Paulus pung surat
kasi jama'at-jama'at di
Galatia
1. Paulus buka dia pung surat (1:1 - 1:5)
2. Paulus mara tagal orang Galatia su bale balakang dari ajaran yang batúl (1:6 - 1:10)
3. Karmana sampe Paulus jadi Tuhan Yesus pung utusan (1:11 - 1:24)
4. Tuhan Yesus pung utusan laen dong tarima bae Paulus pung ajaran (2:1 - 2:10)
5. Paulus togor sang Petrus di Antiokia (2:11 - 2:21)
6. Tuhan Allah tarima bae sang kotong, tagal kotong parcaya sang Yesus Kristus (3:1 - 3:14)
7. Tuhan Allah pegang karás Dia pung janji (3:15 - 3:20)
8. Atoran agama ajar manusia so'al dong pung sala macam-macam (3:21 - 3:25)
9. Orang parcaya su jadi Kristus pung kelu (3:26 - 4:7)
10. Paulus pikiran deng orang Galatia dong (4:8 - 4:20)
11. Paulus kasi umpama pake carita so'al Hagar pung ana, deng Sara pung ana (4:21 - 4:31)
12. Kristus su kasi bebas sang kotong (5:1 - 5:15)
13. Idop iko manusia pung mau, ko iko Roh Barisi pung mau? (5:16 - 5:26)
14. Batolong satu deng satu (6:1 - 6:10)
15. Paulus tutu dia pung surat (6:11 - 6:18)



Paulus pung surat
kasi jama'at-jama'at di
Galatia
Paulus buka dia pung surat
11-2Salam dari beta, Paulus. Beta kirim ini surat kasi sodara orang parcaya dong yang ada di jama'at-jama'at di propinsi Galatia. Sodara-sodara yang ada sama-sama deng beta di sini ju, ada titip salam kasi sang bosong.
Beta kasi inga sang bosong, bilang, Allah Bapa deng Yesus Kristus yang utus sang beta, bukan manusia. Yesus Kristus tu, andia Orang yang Tuhan su kirim datang. Kristus mati, ma Tuhan kasi idop kambali. Ais, Dong tu, yang suru sang beta ko pi kasi tau orang-orang so'al Kabar Bae ni.
3Beta sambayang sang Tuhan Allah, andia kotong pung Bapa, deng Yesus Kristus, andia kotong pung Bos. Beta minta ko Dong kasi tunju Dong pung hati bae sang bosong ko bosong bisa idop badame. 4Kristus mati ko hapus buang kotong pung sala-sala dong, deng kasi bebas kotong dari jahat yang ada di ini dunya sakarang. Itu samua tu, iko Allah Bapa pung mau. 5Andia ko kotong musti puji-puji tarús sang Dia! Batúl tu!
Paulus mara tagal orang Galatia su bale balakang dari ajaran yang batúl
6Sodara dong! Beta sonde bisa mangarti lai sang bosong! Tuhan Allah su pili ame sang bosong, tagal Dia mau ko bosong kanál Dia pung hati bae. Ma akurang ko bosong bale balakang capát-capát ko pi parcaya deng ajaran laen 7yang sonde batúl? Dolu, beta su ajar yang batúl so'al Yesus Kristus pung Kabar Bae. Ma sakarang tukang tipu dong su datang ko putar-balek itu Kabar Bae tu, sampe bekin bingung sang bosong.
8Ati-ati! Nanti Tuhan kutuk itu orang yang datang ajar Kabar Bae yang sonde sama ke yang dolu botong su ajar tu. Biar itu orang dari botong ko, Tuhan pung ana bua satu dari sorga ko, dia pasti kaná kutuk! 9Botong su kasi tau ini hal memang dari dolu. Ma sakarang beta mau kasi inga ulang lai, bagini: kalo ada orang yang datang ajar laen dari itu Kabar Bae yang dolu bosong su tarima tu, biar Tuhan ju kutuk ame sang dia.
10Beta barani omong bagitu, tagal beta mau bekin sanáng Tuhan pung hati, bukan manusia pung hati. Bosong pikir beta ada mau cari-cari muka di manusia, ko? Sonde! Te kalo beta bekin bagitu, na, beta sonde pantas jadi Kristus pung orang suru-suru.
Karmana sampe Paulus jadi Tuhan Yesus pung utusan
11Sodara dong! Beta mau kasi tau tarús taráng, bilang, itu Kabar Bae yang beta ajar sang bosong tu, bukan manusia yang karang-karang. 12Beta sonde tarima dari manusia, deng sonde ada manusia yang ajar sang beta. Te Yesus Kristus sandiri yang buka kasi tau dia pung arti sang beta.
13Tantu bosong su dengar carita so'al beta pung idop dolu, waktu beta masi pegang agama Yahudi, wuang? Itu waktu, beta siksa satenga mati sang Tuhan pung orang, ko mau kasi ancor buang sang dong.aUtusan dong pung Carita 8:3, 22:4-5, 26:9-11 14Deng itu waktu ju, beta hati manyala ko balajar so'al agama Yahudi, lebe dari orang Yahudi laen yang sama umur deng beta. Deng beta ni, yang paling rajin kasi jalan botong pung nene-moyang dong pung adat deng atoran agama samua.bUtusan dong pung Carita 22:3
15-16Ma biar bagitu ju, Tuhan Allah su putus ko kasi kanál Dia pung Ana sang beta. Beta pung mama balóm barana sang beta, te Dia su pili memang sang beta, tagal Dia mau kasi tunju Dia pung hati bae sang beta. Dia ju utus sang beta, ko pi ajar sang orang bukan Yahudi dong. Waktu Dia utus sang beta bagitu, beta sonde pi minta orang laen pung nasiat.cUtusan dong pung Carita 9:3-6, 22:6-10, 26:13-18 17Deng beta ju sonde pi katumu tua-tua Kristen yang jadi Yesus pung utusan di Yerusalem. Ma beta jalan memang pi di tana Arab. Ais itu, beta bale datang lai di kota Damsik.
18Ais tiga taon ju, beta pi katumu deng Petrus*Tulisan bahasa Yunani di ini ayat pake nama, Kefas. Itu Petrus pung nama laen. Kefas tu, nama dalam bahasa Aram. Petrus tu, nama dalam bahasa Yunani. Ma itu dua nama pung arti tu, sama. Andia “batu”. di Yerusalem ko cari informasi dari dia. Ju beta tenga tahan di situ sampe lima blas hari.dUtusan dong pung Carita 9:26-30
19Itu waktu, beta ju katumu deng Tuhan Yesus pung adi barana, nama Yakobis. Ma beta sonde katumu deng Tuhan pung utusan yang laen dong. Cuma dong dua sa. 20Apa yang beta tulis ni, memang batúl bagitu! Beta sonde putar-balek! Tuhan tau na!
21Ais itu ju, beta bangun jalan pi di propinsi Siria deng propinsi Kilikia. 22Itu waktu, Kristus pung orang di Yudea dong balóm kanál sang beta. 23Dong cuma dengar kabar, bilang, “Itu orang yang dolu bekin sangsara sang kotong tu, sakarang dia ada ajar Kristus pung Kabar Bae. Padahal dolu dia yang mau coba bekin ancor buang sang kotong.” 24Dengar bagitu, ju dong samua angka tinggi-tinggi sang Tuhan Allah, tagal beta su parcaya sang Yesus Kristus.
Tuhan Yesus pung utusan laen dong tarima bae Paulus pung ajaran
21Ais lewat ampa blas taon ju, beta kambali lai pi kota Yerusalem sama-sama deng Barnabas. Deng botong ju ada bawa satu orang parcaya bukan Yahudi, nama Titus.aUtusan dong pung Carita 11:30, 15:2 2Beta pi sana tagal Tuhan Allah yang suru. Ais itu ju, beta carita kasi tua-tua Kristen dong, itu Kabar Bae yang beta su ajar sang orang bukan Yahudi dong. Itu waktu, beta omong sandiri sang dong, ko biar dong pareksa bae-bae apa yang beta ajar tu, batúl ko sonde. Te kalo dong putus, bilang, sonde batúl, na, beta pung karjá parcuma sa!
3Dengar beta pung omong bagitu ju, dong tarima bae. Dong ju tarima bae sang Titus. Biar dia tu bukan orang Yahudi, ma dong sonde paksa dia sunat. 4Ma itu waktu, ada barapa sodara yang sonde satuju, tagal dong ajar laen. Ais dong datang diam-diam ko mau paksa Yesus Kristus pung orang yang bukan Yahudi, ko iko orang Yahudi pung atoran agama samua. Padahal Yesus Kristus su kasi bebas sang kotong, andia ko kotong su sonde ta'ika lai deng itu atoran dong, sama ke budak. 5Biar dong paksa bagitu, ma botong sonde mau tarima sadiki ju. Deng bagitu, bosong bisa parcaya tarús itu Kabar Bae yang beta su ajar tu. Te itu memang batúl.
6Itu tua-tua dong tarima bae beta pung ajaran tu, deng dong sonde tamba apa-apa lai. Ma Tuhan Allah sonde bapili muka. Jadi, biar dong orang bésar ko, kici ko, bukan itu yang pantíng.bCarita Ulang so'al Jalan Idop 10:17 7Te yang pantíng, andia: dong tau, bilang, Tuhan Allah su pili ame sang beta ko pi bawa Kabar Bae kasi orang bukan Yahudi. Sama ke Dia ju utus sang Petrus ko pi bawa itu Kabar Bae kasi orang Yahudi. 8Te Tuhan Allah su kasi kuasa sang Petrus ko jadi utusan kasi orang Yahudi. Bagitu ju Dia kasi kuasa sang beta ko jadi utusan kasi orang bukan Yahudi. 9Itu waktu, orang su anggap Yakobis, Petrus,*Tulisan bahasa Yunani di ini ayat pake nama, Kefas. Itu Petrus pung nama laen. deng Yohanis, pamimpin gareja. Waktu dong tiga dapa tau, bilang, Tuhan Allah su kasi tunju Dia pung hati bae sang beta, ju dong bangun badiri ko datang pegang tangan sang beta deng Barnabas, ko jadi tanda, bilang, botong samua su satu hati. Dong satuju ko botong pi bawa Kabar Bae kasi orang bukan Yahudi, deng dong yang pi bawa kasi orang Yahudi. 10Cuma ada satu hal yang dong kasi inga sang botong. Andia, botong jang lupa tolong sang orang miskin dong. Memang itu yang beta su mau bekin.
Paulus togor sang Petrus di Antiokia
11Ais satu kali Petrus datang di kota Antiokia, ju beta togor sang dia taráng-taráng, tagal dia ada bekin sala. 12Waktu dia baru datang, dia sanáng dudu makan sama-sama deng Kristus pung orang yang bukan Yahudi dong. Ma waktu Yakobis pung tamán orang Yahudi dong datang, ju Petrus ondor diri dari sodara bukan Yahudi, deng sonde dudu makan lai deng dong. Te dia taku sang itu orang Yahudi yang ajar, bilang, Kristus pung orang dong musti bapegang kuat orang Yahudi pung atoran agama samua, deng musti idop tapisa dari orang bukan Yahudi dong.
13Lia Petrus pung bekin-bekin tu, orang Yahudi laen dong ju iko-iko. Sampe Barnabas ju iko tamaso deng dong pung muka-balakang tu. 14Ma waktu beta lia dong su sonde iko batúl Kabar Bae pung mau, ju beta togor memang sang Petrus di dong pung muka, bilang, “We, bu Pe'u! Bu ni, memang orang Yahudi. Ma Tuhan Allah su buka jalan ko orang yang parcaya sang Yesus Kristus jang ta'ika lai deng orang Yahudi pung atoran agama dong. Deng bu su tarima itu hal. Ais, karmana ko sakarang bu masi mau paksa orang yang bukan Yahudi, ko dong bekin diri sama ke orang Yahudi lai?”
15Beta togor sang Petrus bagitu, tagal botong dua sama-sama orang Yahudi. Botong pung bangsa Yahudi sonde sama ke bangsa laen dong, tagal botong pung bangsa su lama kanál sang Tuhan Allah. 16Ma sakarang kotong ju tau, bilang, Tuhan sonde tarima bae satu orang ju, tagal dia bekin iko atoran agama. Te Tuhan tarima bae orang, kalo dia parcaya sang Yesus Kristus, bukan tagal dia bekin iko atoran agama. Bagitu, baru Tuhan cap orang, bilang, dia sonde ada pung sala lai.cLagu Puji dong 143:2, Roma 3:20, 22
17Andia ko kotong ajar, bilang, Tuhan tarima bae sang orang, tagal dia parcaya sang Yesus Kristus. Ma ada orang Yahudi yang tudu sang botong, bilang, botong su sala, tagal botong parcaya sang Kristus, ma sonde pegang lai atoran agama Yahudi dong. Bosong ju mau lempar sala bagitu, ko? 18Te kalo beta pegang ame kambali itu atoran agama yang beta su lapás buang tu, na, itu baru beta sala! 19Memang dolu beta usaha karás bekin iko atoran agama Yahudi dong, ko biar beta babae deng Tuhan. Ma beta sonde bisa-bisa ju. Andia ko sakarang beta su lapás buang itu atoran dong ko idop ta'ika deng Kristus. Deng bagitu, baru Tuhan Allah tarima bae sang beta. Anggap sa, beta su mati tapaku di kayu palang sama-sama deng Kristus. 20Sakarang bukan beta yang idop lai, ma Kristus yang idop dalam beta pung diri. Beta dapa idop yang baru ni, tagal beta parcaya sang Tuhan pung Ana. Te Dia sayang talalu sang beta, sampe Dia mati ganti beta. 21Ais, Tuhan Allah tarima sang beta tagal Dia pung hati bae, bukan tagal beta iko atoran agama dong. Te kalo orang bisa babae deng Tuhan tagal iko atoran agama, na, itu dia pung arti bilang, Kristus pung mati tu, parcuma sa.
Itu tu, yang beta kasi tau sang Petrus dong di Antiokia.
Tuhan Allah tarima bae sang kotong, tagal kotong parcaya sang Yesus Kristus
31We! Orang Galatia dong! Dolu beta sandiri su kasi tau di bosong pung muka idong, so'al Yesus Kristus pung mati di kayu palang. Ma sakarang orang su tipu manta-manta sang bosong! Bosong pung bodo lai! 2Beta cuma mau tanya satu hal. Bosong tarima ame Tuhan pung Roh tu, tagal bosong iko atoran agama, ko? Sonde, to! Dia pung Roh datang sang bosong, tagal bosong parcaya Kabar Bae yang bosong su dengar tu. 3Jadi, akurang ko bosong su bodo talalu bagitu, é? Dolu bosong su idop iko Roh Barisi pung mau. Ma sakarang bosong su bale lai ko idop iko manusia pung mau. 4Waktu bosong baru mulai parcaya sang Kristus, bosong dapa siksa bam-banya. Jang sampe itu samua jadi parcuma sa! (Padahal, parcaya sang Kristus sonde bisa parcuma sa.) 5Waktu Tuhan Allah kasi Dia pung Roh, deng kasi tunju tanda heran macam-macam di bosong pung muka tu, bosong pikir Dia bekin bagitu tagal bosong iko atoran agama, ko? Sonde, to! Dia bekin bagitu, tagal bosong parcaya Kabar Bae yang bosong su dengar tu.
6Inga orang Yahudi pung moyang, andia ba'i Abraham. Te Tuhan pung Tulisan Barisi tulis, bilang, “Tagal dia parcaya sang Tuhan Allah, andia ko Tuhan tarima bae sang dia.”aCarita Mula-mula 15:6, Roma 4:3
7Jadi, bosong musti mangarti bae-bae ini hal! Orang yang parcaya, sama ke Abraham, dong jadi Tuhan Allah pung orang yang batúl.*Alkitab bahasa Yunani asli tulis, bilang “dong jadi Abraham pung ana-ana”. Orang Yahudi biasa pake istila Abraham pung ana-ana deng maksud, bilang, Tuhan Allah pung orang dong. Lia Roma 4:16 ju. 8Tuhan su kasi tau memang dalam Dia pung Tulisan Barisi bilang, nanti Dia ju tarima bangsa laen kalo dong parcaya sang Dia. Te dolu-dolu Dia su kasi tau memang Kabar Bae sang ba'i Abraham, bilang, “Nanti samua bangsa di dunya dapa berkat tagal lu.”bCarita Mula-mula 12:3 9Tagal Tuhan Allah pung janji tu, andia ko Dia ju kasi berkat sang samua orang yang parcaya sang Dia, sama ke yang Dia su kasi sang Abraham.
10Orang yang iko atoran agama ko biar Tuhan tarima bae sang dia, na, dia musti pikol barát itu atoran samua, sama ke dia su kaná kutuk. Te ada tatulis dalam Tuhan Allah pung Tulisan Barisi, bilang, “Orang yang sonde iko tarús-tarús atoran agama sampe alus-alus, dia kaná kutuk!”cCarita Ulang so'al Jalan Idop 27:26 11Ma su jalás, Tuhan Allah sonde tarima orang, tagal dia iko atoran agama. Te ada tatulis, bilang, “Orang musti parcaya sang Beta, baru Beta tarima bae sang dia ke orang hati lurus, ko dia dapa idop yang batúl.”dHabakuk 2:4
12Naa! Kalo orang mau idop iko atoran agama pung mau, dia musti bekin iko samua-samua sampe alus-alus! Te Tuhan su kasi tau memang dalam Dia pung Tulisan Barisi, bilang, “Orang yang mau idop iko atoran, nanti dia batasibu sa deng itu atoran dong.”eKapala Agama dong pung Atoran 18:5
13Ma Kristus su bayar putus, ko kasi bebas sang botong dari itu atoran agama yang ada ika sang botong. Dolu, botong idop satenga mati deng pikol barát itu atoran agama sama ke orang yang kaná kutuk. Ma sakarang, Tuhan Yesus su angka itu kutuk dari botong. Te ada tatulis dalam Tulisan Barisi, bilang, “Orang yang mati tagantong di pohon tiang, dia kaná kutuk.”fCarita Ulang so'al Jalan Idop 21:23 14Waktu Yesus Kristus mati ko kasi salamat sang kotong, itu berkat yang Tuhan Allah su kasi sang Abraham, ju turun datang di bangsa-bangsa laen dong. Deng bagitu, samua orang yang parcaya sang Kristus bisa tarima Tuhan Allah pung Roh yang Dia su janji tu.
Tuhan Allah pegang karás Dia pung janji
15Sodara dong! Sakarang beta mau pake conto dari kotong pung idop hari-hari. Kalo ada orang tulis ame surat warisan, abis dia su teken dia pung nama di itu surat, itu surat su sah. Orang laen su sonde bisa kasi batal apa yang tatulis dalam itu surat, deng su sonde bisa tulis tamba apa-apa lai di situ. 16Bagitu ju, waktu Tuhan Allah ika janji deng Abraham deng dia pung turunan. Tuhan Allah sonde bilang, “Beta bekin janji ni deng lu pung turunan dong”, tagal Dia sonde janji kasi orang bam-banya. Ma Dia cuma janji kasi Abraham pung turunan satu orang sa, andia Kristus.Alkitab bahasa Yunani di sini tulis, bilang, “sonde bilang ‘ika janji deng lu pung bibit dong (jamak)’, ma ‘deng lu pung bibit (tunggal)’.” Dalam hal ke ika janji ni, bahasa Yunani “bibit” pung arti, bilang, “turunan”. Lia ju di Carita Mula-mula 12:7. 17Beta pung maksud bagini: Tuhan Allah bekin janji lebe dolu deng ba'i Abraham. Ais ampa ratus tiga pulu taon, baru Dia kasi turun atoran agama kasi orang Yahudi dong, lewat dong pung ba'i Musa. Biar bagitu ju, ma Tuhan sonde kasi batal Dia pung janji yang Dia bekin lebe dolu tu.gKaluar dari Masir 12:40 18Te Tuhan sonde kasi berkat sang Abraham tagal dia ada bekin iko atoran. Ma Dia kasi berkat tagal Dia su janji memang ko mau parsén kasi sang Abraham dari dolu. Itu sama ke satu ana yang tarima pusaka dari dia pung bapa. Dia tarima tagal dia pung bapa su janji memang, bukan tagal itu ana ada bekin iko atoran.hRoma 4:14
19Naa! Sakarang beta mau tanya bagini: kalo Tuhan Allah tarima bae sang ba'i Abraham tagal dia pung parcaya, akurang ko Tuhan kasi tamba lai atoran agama lewat ba'i Musa? Dia tamba atoran agama dong ko ajar manusia so'al dong pung sala macam-macam. Dia pung maksud ko manusia idop iko itu atoran pung mau, sampe Abraham pung turunan satu tu datang. Ais, kalo itu turunan, andia Kristus tu, su datang, itu atoran su sonde parlú lai.
Waktu Tuhan kasi itu atoran agama Yahudi, Dia sonde kasi langsung memang. Ma Dia pake Dia pung ana bua dari sorga, ais dong bawa datang kasi di ba'i Musa pung tangan, baru Musa kasi pi di orang Yahudi. Deng bagitu, Musa jadi jambatan kasi Tuhan deng Dia pung orang dong. 20Ma waktu Tuhan Allah bekin janji deng Abraham, Dia sonde pake jambatan. Ko Dia sandiri yang janji langsung na! Deng bagitu, kotong tau, bilang, Tuhan pung janji tu, lebe hebat dari itu atoran dong.
Atoran agama ajar manusia so'al dong pung sala macam-macam
21Waktu Tuhan kasi itu atoran agama sang ba'i Musa, itu bamalawan deng Dia pung janji-janji, ko? Sonde! Te kalo ada atoran yang manusia bisa bekin iko, ko Tuhan tarima bae sang dia, tantu orang Yahudi pung atoran bisa bekin bagitu. Padahal sonde ada atoran satu ju yang manusia bisa bekin iko, ko bekin dingin Tuhan pung hati, ko Tuhan tarima bae sang dia. 22Te di Tuhan pung Tulisan Barisi ada tatulis, bilang, samua orang ada ta'ika mati deng sala macam-macam. Andia ko cuma orang yang parcaya sang Yesus Kristus sa, yang bisa tarima apa yang Tuhan Allah su janji tu.
23Waktu Kristus balóm datang, botong orang Yahudi ta'ika mati deng itu atoran dong sampe sonde bisa talapás. Ma sampe dia pung waktu, Tuhan buka jalan ko botong bebas dari itu atoran dong, kalo botong parcaya sang Kristus. 24-25Jadi, itu atoran agama dong tu, conto ke tukang jaga yang ajar bae-bae sang kotong sampe Kristus datang. Ma kalo Dia su datang, na, baru kotong bisa parcaya sang Dia, ko idop babae deng Tuhan Allah. Andia ko sakarang kotong su sonde parlú itu tukang jaga lai.
Orang parcaya su jadi Kristus pung kelu
26Sakarang bosong su jadi Tuhan Allah pung ana-ana, tagal bosong parcaya sang Yesus Kristus. 27Bosong samua yang su dapa sarani ko jadi Dia pung orang, ju ta'ika mati deng Dia. 28Samua orang yang parcaya sang Kristus su sonde ada pung beda lai. Jadi, biar bosong orang Yahudi, ko, orang bukan Yahudi, budak ko bukan budak, laki-laki ko parampuan, samua orang yang ta'ika deng Yesus Kristus tu, sama. 29Kristus tu, Abraham pung turunan yang Tuhan Allah su janji memang dari dolu. Tagal bosong su ta'ika deng Kristus, andia ko bosong ju su jadi Abraham pung turunan yang batúl. Deng bagitu, bosong ju bisa tarima itu berkat yang Tuhan Allah janji memang sang Abraham.iRoma 4:13
41Beta kasi conto satu lai. Satu ana ada pung hak tarima pusaka dari dia pung bapa kalo dia pung bapa mati. Ma kalo dia pung umur balóm cukup, dia balóm bisa tarima itu pusaka, biar samua tu nanti jadi dia pung milik. Te kalo umur balóm cukup, dia tu sama ke budak yang sonde ada pung hak ko ame dia pung bos pung harta. 2Tagal itu, musti ada orang yang urus sang dia deng dia pung pusaka. Itu ana musti iko itu tukang urus pung mau, sampe waktu yang dia pung bapa su putus, baru dia bole tarima ame dia pung pusaka tu.
3Bagitu ju deng kotong. Waktu Yesus Kristus balóm datang, kotong masi sama ke itu ana kici. Te kotong masi ta'ika mati deng dunya pung mau-mau, sama ke satu budak. 4-5Ma pas dia pung waktu, Tuhan Allah kirim datang Dia pung Ana yang jadi manusia, ko biar manusia ju bisa ta'angka jadi Tuhan pung ana-ana. Dia pung Ana tu, idop iko orang Yahudi pung atoran agama, ko biar Dia bisa kasi lapás samua orang yang dolu ada ta'ika deng itu atoran tu.
6Tagal bosong su jadi Tuhan Allah pung ana-ana dong, andia ko Dia su kirim datang Dia pung Ana pung Roh, ko maso pi dalam bosong pung hati. Deng bagitu, bosong ada pung hak pange sang Tuhan Allah tu, “Papa Bo'i”. 7Jadi sakarang, bosong su bukan budak yang sonde ada pung hak tarima pusaka lai. Ma bosong su jadi Tuhan Allah pung ana yang ada pung hak ko tarima samua pusaka yang Dia su janji tu.aRoma 8:15-17
Paulus pikiran deng orang Galatia dong
8Dolu, waktu bosong balóm kanál sang Tuhan Allah, bosong bekin diri jadi budak ko songgo hal-hal yang sonde batúl dong. 9Ma sakarang, bosong su kanál sang Tuhan Allah. Lebe bae kalo beta bilang, kata, Tuhan Allah yang kanál sang bosong. Naa, karmana sampe bosong mau kambali lai, ko pi songgo ulang sang itu hal dong yang sonde ada pung guna, deng sonde ada pung kuasa apa-apa tu? Bosong mau bekin diri ta'ika deng itu hal dong, ko jadi dong pung budak lai? 10Beta su dengar, bilang, bosong ada kasi jalan atoran iko hari, bulan, musim, deng taon, ko mau coba bekin sanáng Tuhan Allah pung hati. 11Ini bekin beta jadi pikiran sa! Jang-jang beta pung cape ajar sang bosong sampe bagini lama ni, su jadi parcuma sa.
12Sodara sayang dong! Beta minta ko bosong idop bebas dari itu hal dong, sama ke beta ni. Te beta su idop talapás dari atoran agama, sama ke bosong yang bukan Yahudi. Dolu, waktu kotong ada sama-sama, beta sonde parná dapa susa dari bosong. 13Bosong samua tau, bilang, tempo hari, waktu beta datang partama kali ko kasi tau itu Kabar Bae sang bosong, beta pung badan sonde kuat. 14Biar bagitu, ma bosong sonde tola buang sang beta, tagal bosong tarima sang beta, sama ke beta ni, Tuhan Allah pung ana bua dari sorga. Lebe-lebe lai, bosong tarima sang beta, sama ke beta ni, Yesus Kristus sandiri. 15Itu waktu, kotong sama-sama sanáng mo mati. Ma, akurang ko sakarang su sonde bagitu lai? Padahal itu waktu bosong sayang talalu sang beta, sampe-sampe bosong sadia do'i ame bosong pung mata biji sandiri ko kasi sang beta. 16Ma sakarang bosong kira beta ni su jadi bosong pung musu, tagal beta omong yang batúl kasi sang bosong, ko?
17Itu tukang tipu dong sonde mau beta bakawan deng bosong, ais dong rajin babuju sang bosong, ko iko orang Yahudi pung atoran agama samua. Dong mau ko bosong batasibu ko iko-iko dong pung mau-mau sa. 18Ma kalo bosong rajin bekin hal-hal yang bae, na, itu bae ju! Biar beta ada sama-sama deng bosong ko, sonde ko, bekin yang bae sa.
19Ana sayang dong! Sakarang, beta karjá karás lai kasi sang bosong, sampe beta su sama ke parampuan yang saki mau barana. Te beta sonde barenti karjá, sampe bosong pung hati su sama ke Kristus pung hati. 20Ma sakarang, beta su sonde tau mau bekin apa deng bosong lai! Beta su rindu mau pi ba'omong langsung deng bosong, ko biar beta sonde usa omong karás bagini.
Paulus kasi umpama pake carita so'al Hagar pung ana, deng Sara pung ana
21Kalo bosong mau idop iko orang Yahudi pung atoran agama, na, lebe bae bosong mangarti dolu itu atoran pung maksud. 22Te di Tuhan pung Tulisan Barisi ada carita so'al dong pung ba'i Abraham pung ana laki-laki dua orang. Dia dapa ana satu dari dia pung budak, deng yang satu lai dari dia pung bini.bCarita Mula-mula 16:15, 21:2 23Budak tu, barana ame dia pung ana, tagal iko manusia pung mau-mau. Ma bini tu, barana ame dia pung ana, tagal Tuhan Allah su janji memang bagitu kasi sang Abraham.
24Itu parampuan dua tu, jadi umpama ko kasi tunju dua janji yang Tuhan Allah bekin deng manusia. Janji yang satu, Dia bekin deng ba'i Musa di gunung Sinai, waktu Dia kasi turun orang Yahudi pung atoran agama dong. Orang yang ta'ika deng itu atoran agama tu, dong ju budak sama ke Hagar. 25Itu tampa di gunung Sinai di tana Arab tu, ju sama ke Hagar. Samua orang Yerusalem yang masi ta'ika deng itu atoran agama Yahudi, dong ju budak sama ke Hagar.
26Ma janji yang laen tu, kasi tunju satu kota Yerusalem yang laen di sorga. Tuhan Allah pung ana-ana yang tenga di situ, bukan budak. Te dong tu, orang bebas yang sonde ta'ika deng itu atoran agama dong. Andia ko dong sama ke botong pung mama Sara, Abraham pung bini tu. 27Te dalam Tuhan pung Tulisan Barisi ada tatulis, bilang:
“Woi! Parampuan yang sonde bisa barana!
Bekin sanáng lu pung hati su!
Woi! Parampuan yang sonde rasa saki barana!
Manyanyi sanáng-sanáng su!
Parampuan yang hati ancor, tagal dia pung laki su sonde toe sang dia lai,*Parampuan yang hati ancor tagal dia pung laki su sonde toe sang dia lai tu, andia Sara. Te Abraham pi ame sang Hagar ko dapa ana.
nanti dia dapa ana lebe banya dari parampuan yang dapa laki.”cYesaya 54:1
28Jadi, sodara dong! Dolu Tuhan Allah janji ko kasi ana sang Abraham. Ma lama-lama baru Tuhan bekin iko Dia pung janji, ko bekin Sara barana Isak kasi Abraham. Kotong ju sama ke Isak, tagal Tuhan Allah ju janji kasi turunan laen sang Abraham. 29Waktu itu ana budak yang lahir iko manusia pung mau tu, su bésar datang, dia bekin sangsara sang Isak yang lahir iko Tuhan pung Roh pung mau. Itu ju sama ke apa yang jadi sakarang.dCarita Mula-mula 21:9 30Tuhan pung Tulisan Barisi ada tulis, bilang, “Usir buang itu budak deng dia pung ana. Te budak pung ana sonde ada pung hak tarima pusaka. Cuma bini pung ana sa yang ada pung hak.”eCarita Mula-mula 21:10
31Jadi bagini, sodara dong! Kotong ni bukan sama ke budak pung ana, tagal kotong su sonde ta'ika lai deng orang Yahudi pung atoran agama. Te kotong ni, sama ke ana dari Abraham pung bini sah, tagal kotong parcaya sang Yesus Kristus.
Kristus su kasi bebas sang kotong
51Dolu, orang Yahudi pikol barát-barát dong pung atoran agama dong. Ma sakarang Kristus su angka itu barát dari orang yang parcaya sang Dia. Andia ko, sakarang kotong su bebas. Jadi, bosong jang kaná tipu ko pi pikol ulang lai itu atoran, sama ke budak!
2Dengar, é! Ini beta, Paulus, yang omong ni. Kalo bosong tarima sunat ko iko orang Yahudi dong pung atoran, na, Kristus pung mati yang bekin bosong bebas tu, sonde ada pung guna lai. 3Kalo orang tarima sunat, dia ju musti pikol ulang lai itu atoran dong samua. Bosong inga, ko sonde? Te dolu, beta su kasi tau memang. 4Orang yang mau pake atoran ko bekin Tuhan Allah tarima bae sang dia, dia bekin diri tapisa dari Kristus. Te deng bagitu, dia su tola buang Tuhan Allah pung hati bae. 5Ma Tuhan pung Roh Barisi yang buka jalan ko kotong parcaya sang Yesus Kristus. Andia ko kotong batunggu-tunggu, bilang, nanti Tuhan Allah cap sang kotong, bilang, kotong orang lurus. 6Biar orang sunat ko, sonde ko, itu sonde pantíng. Ma yang pantíng, andia orang parcaya sang Kristus, deng sayang sang orang laen.
7Dolu, bosong su idop iko jalan yang batúl. Ma sakarang, sapa yang su putar-balek sang bosong, sampe bosong su sonde iko itu jalan lai? 8Te ajaran putar-balek yang bosong dengar tu, sonde datang dari Tuhan Allah. Padahal Dia tu, yang su pange sang bosong ko jadi Dia pung orang. 9Apa yang dong ajar tu, mula-mula cuma satu-dua kata sa. Ma lama-lama nanti itu ajaran su bekin bosong pung pikiran jadi rusak. Sama ke ragi sadiki yang orang campor deng tarigu ko mau bekin roti. Lama-lama ju, itu ragi bekin camporan jadi reis samua.a1 Korintus 5:6 10Tagal kotong su jadi satu deng kotong pung Bos Yesus Kristus, andia ko beta yakin, bilang, Dia nanti bekin bosong parcaya kambali deng apa yang beta su ajar tu. Deng Tuhan Allah sandiri nanti hukum sapa sa yang su bekin rusak bosong pung parcaya.
11Bagini, sodara dong! Kalo beta ajar, bilang, orang musti dapa sunat, na, tantu beta sonde dapa siksa lai sama ke sakarang ni. Deng orang Yahudi dong sonde tola buang beta pung ajaran lai so'al Yesus pung mati di kayu palang tu. 12Ma itu orang yang su bekin bingung sang bosong so'al sunat tu, kasi tenga pi ko dong sandiri pi potong buang dong pung ‘burung’ samua!
13Sodara dong! Tuhan su kasi bebas sang bosong, ko bosong sonde usa idop ta'ika deng itu atoran agama pung mau. Ma jang kira, kata, bosong su bebas ko idop iko bosong pung mau-mau! Te yang batúl, andia bosong musti idop basayang, deng bosong musti layani satu deng satu, sama ke budak layani dia pung tuan. 14Di Tuhan pung Tulisan Barisi ada tatulis, bilang, “Lu musti sayang orang laen dong, sama ke lu sayang lu pung diri sandiri.” Kalo bosong cuma bekin iko ini atoran satu sa, na, bosong su bekin iko orang Yahudi pung atoran pung maksud samua.bKapala Agama dong pung Atoran 19:18 15Ma kalo bosong satu bara'u deng satu, ko satu baru'i deng satu, na, lia sa! Sonde lama lai, te bosong su kasi ancor bosong pung diri sandiri tu.
Idop iko manusia pung mau, ko iko Roh Barisi pung mau?
16Beta pung maksud bagini: kalo bosong idop iko Tuhan pung Roh pung mau, bosong sonde iko manusia pung mau lai. 17Te manusia pung mau sonde iko Roh pung mau. Deng Roh pung mau sonde iko manusia pung mau. Ko dong dua bamalawan na! Andia ko bosong sonde bole bekin lai, iko bosong pung mau-mau sa.cRoma 7:15-23 18Ma kalo Tuhan pung Roh ada pimpin sang bosong, bosong su sonde ta'ika lai deng itu atoran dong.
19Orang yang bekin-bekin iko manusia pung mau tu, conto ke: orang yang maen serong deng orang yang bukan dia pung laki ko dia pung bini, orang yang pung pikiran kotor, yang sonde tau malu, 20yang songgo setan ko suanggi, yang bamusu, yang suka basambung mulu, yang suka ba'iri hati, yang suka mangamok, yang cuma inga diri sandiri, yang suka tusu-tusu orang, yang suka bekin kaco, 21yang suka camburu, yang suka minum mabo deng bapesta liar, deng yang bekin sala laen dong. Dolu, beta su parná kasi inga, bilang, orang yang bekin iko hal-hal bagitu, dong tu sonde bisa jadi Tuhan Allah pung orang.
22Ma orang yang idop iko Tuhan pung Roh pung mau tu, nanti itu Roh bekin dia ko jadi orang yang suka basayang, yang pung hati babunga, yang suka badame, yang sabar, yang pung hati bae deng orang, yang suka batolong orang, yang suka bapegang janji, 23yang manis deng samua orang, deng yang bisa jaga diri bae-bae. Sonde ada satu atoran ju, yang larang ini hal dong. 24Orang yang su maso jadi Yesus Kristus pung orang, dia su sonde iko manusia pung mau lai. Te itu kapingin bekin jahat dong su tapaku mati di kayu palang sama-sama deng Yesus. 25Jadi, kalo Tuhan pung Roh su kasi idop baru sang kotong, na, kotong musti bekin iko tarús Dia pung mau. 26Andia ko kotong jang bagila hormat, jang suka bamalawan satu deng satu, deng jang ba'iri hati lai.
Batolong satu deng satu
61Sodara dong! Kalo orang parcaya satu ada bekin sala, na, bosong yang kanál batúl Tuhan pung Roh pung mau, pi omong deng dia pake hati manis. Ais bawa kambali sang dia, ko dia iko Tuhan pung jalan yang batúl. Ma jaga bosong pung diri ko jang jato iko dia pung sala tu. 2Kalo orang dapa susa, na, bosong yang laen bantu sang dia. Te deng bagitu bosong bekin iko Kristus pung atoran. 3Kalo ada orang yang angka-angka diri, bilang, dia lebe dari orang laen, padahal sonde bagitu, na, dia su tipu ame dia pung diri sandiri tu. 4Jadi, satu-satu orang musti pareksa apa yang dia bekin. Kalo apa yang dia bekin tu, su bae, nanti dia puas sandiri. Jang banding-banding deng orang laen. 5Beta omong bagitu, tagal tiap orang musti tanggong sandiri apa yang dia bekin. 6Ma orang yang tarima Tuhan pung ajaran, dia musti bagi dia pung karjá pung hasil, ko bantu orang yang ajar sang dia.
7Inga, é! Tuhan Allah tau samua. Jadi, jang tipu bosong pung diri sandiri, deng jang coba-coba tipu sang Dia. Te apa yang orang tanam di kabón, nanti dia dapa kambali dia pung hasil. 8Bagitu ju, kalo orang bekin hal jahat iko dia pung mau, nanti dia dapa kambali idop yang ancor. Ma kalo orang bekin hal bae iko Roh Barisi pung mau, nanti itu orang dapa kambali idop yang batúl yang sonde tau putus-putus. 9Tagal itu, bosong jang malas bekin hal-hal bae. Te pas dia pung waktu, kotong ju dapa kambali hasil yang bae, asal kotong batahan tarús. 10Jadi, kalo kotong ada sampat, na, kotong bekin hal bae memang kasi samua orang, lebe-lebe kasi kotong pung sodara orang parcaya dong.
Paulus tutu dia pung surat
11Sakarang beta sandiri yang tulis ini surat, pake huruf bésar-bésar. 12Inga, é! Itu tukang tipu dong ju parcaya sang Yesus Kristus yang mati di kayu palang. Ma dong mau paksa sang bosong ko tarima sunat, tagal dong taku orang Yahudi yang laen nanti siksa sang dong, kalo dong ajar, bilang, Tuhan Allah ju tarima bae orang yang sonde iko atoran sunat. Andia ko dong cari-cari muka di itu orang Yahudi dong. 13Ma biar dong su sunat ju, dong sandiri sonde iko atoran agama samua. Dong mau ko bosong tarima sunat ko jadi dong pung orang. Deng bagitu, dong pung partei angka-angka sang dong.
14Ma kalo beta ni, beta cuma mau angka-angka sang kotong pung Bos Yesus Kristus. Dia mati di kayu palang, ko kasi mati hal-hal jahat yang manusia bekin, iko dunya pung mau. Andia ko beta su sonde ame pusing lai deng dunya pung mau. 15Sunat ko, sonde sunat ko, itu sonde pantíng. Ma yang pantíng, andia kotong tarima idop baru dari Tuhan. 16Beta minta ko Tuhan Allah kasi tunju Dia pung sayang sang samua orang yang iko beta pung ajaran ni, ko dong bisa idop aman deng dame. Te dong su jadi Tuhan Allah pung bangsa yang baru.
17Jujur sa, beta su sonde mau ame pusing deng ini parkara lai. Te beta pung badan su ada bakás luka, tagal beta layani sang Yesus Kristus.
18Sodara dong! Beta minta ko kotong pung Bos Yesus Kristus kasi tunju Dia pung hati bae sang bosong samua.
Bagitu sa!
Salam dari beta,
Paulus

*1:18: Tulisan bahasa Yunani di ini ayat pake nama, Kefas. Itu Petrus pung nama laen. Kefas tu, nama dalam bahasa Aram. Petrus tu, nama dalam bahasa Yunani. Ma itu dua nama pung arti tu, sama. Andia “batu”.

*2:9: Tulisan bahasa Yunani di ini ayat pake nama, Kefas. Itu Petrus pung nama laen.

*3:7: Alkitab bahasa Yunani asli tulis, bilang “dong jadi Abraham pung ana-ana”. Orang Yahudi biasa pake istila Abraham pung ana-ana deng maksud, bilang, Tuhan Allah pung orang dong. Lia Roma 4:16 ju.

3:16: Alkitab bahasa Yunani di sini tulis, bilang, “sonde bilang ‘ika janji deng lu pung bibit dong (jamak)’, ma ‘deng lu pung bibit (tunggal)’.” Dalam hal ke ika janji ni, bahasa Yunani “bibit” pung arti, bilang, “turunan”. Lia ju di Carita Mula-mula 12:7.

*4:27: Parampuan yang hati ancor tagal dia pung laki su sonde toe sang dia lai tu, andia Sara. Te Abraham pi ame sang Hagar ko dapa ana.

a1:13: Utusan dong pung Carita 8:3, 22:4-5, 26:9-11

b1:14: Utusan dong pung Carita 22:3

c1:15-16: Utusan dong pung Carita 9:3-6, 22:6-10, 26:13-18

d1:18: Utusan dong pung Carita 9:26-30

a2:1: Utusan dong pung Carita 11:30, 15:2

b2:6: Carita Ulang so'al Jalan Idop 10:17

c2:16: Lagu Puji dong 143:2, Roma 3:20, 22

a3:6: Carita Mula-mula 15:6, Roma 4:3

b3:8: Carita Mula-mula 12:3

c3:10: Carita Ulang so'al Jalan Idop 27:26

d3:11: Habakuk 2:4

e3:12: Kapala Agama dong pung Atoran 18:5

f3:13: Carita Ulang so'al Jalan Idop 21:23

g3:17: Kaluar dari Masir 12:40

h3:18: Roma 4:14

i3:29: Roma 4:13

a4:5-7: Roma 8:15-17

b4:22: Carita Mula-mula 16:15, 21:2

c4:27: Yesaya 54:1

d4:29: Carita Mula-mula 21:9

e4:30: Carita Mula-mula 21:10

a5:9: 1 Korintus 5:6

b5:14: Kapala Agama dong pung Atoran 19:18

c5:17: Roma 7:15-23