1 Timotius
Paulus pung surat yang partama
kasi dia pung tamán Timotius
1. Salam (1:1 - 1:2)
2. Ati-ati deng orang-orang yang kasi ajaran sonde batúl dong (1:3 - 1:11)
3. Minta tarima kasi sang Tuhan Allah, tagal Dia pung hati bae (1:12 - 1:20)
4. Ibadat pung atoran (2:1 - 2:15)
5. Sarat jadi pimpinan jama'at (3:1 - 3:7)
6. Orang yang bantu pimpinan jama'at (3:8 - 3:13)
7. Dasar dari kotong pung parcaya (3:14 - 3:16)
8. Ati-ati deng orang yang ajar harba-biruk kasi jama'at dong (4:1 - 4:5)
9. Tuhan Yesus pung orang karjá yang bae (4:6 - 4:16)
10. Timotius pung sikap kasi jama'at dong (5:1 - 5:2)
11. So'al janda dong (5:3 - 5:16)
12. So'al pimpinan jama'at dong (5:17 - 5:25)
13. So'al budak deng tuan (6:1 - 6:2a)
14. Ajaran yang sala, deng upa yang bae (6:2b - 6:10)
15. Pegang kuat-kuat ajaran yang lu su tarima (6:11 - 6:16)
16. So'al orang kaya dong (6:17 - 6:19)
17. Paulus konci dia pung surat (6:20 - 6:21)



1 Timotius
Paulus pung surat yang partama
kasi dia pung tamán Timotius
Salam
11-2Timotius yang bae!
Salam dari beta, Paulus. Tuhan Allah su angka ame sang beta jadi Yesus Kristus pung utusan. Deng kotong ada baharap sang Tuhan Yesus tu, yang kasi kotong idop tarús-tarús deng Dia, tagal Tuhan Allah su kasi salamat sang kotong dari kotong pung sala-sala.
Tius! Lu su sama ke beta pung ana sandiri, tagal beta yang tunju jalan ko lu ju parcaya sang Kristus. Beta sambayang minta ko Tuhan Allah, kotong pung Bapa, deng Yesus Kristus, kotong pung Bos, kasi tunju Dong pung hati bae deng rasa kasian, deng kasi lu idop dame deng tanáng.aUtusan dong pung Carita 16:1
Ati-ati deng orang-orang yang kasi ajaran sonde batúl dong
3Tempo hari, kotong dua ada sama-sama di kota Efesus. Waktu beta mau pi di propinsi Makedonia, beta dorong sang lu ko tenga di Efesus. Te itu waktu, ada orang-orang yang bekin bingung jama'at dong, deng ajar hal yang sonde batúl dong. Jadi, beta minta ko lu pi stop sang dong, ko dong jang ajar tarús bagitu. 4Deng orang dong ju buang-buang waktu parcuma deng pi basambung mulu deng carita dongeng omong kosong, deng basilat lida so'al daftar turunan yang sonde putus-putus pung. Hal macam bagitu dong cuma bekin orang dong babakalai, deng sonde bekin dong idop deng parcaya sang Tuhan Allah.
5Beta kasi nasiat sang lu ni, deng maksud ko biar ajar orang parcaya dong ko idop deng basayang dari hati yang barisi, dari pikiran yang lurus, deng dari parcaya yang sonde maen-maen.
6Ma ada guru saparu yang su serong jao deng kasi tenga buang itu nasiat. Ais dong pi buang-buang waktu basambung mulu deng omong harba-biruk sa. 7Dong kasi tunju diri, bilang, dong tu, guru yang ajar ba'i Musa pung Hukum dong. Dong bagaya jadi guru bésar, ma dong sonde tau yang dong ajar tu, apa.
8Kotong samua tau, bilang, ba'i Musa pung Hukum samua tu, bae! Asal kotong pake sang dia iko Tuhan Allah pung maksud yang batúl. 9Itu Hukum dong, bukan tulis kasi orang yang pung idop su batúl dong. Ma, ada tulis kasi orang yang tukang marontak, yang sonde mau dengar parenta, yang idop jao dari Tuhan, yang suka bekin jahat, yang sonde nodek sang Tuhan, yang pandang enteng hal yang barisi, yang tukang bunu orang, deng yang bunu bekin mati dong pung papa deng mama sandiri. 10Itu Hukum dong ju ada tulis kasi orang yang maen seks sambarang, yang homoseks, yang culik orang ko cari doi, yang tukang putar-balek, yang saksi dusta, deng kasi samua orang yang suka bamalawan deng ajaran yang batúl. 11Ajaran yang batúl dong tu, datang dari Tuhan Allah pung Kabar Bae, yang Dia sarakan kasi beta. Deng Tuhan tu, Allah yang talalu hebat. Orang pantas angka nae tinggi-tinggi sang Dia.
Minta tarima kasi sang Tuhan Allah, tagal Dia pung hati bae
12Beta minta tarima kasi bam-banya sang kotong pung Bos Yesus Kristus, tagal Dia parcaya sang beta, deng bekin beta mampu kasi jalan Dia pung karjá. 13-14Padahal dolu, beta suka omong bekin busuk ko kasi jato Yesus pung nama, deng bekin sangsara orang-orang yang iko Dia pung jalan idop. Beta suka tendes bekin ancor sang dong. Beta jahat bagitu, tagal itu waktu, beta sonde mangarti apa yang beta bekin, deng balóm parcaya sang kotong pung Bos Yesus Kristus. Ma Dia sonde lupa sang beta. Deng Dia kasi tunju Dia pung sayang sang beta.bUtusan dong pung Carita 8:3, 9:4-5 Tamba lai, Dia kasi tunju tar abis-abis Dia pung hati bae sang beta! Dia kasi berkat tumpa-rua sang beta, ko beta bisa parcaya kuat sang Dia, deng beta bisa sayang orang dong sama ke Dia sayang sang beta.
15Kotong su biasa dengar, bilang, “Yesus Kristus su datang di ini dunya, ko kasi salamat orang yang bekin sala dong.” Memang batúl bagitu! Dari samua orang yang bekin sala, na, beta ni yang paling jahat. 16Biar beta jahat bagitu, ma Tuhan Allah putus ko sonde kasi jato hukum sang beta. Te Dia mau pake beta jadi conto ko kasi tunju Yesus Kristus pung sabar kasi orang yang paling jahat sama ke beta ni. Deng bagitu, orang laen yang bekin sala dong ju bisa parcaya sang Dia, ko biar dong dapa idop tarús-tarús deng Dia.
17Puji Tuhan!
Cuma Dia sa, Allah;
sonde ada yang laen lai!
Raja yang parenta tar abis-abis.
Dia yang idop tarús-tarús.
Dia yang sonde kanál mati.
Dia yang orang sonde bisa lia deng mata kapala.
Samua hormat deng puji kasi sang Dia,
sampe salamanya!
Amin.
18Ana Timotius yang bae! Beta mau kasi tau sang lu, apa yang lu musti bekin deng lu pung tugas dong. Ini samua ni, iko apa yang Tuhan pung jubir dong su omong memang so'al lu pung diri. Kalo lu iko itu kata-kata deng batúl, lu tingka ke tantara satu, yang pintar baparáng, lawan yang jahat dong. 19Pegang karás lu pung parcaya sang Kristus. Deng jaga ko lu pung hati barisi tarús. Te ada orang laen yang su sonde mau dengar dong pung kata hati lai, yang bekin dong pung parcaya ancor, sama ke kapal nae kaná batu karang. 20Himeneus deng Aleksander dong, parsís ke bagitu su! Andia ko beta su sarakan sang dong pi setan dong pung bos bésar. Beta bekin bagitu, ko biar dong balajar jang bekin rusak Tuhan pung nama lai.
Ibadat pung atoran
21Partama sakali, beta minta bosong sambayang kasi samua orang dong. Kalo bosong mangada sang Tuhan Allah, na, minta ko Dia bantu samua orang yang ada dalam susa dong. Deng minta tarima kasi, tagal Dia su bekin yang bae kasi dong samua. 2Sambayang bagitu ju kasi raja-raja deng samua orang yang ada pegang pimpinan dong. Deng bagitu, kotong samua bisa idop deng tanáng, deng dame, iko Tuhan pung mau, idop yang pantas buat orang yang sémba sang Dia. 3Sambayang macam bagitu tu, bae. Itu bekin sanáng sang Tuhan, yang kasi salamat sang kotong. 4Dia mau ko samua orang dapa salamat, deng mangarti mana yang batúl. Andia:
5Tuhan Allah tu, satu sa.
Deng cuma ada satu jambatan yang bekin dame Tuhan Allah deng kotong manusia, andia, Yesus Kristus.
Deng Yesus tu, manusia isi-isi.
6Dia sarakan Dia pung diri ko tabús ame kotong samua dari kotong pung sala dong.
Pas deng dia pung waktu, ju Tuhan Allah su buka taráng-taráng itu kabar bae ko kasi tau samua orang. 7Ais Tuhan Allah su pili ame sang beta jadi Dia pung utusan, ko jalan pi kasi tau orang yang bukan Yahudi dong di mana-mana, deng ajar sang dong ko biar dong ju parcaya sang Tuhan Yesus deng idop iko jalan yang batúl. Apa yang beta kasi tau ni, batúl bagitu. Beta sonde omong kosong.a2 Timotius 1:11
8Beta pung mau bagini: di mana-mana, kalo bosong bakumpul ko sambayang, na, bosong musti babae satu deng satu. Jang bamara. Jang bakanjar. Kalo angka tangan waktu sambayang, bosong pung hati musti barisi.
9-10Bagitu ju deng parampuan dong. Beta mau ko dong ator diri yang pantas, deng pake pakean yang sopan. Sonde usa bagaya ko bekin orang pasang mata sang dong, deng pake model rambu macam-macam, ko, pake pakean mahal-mahal yang sonde sopan, ko, bastél lebe-lebe pake mas-perak deng mutiara dong. Te yang bekin parampuan dong jadi manis tu, andia dong pung hati yang barisi, deng dong salalu bekin yang bae. Itu yang pantas kasi parampuan yang sémba sang Tuhan Allah.b1 Petrus 3:3 11Kalo jama'at dong bakumpul ko dengar ajaran, na, parampuan dong ju iko atoran ko pasang talinga bae-bae ko dengar itu ajaran batúl-batúl. Jang bakusu-kusu deng bekin baribut. 12Iko beta, sonde pantas parampuan angka-angka diri ko maen parenta laki-laki, deng ajar sang dong. Lebe bae parampuan dong tanáng sa. 13Te Tuhan Allah bekin sang Adam lebe dolo. Ais itu, baru Hawa.cCarita Mula-mula 2:7, 2:21-22 14Deng bukan Adam yang kaná tipu lebe dolo dari setan dong pung bos bésar, ma parampuan. Mulai itu waktu, manusia langgar Tuhan Allah pung atoran.dCarita Mula-mula 3:1-6 15Biar bagitu ju, ma parampuan dong bisa dapa salamat, tagal dong barana ana. Asal dong parcaya batúl sang Kristus, idop basayang, idop deng hati barisi, deng idop pantas.*Orang yang pintar so'al Alkitab dong bilang ada barapa tafsiran so'al “parampuan dong bisa dapa salamat, tagal dong barana ana”. Andia 1) ada satu Ana, andia Yesus, yang buka jalan ko samua orang bisa dapa salamat; 2) Hawa yang kaná tipu deng bekin sala, ma dia ju jadi nene-moyang kasi samua orang; 3) parampuan yang idop pantas sonde mati waktu barana ana (ma ini tafsiran sonde kuat).
Sarat jadi pimpinan jama'at
31Memang batúl apa yang orang bilang, kata, “Orang yang mau jadi pimpinan jama'at, itu dia pung arti, dia su pili ame satu karjá yang talalu bae.” 2Pimpinan jama'at tu, musti orang yang pung nama barisi. Dia musti idop satia deng satu bini sa. Dia musti tau tahan diri, kalam, orang hormat sang dia, suka buka pintu ruma ko tarima tamu, deng mampu didik orang laen. 3Jang orang yang tukang minum mabo, deng jang yang tangan ringan. Yang paling cocok, andia, orang yang hati mas, yang suka cari dame, deng yang sonde rakus doi. 4Dia musti bisa ator dia pung ruma tangga deng bae. Dia pung ana dong musti hormat deng dengar sang dia. 5Te kalo itu orang sonde bisa ator dia pung ruma tangga sandiri, na, karmana ko dia bisa ator Tuhan pung jama'at?
6Lebe bae pili orang yang su dewasa dalam Kristus. Jang angka pimpinan jama'at dari orang yang baru parcaya sang Tuhan Yesus. Te dong gampang kapala bésar. Jang sampe Tuhan toki sang dia, sama ke Tuhan toki setan dong pung bos bésar. 7Orang luar dong ju musti hormat sang pimpinan jama'at. Deng bagitu, dia sonde usa malu apa-apa. Deng setan dong pung bos bésar sonde bisa hiki bekin jato sang dia.aTitus 1:6-9
Orang yang bantu pimpinan jama'at
8Bagitu ju deng yang bantu pimpinan jama'at. Dong tu, musti orang yang pung nama bae, yang pung lida sonde bacabang, yang sonde tukang minum mabo, deng jang orang yang suka makan ontong lebe-lebe. 9Dong pung hati musti barisi, deng dong musti pegang karás ajaran yang Tuhan su buka kasi tunju sang kotong, orang parcaya dong. 10Pareksa bae-bae dong pung idop deng dong pung karjá. Kalo orang sonde dapa dong pung sala, baru angka sang dong ko bantu pimpinan jama'at dong.
11Bagitu ju deng dong pung bini.*Kata bahasa Yunani di sini γυναῖκας (gunaikas dari kata dasar γυνή), dia pung arti bisa 1) “dong pung bini”, ko bisa ju 2) “parampuan” (umum). Ada orang saparu bilang, itu kata pung maksud di sini ju bisa 3) parampuan yang bantu pimpin jama'at. Ma kalo yang katiga, bahasa Yunani biasa pake kata laen (lia Roma 16:1). Dong tu, musti parampuan yang idop pantas deng bae-bae. Jang yang tukang bekin busuk orang laen pung nama. Dong musti tau tahan diri, deng orang ju bisa parcaya sang dong.
12Yang bantu pimpinan jama'at dong ju musti laki yang satia deng satu bini sa. Dia ju musti tau ator dia pung ruma tangga deng bae, deng musti tau ator dia pung ana-ana dong. 13Dong yang ada layani jama'at deng bae, pasti orang tamba hormat sang dong. Deng dong tamba barani, sonde taku omong so'al dong pung parcaya sang Yesus Kristus.
Dasar dari kotong pung parcaya
14-15Tius! Beta harap sonde lama lai, beta su bisa datang lia sang lu. Andekata beta ada halangan ko datang talát, na, ini surat su sampe lebe dolo di lu pung tangan. Beta tulis ini ko mau kasi tau sang lu, bilang, Tuhan pung kelu dong musti idop karmana. Jang lupa, bilang, Tuhan tu, Allah yang idop. Dia pung orang dong sama ke ruma yang ada pung dasar deng tiang induk yang kuat. Deng bagitu, dong musti topang Tuhan Allah pung ajaran yang batúl.
16Tuhan su buka rahasia yang hebat dari kotong pung parcaya. Dia pung dasar bagini:
Kristus su datang di ini dunya,
pake manusia pung rupa sama ke kotong.
Tuhan pung Roh ju kasi tunju, bilang,
Yesus tu, Orang hati lurus.
Deng Tuhan pung ana bua di sorga dong ju dapa lia sang Dia.
Tuhan Allah su angka ame sang Dia pi dalam sorga,
abis, angka nae tinggi-tinggi sang Dia.
Dia pung Carita, su tasiar sampe di bangsa-bangsa di anteru dunya.
Di mana-mana di ini dunya, orang dong su parcaya sang Dia.
Kotong parcaya bagitu!
Ati-ati deng orang yang ajar harba-biruk kasi jama'at dong
41Ma Tuhan pung Roh su kasi tau taráng-taráng, bilang, nanti jama'at saparu tola buang apa yang kotong parcaya. Ais dong pi iko roh-roh yang tipu bekin sesát manusia, deng iko setan dong pung ajaran. 2Itu orang yang datang ajar bagitu tu, omong laen, bekin laen. Dasar orang putar-balek! Itu orang dong pung hati nurani memang su buta. 3Dong ajar orang ko jang kawin. Dong bekin pamali macam-macam makanan. Padahal Tuhan Allah yang bekin itu makanan dong. Dia bekin itu makanan dong, ko kalo orang parcaya dong makan, na, dong minta tarima kasi sang Dia. Te dong tau apa yang batúl na! 4Samua yang Tuhan Allah bekin tu, memang bae. Jadi, jang pamali macam-macam! Orang musti tarima itu samua deng minta tarima kasi sang Tuhan. 5Te kotong tau, bilang, Tuhan pung Kata-kata, deng kotong pung sambayang tu, bekin itu samua jadi barisi.
Tuhan Yesus pung orang karjá yang bae
6Tius! Kasi inga ini hal samua sang sodara orang parcaya dong. Kalo lu bekin bagitu, lu jadi Yesus Kristus pung orang karjá yang bae. Tuhan Allah pung Kata-kata dong bekin lu parcaya sang Dia, deng kasi mangarti mana ajaran yang batúl. Lu su pegang kuat Tuhan pung Kata-kata dong! Itu sama ke makanan yang bekin kuat lu pung badan. 7Jang buang-buang waktu deng carita omong kosong yang sonde ada pung hubungan deng Tuhan Allah. Jang toe deng nene tua dong pung carita pamali macam-macam. Lebe bae lati bae-bae lu pung diri ko biar lu idop iko Tuhan pung mau dalam samua hal.
8Lati diri ko bekin kuat badan tu, bae.
Ma dia pung guna sadiki sa.
Ma lati diri ko idop iko Tuhan pung mau dalam samua hal tu,
dia pung guna banya.
Dia ada pung guna
bukan cuma dalam idop di ini dunya sakarang sa,
ma di idop yang nanti datang ju.
9Ini kata-kata dong batúl! Jadi simpan dalam hati ko jang lupa. 10Kotong ada taro harap sang Tuhan Allah yang idop. Dia tu, yang kasi salamat samua orang, lebe-lebe buat kotong yang parcaya sang Dia. Andia ko kotong ada karjá karás deng usaha mati-matian.
11Ajar ini samua. Deng suru orang dong ko iko itu ajaran dong. 12Jang kasi biar orang dong pandang enteng sang lu, tagal lu masi muda. Lu musti jadi conto kasi orang parcaya dong, dari lu pung omong, lu pung tingka laku, lu pung cara sayang orang, lu pung parcaya sang Yesus Kristus, deng lu pung idop yang barisi. 13Waktu bosong ada tunggu beta pung datang, na, jang lupa ko baca Tuhan pung Kata-kata kasi orang parcaya dong. Bekin kuat sang dong, deng ajar bae-bae sang dong.
14Pake bae-bae karunya yang Tuhan su kasi sang lu, yang lu tarima waktu pimpinan jama'at dong sambayang deng mua tangan di lu. Itu waktu, dong ju ada kasi tau Tuhan pung pasán so'al lu pung idop deng karjá. Jadi, jang kasi biar itu karunya yang lu su dapa tu. 15Kasi jalan itu hal dong deng rajin! Biar samua orang dapa lia, bilang, lu pung idop deng karjá ada maju. 16Jaga ko lu salalu idop lurus. Deng jaga ko lu salalu ajar yang batúl. Kalo lu bakuat deng itu samua, nanti Tuhan buka jalan kasi lu deng orang-orang yang dengar sang lu, ko biar bosong talapás dari hal yang jahat dong.
Timotius pung sikap kasi jama'at dong
51Jang togor orang yang lebe tua dari lu, pake suara karás. Ma pake bahasa yang manis, sama ke lu omong deng lu pung bapa sandiri. Deng orang yang lebe muda, na, kasi samangat sang dong, sama ke dong tu, lu pung sodara sandiri. 2Bagitu ju deng parampuan yang lebe tua dong. Omong deng dong sama ke lu omong deng lu pung mama sandiri. Kalo omong deng parampuan yang lebe muda dong, na, anggap dong sama ke lu pung adi sandiri. Lu pung hati musti barisi deng dong.
So'al janda dong
3-5Jama'at musti bantu mama-mama janda, yang sonde ada pung kelu yang piara sang dong lai. Ma kalo janda yang masi ada pung ana-cucu, na, dong tu yang musti piara sang dia. Ajar sang dong, ko dong tau balas dia pung karingat sang dong. Deng bagitu dong layani sang Tuhan Allah, ko bekin sanáng Dia pung hati. Ma janda yang batúl-batúl idop sandiri, dia su sonde ada sapa-sapa lai ko piara sang dia. Dia cuma harap sang Tuhan Allah sa. Siang-malam dia sambayang minta tolong sang Tuhan Allah. Jama'at musti piara sang janda macam bagitu dong.
6Ma janda yang suka idop sanáng-sanáng sa, biar dia masi idop, ma dia su sonde ada pung harga lai, sama ke orang yang su mati.
7Kasi inga itu hal samua sang jama'at, ko biar orang luar sonde bisa omong bekin rusak dong pung nama bae.
8Ma kalo ada orang yang sonde mau piara dia pung kelu sandiri, lebe-lebe dia pung isi ruma sandiri, itu sama ke dia su angka buang dia pung parcaya sang Tuhan. Dia lebe jahat dari orang yang sonde kanál sang Tuhan Allah.
9Kalo mau angka janda ko bantu pimpinan di jama'at, dia pung sarat bagini: dia pung umur sonde bole kurang dari 60 taon; dolu dia idop satia deng satu laki sa; 10orang kanál sang dia salaku orang yang salalu bekin bae kasi orang laen dong; yang piara dia pung ana-ana dong deng bae-bae; yang buka tangan ko layani orang laen dong; yang bantu-bantu orang parcaya deng karjá yang kici-kici dong; yang suka bantu orang yang ada dalam susa; deng yang salalu siap ko bantu-bantu dalam hal yang bae.
11Jang angka janda muda dong ko bantu di jama'at. Te jang sampe dong pung nafsu nae datang, ju dong kapingin kawin lai. Deng bagitu, dong su sonde ada waktu lai ko layani jama'at deng bae-bae. 12Te kalo dong pung waktu kasi jama'at kurang, itu sama sa deng dong bekin rusak dong pung janji di Tuhan pung muka. Nanti orang kasi sala sang dong. 13Jang sampe dong mulai pamalas, ais batasibu pi maso-kaluar orang dong pung ruma, ko bacarita omong kosong bekin rusak orang pung nama. Deng yang lebe rotsoi lai, dong suka batasosok deng orang laen pung parkara, deng omong hal-hal yang sonde pantas. 14Ada lebe bae, janda yang masi muda dong kawin ulang sa, ko biar dong barana, deng urus dong pung ruma tangga sandiri. Deng bagitu, orang yang musu sang kotong sonde dapa alasan ko bekin busuk kotong pung nama. 15Ada janda muda saparu yang su sesát. Dong su iko setan dong pung bos bésar pung jalan.
16Kalo ada parampuan yang parcaya sang Tuhan, yang ada pung kelu su jadi janda, na, itu parampuan musti bantu itu mama janda. Jang kasi biar jama'at yang tanggong sang dia. Deng bagitu, jama'at dong bisa bantu janda laen dong, yang memang su sonde ada pung sapa-sapa lai.
So'al pimpinan jama'at dong
17Orang yang pimpin jama'at deng bae, bosong musti lebe hormat sang dia deng bayar dia pung gaji deng batúl. Lebe-lebe dong yang karjá banting tulang ko kasi jalás Tuhan pung Kata-kata, deng ajar sang bosong jalan idop yang batúl. 18Te ada tulis dalam Tuhan pung Tulisan Barisi, bilang, “Kalo pake sapi ko inja kasi lapás padi dari dia pung tangke, na, jang ika mati dia pung mulu, ko biar dia ju makan.” Deng ada tulis lai, bilang, “Sapa karjá, na, dia pantas dapa gaji.”aCarita Ulang so'al Jalan Idop 25:4, Mateos 10:10, Lukas 10:7 Sapi inja padi-gandum
19Kalo ada yang tudu orang yang pimpin jama'at, na, jang tarima bagitu sa! Musti ada dua-tiga saksi yang omong sama, baru lu tarima ko urus sang dia.bCarita Ulang so'al Jalan Idop 17:6, 19:15 20Kalo su togor sang dia, ma dia masi idop iko tarús deng itu sala, na, togor sang dia di muka jama'at. Deng bagitu, orang laen dong sonde barani iko-iko bekin sala bagitu.
21Kasi jalan ini sarat samua dalam jama'at deng sonde pili muka, deng sonde barát sablá. Beta taro ini tugas di lu pung tangan di muka Tuhan Allah, deng Yesus Kristus. Ana bua di sorga yang Tuhan su pili dong, ju jadi saksi!
22Jang buru-buru angka orang ko jadi pimpinan. Pareksa bae-bae sang dia lebe dolo. Te kalo bosong angka orang sambarang, ais itu orang bekin sala, bosong ju iko pikol tanggong-jawab, tagal dia pung bekin-bekin. Jaga lu pung diri ko barisi tarús.
23Beta dengar lu maen saki-saki parú tarús. Lebe bae, mulai sakarang lu campor aer deng anggor sadiki, ko biar jadi obat. Jang cuma minum aer puti sa.
24Lia bae-bae! Ada orang yang pung sala dong kantara memang. Dong balóm sampe di hakim pung muka, ma samua orang su tau dong pung sala. Ma ada orang laen ju, yang lama-lama baru dong pung sala kantara. 25Bagitu ju deng orang yang bekin bae dong. Ada yang kantara memang. Ma ada laen dong yang bekin bae sambunyi-sambunyi. Biar bagitu, ma apa yang dong bekin tu, lama-lama kantara ju. Sonde bisa sambunyi hal yang bae.
So'al budak deng tuan
61Ada tuan pung budak yang parcaya sang Tuhan Yesus. Dong musti kasi hormat dong pung tuan, ko biar orang luar dong sonde ada alasan ko omong kasi jato Tuhan Allah pung nama, deng pandang enteng kotong pung ajaran. 2aAda budak pung tuan yang parcaya sang Tuhan Yesus. Budak dong sonde bole pandang enteng dia pung tuan tagal itu tuan parcaya sang Tuhan Yesus. Karmana ju dong musti layani lebe bae lai dong pung tuan, tagal dong deng dong tu, sama-sama orang parcaya yang musti idop basayang.
Ajaran yang sala, deng upa yang bae
2bTius! Ajar ini samua, deng kasi samangat jama'at dong ko bekin iko itu samua. 3Kotong pung ajaran yang batúl tu, jadi dasar dari jalan idop yang bekin sanáng Tuhan pung hati. Ma orang yang ajar laen dari ini, dong tu su tola buang Tuhan Yesus Kristus pung ajaran yang batúl. 4Orang macam bagitu tu, kapala bésar, ma otak kosong! Dong pung panyaki tu, andia suka cari-cari hal deng bakanjar so'al kata-kata sa. Ini samua bekin orang dong iri hati, babakalai, bekin rusak orang laen pung nama bae, deng bacuriga bodo-bodo sa sang orang laen. 5Orang macam bagitu maen bekin kaco tar abis-abis. Dong pung pikiran busuk. Dong su sonde tau lai mana yang batúl. Dong pikir kalo dong rajin-rajin deng so'al agama, dong bisa jadi kaya.
6Memang, agama bisa bekin manusia rasa ontong bésar. Te idop yang bekin sanáng Tuhan pung hati, campor deng orang rasa puas deng apa yang dong punya tu, itu baru agama yang batúl!
7Inga bae-bae! Waktu barana sang kotong, kotong sonde bawa satu apa ju pi dalam ini dunya. Deng kalo kotong mati ju, kotong sonde bawa apa-apa kaluar dari ini dunya. 8Jadi, asal ada cukup makanan deng pakean, na, puas deng itu sa!
9Ma orang yang kapingin jadi kaya, gampang kaná goda macam-macam, deng kaná hiki kiri-kanan, tagal dong cuma pikir harta sa. Itu samua bekin calaka deng bekin ancor dong pung idop. 10Te cinta doi tu, jadi akar dari orang bekin jahat macam-macam. Ada orang saparu buru doi bagitu rupa, sampe dong su serong jao dari dong pung parcaya yang batúl. Deng bagitu, dong sandiri bekin ancor dong pung idop.
Pegang kuat-kuat ajaran yang lu su tarima
11Timotius! Lu ni, Tuhan Allah pung milik. Jadi, ondor jao-jao dari samua yang jahat. Idop barisi. Idop ko bekin sanáng Tuhan pung hati dalam samua hal. Parcaya tarús sang Yesus Kristus. Sayang samua orang. Batahan dalam susa. Idop manis deng samua orang. 12Bajuang batúl-batúl, ko kasi jalan samua ajaran yang kotong parcaya. Tuhan su pange maso sang lu pi dalam idop yang sonde abis-abis. Jadi, paló kuat-kuat itu idop, ko jang lapás. Deng lu su kasi tau lu pung parcaya sang Tuhan Yesus bagitu di orang banya pung muka.aYohanis 18:37 13-14Deng sakarang, beta minta lu ika janji bagini: bekin iko Tuhan Yesus pung parenta samua. Jang langgar satu parenta ju, ko biar orang sonde dapa lu pung sala. Bekin iko itu samua deng batúl-batúl, sampe deng hari kotong pung Bos Yesus Kristus, datang kambali. Beta minta lu janji bagitu di Tuhan Allah pung muka. Dia yang su kasi nyawa buat samua yang idop. Beta ju minta lu janji bagitu di Yesus Kristus pung muka. Dia yang su kasi tau tarús taráng so'al Dia pung diri di gubernor Pontius Pilatus pung muka.
15Tuhan Yesus yang hebat tu, Dia yang pegang kuasa!
Dia tu, Raja Bésar dari samua raja.
Deng Dia tu, Bos Bésar dari samua bos.
Bagitu pas dia pung waktu,
Tuhan mau bekin kantara ini hal dong.
16Cuma Dia sandiri yang sonde kanál mati.
Dia idop dalam taráng yang manusia sonde bisa tahan lia.
Sonde ada satu orang yang bisa dapa lia sang Dia.
Samua hormat kasi sang Dia!
Samua kuasa ada di Dia pung tangan sampe salamanya!
Bagitu sa! Amin!
So'al orang kaya dong
17Kasi tau orang-orang kaya di dalam ini dunya, ko dong jang sombong, deng jang tagantong di dong pung harta. Te itu harta dong samua nanti abis. Lebe bae dong tagantong di Tuhan Allah yang idop. Te Dia yang po'a kasi kotong, samua yang kotong parlú, ko biar kotong bisa rasa ini idop pung sanáng. 18Kasi tau sang dong ko pake dong pung harta ko bekin yang bae. Dong musti rajin-rajin bekin yang bae. Dong musti buka tangan ko tolong orang laen dong, deng suka bagi-bagi berkat yang Tuhan kasi sang dong. 19Deng bagitu, dong kumpul ame harta ko jadi dasar yang kuat buat dong pung idop beso-lusa. Deng bagitu, dong bangun idop yang ada pung arti.
Paulus konci dia pung surat
20Tius! Jaga bae-bae samua yang Tuhan Allah su taro di lu pung tangan. Jang iko tasosok deng omong kosong dong. Jang iko batamba mulu deng bahasa yang sonde bawa hormat kasi Tuhan Allah. Inga, é! Te ada orang yang anggap dong pung diri pintar. Padahal dong pung ‘pintar’ tu, sonde ada pung dasar apa-apa. Sonde usa pi basilat lida deng dong. 21Ada orang saparu yang parcaya itu ajaran putar-balek dong, sampe dong serong dari dong pung parcaya yang batúl sang Tuhan Allah.
Beta minta ko Tuhan kasi tunju Dia pung hati bae sang bosong samua.
Saloom,
Paulus

*2:15: Orang yang pintar so'al Alkitab dong bilang ada barapa tafsiran so'al “parampuan dong bisa dapa salamat, tagal dong barana ana”. Andia 1) ada satu Ana, andia Yesus, yang buka jalan ko samua orang bisa dapa salamat; 2) Hawa yang kaná tipu deng bekin sala, ma dia ju jadi nene-moyang kasi samua orang; 3) parampuan yang idop pantas sonde mati waktu barana ana (ma ini tafsiran sonde kuat).

*3:11: Kata bahasa Yunani di sini γυναῖκας (gunaikas dari kata dasar γυνή), dia pung arti bisa 1) “dong pung bini”, ko bisa ju 2) “parampuan” (umum). Ada orang saparu bilang, itu kata pung maksud di sini ju bisa 3) parampuan yang bantu pimpin jama'at. Ma kalo yang katiga, bahasa Yunani biasa pake kata laen (lia Roma 16:1).

a1:2: Utusan dong pung Carita 16:1

b1:13: Utusan dong pung Carita 8:3, 9:4-5

a2:7: 2 Timotius 1:11

b2:9-10: 1 Petrus 3:3

c2:13: Carita Mula-mula 2:7, 2:21-22

d2:14: Carita Mula-mula 3:1-6

a3:2-7: Titus 1:6-9

a5:18: Carita Ulang so'al Jalan Idop 25:4, Mateos 10:10, Lukas 10:7

b5:19: Carita Ulang so'al Jalan Idop 17:6, 19:15

a6:13: Yohanis 18:37