lama-lama dong mati ju. 50Ma Roti yang turun dari sorga sakarang ni, laen. Te samua orang bole makan. Dia pung arti, bilang, samua orang yang parcaya sang Beta tu, dong sonde tapisa buang dari Tuhan Allah lai. 51Te Beta ni, andia Roti yang bawa idop, yang turun datang dari sorga. Ais, nanti kalo Beta mati, Beta sarakan Beta pung badan ko samua orang di ini dunya bisa idop. Ju orang yang makan dari itu Roti, dong tu dapa idop yang batúl yang sonde tau putus-putus.”
52Dengar bagitu, ju orang Yahudi pung bos-bos mulai bakanjar satu deng satu, bilang, “Awe'! Dia omong apa tu? Karmana ko ini Orang bisa kasi Dia pung badan ko kotong makan?”
53Ju Yesus kasi tau sang dong, bilang, “Beta omong yang batúl. Deng Beta kasi tau bagini: Beta ni, Manusia Tulen. Orang yang mau idop yang batúl, musti ta'ika deng Beta. Jadi, kalo bosong sonde makan Beta pung badan, deng sonde minum Beta pung dara, na, sonde ada idop yang batúl di bosong.Waktu Yesus omong so'al makan Dia pung badan, deng minum Dia pung dara, na, Dia pung maksud, bilang, orang musti parcaya sang Dia, deng idop ta'ika deng Dia tarús. Banding deng Yohanis 6:40. 54Te orang yang makan Beta pung badan, deng minum Beta pung dara, su dapa idop yang batúl yang sonde tau putus-putus. Ais nanti di hari kiamat, ju Beta kasi idop kambali sang dia. 55Te makanan yang batúl, andia Beta pung badan. Deng minuman yang batúl, andia Beta pung dara. 56Jadi, orang yang makan Beta pung badan, deng minum Beta pung dara tu, ada idop ta'ika deng Beta. Deng Beta ju ta'ika deng dia. 57Bapa di sorga yang utus sang Beta tu, Dia idop batúl-batúl. Deng Beta ju dapa idop yang batúl dari Dia. Andia ko orang yang makan Beta pung badan, dia ju nanti dapa idop yang batúl dari Beta. 58Naa, dolu, bosong pung nene-moyang makan itu roti manna yang turun dari langit. Biar dong makan itu roti, ma lama-lama dong mati ju. Ma Roti yang turun dari sorga sakarang ni, laen. Te orang yang makan ini Roti ni, nanti dapa idop yang batúl.”
59Yesus ajar ini hal dong dalam orang Yahudi pung ruma sambayang satu di kota Kapernaum.
Banya orang ondor diri dari Tuhan Yesus
60Naa, ada banya orang yang iko sang Yesus. Waktu dong dengar Dia ajar bagitu, ju ada yang omong, bilang, “Dia pung ajaran tu, barát, é! Sapa yang bisa tarima itu ajaran?”
61Ma Yesus dapa tau dong ada bamangomel bagitu, ju Dia tanya, bilang, “Ini ajaran bekin bosong susa, ko? 62Karmana lai kalo nanti bosong lia Beta, Manusia Tulen ni, nae kambali pi sana, di Beta pung tampa dolu tu?
63Tuhan pung Roh yang bawa idop yang batúl. Bukan orang pung badan yang bisa bawa itu idop yang batúl. Ma Beta pung Kata-kata dong ba'akar dari Tuhan pung Roh. Jadi, itu Kata-kata ju ada bawa idop yang batúl kasi orang dong. 64Ma ada bosong saparu yang sonde parcaya sang Beta.”
Yesus omong bagitu, tagal Dia su tau dari mula-mula sapa yang sonde parcaya, deng sapa yang nanti jual buang sang Dia. 65Ju Dia omong tamba, bilang, “Andia ko Beta su kasi tau sang bosong, bilang, Beta pung Bapa di sorga musti buka jalan kasi orang dolo, baru itu orang bisa maso jadi Beta pung orang.”
66Mulai itu waktu, ju ada banya dari Dia pung ana bua dong ondor diri dari Dia, te dong sonde mau iko sang Dia lai. 67Ais Yesus tanya sang Dia pung ana bua dua blas orang tu, bilang, “Ais bosong karmana? Mau ondor diri dari Beta ju, ko?”
68Ma Simon Petrus manyao, bilang, “Bos! Botong mau pi di sapa lai? Sonde ada orang laen lai yang bisa kasi tau sang botong, karmana ko botong bisa dapa itu idop yang batúl yang sonde tau putus-putus. Cuma Bos sandiri sa! 69Deng botong parcaya sang Bos. Te botong su tau, bilang, Bos ni, andia, Tuhan Allah pung Orang Barisi tu.”cMateos 16:16, Markus 8:29, Lukas 9:20
70Yesus kasi tau sang dong, bilang, “Beta su pili ame bosong dua blas orang. Ma inga, é! Ada satu dari bosong yang ke setan!” 71Yang Dia maksud tu, Yudas, andia Simon Iskariot pung ana. Yudas tu, satu dari Dia pung ana bua dua blas orang. Dia tu, yang nanti jual buang sang Yesus.
Tuhan Yesus deng Dia pung adi-adi dong
71Ais itu, ju Yesus dong jalan kuliling di propinsi Galilea. Dia sonde mau pi jalan kuliling di propinsi Yudea, tagal ada orang Yahudi pung bos-bos di sana yang mau bunu bekin mati sang Dia. 2Itu waktu, orang Yahudi pung pesta panen yang dong subu, bilang, “Pesta Teng”, su deka-deka.*‘Pesta Teng’ tu, jalan sampe 8 hari. Itu pesta paling rame. Waktu itu pesta panen masi jalan, orang Isra'el tenga tahan di bawa teng yang dong bangun di dong pung ruma. Itu teng kasi inga sang dong, bilang, dolu dong pung nene-moyang ju ada tenga di bawa teng, waktu dong ada jalan kuliling di tampa sunyi. Itu teng ju sama ke teng yang orang kasi badiri dalam kabón waktu musim panen. Baca di Kaluar dari Masir 23:16; Kapala Agama dong pung Atoran 23:33–36, 39–43; Carita Ulang so'al Jalan Idop 16:13–15; Sakaria 14:16–19. 3Ais, Yesus pung adi-adi suru sang Dia, bilang, “Lebe bae, Bu angka kaki dari sini, ko jalan pi di Yudea. Ko biar orang yang iko sang Bu di sana ju bisa dapa lia hal-hal yang Bu ada bekin. 4Te kalo satu orang mau ko banya orang lia dia pung hebat, na, dia jang bekin deng sambunyi-sambunyi. Tagal Bu ada bekin tanda heran macam-macam, ada lebe bae lai, kalo samua orang bisa dapa lia apa yang Bu ada bekin tu!” 5Dia pung adi-adi dong omong bagitu, tagal dong sandiri sonde talalu parcaya deng Dia.
6Ju Yesus manyao, bilang, “Bagini. Sakarang, Beta pung waktu balóm sampe. Ma kalo bosong mau pi, na, kapan-kapan ju bisa. 7Orang di ini dunya dong sonde binci sang bosong. Ma dong binci mati sang Beta, tagal Beta buka ko kasi tunju abis dong pung bekin-bekin tu. Te dong pung hati jahat. 8Kotong pung hari bae agama tu, su deka-deka datang. Biar bosong sa yang nae pi Yerusalem dolo. Beta balóm mau pi, te dia pung waktu balóm pas.” 9Dia omong abis bagitu, ju Dia tenga di propinsi Galilea sa.
Tuhan Yesus iko hari bae agama Yahudi
10Ma waktu Dia pung adi-adi dong su barangkat ko pi iko orang Yahudi pung hari bae di Yerusalem, Yesus ju iko pi. Ma Dia pi sambunyi-sambunyi, ko biar orang sonde tau. 11Di Yerusalem, waktu hari bae, orang Yahudi pung bos-bos ada cari-cari sang Dia. Dong batanya, bilang, “Itu Orang ada di mana, é?”
12Banya orang ada bakusu-kusu so'al Dia. Saparu bilang, “Dia tu, orang bae.”
Saparu lai, bilang, “Sonde! Dia tu, tukang putar-balek yang suka tipu orang banya dong.” 13Ma sonde ada yang barani omong taráng-taráng so'al Yesus, tagal dong taku deng itu bos-bos dong.
14Pas di teng-tenga itu hari bae, ju Yesus maso pi dalam Ruma Sambayang Pusat. Ais Dia mulai mangajar di situ. 15Ju orang Yahudi dong pung bos-bos heran, bilang, “Ini Orang sonde parná balajar banya sama ke kotong. Ma akurang ko Dia tau banya hal bagini?”
16Ju Yesus kasi tau sang dong, bilang, “Dengar, é. Hal-hal yang Beta ajar dong, bukan dari Beta sandiri, ma dari Dia yang utus sang Beta. 17Orang yang batúl-batúl mau bekin iko Tuhan Allah pung mau, dia nanti dapa tau, Beta pung ajaran tu, batúl-batúl datang dari Tuhan, ko cuma datang dari Beta sandiri sa. 18Te orang yang cuma omong pake dia pung kuasa sandiri, dia cuma mau cari nama sa. Ma orang yang mau angka nama bae dari orang yang utus sang dia tu, pasti omong jujur. Deng dia sonde ada pung putar-balek. 19Ba'i Musa su kasi Tuhan pung Atoran dong sang bosong. Ma bosong sonde bekin iko. Jadi, akurang ko bosong ada cari-cari jalan ko mau bunu bekin mati sang Beta?”
20Ais, orang banya dong tanya, bilang, “Lu omong apa, ni? Mangkali lu ada takaná setan, ko? Sapa yang ada cari jalan ko mau bunu sang lu?”
21Ju Yesus manyao, bilang, “Bagini. Beta baru bekin satu tanda heran di hari sambayang sa, ma bosong samua su kakodok. 22Ma satu-satu kali, bosong ju karjá di hari sambayang, ke bagini: ba'i Musa su kasi turun sunat pung atoran, bilang, kalo orang barana ame ana laki-laki, na, dia pung dalapan hari, bosong musti sunat sang itu ana. Biar lai itu hari tu, pas kaná deng hari sambayang, bosong musti sunat sang dia. (Ma iko yang batúl, itu atoran lebe tua dari ba'i Musa. Te Tuhan Allah su kasi itu atoran lebe dolo kasi sang ba'i Abraham.)aCarita Mula-mula 17:10, Kapala Agama dong pung Atoran 12:3 23Jadi, kalo sunat satu ana pas di hari sambayang sa sonde langgar Musa pung atoran, na, akurang ko bosong mara sang Beta tagal Beta bekin bae orang lumpu pas di hari sambayang? Sonde maso akal, to!?bYohanis 5:9 24Jang nilei orang gara-gara hal-hal yang bosong cuma bisa lia deng bosong pung mata sa. Pikir panjang ko timbang samua-samua deng bae-bae dolo, ais baru bosong putus yang batúl.”
Tuhan Yesus tu, andia Kristus, ko?
25Ais itu, ada barapa orang dari kota Yerusalem batanya, bilang, “Ini Orang ni, yang dong ada cari-cari ko mau bunu, ko? 26We, hebat, ó! Te Dia ada omong taráng-taráng di orang banya pung muka. Ma sonde ada yang suru ko Dia paróp Dia pung mulu. Iko bosong, karmana? Kira-kira yang pegang kuasa dong su tau, ko sonde, bilang, ini Orang ni, andia Kristus, yang Tuhan su janji memang ko mau kirim datang, ko? 27Ma dia pung masala, bagini: nanti, kalo Tuhan kirim datang sang Kristus, sonde ada orang yang tau Dia dari mana. Ma botong su tau ini Orang dari mana.”
28Itu waktu, Yesus masi ajar orang di Ruma Sambayang Pusat pung kintal. Waktu dengar itu orang dong omong bagitu, ju Dia tanya sang dong pake suara karás, bilang, “Bosong pikir, kata, bosong kanál sang Beta, deng tau parsís Beta datang dari mana, ko? Beta ni, sonde datang di sini iko Beta pung mau sandiri. Te yang utus sang Beta tu, batúl-batúl ada. Deng bosong sonde kanál sang Dia. 29Ma Beta kanál sang Dia, te Beta datang dari Dia, deng Dia yang utus sang Beta.”
30Ais ju, dong coba tangkap sang Dia. Ma sonde ada yang bisa pegang ame sang Dia, te Dia pung waktu balóm pas. 31Dari itu orang banya di situ dong, ada banya ju yang parcaya sang Dia. Dong ba'omong, bilang, “Ini Orang su bekin banya tanda heran. Ais nanti, kalo Kristus datang, sonde mungkin Dia bekin lebe dari ini Orang, to?”
Dong suru orang pi tangkap sang Tuhan Yesus
32Di itu orang banya pung teng-tenga, ada barapa orang dari partei agama Farisi ju. Dong dapa dengar orang banya ada bakusu-kusu itu hal dong so'al Yesus. Ais, dong, deng kapala agama Yahudi pung bos-bos kirim Ruma Sambayang Pusat pung tukang jaga barapa orang, ko pi tangkap ame sang Yesus.
33Ju Yesus kasi tau, bilang, “Beta pung waktu ko ada sama-sama deng bosong, tenga sadiki sa. Te sonde lama lai, Beta pulang kambali pi di Dia yang utus sang Beta. 34Ais nanti, bosong mau cari sang Beta, ma bosong sonde katumu. Te Beta mau pi di satu tampa yang bosong sonde bisa iko.”
35Ais ju, orang Yahudi pung bos-bos dong batanya satu deng satu, bilang, “Kira-kira ini Orang ada mau pi mana? Dia pi di tampa mana, yang botong sonde bisa katumu sang Dia? Dia mau pi sambunyi di orang Yahudi yang idop tasiar di luar negrí, ko? Dia mau pi ajar orang yang pake bahasa Yunani di sana, ko? Ko, karmana? 36Dia pung maksud apa, ko Dia omong, bilang, ‘Bosong mau cari sang Beta, ma bosong sonde katumu.’ Deng, ‘Beta mau pi di satu tampa yang bosong sonde bisa iko’?”
Aer yang bawa idop
37Pas di pesta pung hari tarahir, yang jadi hari paling bésar tu, ju Yesus badiri, ko batarea, bilang, “Dengar, ó! Sapa yang aus, na, biar dia datang di Beta ko minum!cKapala Agama dong pung Atoran 23:36 38Te kalo ada yang parcaya sang Beta, na, datang minum sa! Te Tuhan pung Tulisan Barisi su tulis, bilang, ‘Aer yang bawa idop nanti maspurak kaluar dari orang parcaya dong pung dalam hati.’ Ais, dong dapa idop yang batúl. Deng bagitu, dong ju tolong orang laen ko dapa itu idop yang batúl.”dYeskial 47:1-12, Sakaria 14:8, Nehemia 9:15,19-20 39Naa, Yesus ada omong so'al Tuhan pung Roh, tagal samua orang yang parcaya sang Yesus nanti tarima itu Roh. Ma waktu Yesus omong bagitu, dong balóm tarima itu Roh, tagal Tuhan balóm kasi. Tuhan memang balóm kasi, tagal Dia balóm angka nae tinggi-tinggi sang Yesus.
Orang dong mulai tabagi-bagi tagal Tuhan Yesus
40Banya orang di situ dengar Yesus omong bagitu. Ju ada yang ba'omong, bilang, “Pasti ini Orang ni, Tuhan Allah pung Jubir, yang Dia su janji memang dari dolu!”eCarita Ulang so'al Jalan Idop 18:18-19
41Ada saparu lai, yang bilang, “Sonde! Dia ni, andia Kristus, yang Tuhan su tunju memang dari dolu!”
Ma ada saparu lai, yang protes, bilang, “Sonde bisa! Te Kristus tu, bukan orang Galilea. Batúl, to? 42Te Tuhan pung Tulisan Barisi ada tulis, bilang, Kristus tu, raja Daud pung turunan. Di tampa laen ju ada tatulis, bilang, Dia tu, orang Betlehem, andia raja Daud pung kampong. Bagitu, to?”f2 Samuel 7:12, Mika 5:2 43Jadi, orang dong mulai tabagi-bagi tagal Yesus. 44Ada ju barapa orang yang mau tangkap ame sang Dia. Ma sonde ada yang pegang ame sang Dia.
Orang Yahudi pung bos-bos sonde parcaya sang Tuhan Yesus
45Ais itu, ju itu Ruma Sambayang Pusat pung tukang jaga dong yang datang ko mau tangkap sang Yesus, kambali datang di kapala agama Yahudi pung bos-bos deng orang Farisi dong. Ais, itu orang bésar dong tanya, bilang, “Weh! Kanapa bosong sonde bawa datang sang Dia?”
46Dong manyao, bilang, “Awii! Sonde parná ada orang yang omong sama ke Dia!”
47Itu orang Farisi dong tanya, bilang, “Hee! Bosong ju su kaná tipu, ko? 48Inga, é! Te sonde ada dari botong orang Farisi, ko, dari bos-bos yang parcaya sang Dia. Iya, to? Kalo itu orang bésar sonde parcaya, na, akurang ko bosong mau parcaya sang Dia? 49Ini orang banya dong yang mau parcaya sang Dia, sonde tau Tuhan pung Atoran. Nanti Tuhan hukum barát sang dong!”
50Ma di situ ju ada orang Farisi satu, nama Nikodemus. Dia tu, yang parná datang malam-malam ko ba'omong deng Yesus. Ais dia tanya sang dong, bilang,gYohanis 3:1-2 51“Karmana? Iko kotong pung atoran agama, kotong putus memang orang pung parkara dolo? Ko, kotong musti dengar sang dia dolo ko cari tau dia ada bekin apa, baru bisa putus dia pung parkara?”
52Ju dong masparak sang dia, bilang, “Weh! Lu ni, orang Galilea sama ke Dia, ko? Co pareksa sampe alus-alus Tuhan pung Tulisan Barisi do! Baca bae-bae ko lu tau, bilang, sonde ada Tuhan pung jubir satu yang datang dari Galilea!”
Satu parampuan yang maen serong
53[Ju dong bubar, ko samua pulang.Alkitab bahasa Yunani yang paling tua deng yang paling bae dong, sonde mua ini carita. Abad ka-10, baru ini carita mulai muncul di tulisan bahasa Yunani.
81Ma Yesus pi di gunung Saitun. 2Dia pung beso papagi, ju Dia maso pi di Ruma Sambayang Pusat pung kintal. Banya orang datang bakumpul di Dia. Ais Dia dudu ko mulai ajar sang dong.
3Itu waktu, ada satu parampuan yang kaná tangkap basa waktu dia ada maen serong. Ju barapa guru agama deng barapa orang Farisi hela bawa sang dia pi sang Yesus. Ais dong paksa sang itu parampuan ko badiri di dong samua pung muka. 4Ju dong kasi tau sang Yesus, bilang, “Bapa Guru. Ini parampuan kaná tangkap basa waktu dia ada maen serong. 5Naa, iko ba'i Musa pung Atoran dong, ada parenta yang bilang, ‘Orang yang maen serong musti kaná hukum lempar sampe mati.’ Iko Bos, karmana?”aKapala Agama dong pung Atoran 20:10, Carita Ulang so'al Jalan Idop 22:22-24 6Dong mau coba hiki sang Dia, ko dong bisa lempar sala ko mau kasi jato sang Dia.
Yesus sonde manyao langsung, ma Dia jongko ko tulis di tana, pake Dia pung ujung jari. 7Dong tanya-tanya sang Dia tarús. Ais Dia badiri, ju kasi tau sang dong, bilang, “Bagini. Kalo ada dari bosong yang sonde parná bekin sala, na, dia tu yang bisa lempar batu yang partama ko hukum sang ini parampuan.” 8Ais Dia jongko ulang lai, ju tulis tamba di tana.
9Waktu dong dengar Dia pung omong tu, dong jadi malu. Te dalam dong pung hati, dong tau, bilang, dong ju ada parná bekin sala. Ais dong bubar satu-satu, mulai dari yang tua sampe yang muda. Lama-lama ju, tenga Yesus deng itu parampuan sandiri di situ. 10Ais Yesus badiri lai, ju tanya, bilang, “Hee? Ko dong ada di mana? Sonde ada orang laen di sini yang mau kasi sala ko hukum sang lu, ko?”
11Ju dia manyao, bilang, “Sonde ada, Bapa.”
Ais Yesus kasi tau sang dia, bilang, “Beta ju sonde mau hukum sang lu. Pulang su. Ma inga. Jang bekin sala lai!”]*Alkitab bahasa Yunani yang paling tua deng yang paling bae dong, sonde mua ini carita. Abad ka-10, baru ini carita mulai muncul di tulisan bahasa Yunani.
Tuhan Yesus sama ke taráng kasi orang di ini dunya
12Ais Yesus omong ulang lai deng orang banya dong, bilang, “Beta ni, sama ke taráng kasi orang di ini dunya. Orang yang iko sang Beta sonde idop di galáp, ma dia tenga di taráng yang bawa idop yang batúl.”bMateos 5:14, Yohanis 9:5
13Ada barapa orang Farisi yang protes, bilang, “Weh! Lu mau jadi saksi so'al Lu pung diri sandiri, ko? Sonde bisa! Te iko kotong pung atoran, musti orang laen yang jadi saksi kasi satu orang, bukan itu orang sandiri. Jadi, botong sonde mau tarima, deng sonde mau parcaya.”cYohanis 5:31
14Yesus manyao, bilang, “Bagini. Biar Beta jadi saksi kasi Beta pung diri sandiri, ma Beta pung omong tu, batúl. Te Beta sandiri yang tau parsís Beta asal dari mana, deng mau pi mana. Bosong sonde tau Beta dari mana, deng ju sonde tau Beta nanti mau pi mana. 15Bosong nilei orang pake manusia pung ukuran. Ma Beta sonde pake manusia pung ukuran ko nilei satu orang ju. 16Kalo Beta nilei orang, Beta pung ukuran tu, batúl. Te Beta sonde nilei sandiri, ma Beta bekin samua-samua sama-sama deng Beta pung Bapa yang utus sang Beta. 17Jang lupa. Te ada tatulis di bosong pung Atoran agama, bilang, ‘Kalo ada dua orang saksi yang omong hal yang sama, na, itu sah.’ 18Jadi, bukan cuma Beta sandiri sa yang jadi saksi so'al Beta pung diri. Te Beta pung Bapa yang utus sang Beta ju ada jadi saksi yang omong so'al Beta.”
19Dong tanya, bilang, “Ko Lu pung Bapa tu, ada di mana?”
Ju Yesus manyao, bilang, “Bosong sonde kanál batúl sang Beta. Bosong ju sonde kanál sang Beta pung Bapa. Te kalo bosong kanál batúl sang Beta, tantu bosong ju kanál sang Dia.”
20Ini samua ni, Yesus kasi tau waktu Dia mangajar di Ruma Sambayang Pusat, deka-deka di tampa yang dong pake ko kumpul doi kolekte. Sonde ada yang tangkap sang Dia, tagal dia pung waktu balóm pas.
“Nanti Beta pi di satu tampa yang bosong sonde bisa iko”
21Yesus omong tamba sang dong, bilang, “Nanti Beta kasi tenga sang bosong, ko pi di tampa laen. Bosong nanti cari-cari sang Beta, ma sonde dapa, te bosong sonde ada pung hak pi itu tampa. Ais nanti kalo bosong mati, bosong masi pikol bosong pung sala.”
22Ais orang Yahudi pung bos-bos batanya satu deng satu, bilang, “Dia ada omong apa ni? Dia mau bunu diri, ko? Te Dia bilang, ‘Bosong sonde bisa pi di itu tampa.’”
23Ju Yesus kasi tau sang dong, bilang, “Bosong dari bumi di bawa. Ma Beta dari langit di atas. Bosong orang dari ini dunya. Ma Beta bukan orang dari ini dunya. 24Andia ko Beta kasi tau tadi, bilang, nanti kalo bosong mati, bosong masi pikol bosong pung sala-sala dong. Te kalo bosong sonde parcaya, bilang, Beta ni, andia Kristus, yang Tuhan su kirim datang, nanti kalo bosong mati, pasti bosong masi pikol bosong pung sala-sala dong.”
25Ais dong tanya, bilang, “Weh! Ko Lu ni, sapa?”
Yesus manyao, bilang, “Beta su kasi tau memang dari mula-mula.Bahasa Yunani di sini bisa ada dua arti. Yang satu, andia ‘Beta su kasi tau memang dari mula-mula.’ Yang satu lai, andia ‘Akurang ko Beta mau omong sang bosong?’ 26Ada banya hal yang Beta bisa kasi tau so'al bosong. Bosong pung sala ju banya. Ma Beta sonde kasi tunju itu hal dong. Naa, Yang utus sang Beta datang di sini tu, kalo Dia omong, Dia cuma tau omong yang batúl sa. Deng Beta cuma kasi tau sang orang di ini dunya, hal-hal yang Beta su dengar dari Dia.” 27(Dia pung maksud, Dia pung Bapa di sorga. Ma dong sonde tangkap ame Dia pung maksud.)
28Ju Yesus omong tamba, bilang, “Nanti kalo bosong su gantong sang Beta, Manusia Tulen, di atas kayu palang, baru bosong mangarti, bilang, Beta ni, andia Kristus. Deng Beta sonde bekin apa-apa dari Beta sandiri, ma Beta cuma ajar hal-hal yang Bapa di sorga su ajar sang Beta. 29Yang utus sang Beta ju ada sama-sama deng Beta tarús. Dia sonde parná kasi biar Beta sandiri, tagal Beta salalu bekin iko Dia pung mau.”
30Waktu Yesus kasi tau ini hal dong, ju ada banya orang yang parcaya sang Dia.
“Bosong ni, andia ba'i Abraham pung turunan dong”
31Ais ju, Yesus kasi tau sang itu orang Yahudi dong yang parcaya sang Dia, bilang, “Kalo bosong idop ta'ika deng Beta pung ajaran dong, deng bosong balajar tarús dari Beta, na, bosong jadi Beta pung ana bua yang batúl. 32Ais, bosong bisa dapa tau hal-hal yang batúl. Deng itu hal-hal yang batúl, yang kasi bebas sang bosong, ko bosong sonde usa jadi budak lai.”
33Ais dong protes, bilang, “Hee! Botong ni, bukan orang pung budak! Te botong ni, ba'i Abraham pung turunan! Jadi, akurang ko Lu omong, bilang, nanti botong jadi bebas?”dMateos 3:9, Lukas 3:8
34Ju Yesus kasi tau sang dong, bilang, “Yang Beta omong tu, batúl. Te samua orang yang idop bekin sala dong, su jadi sama ke satu budak yang cuma iko-iko sala pung mau sa. 35Ma dia pung biasa, bagini: budak dong sonde biasa tenga tarús di satu ruma. Te cuma bos pung ana sa yang tenga tarús di situ. 36Jadi, kalo Beta, andia Tuhan pung Ana, hapus buang bosong pung sala-sala dong, na, bosong su bebas, deng su sonde jadi sala pung budak lai. Deng bagitu, bosong bebas batúl, deng sonde usa iko sala pung mau lai!
37Beta su tau bosong ni, andia ba'i Abraham pung turunan. Biar bagitu, ma bosong maen cari-cari jalan ko mau bunu bekin mati sang Beta, tagal bosong sonde mau tarima Beta pung ajaran. Te di bosong pung hati, su sonde ada tampa lai ko simpan Beta pung Kata-kata. 38Beta kasi tau hal-hal yang Beta su lia, yang Beta pung Bapa su kasi tunju sang Beta. Deng bosong bekin iko hal-hal yang bosong su dengar dari bosong pung bapa dong.”
“Bosong pung bapa tu, andia setan pung bos”
39Dong manyao, bilang, “Botong ni, ba'i Abraham pung turunan!”
Yesus kasi tau, bilang, “Kalo bosong jadi ba'i Abraham pung turunan yang batúl, bosong musti conto ame sang dia. 40Ma ba'i Abraham sonde parná bekin jahat sama ke yang bosong bekin tu! Te bosong maen cari-cari jalan ko mau bunu bekin mati sang Beta. Padahal Beta ni, yang kasi tau sang bosong hal-hal yang batúl, yang Beta dengar dari Tuhan. 41Bosong pung bekin, memang sonde lari jao dari bosong pung bapa dong.”
Ma dong protes, bilang, “Hee! Botong ni, ana sah! Jang bilang, botong ni, ana haram! Te botong pung Bapa, cuma satu sa, andia Tuhan Allah!”
42Ju Yesus kasi tau sang dong, bilang, “Ma kalo Tuhan Allah batúl-batúl jadi bosong pung Bapa, pasti bosong sayang sang Beta. Te Beta datang dari Dia, deng Beta ada di sini. Beta sonde datang iko Beta pung mau sandiri. Ma Beta datang, tagal Dia yang utus sang Beta. 43Akurang ko bosong sonde mangarti Beta pung omong? Mangkali tagal bosong sonde mau dengar, na!
44Bosong ni, satu model ke setan dong pung bos. Te bosong suka bekin iko dia pung mau! Dari mula-mula, dia tukang bunu orang. Dia lawan hal yang batúl, te dia su tola buang samua yang batúl. Kalo dia putar-balek, itu memang dia pung biasa. Te dia tu, tukang putar-balek, deng tukang omong kosong pung ba'i! 45Beta ni, yang kasi tau hal yang batúl. Ma bosong sonde parcaya sang Beta. 46Coba! Sapa dari bosong yang bisa kasi tunju bukti, bilang, Beta su bekin sala? Heran, é! Kalo Beta omong yang batúl, akurang ko bosong sonde mau parcaya sang Beta?
47Naa, orang yang ba'asal dari Tuhan Allah dengar sang Dia pung Kata-kata. Ma bosong ni, sonde ba'asal dari Tuhan, andia ko bosong sonde suka dengar sang Beta.”
“Ba'i Abraham balóm ada, ma Beta su ada lebe dolo”
48Orang Yahudi pung bos-bos manyao, bilang, “Weh! Botong su omong batúl tu. Te botong su bilang, Lu ni, bukan orang Yahudi isi-isi, ma Lu orang Samaria. Lu ju su takaná setan!”
49Ju Yesus manyao, bilang, “Beta sonde takaná setan. Beta taro hormat sang Beta pung Bapa di sorga, ma bosong sonde taro hormat sang Beta. 50Beta sonde angka-angka diri ko kasi tunju Beta pung hebat sandiri. Ma ada Satu yang mau kasi tunju Beta pung hebat. Biar Dia yang putus kalo Beta pung omong batúl, ko sonde.
51Beta pung Kata-kata, memang batúl! Ais, orang yang dengar deng bekin iko Beta pung Kata-kata dong, sonde akan mati.”
52Dengar bagitu, ju orang Yahudi pung bos-bos kasi tau sang Dia, bilang, “Sakarang botong su tau Lu omong gila, tagal Lu su takaná setan. Te ba'i Abraham sandiri, mati. Tuhan pung jubir dolu-dolu dong, ju mati. Ma Lu bilang, ‘orang yang dengar deng bekin iko Beta pung Kata-kata dong, sonde akan mati.’ Memang Lu su gila! 53Ko Lu pikir, Lu lebe hebat dari Abraham yang mati? Ko, Lu lebe hebat dari Tuhan pung jubir yang su mati dong? Lu pikir, Lu ni, sapa?”
54Ju Yesus manyao, bilang, “Kalo Beta yang angka-angka Diri, orang sonde mau tarima. Padahal, bukan Beta yang angka-angka Diri, ma Beta pung Bapa yang angka tinggi-tinggi sang Beta. Dia tu, yang bosong mangaku, bilang, Dia jadi bosong pung Tuhan Allah. 55Ma bosong sonde kanál sang Dia. Beta yang kanál bae. Kalo Beta bilang Beta sonde kanál sang Dia, Beta tukang omong kosong, sama ke bosong. Ma Beta kanál bae sang Dia, deng Beta ju bekin iko Dia pung Kata-kata. 56Bosong pung ba'i Abraham pung hati paling sanáng, waktu dia ada tunggu-tunggu mau lia Beta pung datang. Dia memang su dapa lia, ais dia puas.”
57Orang Yahudi pung bos-bos kasi tau, bilang, “Lu pung umur balóm sampe 50 taon ju! Ma Lu bilang Lu su dapa lia sang ba'i Abraham. Batúl, ko?”
58Ju Yesus manyao, bilang, “Batúl! Te ba'i Abraham balóm ada, ma Beta su ada lebe dolo.”
59Ais, itu orang dong angka batu ko mau lempar sang Dia, tagal Dia angka Dia pung diri sama ke Tuhan. Ma Dia jalan sambunyi-sambunyi ko kaluar dari Ruma Sambayang Pusat pung kintal.eYohanis 5:18
Tuhan Yesus bekin bae satu orang buta
91Ais itu, Yesus dong ada jalan. Ju Dia lia satu orang buta, yang su buta memang dari lahir. 2Ais, Yesus pung ana bua dong tanya, bilang, “Bapa Guru! Sapa yang bekin sala, sampe ini orang jadi buta bagini? Gara-gara dia sandiri ko, tagal dia pung mama-bapa?”
3Yesus manyao, bilang, “Ini orang buta sonde bekin sala. Deng dia pung mama-bapa ju sonde bekin sala ko dia jadi buta. Dia lahir bagitu, ko biar samua orang bisa dapa lia Tuhan pung bekin bae di dia. 4Tuhan Allah yang utus sang Beta. Jadi, kotong musti usaha ko kasi jalan Dia pung karjá waktu taráng masi ada. Te nanti galáp su datang, orang sonde bisa karjá lai. 5Waktu Beta masi ada di ini dunya, Beta sama ke taráng yang bacaya kasi samua orang.”aMateos 5:14, Yohanis 8:12
6Yesus omong abis bagitu, ju Dia sumbur luda di tana. Ais Dia jongko, ko edok bekin lompor. Ju dia samér itu lompor di itu orang buta pung mata. 7Ais Dia pasán, bilang, “Pi di kolam Siloam, ko cuci lu pung muka di situ.” (Dalam bahasa Ibrani, Siloam pung arti, bilang, ‘kirim datang’.) Ais, itu orang buta pi sana, ju dia cuci dia pung muka. Waktu dia bale datang, dia su bisa dapa lia!bCarita Mula-mula 49:10; 2 Raja-raja 20:20; Yesaya 8:6
8Ais itu, ju itu orang pung tatangga dong, deng yang parná lia dia jadi tukang minta-minta, mulai batanya, bilang, “We! Ini ni, orang buta yang dolu maen dudu minta-minta, to?”
9Orang saparu bilang, “Hoo! Andia dia su!”
Orang saparu laen bilang, “Sonde! Dia tu, cuma mirip-mirip ke itu satu sa!”
Ma itu orang sandiri kasi tau sang dong, bilang, “Sonde! Ini beta su! Yang dolu buta tu!”
10Ais dong tanya sang dia, bilang, “Karmana sampe lu su bisa dapa lia, ni?”
11Ju dia manyao, bilang, “Bagini! Itu Orang yang nama Yesus tu, bekin lompor, ais Dia taro di beta pung mata. Ju Dia suru sang beta, bilang, ‘Pi di kolam Siloam, ko cuci lu pung muka di situ.’ Ais beta bekin iko. Andia ko sakarang beta su bisa dapa lia!”
12Ais dong tanya sang dia, bilang, “Ko itu Orang ada di mana?”
Dia manyao, bilang, “Tau lai, ni!”
Orang Farisi dong pareksa orang yang parná buta tu
13-14Naa, itu hari, waktu Yesus bekin lompor, ju bekin orang buta bisa dapa lia tu, jato kaná di orang Yahudi pung hari barenti karjá. Ju dong antar bawa itu orang yang parná buta tu, ko pi mangada di partei agama Farisi pung orang dong. 15Ais, itu orang Farisi dong tanya sang dia, bilang, “Coba lu kasi tau do! Akurang ko lu sakarang su bisa dapa lia?”
Dia manyao, bilang, “Bagini. Itu Orang taro lompor di beta pung mata. Ais beta pi cuci beta pung muka. Sakarang beta su bisa dapa lia.”
16Ada orang Farisi saparu, bilang, “Itu Orang yang bekin bae sang lu tu, bukan dari Tuhan Allah. Botong tau, tagal Dia su langgar atoran so'al hari barenti karjá.”
Ada saparu lai yang bilang, “Karmana sampe orang yang bekin sala bisa bekin tanda-tanda heran bagitu?” Ais dong deng dong bakanjar sampe tabagi-bagi.
17Jadi, dong tanya ulang sang itu orang yang dolu buta, bilang, “Iko lu, itu Orang yang buka ame lu pung mata tu, orang model ke karmana?”
Dia manyao, bilang, “Iko beta, na, Dia tu, Tuhan pung jubir satu.”
18Ma orang Yahudi pung bos-bos dong sonde parcaya, bilang, itu orang tu, parná buta, ais sakarang su bisa dapa lia. Ju dong suru pi pange dia pung mama-bapa ko datang mangada. 19Waktu dong su datang, itu bos-bos tanya, bilang, “Ini satu ni, bosong pung ana, ko? Batúl, ko sonde, dia su buta memang dari lahir? Ais karmana ko sakarang dia su bisa dapa lia?”
20Itu orang pung mama-bapa manyao, bilang, “Dia ni, memang botong pung ana. Deng dia su buta memang dari lahir. 21Ma botong sonde tau, dia pake apa ko sakarang su bisa dapa lia. Sapa yang buka dia pung mata, botong ju sonde tau. Dia tu, su bésar. Tanya langsung sa, te dia bisa carita sandiri!” 22Dong omong bagitu, tagal dong taku sang orang Yahudi pung bos-bos dong. Tagal dong tau, bilang, itu bos-bos su basakongkol, bilang, “Kalo ada orang mangaku, bilang, Yesus tu, andia Kristus, na, botong musti usir buang itu orang yang mangaku bagitu dari kotong orang Yahudi pung ruma sambayang.” 23Andia ko itu orang pung mama-bapa manyao, bilang, “Dia su bésar. Tanya langsung sang dia sa.”
24Ais dong pange ulang sang itu orang yang dolu buta tu. Ju dong bilang, “Bagini! Lu musti omong jujur di Tuhan Allah pung muka ko jaga Dia pung nama bae. Te botong tau parsís, Yesus tu, orang jahat.”
25Orang yang parná buta manyao, bilang, “Bapa dong jang mara, é! Te beta sonde tau kalo Dia tu, orang jahat, ko sonde. Yang beta tau parsís, andia, dolu beta buta; ma sakarang beta su bisa dapa lia.”
26Dong tanya sang dia, bilang, “Ko Dia bekin apa sang lu? Dia buka lu pung mata karmana?”
27Ju dia manyao, bilang, “Hee! Ko tadi beta su carita, ma bosong sonde mau dengar. Akurang ko bosong mau beta carita ulang lai? Mangkali bapa dong ju mau jadi Dia pung ana bua, ko?”
28Ais dong maki-maki sang dia, ju dong bilang, “Biar ko lu sa yang jadi Dia pung ana bua! Te botong ni, ba'i Musa pung ana bua dong. 29Botong tau Tuhan Allah ba'omong deng Musa. Ma botong sonde tau itu Orang tu, datang dari lobang mana.”
30Orang yang dolu buta manyao, bilang, “Heran, é! Bosong sonde tau Dia datang dari mana. Padahal Dia yang buka beta pung mata ko sakarang beta su bisa dapa lia. 31Kotong samua tau, bilang, Tuhan Allah sonde dengar sang orang jahat, to? Ma Tuhan dengar sang orang hati lurus, yang idop bekin iko Dia pung mau.cLagu Puji dong 66:18,19 32Mulai dari Tuhan Allah bekin langit deng bumi sampe sakarang ni, balóm parná ada satu carita ju, so'al orang yang bekin bae orang yang su buta dari lahir, ko dia bisa dapa lia. 33Jadi, kalo Yesus bukan datang dari Tuhan Allah, pasti Dia sonde bisa bekin apa-apa, to?”
34Ju dong manyao, bilang, “Weh! Lu ni, orang jahat dari lu pung mama barana ame sang lu! Karmana sampe lu pikir lu bisa ajar bale sang botong?” Ais ju dong usir buang sang dia dari dong pung ruma sambayang.
Orang yang hati buta
35Waktu Yesus dapa dengar dong su usir buang itu orang yang parná buta dari ruma sambayang, ju Dia pi cari sang itu orang, sampe dapa. Ju Dia bilang, “Karmana! Lu parcaya sang Manusia Tulen, ko?”
36Dia tanya bale, bilang, “Ko Dia tu, sapa, Bos? Tolong kasi tau dolo, ko biar beta bisa parcaya sang Dia.”
37Ju Yesus kasi tau, bilang, “Lu su katumu sang Dia. Dia tu, andia Beta ni, yang sakarang ada ba'omong deng lu.”
38Ais, itu orang bilang, “Bos, beta parcaya!” Ju dia tikam lutut ko sémba sang Yesus.
39Ais Yesus kasi tau sang dia, bilang, “Beta datang di ini dunya ko kasi tunju orang pung sala-sala dong, ko biar orang buta bisa dapa lia, deng orang yang bisa lia jadi buta.”
40Di situ ada barapa orang Farisi yang dengar Dia pung omong tu. Ju dong tanya, bilang, “Karmana, ni? Su jalás-jalás, botong sonde buta, to?”
41Yesus manyao, bilang, “Bagini. Kalo bosong memang buta, na, sonde ada yang kasi sala sang bosong. Ma bosong bilang, bosong tu, orang yang bisa lia. Andia ko bosong masi pikol bosong pung sala.”
Umpama so'al gambala deng dia pung domba
101Yesus omong pake satu umpama, bilang, “Yang Beta kasi tau sang bosong ni, batúl. Domba ada pung kandang. Kalo ada orang yang sonde maso lewat pintu, ma nae ko maso lewat pagar, na, su jalás, dia tu, pancuri.
2Ma yang maso iko pintu tu, andia domba pung gambala yang piara sang dong. 3Tukang jaga pintu kanál itu gambala, ais buka pintu kasi sang dia. Domba dong ju kanál itu gambala pung suara. Ais, kalo dia pange dong pung nama satu-satu, dong iko sang dia pi luar. 4Waktu dia antar sang dong kaluar, dia jalan di muka. Domba dong iko dari balakang, tagal dong kanál dia pung suara. 5Kalo ada orang yang domba dong sonde kanál, na, dong sonde iko sang dia. Ma dong lari fuik, tagal dong sonde kanál orang asing pung suara.”
6Biar Yesus carita itu umpama kasi sang dong, ma dong sonde mangarti Dia pung maksud ju.
Tuhan Yesus sama ke gambala yang bae
7Ais Yesus kasi tau tamba sang dong, bilang, “Yang Beta kasi tau sang bosong ni, batúl. Beta sama ke pintu di domba pung kandang. 8Samua orang yang datang lebe dolo dari Beta, dong sama ke pancuri. Biar dong pange-pange, ma domba dong sonde dengar sang itu orang dong. 9Ais, Beta sama ke itu pintu. Kalo ada yang mau maso lewat Beta, Tuhan Allah mau kasi salamat sang dia dari dia pung sala-sala dong. Itu sama ke dia maso pi di Tuhan pung tampa, lewat Beta yang jadi dia pung pintu. Deng orang yang maso lewat Beta, dia jalan bebas pi mana sa, deng dapa makan-minum yang batúl.aLagu Puji dong 118:20 10Pancuri dong cuma bekin kaco sa, te dong datang ko curi, bunu bekin mati, deng kasi ancor buang orang pung idop. Ma Beta bawa idop yang paling bae, te Beta datang ko biar orang bisa idop tanáng, deng idop yang batúl.
11Beta ju sama ke satu gambala yang bae. Te gambala yang bae su sadia sarakan dia pung diri sampe mati, ko biar dia pung domba dong bisa idop. 12Ma orang karjá yang bukan itu domba dong pung tuan, kalo dia lia ada satu anjing utan datang, ju dia lari fuik, ko kasi tenga itu domba dong di situ. Ais, anjing utan tangkap ame sang domba, ju domba yang laen dong lari tasiram. 13Itu orang karjá lari, tagal dia cuma karjá cari doi sa. Dia sonde toe ko mau jaga bae-bae sang itu domba dong.
14Batúl! Beta sama ke gambala yang bae. Beta kanál deng Beta pung domba dong. Deng dong ju kanál sang Beta. 15Itu sama ke Bapa di sorga kanál sang Beta, deng Beta ju kanál sang Dia. Beta ju su sadia sarakan Beta pung diri sampe mati, ko biar Beta pung domba bisa idop.bMateos 11:27, Lukas 10:22 16Ada Beta pung domba laen, yang balóm bagabung deng Beta pung domba di sini dong. Beta musti pi kumpul ame sang dong ju. Nanti kalo dong su dengar Beta pung suara, dong kanál memang. Ais ju, dong datang bagabung ko jadi satu kumpul yang ada pung satu gambala.
17Tagal itu, Beta pung Bapa di sorga sayang sang Beta. Te Beta su sadia sarakan Beta pung diri sampe mati, ko Beta bisa idop kambali. 18Sonde ada orang yang paksa Beta ko mati, ma Beta sandiri yang sadia sarakan Beta pung diri sampe mati. Beta ada pung hak ko sarakan Beta pung diri. Beta ju ada pung hak ko ame kambali. Ini parenta ni, Beta su tarima dari Beta pung Bapa di sorga.”
19Tagal dong dengar Yesus pung omong bagitu, ju orang Yahudi dong bakanjar ulang lai. 20Ada banya dari dong yang bilang, “Weh! Ini orang ni, gila! Deng Dia ju takaná setan! Akurang ko bosong mau dengar ame sang Dia?”
21Ma ada saparu lai yang bilang, “Ini bukan orang gila pung omong, to? Kata-kata bagitu tu, sonde parná kaluar dari setan pung mulu! Deng setan dong ju sonde bekin orang buta bisa dapa lia, to?”
Orang Yahudi pung bos-bos sonde mau tarima sang Tuhan Yesus
22Itu waktu, orang Yahudi ada mau bekin dong pung agama pung hari bae satu. Itu hari bae tu, jato kaná di musim dingin. Di itu pesta, orang Yahudi dong inga waktu orang laen su bekin kamomos sang Tuhan pung Ruma Sambayang Pusat di kota Yerusalem, ais dong bekin barisi ko tabis kambali.*Sakarang ni, orang Yahudi dong subu itu hari bae, bilang, Hanuka , yang jato deka-deka di hari Natal. Dia pung carita bagini waktu taon 167 SM, ada satu jendral orang Siria, nama Antiokus Epifanes, yang bekin ancor kota Yerusalem. Dia ju bekin kamomos Ruma Sambayang Pusat, tagal dia bongkar buang meja korban di situ, ais dia kasi badiri dia pung barang songgo di situ. Tagal itu, orang Yahudi dong marontak. Ais, tanggal 25, bulan Kislef, taon 164 SM, dong bekin barisi kambali Ruma Sambayang Pusat, ju dong bekin satu acara ko tabis ulang. 23Yesus ada jalan kuliling dalam Ruma Sambayang Pusat pung kintal, di tampa yang dong subu, bilang, ‘Ruma Loos Raja Soleman’. 24Ju orang Yahudi pung bos-bos datang makarubu sang Dia, bilang, “Weh! Botong musti tunggu tarús sampe kapan, baru botong bisa dapa tau? Kalo Bos ni, andia Kristus, na, tolong kasi tau taráng-taráng do.”
25Yesus manyao, bilang, “Beta su kasi tau memang, ma bosong sonde mau parcaya. Padahal, hal-hal yang Beta bekin, samua iko Beta pung Bapa pung parenta sa. Itu hal dong yang kasi tunju, bilang, Beta ni, sapa. 26Ma bosong sonde parcaya sang Beta, tagal bosong bukan Beta pung domba. 27Te Beta pung domba yang batúl tu, kanál Beta pung suara. Dong ju iko sang Beta. Beta ju kanál sang dong. 28Beta kasi sang dong idop yang batúl yang sonde tau putus-putus, deng dong ju sonde tapisa buang dari Tuhan. Sonde ada satu orang ju yang bisa rampas ame sang dong dari Beta. 29Beta pung Bapa di sorga yang sarakan sang dong kasi Beta. Dia lebe hebat dari samua-samua. Andia ko sonde ada satu ju yang bisa rampas ame sang dong dari Dia pung tangan. 30Te Beta pung Bapa deng Beta tu, satu.”
31Dengar bagitu, ju orang Yahudi pung bos-bos angka batu satu kali lai, ko mau lempar bekin mati sang Yesus. 32Ju Yesus kasi tau sang dong, bilang, “Hee! Beta su kasi tunju banya hal yang bae dari Beta pung Bapa. Bosong ada pake hal bae yang mana, ko mau lempar bekin mati sang Beta?”
33Dong manyao, bilang, “Botong sonde lempar sang lu, tagal lu bekin hal bae. Ma botong kasi hukum lempar sang lu, tagal lu su hojat barát! Te lu cuma manusia, ma lu angka diri sama ke Tuhan Allah! Su talalu lai!”cKapala Agama dong pung Atoran 24:16
34Ju Yesus manyao, bilang, “Karmana? Di itu Atoran Agama yang bosong pegang tu, ada tulis, bilang, ‘Beta kasi tau memang, bilang, bosong bos-bos ni, tuhan’.dLagu Puji dong 82:1,2,6 35Naa. Kotong su tau, bilang, samua yang ada tatulis dalam Tuhan pung Tulisan Barisi tu, batúl, deng sonde bisa tahapus buang. Tuhan sandiri subu sang itu orang dong, bilang, dong tu, ‘tuhan’. 36Jadi, karmana sampe bosong bisa bilang Beta ada hojat tagal Beta bilang Beta jadi Tuhan pung Ana? Sonde maso di akal! Te Bapa di sorga yang tunju ame sang Beta, deng Dia yang utus sang Beta datang di ini dunya. 37Bagini. Kalo Beta sonde kasi jalan Beta pung Bapa pung karjá, na, bosong sonde usa parcaya sang Beta. 38Ma Beta ada kasi jalan Dia pung karjá tarús. Jadi, biar bosong sonde mau parcaya sang Beta, ma paling sadiki, bosong musti tarima tanda heran yang Beta bekin. Deng bagitu, bosong ju bisa mangarti, bilang, Beta pung Bapa ada ta'ika deng Beta. Deng Beta ju ada ta'ika deng Dia.”
39Ais dong coba ulang ko mau tangkap sang Dia, ma Dia lolos.
40Ju Yesus pi ulang di kali Yarden pung sablá, di itu tampa partama yang Yohanis sarani orang dolu. Ais Dia tenga tahan di sana.eYohanis 1:28 41Banya orang datang cari sang Dia. Ju dong ba'omong, bilang, “Yohanis sonde bekin tanda heran apa-apa. Ma samua yang dia omong so'al ini Yesus ni, batúl, é!” 42Ju banya orang parcaya sang Dia di sana.
Lasarus pung mati
111-2Ada satu orang, nama Lasarus. Dia tenga di kampong Betania, sama-sama deng dia pung kaka parampuan dua, Maria deng Marta. (Naa, ini Maria ni, yang po'a minya wangi di Tuhan Yesus pung kaki, ais lap pake dia pung rambu sandiri.) Satu kali, Lasarus saki barát.aLukas 10:38-39; Yohanis 12:3 3Ju dia pung kaka parampuan dong kirim pasán sang Yesus, bilang, “Bos pung tamán, andia Lasarus, ada saki barát.”
4Waktu Yesus dengar itu pasán, ju Dia omong, bilang, “Ini panyaki sonde bekin dia mati. Tuhan Allah ada mau pake ini hal ko kasi tunju Dia pung hebat. Ko biar nanti orang dong ju angka tinggi-tinggi sang Beta, andia Tuhan pung Ana.”
5Naa, Yesus sayang sang Marta, adi Maria, deng dong dua pung adi Lasarus. 6Waktu Dia dapa dengar, bilang, Lasarus ada saki, Dia masi tenga dua hari lai di kali Yarden pung sablá. 7Ais itu, Dia kasi tau sang Dia pung ana bua dong, bilang, “Mari ko kotong pi ulang lai di Lasarus pung tampa di propinsi Yudea.”
8Ma Dia pung ana bua dong protes, bilang, “Bapa Guru. Baru-baru ni, orang Yahudi pung bos-bos mau lempar bekin mati sang Bos di sana. Ma sakarang Bos mau kambali pi sana lai, ko?”
9Ju Yesus manyao, bilang, “Jang taku, é! Tiap hari, matahari basinar dari pagi sampe sore. Itu ada 12 jam, to? Kalo jalan di taráng, orang sonde ta'antok. Te taráng bacaya di ini dunya ko orang bisa lia. 10Ma kalo orang jalan di galáp, dia ta'antok ulang-ulang, te dia sonde ada pung taráng.”*Yesus pung maksud, bilang, “Beta ni, sama ke taráng. Jadi, salama Beta masi ada sama-sama deng bosong, na, bosong aman sa.”
11Yesus omong abis bagitu, ju Dia kasi tau, bilang, “Kotong pung tamán Lasarus su tidor. Ma nanti Beta kasi bangun sang dia.”
12Ais Dia pung ana bua dong bilang, “Bos. Kalo dia cuma tidor, dia pung arti, nanti dia jadi bae kambali, to?”
13Dong omong bagitu, tagal dong pikir Yesus omong so'al tidor biasa. Padahal, Dia ada omong so'al Lasarus pung mati. 14Ais, Yesus kasi tau taráng-taráng, bilang, “Bagini. Lasarus su mati. 15Beta sanáng Beta sonde ada di sana, waktu dia balóm mati, ko biar bosong jang susa. Te apa yang mau jadi sakarang tu, bekin bosong bisa parcaya sang Beta. Mari ko kotong pi sana su!”
16Ais ju, Tomas, yang dong subu, bilang, “ana bagambar,” kasi tau sang ana bua yang laen dong, bilang, “Mari su! Lebe bae kotong samua iko pi, ko biar kotong mati sama-sama deng Dia.”
Tuhan Yesus pi Betania, ais hibur sang Marta
17-19Ais, Yesus dong jalan pi kampong Betania.
Naa, itu kampong pung jao cuma tiga kilo dari kota Yerusalem. Ju banya orang Yahudi datang dari sana ko mete deng hibur Marta deng Maria.
Waktu Yesus dong sampe di sana, ju dong baru tau, bilang, orang su kubur sang Lasarus ampa hari.
20Ais, waktu Marta dapa dengar, bilang, Yesus su datang, ju dia kaluar ko pi katumu sang Yesus. Ma Maria tenga dalam ruma sa. 21Ais Marta kasi tau sang Yesus, bilang, “Aduu, Bos, é! Kalo Bos ada di sini, pasti beta pung adi sonde mati. 22Ma beta ju yakin, Bos mau minta apa sang Tuhan Allah, na, Bos pasti dapa.”
23Ju Yesus kasi tau sang dia, bilang, “Ma'a! Nanti lu pung adi idop kambali.”
24Marta mangaku, bilang, “Beta mangarti, nanti di hari kiamat, kalo Tuhan bekin samua orang mati jadi idop kambali, Dia ju kasi idop kambali sang beta pung adi.”
25Ju Yesus kasi tau, bilang, “Beta yang bekin orang mati jadi idop kambali. Beta ju yang kasi idop yang batúl. Jadi, orang yang parcaya sang Beta nanti dapa itu idop, biar dia ada mati. 26Ju orang yang dapa itu idop yang batúl, deng parcaya sang Beta, nanti idop tarús. Ma'a parcaya Beta pung omong, ko?”
27Dia manyao, bilang, “Iya, Bos! Beta parcaya, bilang, Bos ni, andia Kristus, itu Orang yang Tuhan Allah su tunju memang dari dolu. Deng Bos ni, Tuhan pung Ana, yang Dia su janji mau kirim datang di ini dunya.”
Tuhan Yesus manangis
28Marta omong abis bagitu, ju dia jalan pulang. Ais dia pange dia pung adi Maria, ko dong dua sandiri, ju kasi tau, bilang, “Bapa Guru su datang. Dia ada mau katumu deng lu.” 29-31Dengar bagitu, ju Maria bangun capát-capát ko pi cari sang Yesus. Orang Yahudi yang mete jaga deng Maria dalam ruma, ada lia dia bangun capát ko lari kaluar. Ais dong iko sang dia dari balakang. Te dong pikir, bilang, dia mau pi manangis di kuburan.
Naa, itu waktu, Yesus dong balóm maso dalam kampong. Dia masi ada di itu tampa yang Marta su katumu deng Dia. 32Waktu Maria sampe di itu tampa, ju dia lia sang Yesus. Ais dia tikam lutut di Yesus pung kaki. Dia kasi tau, bilang, “Aduu, Bos, é! Kalo Bos ada di sini, pasti beta pung adi sonde mati.”
33Waktu Yesus lia dia ada manangis, deng itu orang Yahudi dong yang ada iko sang dia, ju ada makarereu, ais Dia mara dalam Dia pung hati deng rasa susa. 34Dia tanya, bilang, “Bosong kubur sang dia di mana?”
Dong manyao, bilang, “Mari, Bos! Datang ko lia sandiri sa.”
35Ju Yesus manangis. 36Ais, itu orang Yahudi dong ba'omong, bilang, “Lia sa. Dia sayang mati sang Lasarus!”
37Ma ada saparu lai yang ba'omong, bilang, “Ini Orang ni, yang buka orang buta pung mata, ko dia bisa dapa lia. Akurang ko Dia sonde bisa tahan sang Lasarus ko dia jang mati?”
Lasarus idop kambali
38Ais Yesus rasa hati barát lai. Ju Dia pi deka-deka di goa yang dong pake ko kubur sang Lasarus. Dong su tutu ame itu goa pake satu batu bésar. 39Ais Yesus suru orang di situ dong, bilang, “Kasi ondor ini batu, ko buka ini pintu goa do!”
Ma Marta, andia orang mati pung kaka tu, protes, bilang, “Awe', Bos! Dia mati su ampa hari, ma! Pasti su baboo.”
40Ju Yesus kasi inga sang dia, bilang, “Inga tadi, to? Beta su kasi tau memang, bilang, kalo Ma'a batúl-batúl parcaya sang Beta, nanti bisa lia Tuhan Allah pung hebat.”
41Ais ju ada barapa orang yang buka ame itu batu dari goa. Ais Yesus mangada pi langit, ju Dia bilang, “Bapa! Beta minta tarima kasi, tagal Bapa dengar sang Beta. 42Beta su tau dari dolu, bilang, Bapa salalu dengar sang Beta. Ma Beta omong bagitu sakarang, ko biar orang dong yang badiri di sini bisa tau, bilang, Bapa yang utus sang Beta.” 43Waktu Dia omong abis bagitu, ju Dia batarea deng suara karás, bilang, “Lasarus! Kaluar su!”
44Ju itu orang mati kaluar dari goa. Ada kaen orang mati yang bungkus ame dia pung tangan deng kaki. Ju ada kaen yang tutu dia pung muka. Yesus suru sang orang di situ dong, bilang, “Buka ame itu kaen dolo, ko biar dia jalan!”
Dong ator siasat ko mau bunu sang Tuhan Yesus
(Mateos 26:1-5; Markus 14:1-2; Lukas 22:1-2)
45Waktu dong lia Yesus pung bekin tu, banya orang Yahudi yang datang mete deng Maria, parcaya sang Yesus. 46Ma ada saparu lai pi katumu deng orang partei Farisi dong, ko kasi tau sang dong, Yesus pung bekin tu.
47Ais itu, ju kapala agama pung bos-bos dong, deng orang Farisi bakumpul ko dong barunding. Dong batanya, bilang, “Itu Orang tu, ada bekin tanda heran macam-macam! Jadi, kotong musti bekin karmana lai? 48Te kalo kotong kasi biar sang Dia, na, nanti samua orang baharap sang Dia sama ke Dia jadi dong pung raja. Deng bagitu, ju tantara pamarenta Roma nanti datang bekin ancor kotong pung Ruma Sambayang Pusat deng kotong pung bangsa.”
49Itu taon, Kayafas yang jadi kapala agama dong pung bos bésar. Dia omong, bilang, “Bodo, é! Bosong sonde tau apa-apa! 50Te ada lebe bae kasi bosong, kalo cuma ada satu orang yang mati kasi sang samua orang. Te kalo sonde, nanti tantara Roma dong kasi ancor buang bangsa Yahudi anteru!” 51Naa, Kayafas sonde omong iko dia pung mau sandiri sa. Te Tuhan ada pake dia pung mulu, tagal dia yang jadi kapala agama dong pung bos bésar itu taon. Andia ko Kayafas kasi tau memang, bilang, nanti Yesus mati kasi sang samua orang Yahudi. 52Padahal, Dia bukan cuma mati kasi sang bangsa Yahudi sandiri sa, ma kasi sang Tuhan Allah pung ana samua yang ada tasiar di ini dunya. Dia nanti bekin sang dong samua jadi satu bangsa.
53Tagal Kayafas pung omong tu, andia ko, mulai itu waktu, orang Yahudi pung bos-bos dong ba'ator siasat ko mau bunu bekin mati sang Yesus.
54Jadi Yesus sonde jalan taráng-taráng lai di orang Yahudi pung bos-bos dong pung teng-tenga. Dia deng Dia pung ana bua dong ondor diri pi di satu kota, nama Efraim, yang deka-deka di tampa kosong. Ju dong tenga tahan di situ.bDaftar Sensus 9:10
55Itu waktu, agama Yahudi pung hari bae Paska su deka-deka. Dia pung biasa, banya orang dari luar datang bakumpul di kota Yerusalem ko iko pesta Paska di situ. Dong sampe lebe dolo, ko bekin barisi diri iko agama pung atoran. 56Banya orang yang datang di Yerusalem ada cari-cari sang Yesus di situ. Waktu dong ada badiri di Ruma Sambayang Pusat pung kintal, dong batanya, bilang, “Iko bosong, karmana? Bosong kira Yesus mau datang iko ini pesta agama, ko sonde?” 57Ma kapala agama pung bos-bos, deng orang Farisi dong su parenta, bilang, “Kalo ada orang yang tau Yesus ada di mana, na, kasi tau sang botong dolo!” Padahal, dong ada maksud mau tangkap ame sang Dia.
Maria po'a minya wangi di Tuhan Yesus pung kaki
(Mateos 26:6-13; Markus 14:3-9)
121Ais, waktu masi tenga anam hari baru hari Paska, Yesus dong datang di kampong Betania. Lasarus dong tenga di situ. Lasarus tu, andia orang mati yang Yesus su kasi idop kambali. 2Ais dong masa ko Yesus makan malam deng dong. Marta yang layani meja. Lasarus ada dudu di meja sama-sama deng Yesus. 3Ais Maria ame satu botol minya wangi asli yang mahal. Ju dia po'a ame di Yesus pung kaki. Ais dia pake dia pung rambu ko lap Yesus pung kaki. Ju itu ruma anteru jadi baboo wangi.*Alkitab Bahasa Yunani bilang itu minya pung nama ‘nardos’ , yang dolu orang bekin dari akar wangi. Alkitab Bahasa Indonesia bilang ‘narwastu’. Alkitab Bahasa Yunani ju bilang itu botol pung bésar tu, satu ‘litra’ , andia 325 gram, ko kira-kira satenga liter.aLukas 7:37-38
4Ma Yesus pung ana bua satu, nama Yudas Iskariot, yang nanti jual buang sang Yesus, protes, bilang, 5“Weh! Akurang ko dia sonde jual ini minya wangi sa? Te dia pung harga sama ke satu orang pung gaji satu taon. Lebe bae jual sa, ko dia pung doi kasi sang orang malarat dong!”Alkitab Bahasa Yunani bilang itu minya pung harga 300 ‘denari’ . Satu denari tu, sama ke tukang pung gaji satu hari. 6Padahal, Yudas omong bagitu bukan tagal dia sayang sang orang malarat dong. Ma tagal dia tu, pancuri. Dia jadi Yesus dong pung bendahara, ma dia maen se'ok doi dari kas.
7Ma Yesus manyao, bilang, “Kasi biar sang ini parampuan sa. Te dia su simpan ini minya wangi ni, ko bekin siap Beta pung mayat ko dong kubur sang Beta. 8Orang malarat salalu ada di bosong pung teng-tenga. Ma nanti Beta sonde ada sama-sama deng bosong tarús.”bCarita Ulang so'al Jalan Idop 15:11
Kapala agama pung bos-bos cari jalan ko mau bunu sang Lasarus
9Ais, banya orang Yahudi dapa tau, bilang, Yesus ada di kampong Betania. Dong datang ko mau lia sang Dia. Dong ju datang ko mau lia sang Lasarus. Te dong su dengar, bilang, Yesus su kasi idop kambali sang Lasarus dari dia pung mati. 10Ma kapala agama pung bos-bos dong barunding ko cari jalan mau bunu bekin mati sang Lasarus ju. 11Te banya orang Yahudi su dengar so'al Lasarus pung carita, ais dong parcaya sang Yesus. Dong su sonde mau dengar sang orang Yahudi pung bos-bos lai.
Tuhan Yesus maso pi kota Yerusalem sama ke orang bésar
(Mateos 21:1-11; Markus 11:1-11; Lukas 19:28-40)
12Dia pung beso, itu orang banya yang datang ko iko pesta Paska di kota Yerusalem tu, dapa dengar, bilang, Yesus mau datang di situ ju. 13Ais dong pi potong daon palam ko pake sambut sang Yesus pung datang, sama ke Dia tu, orang bésar. Ju dong batarea rame-rame, bilang,
“Hosana! Kotong puji-puji sang Tuhan Allah!
Te Tuhan kasi tunju Dia pung hati bae sang Isra'el pung Raja,
yang datang bawa Tuhan pung nama!”cLagu Puji dong 118:26
14Ais Yesus dapa satu binatang keledai ténak, ju Dia dudu di dia pung atas. Itu sama ke su tulis dalam Tuhan pung Tulisan Barisi, bilang,
15“Bosong orang kota Yerusalem, jang taku, ó!
Bosong orang kota ‘Sion’ ni, lia pi sana do!Kota Sion tu, andia kota Yerusalem pung nama laen.
Te bosong pung Raja ada datang!
Dia datang di atas satu keledai ténak.”dSakaria 9:9
16Itu waktu, Yesus pung ana bua dong sonde mangarti ini hal dong pung arti. Ma nanti, waktu Dia su idop kambali dari Dia pung mati, deng Tuhan Allah angka tinggi-tinggi sang Dia, baru dong inga hal-hal yang Tuhan pung Tulisan Barisi ada tulis so'al Dia. Dong ju inga ini orang banya dong pung bekin kasi sang Dia.
17Naa, waktu Yesus kasi idop kambali sang Lasarus dari dia pung mati, ais pange ame sang dia kaluar dari kuburan tu, ada banya orang sama-sama deng Yesus. Jadi, sakarang, dong ada bacarita kiri-kanan so'al apa yang dolu dong su lia sandiri. 18Andia ko banya orang datang sambut sang Yesus deka-deka deng Yerusalem, tagal dong su dengar, bilang, Dia su bekin itu tanda heran. 19Ais, orang Farisi dong ba'omong, bilang, “Cue! Lia do! Samua orang di ini dunya ada batasibu ko mau iko sang Dia! Nanti dia pung ujung-ujung, kotong yang susa! Kalo bagitu, na, kotong mau bekin karmana lai?”
Ada barapa orang Yunani yang mau katumu deng Tuhan Yesus
20Ada barapa orang Yunani yang datang di kota Yerusalem sama-sama deng orang laen dong, ko mau iko pesta Paska di situ. Dong ju mau sémba sang Tuhan Allah di situ. 21Ju dong datang katumu deng Filipus, yang asal dari kampong Betsaida di propinsi Galilea. Dong minta, bilang, “Bu! Botong ada mau katumu deng Yesus.”
22Ais Filipus pi kasi tau sang Anderias. Ju dong dua pi omong deng Yesus. 23-24Ais Yesus kasi tau sang dong, bilang, “Beta pung waktu su datang. Jadi, Beta musti mati dolo, baru Tuhan Allah mau angka tinggi-tinggi sang Beta. Batúl tu! Kotong banding deng satu bibit. Kalo kotong tanam satu bibit padi, na, dia musti ancor dalam tana dolo, baru dia idop, ko dia kasi kaluar hasil bam-banya. Te kalo sonde bagitu, dia masi tatáp padi satu biji sa. 25Orang yang sonde toe sang Tuhan pung mau, tagal dia talalu sayang ame dia pung idop di ini dunya, nanti itu idop ancor buang. Ma orang yang sadia sarakan buang dia pung idop di ini dunya, nanti dapa idop yang batúl yang sonde tau putus-putus.eMateos 10:39, 16:25, Markus 8:35, Lukas 9:24, 17:33 26Orang yang mau layani sang Beta, dia musti iko tarús sang Beta. Andia, Beta ada di mana, na, Beta pung orang suru-suru ju ada di situ. Te kalo ada orang yang layani sang Beta, nanti Beta pung Bapa di sorga taro hormat sang dia.”
Tuhan Yesus kasi tau memang so'al Dia pung mati
27Yesus omong tamba, bilang, “Beta pung hati rasa susa. Ma, ais Beta mau bilang karmana lai? Beta musti minta, bilang, ‘Bapa! Kasi lapás sang Beta, ko biar Beta sonde usa mati sakarang,’ ko? Sonde! Beta sonde minta bagitu, tagal Dia utus sang Beta datang, ko Beta mati. 28Jadi, yang Beta minta, bagini: ‘Bapa. Biar Beta iko Bapa pung mau sa, ko biar samua orang angka tinggi-tinggi Bapa pung nama.’”
Ju ada satu suara dari langit, bilang, “Beta su angka tinggi-tinggi Beta pung nama. Deng Beta ju mau angka tinggi-tinggi ulang lai.”
29Ais, itu orang banya yang ada badiri di situ dong, dengar itu suara, ju bilang, “He'ela! Ada guntur!”
Ada orang saparu lai yang omong, bilang, “Sonde! Tuhan pung ana bua dari sorga satu ada ba'omong deng Dia.”
30Ma Yesus kasi tau, bilang, “Itu suara tadi tu, buat bosong, bukan buat Beta. 31Sakarang, orang di ini dunya musti mangada sang Tuhan Allah, ko Dia putus dong pung parkara. Dia ju mau usir buang sang itu Tukang Bekin Jahat yang pegang parenta di ini dunya. 32Nanti kalo orang gantong sang Beta di atas kayu palang, Beta akan tarek samua orang ko dong parcaya sang Beta.” 33(Dia omong bagitu, ko kasi tunju nanti Dia mati deng cara karmana.)
34Ais, orang di situ dong tanya, bilang, “Botong parná dengar dari Tuhan pung Atoran, bilang, nanti Kristus idop tarús. Jadi, akurang ko Bos bilang, ‘Nanti dong mau gantong sang Manusia Tulen di atas kayu palang?’ Ko itu Manusia Tulen tu, sapa?”fLagu Puji dong 110:4, Yesaya 9:6, Yeskial 37:25, Daniel 7:14
35Ju Yesus manyao, bilang, “Sonde lama lai, te Beta pung taráng su sonde bacaya di bosong lai. Jadi, waktu Beta masi ada, bosong musti idop lurus, ko biar jahat jang tutu ame itu taráng yang ada di bosong pung hati. Te orang yang jalan di galáp, sonde tau dia mau pi mana. 36Naa, waktu Beta pung taráng masi ada, bosong musti parcaya sang Beta, ko biar bosong jadi orang yang idop di taráng, ko tau bosong ada mau pi mana.”
Yesus omong abis bagitu, ju Dia ondor diri dari itu orang banya dong, ko biar Dia bisa sandiri sa.
Orang Yahudi dong sonde parcaya sang Tuhan Yesus
37Biar Yesus su bekin banya tanda heran di orang banya dong pung muka, ma dong sonde mau parcaya sang Dia. 38Itu sama ke Tuhan pung jubir, Yesaya, parná kasi tau memang, bilang,
“Bos, é! Sonde ada orang yang parcaya botong pung omong!
Te biar Bos su kasi tunju Bos pung kuasa,
ma orang dong sonde lia apa-apa, na!”gYesaya 53:1
39Andia ko itu orang Yahudi saparu sonde bisa parcaya sang Tuhan sakarang, sama ke Yesaya tulis di laen tampa, bilang,
40“Tuhan Allah su bekin dong pung hati buta,
ko biar dong sonde bisa dapa lia lai.
Dia kasi biar dong pung hati jadi karás,
ko dong sonde usa mangarti batúl.
Kasi biar dong bagitu,
ko dong sonde usa bale cari sang Beta,
deng Beta sonde usa bekin bae sang dong.”hYesaya 6:10
41Yesaya omong bagitu, tagal dia su lia ame Yesus pung hebat, ais dia carita memang so'al Yesus.
42Biar bagitu, ma banya orang parcaya sang Yesus. Bukan cuma orang biasa sa, te ada orang Yahudi pung bos-bos saparu ju yang parcaya sang Dia. Ma dong sonde mangaku Yesus di orang banya pung muka, tagal dong taku, nanti orang Farisi dong mau usir buang sang dong kaluar dari ruma sambayang. 43Itu bos-bos dong sonde toe kalo Tuhan mau puji sang dong, tagal dong lebe suka tarima puji dari manusia.
Tuhan Yesus pung Kata-kata kasi tunju orang pung asli
44Ais, Yesus omong deng suara karás, bilang, “Orang yang parcaya sang Beta tu, dia sonde parcaya sang Beta sandiri sa, ma dia ju parcaya sang Orang yang utus sang Beta. 45Te kalo orang ada lia sang Beta, na, dia ju lia sang Orang yang utus sang Beta. 46Beta datang ko jadi sama ke taráng di ini dunya. Ko biar samua orang yang parcaya sang Beta sonde idop di galáp. 47Kalo ada orang yang dengar Beta pung Kata-kata, ma sonde bekin iko, na, Beta sonde putus dia pung hukuman. Te Beta pung maksud datang di ini dunya, bukan mau putus orang dong pung hukuman, ma Beta mau kasi salamat sang orang dari dong pung sala-sala dong. 48Ma samua orang yang tola buang sang Beta, deng sonde mau tarima Beta pung Kata-kata, dia pung hakim ada. Te kalo hari kiamat datang, Kata-kata yang Beta parná omong dong, yang nanti putus orang macam bagitu pung hukuman. 49Tagal Beta sonde parná omong deng bawa Beta pung nama sandiri. Ma Beta ada omong deng bawa Beta pung Bapa di sorga pung nama. Te Dia tu, yang utus sang Beta. Deng Dia yang parenta sang Beta ko Beta musti omong apa. 50Beta ju tau, bilang, Dia pung parenta tu bawa idop yang batúl yang sonde tau putus-putus. Andia ko Beta pung omong iko parsís deng apa yang Beta pung Bapa suru ko Beta omong.”
Tuhan Yesus cuci Dia pung ana bua dong pung kaki
131Waktu hari bae Paska balóm mulai, Yesus su tau, bilang, Dia pung waktu su sampe, ko Dia musti kaluar kasi tenga ini dunya, deng kambali pi Dia pung Bapa di sorga. Ma Dia sayang mati sang Dia pung orang yang ada di ini dunya, sampe Dia sarakan Dia pung idop anteru-anteru kasi sang dong.
2Itu waktu, setan dong pung bos su tusu-tusu sang Yudas, andia Simon Iskariot pung ana, ko dia jual buang sang Yesus. Ais, Yudas su putus ko mau bekin bagitu, waktu Yesus dong ada dudu makan pesta Paska tu.
3Yesus su tau, bilang, Tuhan Allah yang utus sang Dia datang di ini dunya, deng sadiki lai Dia musti pulang kambali pi Tuhan. Deng Dia ju tau, bilang, Dia pung Bapa di sorga su sarakan samua-samua di Dia pung tangan. 4Ais, Yesus bangun dari meja, ju buka Dia pung baju luar. Tarús Dia ame satu handok, ko ika di Dia pung pinggang. 5Ais Dia po'a aer pi dalam bokor kici satu. Ju Dia mulai cuci Dia pung ana bua dong pung kaki. Cuci abis satu, ju Dia lap kasi karíng pake itu handok yang Dia ada ika di Dia pung pinggang. 6Dia cuci dong satu-satu pung kaki. Pas sampe di Simon Petrus, ju Petrus tanya, bilang, “Bos ju mau cuci beta pung kaki, ko?”
7Yesus manyao, bilang, “Sakarang, lu balóm tau so'al apa yang Beta ada bekin ni. Ma lama-lama baru lu mangarti.”
8Ma Petrus protes, bilang, “Jang bagitu, Bos! Beta sonde kasi biar ko Bos cuci beta pung kaki.”
Ju Yesus manyao, bilang, “Kalo Beta sonde cuci bekin barisi lu pung kaki, na, lu sonde ta'ika deng Beta.”
9Ju Simon Petrus manyao, bilang, “Kalo bagitu, Bos jang cuma cuci beta pung kaki sa. Ma cuci beta pung tangan deng kapala ju!”
10Ais Yesus kasi tau sang dia, bilang, “Orang yang su mandi abis, cuma parlú cuci dia pung kaki sa. Te dia pung badan su barisi. Memang bosong pung hati su barisi, ma sonde samua yang barisi.” 11(Yesus omong bagitu, tagal Dia su tau sapa yang mau jual buang sang Dia. Andia ko Dia kasi tau, bilang, “Sonde samua yang barisi.”)
12Waktu Yesus su cuci abis dong pung kaki, ju Dia pake kambali Dia pung baju, ko Dia pi dudu kambali di meja. Ais Dia tanya sang dong, bilang, “Karmana? Waktu Beta cuci bosong pung kaki, bosong mangarti Beta pung bekin, ko sonde? 13Bosong suka subu sang Beta, bilang, ‘Bapa Guru’ deng ‘Bos’. Itu pantas, tagal Beta memang bagitu. 14Ma kalo bosong pung Guru deng Bos ni, su cuci bosong pung kaki sama ke orang suru-suru satu, na, karmana deng bosong? Bosong ju musti layani satu deng satu; conto ke: bosong ju musti bacuci satu deng satu pung kaki. 15Te Beta su jadi conto kasi bosong. Beta bekin karmana, na, bosong ju musti bekin iko bagitu.aLukas 22:27 16Batúl! Beta kasi tau sang bosong. Satu orang suru-suru sonde lebe hebat dari dia pung tuan. Deng satu utusan sonde lebe hebat dari orang yang utus sang dia.bMateos 10:24, Lukas 6:40, Yohanis 15:20 17Tagal bosong su tau ini hal dong, bosong ontong kalo bosong bekin iko bagitu.
18Beta sonde omong so'al bosong samua. Beta kanál batúl orang yang Beta su pili dong. Biar bagitu, ma itu musti jadi, sama ke apa yang su tatulis memang di Tuhan pung Tulisan Barisi, bilang, ‘Orang yang dudu makan sama-sama deng beta, su bale balakang ko jalan kasi tenga sang beta.’cLagu Puji dong 41:10 19Beta kasi tau memang sang bosong, ko kalo nanti orang su jalan kasi tenga sang Beta bagitu, na, bosong bisa parcaya, bilang, Beta ni, andia Kristus. 20Batúl! Beta ju kasi tau, bilang, sapa yang buka hati ko tarima bae sang orang yang Beta utus, na, dia ju tarima sang Beta. Deng sapa yang tarima bae sang Beta, na, dia ju tarima sang Orang yang utus sang Beta.”dMateos 10:40, Markus 9:37, Lukas 9:48, 10:16
Tuhan Yesus kasi tau memang, bilang, ada yang nanti jual buang sang Dia
(Mateos 26:20-25; Markus 14:17-21; Lukas 22:21-23)
21Yesus omong abis bagitu, ju Dia pung hati mulai rasa tar enak. Ais Dia kasi tau, bilang, “Yang Beta omong ni, batúl. Satu dari bosong nanti jual buang sang Beta.”
22Dengar bagitu, ju Dia pung ana bua dong balia satu deng satu, te dong bingung. Dong sonde tau sapa yang Dia maksud. 23Di situ ju ada satu dari dong, yang Yesus sayang (andia beta, Yohanis, yang tulis ini buku).*Iko tradisi gareja deng orang yang pintar dong, ‘ana bua yang Yesus sayang’ tu, andia Yohanis. Beta ada dudu di Yesus pung sablá. 24Ju Simon Petrus kasi sein deng dia pung kapala, ko beta coba cari tau Yesus pung maksud tu, sapa.
25Ais, beta sorong beta pung badan lebe deka deng Yesus, ko tanya, bilang, “Orang yang Bos maksud tu, sapa, é?”
26Ju Yesus manyao, bilang, “Bagini. Beta mau ame roti sapotong, ko calóp pi dalam mangko, ais Beta kasi pi di orang yang Beta maksud.” Dia calóp abis itu roti, ju Dia kasi sang Yudas, andia Simon Iskariot pung ana. 27Tarima deng tarima itu roti, ju setan dong pung bos maso pi dalam Yudas. Ais Yesus kasi tau sang dia, bilang, “Capát su! Lu mau bekin apa, na, lu bekin su. Jang batunggu lai.” 28Ma orang laen yang ada dudu di situ sonde mangarti kanapa Yesus omong bagitu. 29Tagal Yudas jadi dong pung bendahara, ada yang pikir Yesus pung maksud tadi waktu Dia suru sang Yudas, “Pi béli apa yang kotong parlú ko makan pesta Paska.” Deng ada ju yang pikir Dia pung maksud, “Pi kasi doi sadiki sang orang malarat dong.”
30Waktu Yudas tarima ame itu roti abis, ju dia jalan kaluar capát-capát. Waktu dia kaluar tu, hari su malam.
Parenta yang baru
31Waktu Yudas su kaluar, ju Yesus kasi tau, bilang, “Beta ni, Manusia Tulen. Sakarang, dia pung waktu su sampe ko Tuhan Allah angka tinggi-tinggi sang Beta. Deng itu ju nanti bekin orang lia Tuhan Allah pung hebat. 32Tagal Beta ta'ika deng Tuhan, deng kasi tunju Dia pung hebat, andia ko Dia angka tinggi-tinggi sang Beta. Deng Dia sonde pake tunggu-tunggu lai.
33Ana dong, é! Biar Beta sayang mati sang bosong, ma sadiki lai Beta su sonde ada sama-sama deng bosong lai. Bosong nanti cari sang Beta, ma sonde dapa. Beta kasi tau sang bosong ni, sama ke apa yang Beta su kasi tau sang orang Yahudi pung bos-bos dong, bilang, ‘Beta pi di satu tampa yang bosong sonde bisa iko.’eYohanis 7:34, 8:22-23 34Beta kasi sang bosong satu parenta baru, bagini: bosong musti basayang satu deng satu, sama ke Beta sayang sang bosong. Jadi, bosong ju musti basayang satu deng satu.fYohanis 15:12, 17, 1 Yohanis 3:23, 2 Yohanis 5 35Kalo bosong basayang bagitu, na, samua orang bisa tau, bilang, bosong ni, Beta pung ana bua dong.”
Tuhan Yesus kasi tau memang, bilang, Petrus mau manyangkal sang Dia
(Mateos 26:31-35; Markus 14:27-31; Lukas 22:31-34)
36Ais Simon Petrus tanya sang Dia, bilang, “Ko Bos nanti mau pi mana?”
Ju Yesus kasi tau, bilang, “Beta pi di satu tampa yang lu balóm bisa iko pi sakarang. Ma tarahir lu pi situ ju.”
37Petrus tanya, bilang, “Bos, é! Akurang ko beta balóm bisa iko pi sakarang? Te beta su siap ko mati kasi sang Bos na!”
38Yesus manyao, bilang, “Batúl, ko? Lu mau sarakan lu pung idop ko mati kasi sang Beta? Yang batúl, bagini: ayam balóm kokore'o, te lu su manyangkal sang Beta tiga kali.”
Sonde ada jalan laen lai ko babae deng Bapa; cuma lewat Yesus sandiri sa
141Yesus omong tamba, bilang, “Bosong jang pikiran. Parcaya sang Tuhan Allah. Deng parcaya sang Beta ju. 2Di Beta pung Bapa pung tampa tenga, ada kamar bam-banya. Kalo tampa sonde cukup, na, tantu Beta su kasi tau memang sang bosong. Sakarang, Beta mau pi siap tampa kasi bosong di sana. 3Kalo Beta su pi, deng su siap abis bosong pung tampa tu, nanti Beta datang kambali ko bosong iko sama-sama deng Beta. Deng bagitu, Beta ada di mana, na, bosong ju ada di situ. 4Te, bosong su tau jalan yang pi di itu tampa yang Beta mau pi tu.”
5Ma Tomas tanya sang Dia, bilang, “Bos, é! Botong sonde tau Bos mau pi mana. Jadi, karmana ko botong bisa tau dia pung jalan pi sana?”
6Ju Yesus kasi tau, bilang, “Sonde ada jalan laen yang bawa orang pi di Bapa di sorga. Cuma lewat Beta sandiri sa. Te Beta ni, sama ke jalan. Beta ni, yang pegang apa yang batúl. Deng Beta ni, yang kasi orang idop yang batúl. 7Andekata bosong kanál batúl sang Beta, na, bosong ju kanál sang Beta pung Bapa. Jadi, mulai dari sakarang, bosong su kanál sang Dia, deng su lia sang Dia ju.”
8Filipus minta, bilang, “Bos, é! Tolong kasi tunju Bos pung Bapa sang botong do! Te itu sa su cukup.”
9Ju Yesus kasi tau sang dia, bilang, “Ipu, é. Beta su sama-sama deng bosong bagini lama, ma bosong masi sonde kanál batúl sang Beta, ko? Te orang yang su lia sang Beta, itu sama ke dia ju su lia sang Beta pung Bapa. Ais, akurang ko tadi lu ada minta, bilang, ‘Kasi tunju Bapa sang botong’ lai? 10Karmana? Waktu Beta bilang Beta ta'ika deng Bapa, deng Bapa ju ta'ika deng Beta, na, lu parcaya sang Beta, ko sonde? Kata-kata yang Beta omong kasi bosong tu, sonde ba'akar di Beta sandiri, ma dong ba'akar di Beta pung Bapa. Deng Dia ada pake sang Beta ko bekin tarús Dia pung karjá. 11Parcaya sang Beta waktu Beta bilang, Beta ada ta'ika bae-bae deng Beta pung Bapa, deng Dia ju ta'ika bae-bae deng Beta. Ma kalo bosong sonde bisa parcaya bagitu, na, parcaya sa sang Beta tagal bosong su lia itu hal yang Beta ada bekin dong. 12Beta pung omong tu, batúl! Te orang yang parcaya sang Beta, nanti dia ju bekin hal sama ke yang Beta bekin. Ma, tagal Beta pi di Beta pung Bapa, apa yang itu orang bekin dong, nanti lebe hebat dari yang Beta bekin. 13Bosong yang ta'ika deng Beta, ada pung hak ko bawa Beta pung nama. Jadi, kalo bosong sambayang ko minta apa sa, bawa Beta pung nama,*Sambayang “bawa Beta pung nama” ada pung arti, bilang, kotong sambayang iko Yesus pung mau. Kotong ada pung hak ko “bawa Yesus pung nama” kalo kotong jadi Dia pung orang, kalo kotong idop ta'ika tarús deng Dia, kalo kotong dengar-dengar sang Dia, deng kalo kotong parcaya, bilang, Dia mati ko hapus buang kotong pung sala-sala. Jadi, “bawa Yesus pung nama” tu, sonde sama deng cuma “subu Yesus pung nama” sa. nanti Beta bekin kasi bosong. Deng bagitu, Beta ada angka tinggi-tinggi Beta pung Bapa, ko biar samua orang tau. 14Beta kasi tau ulang lai: bosong sambayang ko minta apa sa, bawa Beta pung nama, nanti Beta akan bekin kasi bosong.”
Tuhan Yesus janji mau kirim datang Tuhan Allah pung Roh
15Yesus omong tamba, bilang, “Kalo bosong sayang sang Beta, na, bosong bekin iko Beta pung parenta dong. 16-17Beta minta sang Beta pung Bapa, nanti, kalo Beta su sonde ada sama-sama deng bosong lai, na, Dia kasi sang bosong satu Pambina ko kasi tunju jalan sang bosong. Dia tu, Tuhan pung Roh, yang ajar sang bosong apa yang batúl. Orang saparu di ini dunya sonde mau tarima sang Dia, tagal dong sonde bisa lia sang Dia, deng sonde kanál sang Dia. Ma bosong kanál sang Dia tagal Dia ta'ika deng bosong. Dia nanti idop di bosong pung hati. Ais, Dia ju nanti sama-sama deng bosong tarús.
18Deng bagitu, Beta sonde kasi tenga sang bosong sandiri, sama ke ana yang sonde ada pung mama-bapa. Ma inga, te Beta nanti datang kambali pi sang bosong. 19Sadiki lai, orang laen di ini dunya su sonde lia sang Beta lai. Ma bosong nanti lia sang Beta. Tagal Beta idop kambali, bosong ju dapa idop yang batúl. 20Deng nanti, kalo Beta su idop kambali, bosong tau batúl, bilang, Beta ada ta'ika deng Beta pung Bapa; bosong ada ta'ika deng Beta; ais Beta ada ta'ika deng bosong ju.
21Orang yang tarima deng bekin iko Beta pung parenta dong, na, dia tu yang sayang sang Beta. Deng Beta pung Bapa ju sayang sang orang yang sayang sang Beta bagitu. Beta ju sayang sang dia, deng kasi tunju Beta pung diri sang dia.”
22Di situ ada satu orang, nama Yudas. Dia tu, bukan Yudas Iskariot. Waktu dia dengar Yesus pung omong, ju dia tanya, bilang, “Bos mau kasi tunju diri sang botong. Ma akurang ko Bos sonde mau kasi tunju diri sang orang laen di ini dunya dong?”
23Yesus manyao, bilang, “Bagini. Orang yang sayang sang Beta, dia nanti bekin iko Beta pung Kata-kata. Beta pung Bapa ju sayang sang dia. Ais, Beta, deng Beta pung Bapa idop satu hati deng dia. 24Ma orang yang sonde sayang sang Beta, dia ju sonde bekin iko Beta pung Kata-kata. Naa, samua hal yang bosong dengar dari Beta ni, sonde ba'akar di Beta, ma ada ba'akar di Beta pung Bapa yang utus sang Beta.
25Sakarang Beta masi sama-sama deng bosong. Andia ko Beta kasi tau memang ini hal dong. 26Ma lama-lama, Beta pung Bapa mau kirim datang satu Pambina, andia Dia pung Roh Barisi. Itu Roh nanti ganti sang Beta di ini dunya. Dia pung tugas tu, andia: ajar samua hal sang bosong, deng kasi inga sang bosong samua hal yang Beta su parná kasi tau sang bosong.
27Nanti, kalo Beta su pi, Beta bekin ko bosong bisa idop badame, deng hati tanáng. Cuma Beta sa yang bisa kasi hati tanáng macam bagitu. Samua yang ada di ini dunya sonde bisa bekin bosong pung hati tanáng bagitu. Jadi, jang kasi biar bosong bapikiran, deng taku. 28Bosong parná dengar Beta kasi tau sang bosong, bilang, ‘Beta kasi tenga sang bosong, ais nanti datang kambali.’ Sonde usa hati susa. Te kalo bosong sayang sang Beta, na, bosong pung hati sanáng, tagal Beta pi di Beta pung Bapa. Naa, Beta pung Bapa tu, lebe hebat dari Beta. 29Inga, te Beta su kasi tau memang sang bosong. Deng bagitu, kalo ini hal dong nanti jadi, na, bosong bisa parcaya sang Beta. 30Sadiki lai, Beta su sonde ba'omong deng bosong lai. Te setan dong pung bos ada datang. Dia pegang parenta di ini dunya, ma dia pung kuasa sonde kaná di Beta. 31Biar dia datang, ma Beta jalan tarús ko bekin iko Beta pung Bapa pung parenta. Itu kasi tunju sang orang di ini dunya, bilang, Beta sayang mati sang Beta pung Bapa.
Naa. Mari ko kotong pi su!”
Tuhan Yesus sama ke anggor pung pohon
151Yesus omong, bilang, “Dengar, é! Bosong ta'ika deng Beta. Beta sama ke anggor pung pohon satu. Ma Beta ni, pohon anggor yang batúl!*Di Buku Janji Lama , orang yang tulis dong suka banding bangsa Isra'el deng anggor pung pohon satu, ko, kabón anggor satu. (Lia Lagu Puji dong 80:8-16; Yesaya 5:1-7; Yermia 2:21; Yeskial 15:1-8, 19:10-14; Hosea 10:1; deng tulisan laen lai ju.) Ma bangsa Isra'el dong serong dari Tuhan pung jalan yang batúl. Andia ko di sini Yesus subu diri, bilang, Dia tu, andia ‘pohon anggor yang batúl’, te Dia sonde serong dari Tuhan pung mau. Deng Beta pung Bapa tu, sama ke tukang kabón. 2Jadi, orang yang cuma bilang dia ta'ika deng Beta, ma sonde bekin apa-apa, Beta pung Bapa buang sang dia, sama ke tukang kabón potong buang samua cabang yang sonde baboa dong. Ma tiap orang yang ta'ika batúl deng Beta, Bapa kasi barisi kotoran dari dia pung hati, sama ke tukang kabón gunting kasi pende satu cabang ko dia pung bua batamba banya.
3Beta pung Kata-kata tu, su bisa bekin barisi bosong pung hati, sama ke tukang kabón bekin barisi dia pung pohon pung cabang dong. 4Bosong musti ta'ika tarús deng Beta, sama ke Beta ta'ika deng bosong. Te cabang yang talapás buang dari dia pung pohon sonde bisa baboa apa-apa. Bagitu ju deng bosong. Bosong sonde bisa bekin apa-apa yang bae, kalo bosong sonde ta'ika tarús deng Beta.
5Beta ni, sama ke satu pohon anggor. Bosong tu, sama ke dia pung cabang. Jadi, orang yang ta'ika tarús deng Beta, deng Beta ju ta'ika deng dia, dia tu sama ke satu cabang yang kasi kaluar banya bua. Tagal, kalo bosong sonde ta'ika tarús deng Beta, bosong sonde bisa bekin apa-apa yang bae. 6Orang yang sonde ta'ika tarús deng Beta, dia tu sama ke satu cabang yang sonde ada pung guna. Cabang macam ke bagitu tu, biasa orang potong buang, ko kasi tenga dia jadi karíng. Ju orang kumpul ame itu cabang dong, ais lempar pi di api, ko bakar buang sang dong. 7Ma kalo bosong ta'ika tarús deng Beta, deng Beta pung Kata-kata ju tenga tarús dalam bosong pung hati, na, bosong bisa minta apa sa sang Tuhan Allah, ais nanti Dia bekin kasi bosong.
8Kalo bosong bekin hal bae bam-banya, sama ke satu cabang kasi kaluar bua bam-banya, itu angka tinggi-tinggi sang Tuhan Allah. Deng bagitu, bosong ju ada kasi tunju, bilang, bosong tu, Beta pung ana bua dong.
9Sama ke Bapa ada sayang sang Beta, Beta ju ada sayang sang bosong bagitu. Bosong musti ta'ika tarús deng Beta, ko biar Beta bisa kasi tunju Beta pung sayang sang bosong. 10Kalo bosong bekin iko Beta pung parenta dong, na, bosong ta'ika tarús deng Beta, ju Beta bisa kasi tunju Beta pung sayang sang bosong. Itu sama ke Beta bekin iko Beta pung Bapa pung parenta, ais Dia kasi tunju Dia pung sayang sang Beta tarús.
11Beta kasi tau ini hal dong sang bosong dari dolu, ko biar bosong pung hati bisa babunga, sama ke Beta pung hati babunga. Te Beta pung mau ko bosong pung hati babunga bam-banya! 12Beta pung parenta bagini: bosong musti basayang satu deng satu, sama ke Beta ju su sayang sang bosong.aYohanis 13:34, 15:17, 1 Yohanis 3:23, 2 Yohanis 5 13Kalo satu orang sadia mati ko biar dia pung tamán bisa idop, dia sayang batúl sang dia pung tamán. Sonde ada sayang yang lebe hebat dari itu. 14Kalo bosong bekin iko Beta pung parenta tarús, bosong jadi Beta pung tamán dong. 15Beta sonde mau subu bosong, Beta pung ‘orang suru-suru’ lai. Te satu orang suru-suru sonde mangarti batúl dia pung bos pung mau-mau. Ma Beta subu bosong, andia Beta pung ‘tamán’, tagal Beta su buka kasi taráng samua-samua yang Beta pung Bapa su kasi tau sang Beta. 16Bosong sonde pili sang Beta. Ma Beta yang pili deng angka sang bosong ko kasi jalan ini tugas. Jadi, bosong musti pi bekin banya hal yang bae yang batahan lama. Itu sama ke pohon anggor satu yang kasi kaluar bua yang bae tarús-tarús. Kalo bosong bekin bagitu, na, bosong bisa minta apa sa di Beta pung Bapa, ais Dia bekin kasi sang bosong. 17Jadi, yang Beta parenta sang bosong ni, bagini: bosong musti basayang satu deng satu.”
Orang di ini dunya binci sang Tuhan Yesus pung orang dong
18Yesus omong tamba, bilang, “Kalo orang di ini dunya binci sang bosong, na, inga, te dong su binci sang Beta lebe dolo. 19Kalo bosong ni, sama ke orang laen di ini dunya, pasti dong sayang sang bosong. Ma bosong sonde sama ke dong. Te Beta su pili ame sang bosong ko kasi pisa sang bosong dari dong. Andia ko dong binci sang bosong.
20Jang lupa yang Beta su kasi tau sang bosong, bilang, ‘Satu orang suru-suru sonde lebe hebat dari dia pung tuan.’ Jadi, kalo dong bekin sangsara sang Beta, pasti dong ju bekin sangsara sang bosong. Kalo dong dengar sang Beta pung Kata-kata, na, dong ju dengar sang bosong.bMateos 10:24, Lukas 6:40, Yohanis 13:16 21Nanti dong bekin sangsara sang bosong, tagal bosong ta'ika deng Beta. Dong ju sonde kanál sang Dia yang utus sang Beta. 22Kalo Beta sonde parná datang omong deng dong, ais kasi tunju jalan idop yang batúl sang dong, na, dong pikir tarús, bilang, dong sonde ada pung sala apa-apa. Ma Beta su datang, deng su omong bagitu. Jadi, sakarang, kalo dong ada bekin sala, na, dong su sonde ada pung alasan lai ko omong, bilang, ‘We! Botong ni, sonde tau, yang botong bekin tu, sala.’
23Orang yang binci sang Beta, dia ju binci sang Beta pung Bapa. 24Beta su bekin tanda heran macam-macam di dong pung muka, yang orang laen sonde parná bekin. Kalo Beta sonde bekin itu hal dong, dong ju sonde sala kalo sonde mau tarima sang Beta. Padahal, dong su lia ame itu tanda heran yang Beta su bekin dong. Biar bagitu, ma dong masi binci sang Beta deng Beta pung Bapa di sorga ju. 25Ma ini hal dong samua su jadi, ko bekin iko apa yang su tatulis dalam Tuhan pung Atoran, bilang, ‘Dong binci sang Beta. Padahal dong pung binci tu, sonde ada pung dasar apa-apa.’cLagu Puji dong 35:19, 69:5
26Ma nanti itu Pambina mau datang. Dia tu, Roh yang bekin bosong mangarti apa yang batúl. Dia datang dari Beta pung Bapa. Kalo Beta su pi di Beta pung Bapa, nanti Beta kirim datang Dia pung Roh kasi sang bosong. Dia kasi tau sang bosong so'al Beta. 27Bosong ju nanti kasi tau orang so'al Beta, tagal bosong su ada sama-sama deng Beta dari mula-mula.
161Beta su kasi tau ini hal dong sang bosong, ko biar bosong sonde ondor diri dari Beta. 2Nanti orang Yahudi dong usir buang sang bosong dari dong pung ruma sambayang. Bukan cuma bagitu sa, te nanti ju ada jaman yang, kalo orang bunu bekin mati sang bosong, dong pikir dong ada bekin yang bae kasi sang Tuhan Allah. 3Dong bekin bagitu kasi sang bosong, tagal dong sonde kanál batúl sang Beta. Dong ju sonde kanál sang Beta pung Bapa. 4Ma Beta su kasi tau ini hal dong sang bosong, ko biar nanti, kalo ini hal dong su jadi, na, bosong bisa inga, bilang, Beta su kasi tau memang sang bosong dari dolu. Tagal Beta masi ada sama-sama deng bosong, andia ko Beta sonde kasi tau lebe dolo.”
Tuhan pung Roh pung karjá
5Yesus ajar tamba, bilang, “Sakarang, Beta pulang pi di Dia yang utus sang Beta datang di ini dunya. Ma sonde ada dari bosong yang tanya Beta, bilang, ‘Bos ada mau pi mana?’ 6Tagal Beta su kasi tau ini hal sang bosong, andia ko bosong pung hati su jadi barát. 7Ma apa yang Beta kasi tau sang bosong tu, batúl. Kalo Beta pi, na, itu lebe bae kasi bosong. Te kalo Beta sonde pi, itu Pambina sonde datang kasi tunju jalan sang bosong. Ma kalo Beta pi, na, Beta kirim datang sang Dia kasi sang bosong.
8Nanti kalo Dia su datang, Dia kasi tunju sang orang di ini dunya, bilang, dong pung hati deng dong pung bekin tu, sala. Dia buju sang dong ko iko jalan idop yang batúl. Deng Dia ju kasi inga sang dong, bilang, nanti Tuhan mau putus dong pung parkara, bilang, dong tu, batúl, ko sala. 9Itu Pambina kasi tunju dong pung sala, tagal dong sonde parcaya sang Beta. 10Dia ju kasi tunju jalan idop yang batúl. Tagal Beta kambali pi di Beta pung Bapa, nanti bosong su sonde lia sang Beta lai. Andia ko itu Pambina datang ko ganti sang Beta. 11Dia ju kasi tunju, bilang, Tuhan mau putus orang pung parkara deng batúl, tagal Tuhan su putus parkara kasi setan dong pung bos, yang parenta di ini dunya.
12Ada banya hal yang Beta masi mau kasi tau sang bosong, ma bosong balóm bisa mangarti sakarang. 13Ma nanti kalo Roh yang kasi tunju hal-hal yang batúl su datang, na, Dia pimpin ko biar bosong bisa mangarti samua hal yang batúl. Dia sonde omong dari Dia pung diri sandiri sa, ma Dia kasi tau apa yang Dia dengar dari Beta pung Bapa. Dia ju mau kasi tau sang bosong, apa yang lama-lama nanti jadi. 14Dia mau angka tinggi-tinggi sang Beta, tagal Dia mau buka samua hal yang batúl so'al Beta, deng kasi tunju sang bosong. 15Samua yang jadi Beta pung Bapa pung milik, ju jadi Beta pung milik. Andia ko Beta omong tadi, bilang, Tuhan pung Roh nanti mau buka samua hal yang batúl so'al Beta, deng kasi tunju sang bosong.”
Bosong pung hati musti susa dolo, ais nanti baru kambali jadi sanáng
16Yesus kasi tau tamba, bilang, “Sonde lama lai, bosong su sonde lia sang Beta. Ma sonde lama ju, bosong lia kambali sang Beta.”
17Ais itu, Dia pung ana bua saparu ba'omong, bilang, “Bos pung maksud apa, ko bilang, ‘Sonde lama lai, bosong su sonde lia sang Beta. Ma sonde lama ju, bosong lia kambali sang Beta.’ Deng, akurang ko Dia omong, bilang, ‘Tagal Beta mau pi di Beta pung Bapa’?” 18Ju dong batanya, bilang, “Dia pung maksud apa, bilang, ‘Sonde lama lai’? Kotong sonde mangarti.”
19Yesus su tau dong mau tanya sang Dia satu hal. Ju Dia omong, bilang, “Tadi Beta omong, bilang, ‘Sonde lama lai, bosong su sonde lia sang Beta. Ma sonde lama ju, bosong lia kambali sang Beta.’ Bosong ada batanya bagitu, to?
20Bae ju, kalo bosong mau cari tau bagitu. Beta ju ada mau kasi tau sang bosong bagini: bosong nanti manangis deng hati susa, ma orang laen di ini dunya dong hati sanáng. Biar bosong hati susa bagitu, ma nanti bosong pung hati kambali jadi sanáng. 21Itu sama ke satu parampuan yang rasa saki mau barana. Dia hati barát dolo, tagal dia pung susa su datang. Ma ais kalo dia su barana ame sang itu ana, dia pung susa ilang memang. Te dia pung hati jadi sanáng, tagal ada manusia baru yang su lahir di ini dunya. 22Bagitu ju deng bosong. Sakarang, bosong manangis deng hati susa. Ma lama-lama Beta datang lia kambali sang bosong, ais bosong pung hati kambali jadi sanáng. Deng kalo itu hal su jadi, na, sonde ada satu orang ju yang bisa tahan bosong pung rasa sanáng.
23Deng kalo itu hal su jadi, na, bosong sonde batanya apa-apa sang Beta lai. Batúl! Beta kasi tau lai sang bosong, bilang, kalo bosong minta apa sa dari Beta pung Bapa, bawa Beta pung nama, na, nanti Dia bekin bagitu kasi sang bosong.*Sambayang “bawa Beta pung nama” ada pung arti, bilang, kotong sambayang iko Yesus pung mau. Kotong ada pung hak ko “bawa Yesus pung nama” kalo kotong jadi Dia pung orang, kalo kotong idop ta'ika tarús deng Dia, kalo kotong dengar-dengar sang Dia, deng kalo kotong parcaya, bilang, Dia mati ko hapus buang kotong pung sala-sala. Jadi, “bawa Yesus pung nama” tu, sonde sama deng cuma “subu Yesus pung nama” sa. 24Sampe sakarang, bosong balóm minta apa-apa, bawa Beta pung nama. Jadi minta sa, ko bosong tarima. Deng bagitu, bosong pung hati bisa sanáng batúl.”
Tuhan Yesus su kasi kala samua kuasa di ini dunya
25Yesus omong tamba, bilang, “Sampe sakarang ni, Beta biasa ajar sang bosong pake umpama dong. Ma nanti ada waktu ko Beta ajar deng sonde pake umpama lai. Te Beta mau omong taráng-taráng so'al Beta pung Bapa. 26Kalo itu waktu su datang, na, bosong sandiri yang sambayang ko minta langsung sang Beta pung Bapa, bawa Beta pung nama. Sonde usa Beta lai yang sambayang kasi sang bosong. 27Te Beta pung Bapa sayang sang bosong, tagal bosong ada sayang sang Beta. Deng bosong ju yakin, bilang, Tuhan yang utus sang Beta. 28Dolu, Beta kasi tenga Beta pung Bapa, ko Beta tenga tahan di ini dunya. Ma sakarang, Beta mau kasi tenga ini dunya, ko pi tenga kambali deng Dia.”
29Dengar bagitu, ju Yesus pung ana bua dong kasi tau, bilang, “Naaa! Sakarang, Bos ada omong taráng-taráng, deng ajar sonde pake umpama dong lai! 30Botong su yakin, Bos tau samua hal. Orang sonde parlú tanya apa-apa sang Bos lai, tagal Bos su tau lebe dolo apa yang dong mau tanya, deng dia pung jawab karmana. Itu kasi tunju sang botong, bilang, Bos datang langsung dari Tuhan Allah.”
31Ju Yesus tanya sang dong, bilang, “Batúl, ko? Sakarang bosong parcaya sang Beta, ko? 32Bagini. Sadiki lai, andia sabantar ni, bosong samua lari tasiram. Tiap orang lari kasi tenga Beta, ko pi sambunyi di dia pung tampa sandiri-sandiri. Biar bagitu, ma Beta sonde sandiri, tagal Beta pung Bapa ada sama-sama deng Beta. 33Beta su kasi tau ini hal dong sang bosong, ko biar bosong pung hati bisa tanáng, tagal bosong ta'ika deng Beta. Te orang di ini dunya nanti bekin susa deng sangsara sang bosong. Ma, kasi kuat bosong pung hati, te Beta su kasi kala samua kuasa di ini dunya!”
Tuhan Yesus sambayang kasi sang Dia pung diri
171-2Yesus omong abis bagitu, ju Dia mangada pi langit, ais sambayang, bilang:
“Bapa Bo'i. Beta pung waktu su sampe ko Bapa angka tinggi-tinggi sang Beta. Beta ni, Bapa pung Ana. Bapa su kasi sang Beta hak ko ator samua orang di ini dunya. Bapa kasi itu hak, ko biar Beta kasi idop yang batúl yang sonde tau putus-putus sang samua orang yang Bapa su sarakan ko jadi Beta pung orang. Jadi sakarang, Beta minta ko Bapa angka tinggi-tinggi sang Beta, ko biar Beta bisa kasi tunju Bapa pung hebat. 3Dia pung cara ko dapa itu idop yang batúl yang sonde tau putus-putus tu, bagini: orang musti kanál sang Bapa, andia Tuhan Allah yang batúl. Sonde ada jalan laen lai. Dong ju musti kanál sang Beta, andia Yesus Kristus, yang Bapa su utus ko datang di ini dunya. 4Beta su kasi tunju Bapa pung hebat di ini dunya. Beta su bekin abis itu tugas yang Bapa su kasi sang Beta. 5Dolu, waktu Kotong balóm bekin ini dunya, Beta ada sama-sama deng Bapa. Itu waktu, Beta pung hebat ju sama ke Bapa pung hebat. Naa, sakarang Beta mau kambali pi di Bapa. Jadi Beta minta ko Bapa angka tinggi-tinggi sang Beta, ko biar Beta hebat kambali sama ke dolu.”
Tuhan Yesus sambayang kasi sang Dia pung ana bua dong
6Yesus sambayang tamba, bilang, “Bapa su kasi orang di ini dunya ko jadi Beta pung orang dong. Beta su ajar sang dong, ko dong kanál sang Bapa. Dong jadi Bapa pung milik, ais Bapa sarakan sang dong ko jadi Beta pung milik ju. Ais dong bekin iko Bapa pung Kata-kata. 7Sakarang dong su mangarti, bilang, samua hal yang Bapa su sarakan sang Beta tu, dia pung akar di Bapa. 8Te Beta su ajar sang dong, samua Kata-kata yang Bapa parná kasi tau sang Beta. Dong ju tarima itu Kata-kata dong. Dong ju tau, bilang, Beta datang dari Bapa. Ais dong parcaya, bilang, Bapa yang utus sang Beta datang di ini dunya.
9Beta sambayang kasi sang dong. Beta sonde sambayang kasi sang samua orang yang ada di ini dunya. Ma Beta cuma sambayang kasi sang orang yang Bapa su sarakan sang Beta, te dong tu, Bapa pung milik. 10Te samua yang jadi Beta pung milik, ju su jadi Bapa pung. Deng samua yang jadi Bapa pung milik, ju su jadi Beta pung. Ais, Beta pung orang dong tu, yang angka tinggi-tinggi sang Beta. 11Beta su sonde akan tenga tarús di ini dunya lai, tagal sonde lama lai Beta mau pulang kambali pi Beta pung Bapa. Ma ini orang dong musti tenga tarús di ini dunya. Naa, Bapa tu, barisi batúl. Jadi, Beta minta ko Bapa jaga sang dong, pake Bapa pung kuasa yang Bapa su kasi sang Beta. Beta ju minta ko dong ta'ika jadi satu, sama ke Beta ta'ika jadi satu deng Bapa. 12Salama Beta ada di ini dunya sama-sama deng dong, Beta piara sang dong tagal dong su jadi Bapa pung milik. Beta jaga bae-bae sang dong ko biar dong ta'ika tarús deng Bapa. Sonde ada yang ilang. Cuma Yudas sa yang tapisa buang, iko apa yang Tuhan pung Tulisan Barisi su tulis memang dari dolu.aLagu Puji dong 41:9, Yohanis 13:18
13Sakarang, Beta mau pulang kambali pi Bapa. Beta kasi tau ini hal dong waktu Beta masi ada di ini dunya. Deng bagitu, Beta pung orang dong pung hati bisa sanáng tarús, sama ke Beta pung hati ada sanáng. 14Beta su kasi tau Bapa pung Kata-kata sang dong. Orang laen di ini dunya binci sang Beta pung orang, tagal Beta pung orang sonde idop sama ke dong. Beta ju bagitu, te Beta sonde sama ke orang laen di ini dunya. 15Kalo Beta sambayang, Beta sonde minta ko Bapa cabu sang dong kaluar dari ini dunya. Sonde! Ma Beta minta ko Bapa jaga sang dong, ko dong jao dari yang jahat. 16Dong sonde sama ke orang laen di ini dunya, sama ke Beta ju sonde sama ke orang laen di ini dunya.
17Pake apa yang batúl ko bekin dong pung hati barisi. Te Bapa pung Kata-kata dong, batúl. 18Bapa yang utus sang Beta datang di ini dunya. Ais Beta ju utus sang dong bagitu, ko biar dong idop tasiar di orang dunya dong pung teng-tenga. 19Beta jaga Beta pung diri ko barisi tarús kasi sang Bapa. Deng bagitu, Beta pung orang ju jaga dong pung diri ko barisi tarús kasi sang Bapa. Te Bapa pung Kata-kata yang batúl, yang bekin dong sarakan dong pung diri anteru-anteru sang Bapa.”
Tuhan Yesus sambayang kasi sang samua orang parcaya
20Yesus sambayang tamba, bilang, “Beta sambayang bukan cuma kasi sang dong yang ada sakarang sa. Ma Beta ju sambayang kasi sang orang yang nanti parcaya sang Beta, tagal ini orang dong pung omong.
21Bapa. Beta minta ko dong samua bisa ta'ika jadi satu, sama ke Kotong ju ta'ika jadi satu. Beta ju mau ko dong ta'ika jadi satu deng Kotong, ko biar orang laen di ini dunya bisa parcaya, bilang, Bapa sandiri yang su utus sang Beta. 22Bapa su kasi tunju Beta pung hebat sang orang dong. Ais, Beta su angka tinggi-tinggi sang dong, sama ke Beta. Deng bagitu, dong ta'ika jadi satu, sama ke Kotong ju ta'ika jadi satu. 23Beta ta'ika deng dong. Bapa ju ta'ika deng Beta. Dong musti ta'ika jadi satu bagitu, sampe dong idop satu hati deng batúl. Te kalo dong idop satu hati bagitu, orang laen di ini dunya nanti dapa tau, bilang, Bapa yang sayang sang dong, sama ke Bapa sayang sang Beta. Deng bagitu dong ju tau, bilang, Bapa yang utus sang Beta.
24Bapa. Beta kapingin ko samua orang yang Bapa su sarakan sang Beta tu, ada sama-sama deng Beta. Te Beta mau ko dong bisa lia Bapa angka tinggi-tinggi sang Beta. Te Bapa su sayang memang sang Beta, waktu Kotong balóm bekin ini dunya.
25Bapa Bo'i pung hati lurus. Ma orang di ini dunya dong sonde kanál sang Bapa. Beta yang kanál sang Bapa. Deng Beta pung orang dong ju tau, bilang, Bapa yang utus sang Beta datang di ini dunya. 26Beta su kasi tau sang dong, Bapa tu, Sapa. Deng Beta nanti kasi tau tarús sang dong bagitu, tagal Beta mau ko dong bisa rasa batúl Bapa pung sayang. Te itu sayang yang dong rasa tu, sama ke Bapa pung sayang yang Bapa kasi sang Beta. Ko biar Beta ta'ika tarús deng dong.”
Dong tangkap ame sang Tuhan Yesus
(Mateos 26:47-56; Markus 14:43-50; Lukas 22:47-53)
181Waktu Yesus su sambayang abis bagitu, ju Dia kaluar sama-sama deng Dia pung ana bua dong. Dong pi di satu kabón di kali Kidron pung sablá. Ju dong maso di situ.
2-3Itu waktu, kapala agama Yahudi dong pung bos-bos, deng orang dari partei agama Farisi dong su sarakan tantara deng tukang jaga barapa orang kasi sang Yudas. Te dia mau jual buang sang Yesus. Naa, Yudas ju tau itu kabón, tagal Yesus su bakumpul banya kali di situ deng Dia pung ana bua dong. Ais, Yudas dong pi di itu kabón, bawa obor, lantera, deng sanjata tajam.
4Padahal, Yesus su tau samua yang nanti jadi kasi sang Dia. Ais Dia maju pi sang dong, ju tanya, bilang, “Bosong ada cari sapa?”
5Ju dong manyao, bilang, “Botong ada cari satu orang, nama Yesus, dari kampong Nasaret.”
Ais Yesus kasi tau, bilang, “Andia, Beta ni.” Naa, itu waktu, Yudas, ada badiri sama-sama deng dong. Dia ni, yang jual buang sang Yesus. 6Waktu Yesus omong, bilang, “Andia, Beta,” ju itu orang dong ondor dari Dia, ais jato di tana.
7Ju Yesus tanya ulang sang dong, bilang, “Bosong ada cari sapa?”
Ais dong manyao, bilang, “Yesus, orang Nasaret.”
8Ju Yesus omong, bilang, “Beta su kasi tau tadi, bilang, Dia tu, andia Beta. Jadi, kalo bosong ada cari sang Beta, na, jang tangkap yang laen. Kasi biar ko dong pi sa.” 9(Dia omong bagitu ko bekin jadi apa yang Dia parná omong, bilang, “Bapa. Samua orang yang Bapa su sarakan kasi sang Beta dong, sonde ada satu ju yang ilang.”)
10Itu waktu, Simon Petrus ada bawa satu kalewang kudung. Ais dia cabu, ko mau potong orang. Tau-tau, te dia potong kasi putus satu orang pung talinga kanan. (Itu orang tu, nama Malkus. Dia tu, andia kapala agama Yahudi dong pung bos bésar pung orang suru-suru.) 11Ju Yesus suru sang Petrus, bilang, “We, Pe'u! Kasi maso lu pung kalewang dalam dia pung sarong. Te Beta pung Bapa su bilang Beta musti dapa sangsara macam bagini. Jadi, biar sa! Itu sama ke Dia su kasi Beta satu galás yang dia pung isi pait. Biar ko Beta minum samua.”aMateos 26:39, Markus 14:36, Lukas 22:42
Dong antar Tuhan Yesus ko pi mangada sang kapala agama dong pung bos bésar
12Ais ju, komandán, tantara dong, deng orang Yahudi dong pung tukang jaga dong, tangkap ame sang Yesus, ju ika sang Dia. 13Tarús dong antar bawa sang Dia pi di Anas dolo. Anas tu, andia Kayafas pung bapa mantu. Itu taon, Kayafas yang jadi kapala agama Yahudi dong pung bos bésar. 14Kayafas ni, yang parná kasi nasiat sang orang Yahudi pung bos-bos, bilang, “Ada lebe bae kasi bosong, kalo cuma ada satu orang yang mati kasi sang samua orang.”bYohanis 11:49-50
Petrus manyangkal, bilang, dia sonde kanál sang Tuhan Yesus
(Mateos 26:69-70; Markus 14:66-68; Lukas 22:55-57)
15Simon Petrus ada iko sang Yesus dari balakang, sama-sama deng Yesus pung ana bua satu lai, andia beta, Yohanis. Naa, agama Yahudi pung bos bésar ada kanál sang beta. Andia ko beta bisa maso pi dalam dia pung kintal, sama-sama deng Yesus. 16Ma Petrus badiri di luar, deka-deka deng pintu pagar. Ais beta kaluar, ju omong deng satu parampuan yang ada jaga di situ, ko biar beta bisa bawa sang Petrus maso pi dalam. 17Ju itu parampuan tanya sang Petrus, bilang, “Weh! Lu ni, itu Orang pung ana bua satu, ko?”
Ma Petrus manyao, bilang, “Sonde!”
18Itu waktu, su dingin. Andia ko orang jaga deng orang suru-suru dong ada badiri panggang api. Ju Petrus pi, ko panggang api sama-sama deng dong.
Kapala agama dong pung bos bésar pareksa sang Tuhan Yesus
(Mateos 26:59-66; Markus 14:55-64; Lukas 22:66-71)
19Itu waktu, ju agama Yahudi pung bos bésar ada pareksa sang Yesus so'al Dia pung ajaran, deng so'al Dia pung ana bua dong.
20Ju Yesus kasi tau, bilang, “Beta omong taráng-taráng ko samua orang bisa dengar. Beta salalu ajar di tampa yang kotong pung orang Yahudi biasa bakumpul, andia di kotong pung ruma sambayang dong, deng dalam Ruma Sambayang Pusat. Beta sonde parná omong di balakang-balakang. 21Akurang ko lu ada tanya sang Beta? Tanya sa sang orang yang dengar Beta pung omong dong. Te pasti dong tau apa yang Beta su omong.”
22Waktu Dia omong bagitu, satu orang jaga yang ada badiri di situ tampeleng sang Yesus, bilang, “Lu jang omong bagitu deng bos bésar!”
23Ju Yesus kasi tau sang dia, bilang, “Kalo Beta su omong sala, na, kasi tunju itu sala yang mana. Ma kalo Beta omong yang batúl, na, akurang ko lu tampeleng sang Beta?”
24Ais itu, ju Anas suru dong antar bawa sang Dia pi di Kayafas, yang jadi agama Yahudi pung bos bésar. Waktu dong antar sang Dia tu, Dia masi ta'ika.
Petrus manyangkal ulang sang Tuhan Yesus lai
(Mateos 26:71-75; Markus 14:69-72; Lukas 22:58-62)
25Itu waktu, Simon Petrus masi badiri ko panggang api. Ju orang laen yang ada di situ dong tanya sang dia, bilang, “Lu ni, Dia pung ana bua satu, to?”
Ma Petrus manyangkal, bilang, “Sonde!”
26Di situ ju ada agama Yahudi pung bos bésar pung orang suru-suru satu. Dia tu, ju kelu dari itu orang yang Petrus su potong putus dia pung talinga. Ais dia tanya, bilang, “Weh! Lu tadi ada di itu kabón, to? Te beta ada lia sang lu di situ!”
27Ma Petrus manyangkal ulang lai, ju ayam kokore'o memang.
Tuhan Yesus mangada sang gubernor Pilatus
(Mateos 27:1-2,11-14; Markus 15:1-5; Lukas 23:1-5)
28Ais pagi-pagi, dong bawa ame sang Yesus dari Kayafas, pi di gubernor pung ruma jabatan di tantara Roma dong pung benteng.*Tantara Roma dong pung tampa tu, dong pange dalam bahasa Latin, bilang, praetorium . Orang Yahudi dong sandiri sonde maso pi dalam orang Roma dong pung tampa, te itu bekin dong kamomos, ko dong sonde bisa makan pesta Paska. 29Ais, gubernor Pilatus pi kaluar ko katumu deng itu orang Yahudi dong. Ju dia tanya, bilang, “Bosong lempar sala apa sang ini Orang ni?”
30Ju dong manyao, bilang, “Bagini, pak. Kalo Dia ni, bukan orang jahat, pasti botong sonde datang ganggu sang pak. Apalai sarakan sang Dia pi di pak pung tangan.”
31Ais gubernor kasi tau sang dong, bilang, “Bagini. Biar bosong sa yang urus Dia pung parkara, iko bosong orang Yahudi pung atoran.”
Ju orang Yahudi pung bos-bos dong kasi tau, bilang, “Sonde bisa, pak. Botong orang Yahudi sonde ada pung hak ko putus hukuman mati. Itu cuma bosong pamarenta Roma sa yang ada pung hak bagitu.” 32(Waktu dong omong bagitu, apa yang Yesus parná omong dolu, su jadi. Te Dia su kasi tau Dia pung orang dong, bilang, nanti Dia mati iko pamarenta Roma pung cara, andia dong paku sang Dia di kayu palang.)cYohanis 3:14, 12:32-33
33Ju gubernor maso kambali pi dalam tantara pung benteng. Ais dia pange ame sang Yesus, ju tanya, bilang, “Karmana? Lu ni, orang Yahudi dong pung raja, ko?”
34Yesus tanya bale sang dia, bilang, “Pak sandiri yang tanya bagitu, ko, ada orang laen yang kasi tau sang pak so'al Beta?”
35Ju gubernor manyao, bilang, “Hee! Beta ni, bukan orang Yahudi, to? Lu pung bangsa sandiri tu, yang su sarakan ame sang lu. Apalai kapala agama dong pung bos-bos. Ko lu ni, ada bekin apa? Co lu kasi tau dolo!”
36Ju Yesus kasi tau, bilang, “Beta bukan satu raja dari ini dunya. Te kalo Beta jadi raja macam bagitu, pasti Beta pung orang suru-suru dong marontak ko orang Yahudi sonde jadi tangkap ame sang Beta. Memang Beta jadi Raja. Ma sonde ada satu orang di ini dunya yang angka sang Beta bagitu.”
37Ais, gubernor tanya ulang, bilang, “Jadi, lu ni, Raja, ko?”
Ju Yesus manyao, bilang, “Pak sandiri yang bilang Beta jadi Raja. Yang batúl Beta lahir ko jadi Raja. Beta ju datang di ini dunya ko jadi Raja, ko biar Beta kasi tau so'al hal-hal yang batúl. Samua orang yang pegang kuat hal-hal yang batúl, na, dong tu, dengar sang Beta.”
38aAis gubernor tanya sang Dia, bilang, “Yang batúl tu, apa?”
Dong putus hukuman mati kasi sang Tuhan Yesus
(Mateos 27:15-31; Markus 15:6-20; Lukas 23:13-25)
38bWaktu gubernor Pilatus omong abis bagitu, ju dia kaluar kambali pi di orang Yahudi dong. Dia omong, bilang, “Beta su pareksa sang Dia, ma beta sonde dapa Dia pung sala apa-apa.
39Ma bosong pung biasa, tiap taon di pesta Paska, beta musti kasi lapás satu orang bui sang bosong. Jadi ini taon, bosong mau ko beta kasi lapás orang Yahudi pung raja, ko karmana?”
40Dong samua batarea rame-rame, bilang, “Jang kasi lapás ini Orang! Kasi lapás sang Barabas sa!” Padahal, Barabas tu, satu orang yang jahat mati pung.“Orang yang jahat mati pung” dalam bahasa Yunani ada pung dua arti, andia 1) parampok yang curi barang pake cara paksa, deng 2) orang yang pake sanjata ko mau usir buang sang pamarenta Roma. Lukas 23:19 bilang Barabas ni, parná bunu orang deng malawan pamarenta Roma ju.
191Ais itu, ju gubernor Pilatus suru dia pung tantara ko pi firuk sang Yesus pake cambuk.*Tantara Roma dong pake cambuk yang bekin dari tali kulit barapa urat. Abis dong ika tulang tajam, ko tima tajam di tali pung ujung-ujung. Kalo firuk ulang-ulang pake itu cambuk, kulit dong takupas buang. Orang Yahudi pake batas firuk sampe 40 kali sa. Ma tantara Roma dong firuk deng sonde pake batas. 2-3Itu tantara dong ju ame pohon baduri pung takis ko mala'e bekin topi. Ais dong tendes itu topi baduri pi Yesus pung kapala, ko bekin maen-maen, sama ke dong mau angka raja baru pake topi jabatan. Ju dong kasi pake sang Yesus satu baju panjang warna ungu sama ke raja-raja dong biasa pake. Tarús dong olok barmaen sang Dia, bilang, “Idop, orang Yahudi pung raja!” Dong ju tampeleng barmaen sang Dia.
4Ais itu, ju gubernor kaluar satu kali lai, ko kasi tau sang orang banya dong, bilang, “Bagini! Beta bawa kaluar sang Dia kasi bosong. Ma bosong musti mangarti, te beta su pareksa sang Dia, ma beta sonde dapa Dia pung sala apa-apa.” 5Waktu Yesus kaluar, Dia ada pake itu topi baduri, deng baju panjang warna ungu. Ais gubernor kasi tau sang itu orang banya, bilang, “Lia do! Ini Dia, itu Orang su.”
6Waktu kapala agama dong pung bos-bos deng orang jaga dong lia sang Yesus, dong batarea rame-rame, bilang, “Bunu bekin mati sang Dia sa! Paku Dia di kayu palang!”
Ma gubernor kasi tau sang dong, bilang, “Biar bosong sa yang bawa Dia ko kasi mati sang Dia di kayu palang. Te beta sonde dapa Dia pung sala apa-apa yang pantas ko kasi hukum mati sang Dia.”
7Orang Yahudi dong manyao, bilang, “Botong ada pung Atoran yang turun dari Tuhan. Iko itu Atoran, ini orang musti mati, tagal dia angka diri jadi Tuhan Allah pung Ana.”
8Waktu gubernor dengar dong pung omong, ju dia tamba taku. 9Ais dia maso kambali pi dalam tantara dong pung benteng, ju tanya sang Yesus, bilang, “Lu ni, orang mana?” Ma Yesus sonde manyao sang dia.
10Ju gubernor masparak sang Dia, bilang, “Aiih? Akurang ko lu sonde ba'omong deng beta? Lu pasti su tau, to? Beta ni, yang ada pung kuasa ko kasi mati sang lu, ko, kasi lapás sang lu.”
11Ju Yesus manyao, bilang, “Bagini, pak. Kalo pak ada pung kuasa bagitu, na, itu tagal pak dapa itu kuasa dari Tuhan Allah di sorga. Te cuma Dia sa yang kasi loos sang pak ko bekin apa sa kasi sang Beta. Ma orang yang sarakan sang Beta kasi pi sang pak, dong tu yang pikol sala lebe barát.”
12Mulai dari itu, gubernor ada cari-cari jalan ko kasi lapás sang Yesus. Ma orang Yahudi dong batarea rame-rame, bilang, “Kalo pak kasi lapás sang ini Orang ni, su jalás pak bukan raja bésar Keser pung tamán. Te orang yang angka diri jadi raja ada malawan sang Keser.”
13Jadi, waktu gubernor dengar dong pung omong bagitu, ju dia kasi kaluar sang Yesus. Ais dia dudu di hakim pung korsi, di satu tampa yang dong kasi nama, bilang, “Tana Lapang dari Batu Plat”. (Dalam bahasa Aram dia pung nama, bilang, Gabata .)
14Itu hari tu, Hari Sadia Pesta Paska. Kira-kira tenga hari, ju gubernor kasi tau sang orang Yahudi dong, bilang, “Lia su! Dia ni, bosong pung raja!”
15Ma dong batarea ukur kuat, bilang, “Bawa Dia kaluar dari sini! Bekin mati sang Dia sa! Paku sang Dia di kayu palang!”
Ju gubernor tusu-tusu sang dong, bilang, “Jadi, karmana? Bosong pung maksud, beta musti bunu bekin mati bosong pung raja ni, ko?”
Ais kapala agama dong pung bos-bos manyao, bilang, “Botong pung raja cuma satu sa, andia Keser! Sonde ada yang laen lai!” 16aAis ju, gubernor sarakan sang Yesus pi di tantara dong, ko dong pi paku bekin mati sang Dia di kayu palang.
Dong paku tagantong Tuhan Yesus di kayu palang
(Mateos 27:32-44; Markus 15:21-32; Lukas 23:26-43)
16bAis, itu tantara dong tarima ame sang Yesus. 17Ju Dia pikol ame Dia pung kayu palang kaluar dari kota. Dong pi di satu tampa yang dong subu, bilang, “Tampa Tulang Kapala”. (Dalam dong pung bahasa Aram, itu tampa pung nama, Golgota .)
18Sampe di situ, ju dong paku sang Yesus di satu kayu palang. Dong bekin bagitu kasi dua orang laen ju. Dong paku tagantong yang satu di Yesus pung sablá kanan, deng satu lai di Dia pung sablá kiri, deng Yesus di dong pung teng-tenga. 19Ju gubernor suru dia pung tantara dong ko tulis satu papan, ais paku di Yesus pung atas kapala. Di itu papan dong tulis, bilang,
“Ini ni, Yesus, orang Nasaret. Dia tu, orang Yahudi dong pung Raja”
20Dong tulis itu papan, pake tiga bahasa. Andia: bahasa Aram, bahasa Yunani, deng bahasa Latin. Banya orang Yahudi baca itu papan, tagal Yesus pung tampa mati tu, deka deng kota Yerusalem. 21Ma kapala agama Yahudi dong pung bos-bos kabaratan. Ais dong pi kasi tau sang gubernor, bilang, “Pak! Jang tulis ‘orang Yahudi dong pung Raja’! Ada lebe bae tulis, bilang, ‘Ini orang bilang dia tu, orang Yahudi pung raja.’”
22Ma gubernor manyao, bilang, “Beta yang suru dong tulis bagitu. Jadi, kasi tenga pi sa!”
23Waktu tantara dong su paku tagantong sang Yesus di kayu palang, ju dong babagi Dia pung pakean ko taro di ampa tampa. Satu bagian kasi satu tantara. Ju dong ame Dia pung baju luar yang ada tanún anteru dari atas pi bawa, yang sonde pake jaitan. 24Ais dong ba'omong, bilang, “Weh! Kotong jang robe buang Dia pung baju ni. Lebe bae, kotong hela lot sa, ko cari tau sapa yang dapa.” Itu bekin jadi, apa yang su tulis dalam Tuhan pung Tulisan Barisi, bilang,
“Dong babagi kasi beta pung pakean,
ju dong hela lot ko dapa beta pung baju.”
Ais, itu tantara dong bekin bagitu.aLagu Puji dong 22:19
Tuhan Yesus suru Yohanis ko jaga Dia pung mama
25Di situ ju ada badiri parampuan barapa orang. Dong tu, andia: Yesus pung mama, Yesus pung tanta, Klopas pung bini Maria, deng Maria dari kampong Magdala. 26Yesus lia Dia pung mama ada badiri di situ, sama-sama deng itu ana bua yang Dia sayang, andia beta, Yohanis. Ais Dia kasi tau sang Dia pung mama, bilang, “Mama. Dia ni, mama pung ana.”
27Ju Dia kasi tau sang beta, bilang, “Bagini. Sakarang, anggap dia lu pung mama su!” Ais, mulai dari itu waktu, Yesus pung mama ada tenga deng beta.
Tuhan Yesus pung mati
(Mateos 27:45-56; Markus 15:33-41; Lukas 23:44-49)
28Ais itu, ju Yesus su tau, bilang, Dia su bekin abis Dia pung tugas samua. Itu bekin jadi, samua yang Tuhan pung Tulisan Barisi su tulis memang dari dolu. Ju Dia bilang, “Beta su aus ni.”bLagu Puji dong 69:22, 22:16
29Naa, di situ ada anggor asam dalam satu kumbang kici. Ais, tantara dong ame lumut ko calóp pi dalam itu anggor, ju taro di kayu sapotongBahasa Yunani bilang dong natok itu lumut di kayu hussopos pung ujung. Hussopos tu, satu kayu wangi yang orang Yahudi biasa pake dalam barapa acara adat. Dia pung panjang kira-kira 20-40cm. Baca so'al hussopos di Kaluar dari Masir 12:22; Kapala Agama dong pung Atoran 14:4, 6, 49-52; Daftar Sensus 19:2-6; (banding deng Ibrani 9:19); Lagu Puji dong 51:7. pung ujung, ju sorong pi Dia pung bibir. 30Waktu Yesus su isap itu anggor, ju Dia omong, bilang, “Samua su abis.” Tarús Dia tondo Dia pung kapala, ju Dia putus napas memang.
Tantara tusu ame sang Tuhan Yesus di kayu palang
31Itu hari kaná deng hari Jumat. Iko atoran agama, orang Yahudi musti basiap di itu hari, ko dia pung beso sambut dong pung hari sambayang. Andia ko dong sonde mau orang pung mayat tagantong tarús di kayu palang pas di hari sambayang. Te itu hari sambayang tu, hari bae. Jadi, orang Yahudi pung bos-bos minta gubernor ko dia suru orang puku bekin pata orang di kayu palang dong pung tulang kaki. Deng bagitu, dong bisa mati capát, ko biar orang bisa kasi turun dong pung mayat sedu-sedu. 32Ais, tantara dong pi sana, ju puku bekin pata satu orang pung tulang kaki. Ais itu, ju dong bekin pata orang yang satu lai pung kaki. Dong dua tu, andia, itu orang yang dong paku tagantong sama-sama deng Yesus. 33Ma waktu dong sampe di Yesus, dong lia Dia su mati batúl. Andia ko dong sonde puku bekin pata Dia pung tulang kaki dong. 34Ma tantara satu ame dia pung tombak, ju tusu maso di Yesus pung rebis. Tarús ada dara kaluar, deng ada aer ju kaluar.
35(Naa, satu orang yang jadi saksi mata tu, andia beta. Beta ada lia samua, deng beta tulis yang batúl di sini. Te beta tau apa yang beta carita tu, batúl, ko biar bosong bisa parcaya sang beta pung omong.) 36Ini hal dong samua jadi, tagal Tuhan pung Tulisan Barisi ada tulis, bilang, “Dia pung tulang dong, sonde ada satu ju yang pata.”cKaluar dari Masir 12:46, Daftar Sensus 9:12, Lagu Puji dong 34:21 37Di itu Tulisan Barisi, ju ada tampa laen yang tulis, bilang, “Nanti dong lia sang itu orang yang dong su tusu ame.”dSakaria 12:10, Dunya Model Baru 1:7
Dong kubur sang Tuhan Yesus
(Mateos 27:57-61; Markus 15:42-47; Lukas 23:50-56)
38Ada satu orang, nama Yusuf, dari kampong Arimatea. Dia ju jadi Yesus pung ana bua. Ma dia iko sang Yesus deng sambunyi-sambunyi, tagal dia taku sang orang Yahudi pung bos-bos. Dia pi di gubernor Pilatus, ju minta ko gubernor kasi isin sang dia, ko bawa ame Yesus pung mayat. Gubernor tarima bae. Ais Yusuf pi kasi turun Yesus pung mayat, ju bawa pi. 39Nikodemus ju pi sama-sama deng Yusuf. Dia tu, yang dolu ada pi katumu sang Yesus malam-malam. Dia béli rampe bam-banya, kira-kira 33 kilo, ko taro di Yesus pung mayat.Bahasa Yunani bilang, ‘100 litras’ , andia 32,7 kilo. Dong pung rampe tu, bahasa Yunani bilang dong campor smurna (andia gatá dari satu kayu wangi) deng aloe (andia gatá dari satu pohon wangi yang mirip lida buaya). Baca so'al Nikodemus ni, di Yohanis 3:1-21. 40Ju dong feo ame Yesus pung mayat pake kaen alus. Tiap kali dong lapis, dong taro rampe dolo. Dong bekin bagitu, iko orang Yahudi pung adat kubur orang mati.
41Naa, sonde jao dari itu tampa yang Yesus mati tu, ada satu táman. Di itu táman, orang baru pahat abis satu kuburan. Dong balóm parná kasi maso mayat di situ. 42Itu waktu, orang Yahudi pung hari basiap ko sambut dong pung hari sambayang su mau amper abis. Andia ko dong simpan Yesus pung mayat dalam itu kuburan, te itu tampa tu, sonde jao.
Tuhan Yesus idop kambali!
(Mateos 28:1-8; Markus 16:1-8; Lukas 24:1-12)
201Hari Minggu, andia minggu baru pung hari partama, Maria dari kampong Magdala pi papagi buta di Yesus pung kuburan. Sampe di sana, dia lia batu bésar yang dong pake tutu itu kuburan tu, su taguling dari dia pung tampa. 2Ju dia lari kambali pi Simon Petrus, deng beta, andia Yesus pung ana bua yang Dia sayang tu, tarús dia kasi tau, bilang, “Dong su curi bawa kotong pung Bos dari Dia pung kuburan! Botong sonde tau dong ada taro sang Dia di mana!”
3Ju beta deng Petrus lari pi di itu kuburan. 4Botong lari sama-sama, ma beta lebe capát. Ais beta sampe di itu kuburan lebe dolo. 5Ma beta sonde maso pi dalam. Beta cuma maloi maso sa. Di situ, beta lia itu kaen alus yang dong pake ko feo ame di Yesus pung mayat.
6Ma waktu Petrus sampe di sana, ju dia maso tarús sampe di dalam. Dia ju lia itu kaen alus yang ada di situ. 7Dia ju lia lencu satu, yang dong pake ko tutu Yesus pung kapala. Ma itu lencu tu, ada talipa, deng tapisa dari itu kaen alus. 8Ais beta, yang tadi sampe di kuburan lebe dolo, ju iko maso pi dalam. Waktu beta lia itu samua, ju beta parcaya sang Yesus pung omong dolu, bilang, nanti Dia mau idop kambali dari Dia pung mati. 9Te itu waktu, botong yang jadi Dia pung ana bua balóm mangarti Tuhan pung Tulisan Barisi yang su tulis memang, bilang, Kristus musti idop kambali dari Dia pung mati. 10Ais itu, ju botong dua pulang.
Tuhan Yesus kasi tunju Dia pung diri sang Maria dari kampong Magdala
(Mateos 28:9-10; Markus 16:9-11)
11Ma Maria masi badiri di luar itu kuburan. Dia manangis tarús. Waktu dia masi manangis, ju dia maloi maso pi dalam itu kuburan. 12Dia ada lia Tuhan pung ana bua dari sorga dua orang. Dong ada pake pakean puti. Dong dua ada dudu di tampa yang kamaren orang simpan Yesus pung mayat. Satu ada dudu di kapala pung tampa. Yang satu lai ada dudu di kaki pung tampa. 13Dong tanya sang dia, bilang, “Akurang ko susi ada manangis?”
Ju dia manyao, bilang, “Beta ada manangis, tagal dong su angka bawa beta pung Bos pung mayat. Ma beta sonde tau dong ada taro sang Dia pi di mana.” 14Dia omong abis bagitu, ju dia bale ko lia pi luar. Dia lia ada satu orang badiri di situ, ma dia sonde tau, itu Orang tu, andia Yesus.
15Ju Yesus tanya sang dia, bilang, “Akurang ko susi ada manangis? Te susi ada cari sang sapa?”
Naa, Maria sangka itu orang tu, tukang kabón sa. Ju dia buju-buju, bilang, “Bapa. Kalo bapa su angka bawa Dia pung mayat, na, kasi tau dolo bapa ada simpan di mana. Biar ko beta bawa sang Dia pi tampa laen ko kubur bae-bae. Tolong, do!”
16Ais Yesus pange sang dia, bilang, “Maria.”
Ju dia bale mangada sang Yesus, bilang, “Raboni!” (Dalam bahasa Aram, dia pung arti, bilang, “Beta pung Guru!”)
17Yesus kasi tau sang dia, bilang, “Jang sonto sang Beta dolo, te Beta balóm nae pi Beta pung Bapa di sorga. Ma susi pi dolo, ko kasi tau Beta pung sodara dong, bilang, ‘Beta mau nae pi di Beta pung Bapa. Dia ju, andia bosong pung Bapa. Dia tu, Beta pung Tuhan Allah. Jadi, Dia tu, bosong pung Tuhan Allah ju.’”
18Ais itu, ju Maria dari Magdala pi carita kasi Yesus pung ana bua dong, bilang, “Beta su katumu deng kotong pung Bos, Yesus!” Ju dia kasi tau Yesus pung pasán sang dong.
Tuhan Yesus kasi tunju Dia pung diri sang Dia pung ana bua dong
(Mateos 28:16-20; Markus 16:14-18; Lukas 24:36-49)
19Itu hari jato kaná di hari Minggu, andia minggu baru pung hari partama. Matahari baru tanggalám. Ju Yesus pung ana bua dong ada bakumpul. Dong konci mati pintu ruma dong, tagal dong taku sang orang Yahudi pung bos-bos. Tarús Yesus datang badiri di dong pung teng-tenga, bilang, “Saloom!” 20Waktu Yesus togor sang dong bagitu, ju Dia kasi tunju itu luka dong yang ada di Dia pung tangan deng Dia pung rebis. Dia pung ana bua dong talalu sanáng waktu dong lia sang dong pung Bos. 21Ais Yesus kasi tau sang dong, bilang, “Biar ko bosong aman deng tanáng. Inga, Beta pung Bapa su utus sang Beta karmana, na, Beta ju utus sang bosong bagitu.” 22Dia omong ais bagitu, tarús Dia deka-deka sang dong, ju fuu Dia pung napas pi di dong satu-satu. Ais Dia bilang, “Beta kasi Tuhan pung Roh yang Barisi sang bosong. Tarima ame sang Dia. 23Kalo bosong lupa buang orang pung sala, na, itu sala su ilang buang, te Tuhan ju su hapus buang itu sala dong. Ma kalo bosong sonde mau lupa buang orang pung sala, na, Tuhan ju sonde hapus buang itu sala.”aMateos 16:19, 18:18
Tuhan Yesus deng Tomas
24Ada satu dari Yesus pung ana bua dua blas orang. Dia pung nama, Tomas, yang dong ju subu, bilang, ‘ana bagambar’. Waktu Yesus datang kasi tunju Dia pung diri sang dong, Tomas sonde ada sama-sama deng ana bua yang laen dong. 25Andia ko waktu dia pung tamán dong bilang, “Botong su katumu sang kotong pung Bos,” ju dia manyao, bilang, “Bagini. Beta musti lia dolo itu luka dari paku pung bakás di Dia pung tangan. Deng beta musti calóp beta pung jari maso di itu luka di Dia pung rebis. Te kalo beta balóm bekin bagitu, na, beta balóm mau parcaya, bilang, Dia su idop kambali.”
26Dia pung satu minggu lai, ju Yesus pung ana bua dong ada sama-sama deng Tomas dalam satu ruma. Biar pintu dong su takonci, ma Yesus maso badiri di dong pung teng-tenga. Dia togor sang dong, bilang, “Saloom!” 27Tarús Dia omong sang Tomas, bilang, “Sorong lu pung jari di sini, ko pareksa Beta pung tangan dolo. Ais mari raba ini luka di Beta pung rebis. Naa, parcaya su, bilang, Beta su idop kambali! Buang lu pung rasa sonde parcaya tu.”
28Tomas manyao, bilang, “Awii, Bapa, é! Sakarang beta parcaya batúl! Bapa ni, andia beta pung Bos, deng beta pung Tuhan Allah ju!”
29Ju Yesus kasi tau sang dia, bilang, “Tomas! Lu parcaya Beta su idop kambali, tagal lu su lia sang Beta deng lu pung mata kapala sandiri. Ma yang lebe ontong lai, andia orang yang sonde lia sang Beta, ma dong parcaya.”
Ini buku pung maksud
30Yesus ju bekin banya tanda heran yang laen, yang beta sonde tulis dalam ini buku. Dia pung ana bua dong lia itu tanda heran dong deng mata kapala sandiri. 31Ma hal yang beta su tulis dalam ini buku ni, beta tulis ko biar bosong parcaya, bilang,
Yesus tu, andia Kristus yang Tuhan Allah su janji memang ko mau kirim datang.
Yesus ju, andia Tuhan Allah pung Ana.
Deng waktu bosong parcaya sang Dia, bosong dapa idop yang batúl yang sonde tau putus-putus, tagal bosong jadi Dia pung orang dong.
Tuhan Yesus kasi tunju Dia pung diri sang Dia pung ana bua tuju orang
211Abis barapa hari, ju Yesus kasi tunju Dia pung diri ulang lai di dano Tiberias pung pinggir. Dia pung carita, bagini: 2Itu waktu, Yesus pung ana bua tuju orang ada bakumpul. Dong tu, andia:
Simon Petrus,
Tomas, yang dong subu, bilang, ‘ana bagambar’,
Natanel, dari kampong Kana di propinsi Galilea,
Sabadeus pung ana dua orang,
deng Yesus pung ana bua laen dua orang.
3Simon Petrus kasi tau dia pung tamán dong, bilang, “Beta mau pi buang pukat.”
Ju dong manyao, bilang, “Hoo! Botong ju iko.” Ais dong pi di dano pung pinggir. Tarús dong nae parahu ko pi cari ikan. Ma itu malam dong sonde dapa tangkap apa-apa.aLukas 5:5
4Dia pung beso pagi, ju Yesus ada badiri di dano pung pinggir. Ma Dia pung ana bua dong sonde tau Dia tu, Yesus. 5Ju Dia eki ko tanya sang dong, bilang, “Bu dong, é! Su dapa ikan, ko?”
Dong manyao, bilang, “Kosong, Bu! Botong sonde dapa sadiki ju.”
6Ju Dia kasi tau sang dong, bilang, “Coba buang itu pukat di parahu pung sablá. Nanti bosong dapa.”
Tarús dong bekin iko. Ju dong dapa ikan. Ma itu ikan talalu banya, sampe dong sonde bisa hela itu pukat kambali pi dalam parahu.bLukas 5:6
7Naa, beta ju ada di situ. Beta ni, ana bua yang Yesus sayang. Ais, beta kasi tau sang Petrus, bilang, “Awii! Dia tu, kotong pung Bos!”
Dengar beta pung omong, ju Simon Petrus pake kambali dia pung baju, ais buang diri pi dalam dano ko mau baranáng pi darat. 8Te itu parahu kira-kira cuma 100 meter dari darat. Ais, dia pung tamán dong dayong parahu kambali pi darat, deng ada hela bawa itu pukat yang ponu deng ikan dari parahu pung balakang.
9Waktu dong sampe di darat, ju dong lia ada api bara yang manyala di situ. Di api pung atas, ada ikan. Deng ada roti ju. 10Yesus kasi tau sang dong, bilang, “Bawa datang ikan sadiki dari yang bosong baru tangkap ame tadi.”
11Ais ju, Simon Petrus nae kambali pi dalam parahu, ko dia hela itu pukat pi darat. Itu pukat ponu deng ikan bésar. Dia pung banya, 153 ekor. Biar ikan banya bagitu, ma itu pukat sonde tarobe.
12Ais Yesus pange sang dong, bilang, “Mari, ko makan do!”
Dong su tau, bilang, Dia tu, dong pung Bos. Andia ko dong sonde barani tanya, bilang, “Bu ni, sapa?” 13Tarús Yesus ame roti deng ikan, ju pi kasi sang dong.
14Itu, andia, kali katiga Yesus kasi tunju Dia pung diri sang Dia pung ana bua dong, waktu Dia su idop kambali dari Dia pung mati.
Tuhan Yesus ba'omong deng Petrus
15Waktu dong su makan abis, Yesus tanya sang Simon Petrus, bilang, “He, Simon, Yohanis pung ana. Karmana? Lu sayang sang Beta lebe dari ini tamán dong sayang sang Beta, ko?”
Dia manyao, bilang, “Batúl, Bos! Bos su tau beta sayang sang Bos.”
Ju Yesus pasán sang dia, bilang, “Kalo bagitu, na, foo bae-bae Beta pung domba ana ko dong dapa makan.”
16Ju Yesus tanya ulang sang dia, bilang, “Simon, Yohanis pung ana. Karmana? Lu sayang sang Beta, ko?”
Dia manyao, bilang, “Batúl, Bos! Bos su tau beta sayang sang Bos.”
Ju Yesus pasán sang dia, bilang, “Kalo bagitu, piara bae-bae Beta pung domba dong.”
17Ais ju Yesus tanya ulang lai sang dia, bilang, “Simon, Yohanis pung ana. Karmana? Lu ni, Beta pung tamán, ko?”
Ju Petrus hati susa memang, tagal Yesus su tanya tiga kali, bilang, “Lu sayang sang Beta, ko?” Ais dia manyao, bilang, “Bos yang tau samua hal. Jadi, Bos su tau, bilang, beta ni, Bos pung tamán.”
Tarús Yesus pasán sang dia, bilang, “Kalo bagitu, na, foo bae-bae Beta pung domba ko dong dapa makan. 18Lu su tangkap Beta pung maksud, ko? Beta ju mau kasi tau bagini: dolu, waktu lu masi muda, na, lu biasa pake baju, deng pake ika pinggang, ais lu jalan pi di mana sa, iko lu pung suka. Ma nanti kalo lu su tua, lu sorong lu pung tangan ko orang laen ika sang dong, pake lu pung ika pinggang sandiri. Ais ju dong hela bawa sang lu pi satu tampa yang lu sonde mau pi.” 19(Yesus omong bagitu ko kasi tau sang Petrus so'al apa yang nanti jadi di dia pung diri. Te nanti Petrus pung mati tu, kasi tunju Tuhan Allah pung hebat.)*Kira-kira taon 96M, ada satu pamimpin gareja, nama Klement dari kota Roma, yang tulis, bilang, orang dong bunu bekin mati sang Petrus. Kira-kira taon 212M, ada satu pamimpin gareja laen, nama Tertulian, yang tulis, bilang, dong paku tagantong sang Petrus di kayu palang. Deng ada ju satu tradisi gareja laen yang bilang, waktu dong mau paku tagantong sang Petrus di kayu palang kira-kira taon 64-65M, Petrus minta ko dong gantong sang dia deng kapala di bawa. Itu, tagal dia rasa dia sonde pantas mati deng dia pung kapala di atas, sama ke Yesus.
Ais itu, ju Yesus kasi tau sang Petrus, bilang, “Mari ko jadi Beta pung orang su!”
Ana bua yang Tuhan Yesus sayang
20Itu waktu, Petrus bale ko lia pi balakang. Ju dia lia beta ada iko dari dong dua pung balakang. Beta ni, andia ana bua yang Yesus sayang. Beta ju yang dudu di Yesus pung sablá waktu botong dudu makan pesta Paska. Beta ni, yang tanya sang Dia, bilang, “Bos, é! Sapa yang nanti jual buang sang Bos?”cYohanis 13:25 21Waktu Petrus dapa lia sang beta, ju dia tanya sang Yesus, bilang, “Bos, é! Bos su omong so'al beta tadi. Ma karmana deng dia?”
22Yesus kasi tau sang Petrus, bilang, “Itu bukan lu pung urusan. Andekata Beta pung mau ko dia cuma tunggu di sini sampe Beta datang kambali, dia pung masala apa? Yang pantíng tu, lu musti inga apa yang Beta pasán sang lu tadi tu, andia: mari ko jadi Beta pung orang su.”
23Tagal Yesus omong bagitu, Dia pung ana bua yang laen mulai ba'omong, bilang, “Yohanis tu, sonde akan mati.” Padahal, Yesus sonde omong bagitu. Yang Dia bilang tu, andia: “Itu bukan lu pung urusan. Andekata Beta pung mau ko dia cuma tunggu di sini sampe Beta datang kambali, dia pung masala apa?”
Yohanis tutu dia pung tulisan
24Itu ana bua yang Yesus omong tu, andia beta, Yohanis. Beta yang carita ini hal dong samua kasi sang bosong. Beta yang lia deng beta pung mata kapala sandiri. Ais beta yang tulis samua. Ju kotong su tau, bilang, apa yang beta kasi tau sang bosong tu, batúl.
25Deng masi ada banya hal laen yang Yesus bekin. Kalo orang coba tulis ame samua-samua, mulai dari Yesus kasi jalan Dia pung karjá sampe abis, na, beta kira satu dunya anteru ju sonde bisa mua itu buku dong samua.
Bagitu sa,
Yohanis

*1:19: Yohanis pung tampa sarani orang, ada ame dari ayat 28.

1:27: Tulisan bahasa Yunani asli bilang, “buka dia pung tali sapatu sa ju, beta sonde pantas.” Dia pung arti, bilang, Yohanis cuma orang kici sa. Biar jadi Tuhan Yesus pung tukang suru-suru sa ju, dia sonde pantas.

1:28: ‘Betania’ ni, laen dari kampong Betania yang deka-deka di kota Yerusalem. Ma dia pung lokasi sonde jalás. Orang yang pintar dong pikir, bilang, mangkali ini sama ke da'era Basan, yang ada di dano Galilea pung sablá matahari nae, te Yosefus ju tulis itu tampa pung nama ‘Batanea’. Yosefus tu, satu orang Yahudi yang tulis Isra'el pung sajara kasi pamarenta Roma.

§1:42: Nama Kefas tu, dari bahasa Aram kefa . Dia pung arti ‘batu’. Nama Petrus tu, dari bahasa Yunani petra . Dia pung arti ju ‘batu’.

**1:47: Yesus ada maen kata di sini. Te waktu Tuhan balóm kasi nama ‘Isra'el’ sang ba'i Yakob, nama Yakob pung arti ‘tukang tipu’. (Lia Carita Mula-mula 27:1-40, 32:22-32.) Yesus pung maksud sini, bilang, Natanel ni, orang Isra'el yang model laen dari ba'i Yakob. Te Natanel ni, orang hati lurus.

††1:48: Bahasa Indonesia pake kata ‘pohon ara’ dari istila Yunani sukei . Ma Alkitab kasi tunju satu pohon di sana yang orang biasa makan dia pung bua. Di Indonesia sablá timur, orang sonde makan ‘pohon ara’ pung bua. Jadi, ‘pohon ara’ di Alkitab bahasa Indonesia, sonde sama ke kotong pung pohon ara di sini.

‡‡1:51: Di Carita Mula-mula 28:10-17, Yakob ada mimpi di Betel. Dalam dia pung mimpi, dia lia Tuhan pung ana bua dong turun-nae di satu tangga yang Yakob subu “pintu pi sorga”.

*4:20: Gunung Gerisim tu, deka deng kampong Sikem di propinsi Samaria. Di tulisan bahasa Yunani, cuma tulis, bilang, “di ini gunung”. Ma orang yang pintar dong samua bilang, itu gunung pung nama, andia “Gerisim”.

*5:2: Ada tulisan bahasa Yunani saparu tulis ‘Betesda’, saparu tulis ‘Betsata’, deng saparu lai tulis ‘Betsaida’. Pintu Domba ju ada di Nehemia 3:1,32; 12:39. Kota Yerusalem ada pung banya pintu maso pi kota. Pintu laen-laen ada pung fungsi laen-laen. Dolu-dolu, dong biasa pake ini Pintu Domba ni, ko domba dong maso lewat di situ.

5:4: Kata-kata dalam kurung ni, sonde ada dalam tulisan bahasa Yunani yang paling bae deng yang paling tua dong.

*6:9: Tulisan bahasa Yunani asli tulis, bilang, dong bekin ini roti dari krithinos . Alkitab bahasa Indonesia tulis, bilang, ‘jelai’. Dia pung biji amper sama deng jagong rote.

6:53-54: Waktu Yesus omong so'al makan Dia pung badan, deng minum Dia pung dara, na, Dia pung maksud, bilang, orang musti parcaya sang Dia, deng idop ta'ika deng Dia tarús. Banding deng Yohanis 6:40.

*7:2: ‘Pesta Teng’ tu, jalan sampe 8 hari. Itu pesta paling rame. Waktu itu pesta panen masi jalan, orang Isra'el tenga tahan di bawa teng yang dong bangun di dong pung ruma. Itu teng kasi inga sang dong, bilang, dolu dong pung nene-moyang ju ada tenga di bawa teng, waktu dong ada jalan kuliling di tampa sunyi. Itu teng ju sama ke teng yang orang kasi badiri dalam kabón waktu musim panen. Baca di Kaluar dari Masir 23:16; Kapala Agama dong pung Atoran 23:33–36, 39–43; Carita Ulang so'al Jalan Idop 16:13–15; Sakaria 14:16–19.

7:53-8:11: Alkitab bahasa Yunani yang paling tua deng yang paling bae dong, sonde mua ini carita. Abad ka-10, baru ini carita mulai muncul di tulisan bahasa Yunani.

*7:53-8:11: Alkitab bahasa Yunani yang paling tua deng yang paling bae dong, sonde mua ini carita. Abad ka-10, baru ini carita mulai muncul di tulisan bahasa Yunani.

8:25: Bahasa Yunani di sini bisa ada dua arti. Yang satu, andia ‘Beta su kasi tau memang dari mula-mula.’ Yang satu lai, andia ‘Akurang ko Beta mau omong sang bosong?’

*10:22: Sakarang ni, orang Yahudi dong subu itu hari bae, bilang, Hanuka , yang jato deka-deka di hari Natal. Dia pung carita bagini waktu taon 167 SM, ada satu jendral orang Siria, nama Antiokus Epifanes, yang bekin ancor kota Yerusalem. Dia ju bekin kamomos Ruma Sambayang Pusat, tagal dia bongkar buang meja korban di situ, ais dia kasi badiri dia pung barang songgo di situ. Tagal itu, orang Yahudi dong marontak. Ais, tanggal 25, bulan Kislef, taon 164 SM, dong bekin barisi kambali Ruma Sambayang Pusat, ju dong bekin satu acara ko tabis ulang.

*11:9-10: Yesus pung maksud, bilang, “Beta ni, sama ke taráng. Jadi, salama Beta masi ada sama-sama deng bosong, na, bosong aman sa.”

*12:3: Alkitab Bahasa Yunani bilang itu minya pung nama ‘nardos’ , yang dolu orang bekin dari akar wangi. Alkitab Bahasa Indonesia bilang ‘narwastu’. Alkitab Bahasa Yunani ju bilang itu botol pung bésar tu, satu ‘litra’ , andia 325 gram, ko kira-kira satenga liter.

12:5: Alkitab Bahasa Yunani bilang itu minya pung harga 300 ‘denari’ . Satu denari tu, sama ke tukang pung gaji satu hari.

12:15: Kota Sion tu, andia kota Yerusalem pung nama laen.

*13:23: Iko tradisi gareja deng orang yang pintar dong, ‘ana bua yang Yesus sayang’ tu, andia Yohanis.

*14:13: Sambayang “bawa Beta pung nama” ada pung arti, bilang, kotong sambayang iko Yesus pung mau. Kotong ada pung hak ko “bawa Yesus pung nama” kalo kotong jadi Dia pung orang, kalo kotong idop ta'ika tarús deng Dia, kalo kotong dengar-dengar sang Dia, deng kalo kotong parcaya, bilang, Dia mati ko hapus buang kotong pung sala-sala. Jadi, “bawa Yesus pung nama” tu, sonde sama deng cuma “subu Yesus pung nama” sa.

*15:1: Di Buku Janji Lama , orang yang tulis dong suka banding bangsa Isra'el deng anggor pung pohon satu, ko, kabón anggor satu. (Lia Lagu Puji dong 80:8-16; Yesaya 5:1-7; Yermia 2:21; Yeskial 15:1-8, 19:10-14; Hosea 10:1; deng tulisan laen lai ju.) Ma bangsa Isra'el dong serong dari Tuhan pung jalan yang batúl. Andia ko di sini Yesus subu diri, bilang, Dia tu, andia ‘pohon anggor yang batúl’, te Dia sonde serong dari Tuhan pung mau.

*16:23: Sambayang “bawa Beta pung nama” ada pung arti, bilang, kotong sambayang iko Yesus pung mau. Kotong ada pung hak ko “bawa Yesus pung nama” kalo kotong jadi Dia pung orang, kalo kotong idop ta'ika tarús deng Dia, kalo kotong dengar-dengar sang Dia, deng kalo kotong parcaya, bilang, Dia mati ko hapus buang kotong pung sala-sala. Jadi, “bawa Yesus pung nama” tu, sonde sama deng cuma “subu Yesus pung nama” sa.

*18:28: Tantara Roma dong pung tampa tu, dong pange dalam bahasa Latin, bilang, praetorium .

18:40: “Orang yang jahat mati pung” dalam bahasa Yunani ada pung dua arti, andia 1) parampok yang curi barang pake cara paksa, deng 2) orang yang pake sanjata ko mau usir buang sang pamarenta Roma. Lukas 23:19 bilang Barabas ni, parná bunu orang deng malawan pamarenta Roma ju.

*19:1: Tantara Roma dong pake cambuk yang bekin dari tali kulit barapa urat. Abis dong ika tulang tajam, ko tima tajam di tali pung ujung-ujung. Kalo firuk ulang-ulang pake itu cambuk, kulit dong takupas buang. Orang Yahudi pake batas firuk sampe 40 kali sa. Ma tantara Roma dong firuk deng sonde pake batas.

19:29: Bahasa Yunani bilang dong natok itu lumut di kayu hussopos pung ujung. Hussopos tu, satu kayu wangi yang orang Yahudi biasa pake dalam barapa acara adat. Dia pung panjang kira-kira 20-40cm. Baca so'al hussopos di Kaluar dari Masir 12:22; Kapala Agama dong pung Atoran 14:4, 6, 49-52; Daftar Sensus 19:2-6; (banding deng Ibrani 9:19); Lagu Puji dong 51:7.

19:39: Bahasa Yunani bilang, ‘100 litras’ , andia 32,7 kilo. Dong pung rampe tu, bahasa Yunani bilang dong campor smurna (andia gatá dari satu kayu wangi) deng aloe (andia gatá dari satu pohon wangi yang mirip lida buaya). Baca so'al Nikodemus ni, di Yohanis 3:1-21.

*21:19: Kira-kira taon 96M, ada satu pamimpin gareja, nama Klement dari kota Roma, yang tulis, bilang, orang dong bunu bekin mati sang Petrus. Kira-kira taon 212M, ada satu pamimpin gareja laen, nama Tertulian, yang tulis, bilang, dong paku tagantong sang Petrus di kayu palang. Deng ada ju satu tradisi gareja laen yang bilang, waktu dong mau paku tagantong sang Petrus di kayu palang kira-kira taon 64-65M, Petrus minta ko dong gantong sang dia deng kapala di bawa. Itu, tagal dia rasa dia sonde pantas mati deng dia pung kapala di atas, sama ke Yesus.

a1:6: Mateos 3:1, Markus 1:4, Lukas 3:1-2

b1:21: Carita Ulang so'al Jalan Idop 18:15, 18, Maleaki 4:5

c1:23: Yesaya 40:3

a2:12: Mateos 4:13

b2:13: Kaluar dari Masir 12:1-27

c2:17: Lagu Puji dong 69:9

d2:19: Mateos 26:61, 27:40, Markus 14:58, 15:29

a3:14: Daftar Sensus 21:4-9

b3:24: Mateos 14:3, Markus 6:17, Lukas 3:19-20

c3:28: Yohanis 1:20

d3:35: Mateos 11:27, Lukas 10:22

a4:5: Carita Mula-mula 33:19, Yosua 24:32

b4:9: Esra 4:1-5, Nehemia 4:1-2

c4:10: Yeremia 2:13, Sakarias 14:8; Yeheskial 47:9

d4:44: Mateos 13:57, Markus 6:4, Lukas 4:24

e4:45: Yohanis 2:23

f4:46: Yohanis 2:1-11

a5:10: Nehemia 13:19, Yeremia 17:21

b5:29: Daniel 12:2

c5:33: Yohanis 1:19-27, 3:27-30

d5:37: Mateos 3:17, Markus 1:11, Lukas 3:22

a6:31: Kaluar dari Masir 16:4, 15, Lagu Puji dong 78:24

b6:45: Yesaya 54:13

c6:68-69: Mateos 16:16, Markus 8:29, Lukas 9:20

a7:22: Carita Mula-mula 17:10, Kapala Agama dong pung Atoran 12:3

b7:23: Yohanis 5:9

c7:37: Kapala Agama dong pung Atoran 23:36

d7:38: Yeskial 47:1-12, Sakaria 14:8, Nehemia 9:15,19-20

e7:40: Carita Ulang so'al Jalan Idop 18:18-19

f7:42: 2 Samuel 7:12, Mika 5:2

g7:50: Yohanis 3:1-2

a8:5: Kapala Agama dong pung Atoran 20:10, Carita Ulang so'al Jalan Idop 22:22-24

b8:12: Mateos 5:14, Yohanis 9:5

c8:13: Yohanis 5:31

d8:33: Mateos 3:9, Lukas 3:8

e8:59: Yohanis 5:18

a9:5: Mateos 5:14, Yohanis 8:12

b9:7: Carita Mula-mula 49:10; 2 Raja-raja 20:20; Yesaya 8:6

c9:31: Lagu Puji dong 66:18,19

a10:9: Lagu Puji dong 118:20

b10:15: Mateos 11:27, Lukas 10:22

c10:33: Kapala Agama dong pung Atoran 24:16

d10:34: Lagu Puji dong 82:1,2,6

e10:40: Yohanis 1:28

a11:1-2: Lukas 10:38-39; Yohanis 12:3

b11:54: Daftar Sensus 9:10

a12:3: Lukas 7:37-38

b12:8: Carita Ulang so'al Jalan Idop 15:11

c12:13: Lagu Puji dong 118:26

d12:15: Sakaria 9:9

e12:25: Mateos 10:39, 16:25, Markus 8:35, Lukas 9:24, 17:33

f12:34: Lagu Puji dong 110:4, Yesaya 9:6, Yeskial 37:25, Daniel 7:14

g12:38: Yesaya 53:1

h12:40: Yesaya 6:10

a13:12-15: Lukas 22:27

b13:16: Mateos 10:24, Lukas 6:40, Yohanis 15:20

c13:18: Lagu Puji dong 41:10

d13:20: Mateos 10:40, Markus 9:37, Lukas 9:48, 10:16

e13:33: Yohanis 7:34, 8:22-23

f13:34: Yohanis 15:12, 17, 1 Yohanis 3:23, 2 Yohanis 5

a15:12: Yohanis 13:34, 15:17, 1 Yohanis 3:23, 2 Yohanis 5

b15:20: Mateos 10:24, Lukas 6:40, Yohanis 13:16

c15:25: Lagu Puji dong 35:19, 69:5

a17:12: Lagu Puji dong 41:9, Yohanis 13:18

a18:11: Mateos 26:39, Markus 14:36, Lukas 22:42

b18:14: Yohanis 11:49-50

c18:32: Yohanis 3:14, 12:32-33

a19:24: Lagu Puji dong 22:19

b19:28: Lagu Puji dong 69:22, 22:16

c19:36: Kaluar dari Masir 12:46, Daftar Sensus 9:12, Lagu Puji dong 34:21

d19:37: Sakaria 12:10, Dunya Model Baru 1:7

a20:23: Mateos 16:19, 18:18

a21:3: Lukas 5:5

b21:6: Lukas 5:6

c21:20: Yohanis 13:25