Paulus Kniarni la Epsus
191La'pa Apolsu nden ma'ta la Korintus, de Paulus nlola Galatia me Firgia pa nmai wial lia Epsus.*19:1 Paulus nloha noha ko'oni-ka'ani. La hande de, nwatrom nana riy dom pali makpesiay. 2Noma natiana re: "Ina-nara ama-hyali, miy mrieinian Uplerlawna Nhiw Lululli olekwa la ler mak mimpiesiaya?"
Noma rwahla lirni: "Edonan ma'ta. Uplerlawna Nhiw Lululli de ami edonna matlin ma'ta."
3"La'pa emkade de mimpiesiay hya'a la' ler mak rharani miy?"
Rwahla riwra: "Ampesiay hya' maka Yohansi nwatutga."
4Noma Paulus nakot la: "Ina-nara ama-hyali, lerni pa Yohansi ha nharania rira de, nakot la re niwra: "Mimhioitio'ora-mtiahnei dioinia oleka do'omi-halmi." Mere Yohansi e nakot walia la riy Israel, niwra: "Miy miana mpiesiay walia riy mak ktawli'iru mai a' di," hade de Yesus." 5La'pa ratlin nan hade, noma rharania rde la Yesus nanni wawannu. 6Ne la'pa Paulus nran limni la ir wawannu de, Uplerlawna Nhiw Lululli Nodi plolli la ira, noma rmeh'a raltiertieria la yawala mak ha raplinu, me rakot nohora kot mak rlernana la Uplerlawna la' ler de. 7La' rawok ir de, de la'pa edon nhal de riy termida wehrani woru.
8La'a wolla wotel ralamni de, Paulus edonna natota-nawawet lia riy ida ne naltier die nto'pi-ngauria lirni la mak kden la Yahudi kreini re, me nor ira rawahla lira totpena nhedu-ntehra ir la'a hya' maka e nakot nohora la' Uplerlawna Nodi plolli pa emek Ray de naplola. 9Mere riy wo'ir erla hande, de rhi' ralam tehra pa rahmena rpesiaya. La'a riy honona gaini ralamni, de mak edonna kpesiay re rahe'i-ramalia hya' mak ha rwatutu-rwaye'a re la'a Uplerlawna, de hota Namori-nalewna rimormiori la'a Yesus wawannu. La hade pede Paulus nhoitio'or la ira, ne nora makpesiay Yesus pa rla'awa rialam la'a Tiranus wniatutnu genni. La' hande de lera-ler nekpa nora mak kden hande rwahu'ru ralma riorni. 10Nhi'a-nyap niek emkade pa la anni wor muemna, pede harahu rehi mak kden la Asia yapatni la'a riy Yahudi, me Yahudi atia'a mana harahu ratlin la Itmatromlawanni lirni-tunnu mak ha rwatut lia re.
Skewa upni-a'nani
11Noma Uplerlawna Nal Paulus pa nodia plolli, totpena hihi'a-yapyapi mak kamehi-kayona mak edonna tamkek taru (mujizat) de 12hya' mak Paulus ha nnairia re emek lenso, rewa, la'pa rod harella mak kamehra-kamau re, de rleretnekpa rkalwied wa me hegana lo'orni-mawalli mana rlergot la riy mak hegana rodi plolli la.
13La hande de Yahudi maka nhi'inde kalala' pa rhokra-rlaiya hegana-kawnu, yatni-rha'ani maka khu'ru ralma riy. Ratlin nana Paulus nakot nohora Yesus, na'nama irnair walia Itmatromni Yesus nanni pa ra rhokra hegana-kawnu re, riwra: "Amal Yesus nanni maka Paulus nakot nohora pa amhokar miy lia riy di." 14Skewa, Yahudi ida, makla'a imam o'tani-matni ida, a'nani muanke'a riy wo'itu de mana rnairia Yesus nanni pa ra rhokra hegana-kawnu. 15Lera ida ne, riwra rnairia Yesus nanni pa rhokar doini hegana-kawnu mak khu'ru ralma riy ida. Mere la'pa rhopan pa hegana-kawnu nlergot la riy de, dewade hegana-kawnu de nakot la riy mandiditu re riwra: "Hoi, agat niohora Yesus, me agat niohora walia Paulus. Mere miy di de, he' miy?! Uplerlawna edon Nala rurni-laini pa mhiokargot a'u." 16Dewade riy mak ha nhiu'ru ralam de nkarma riy mandiditu re pa ramno'a-ramrara, me ratliawihi pa rawlar dioinia rom della.
17Riy honona la'a Yahudi me maka Yahudi atia'a mak khol lia Epsus la'pa ratlin nana hade de honona ramta'at wenna. La hade pede Yesus nanni mana riy ra'unni-ramta'ata rhu'ru-rhelma. 18Riy rahu mak kpesiay Yesus rmai pia rwahaur nohora do'oni-halli la' mutlialawna gaini, la'a hya' maka rhi' nan oleka wa. 19Yoma nhi'inde nala' nohora hegana-kawnu me du'ula-we'erni.19:19 Ulangan 18:9-13 La'pa mlier la noha mak Orgahi-Orha'a Uplerlawna Nala tiy miy, de yana mliernohora wniehwa-liakat yota-yata maka mak kden hande rhi'a. La'a miy hononmi di, du'ula-we'era ida yan memmemna mhi' nana, de yan memmemna miala a'nami pa mhi'a la hoihoi-tantiani la'a katri'ana wawannu. Ne riy id mana yana nhi'a ukru-rehera pa nwikria hiwi ternu me namkek la ihriehera. Yana nahe'ia lim polwo'la me yana nanina kgara. Yana nwatrimin la mati-molu. Riy mak khi' emkare, de Orgahi-Orha'a Uplerlawna-Mempulwatnu Nhoitio'or la. Ne la emkade pede hairi-hairi re, Orgahi-Orha'a hota Nkuhi-nho'ora la miy gaimi. Pa mhioratreria, yana mhi' do'a-hala emkare mere mkiola tieru-miawur nehla la Orgahi-Orha'a Uplerlawna. Noma rawoka pukni re honona, na'nama rtutnia la riy rahu gaini. La'pa rrekan nana puk ku'uni (notes) re honona welli werta, de kupan maha wawahra riwnu terampwolima, (de kupna-kai maka riy termida wehrani wonema rlernana la anni termida). 20Emkadella Uplerlawna Ntutga preheni-mkaini (rurni-laini) la mak kden hande, pede Orgahi-Orha'a lirni-tunnu mana nwewar la gen die, me mak kpesiay Uplerlawna lirni re na'ititar rer lia liawanni.
Kokokna-rariarin lawna la Epsus
21La' hade pa nhorwua noma Uplerlawna Nhiw Lululli Nodia Paulus pa netlia, de hota nleretia Makedonia, me Akhaya pa nodi liarni la Yerusalem. Noka Paulus nakot la makpesiay re, niwra: "Hota alia'awa Yerusalem nhor nianpena alia'awa la' letlawna Roma wali." 22Noma netlia pa, la' riy woru mak ktulan la, de Timotius nora Erastus. Paulus nhopan pa rla'awa Makedonia, ne hota e nwarin tiar lia la'a Asia yapatni lera na'ida-naworu.
23La' ler de, kniokna-riarin lawna la Epsus, yoma wniatutu-wniaye'a la' Yesus loini-talanni. 24Yoma la'a let de, de riy ida makhuria mah wawahra nwawa Demetrius, nwewla rom ku'a-lewu ku'a mak ha rhoi-rtani la upler Artemis. La' mensiarni de nodia unut lawna la'a limni-rorni honona. 25La' hade pede, nawoka-nale' momuowua limni-rorni rora makhuria mah wawahra honona pa nhar lirni: "Ama-hyal miy re, miatga la'a kniar di, pede itlernana kupna-kai. 26Dodo'ondi de, mitlin nohora-miat nohora la'a Paulus lira kdiorni-kdieheni, de niwra nhioi-tniani miaka rimormiori ha rakoki-rayapi niana re, de hare honona rhala. Ne e' mana nreinian olek riy liawanni pa rlernohora e wniatutnu-wniaye'eni. Edonna nden la Epsus to'ola handi, mere trema-trema la'a Asia liewnu wali. 27Hota ita kniarni de nteri-ntawa, me nodi it la nan yata. Hade edonna nmeh'a, mere upler Artemis roma nhioi-tniani lawanni wal pia riy edonna rwarekna, me hota riy rwatei-rwahapra upler Artemis tullu-petanni. Hota rhi' emkade, kennama nhioi-tniani die, ed mak ha ra'uli-rawedia la'a Asia la'pa noheri woru-lyanti nayanni."
28La'pa ratlin nana lirni de, dewade ralamni ramehra pa polpuolu-hawaunia pa riwra: "Artemis mmuormiori! O' de, a atiehra mamni o'a, mai Epsus dilla." 29La' pa kniokan lawan de nwewar la letlawna uhunu-ewatni-ewatni-lahwani. La' noma mak kawoka-kale' pua kokna-rarni re, rtorna riy woru. Id nanni Gayus nora id nanni Aristarkus, yoma ha rora de makden Makedonia mak nhi'inde rora Paulus rala' wutu. Rodia rrora pa rokria leta yawok genni mak inponni. 30Noma Paulus niwra nlernohora walia ir rora pa nla'awa rialma, mere mak kpesiay Yesus la hande rahmena. 31Makhi' o'ta-mata la'a Asia yapatni, mak kora Paulus rwatalla re, mana rhopan pa rakot la Paulus totpena yana Paulus nayamkek la gen die.
32Edon nalo'on wali ne, mak kawoka-kale'u re rhi'a kniokan lawna. Polpuolu-hawaunia mere hya' maka rhaunu re, de edon ramneneha pa emeka riy mak kga'u. Riy harahu raplin niohora hya' maka rerieinian pede irawoka. 33Noka Yahudi ral riy ida mak kwawa Aleksander la mutlialawna gaini, totpena nakot nohora Yahudi wniarorni-wnialaini me riy wo'ira nano'a-na'atga, de hya' maka hota nakot la re. Noka Aleksander nayer limni la mutlialawna gaini totpena ramolmuolga, totpa nlernana nhiapargeni pia nod niana Yahudi re la plol wawna. 34Mere la'pa riy harahu re ramkek nana Yahudi eda de, dewade honona rahmena ratlin e lirni pede riarin taru riwra: "Uplera-upmati atiehra Artemis mmuormiori! Makden Epsus aran lawna o'a!" Rhaunu-rhaunu emkade pa la'pa edon nhal de jam woru.
35Nhi'noka ama-yei leta mak kwatutu-kwaye'a leta pa'etnu-parahmani (yortulsi) nalina-nalera re, noma nakot la re: "Ina-nara ama-hyali makden Epsus miy, mhieri tlinmi-mtiatar matmi. Miy hononmi la'pa riy meni-meni miatg oleka, de Epsus nanpena let maka kawilla-kayomtia roma nhioi-tniani Artemis, me atiehra Artemis, (de watu lilili-mamuau)19:35 Mak kwatutu Puklawna re rwarora maka ha riwra atiehra Artemis di, de watu ida mak kwatiawu lyanti pa ktuini, yamkekni emeknekama patke' ida maka uhunu harahu. mak kwatiawu lyanti pa ktuini. 36Riy id mana edon nwayotlia hade. Hade pede hononmi yana mkiokna-mriarni. 37Dodo'ondi miodia oleka ir rora pa mmiai handi, mere a'utian tek miy. Hari mak kreyahru oleka genia ha nhioi-tniani, onde rapolu-raliella upler Artemis pede miodi mmiai a'u?! Mimiatga de hari edon rhi' hadomdoma. 38Demade, la'pa hadom edon nla' nana Demetrius nor maktulla-makar lia e'a re ralamni§Demetrius nor makhuria mah wawahra korni., de rodi nieka lira-tun della' watghudi lokarni. Yoma o'ta-mata mak ktorna watghudi edonna rwayotlia re. 39Ne la'pa hya' maka miy ralammi nala pa mhi'a la lira-tunu de, miodia la o'ta-mata mak nhi'inde rawoka re, totpena rhudia la watghudi lokarni. 40Yoma la'pa mkiokokna-mriariarni emkadi, de hota o'ta-mata rtut it la mak khala. Ne hota itakleha wniatikilgeni kuku' pa ta twahaur la." 41Nwahaur nohor la hare honona pa nhorwua, noma yortulsi nhopan pa mutlialawna re ranewar wa.

*19:1 Paulus nloha noha ko'oni-ka'ani.

19:19 Ulangan 18:9-13 La'pa mlier la noha mak Orgahi-Orha'a Uplerlawna Nala tiy miy, de yana mliernohora wniehwa-liakat yota-yata maka mak kden hande rhi'a. La'a miy hononmi di, du'ula-we'era ida yan memmemna mhi' nana, de yan memmemna miala a'nami pa mhi'a la hoihoi-tantiani la'a katri'ana wawannu. Ne riy id mana yana nhi'a ukru-rehera pa nwikria hiwi ternu me namkek la ihriehera. Yana nahe'ia lim polwo'la me yana nanina kgara. Yana nwatrimin la mati-molu. Riy mak khi' emkare, de Orgahi-Orha'a Uplerlawna-Mempulwatnu Nhoitio'or la. Ne la emkade pede hairi-hairi re, Orgahi-Orha'a hota Nkuhi-nho'ora la miy gaimi. Pa mhioratreria, yana mhi' do'a-hala emkare mere mkiola tieru-miawur nehla la Orgahi-Orha'a Uplerlawna.

19:35 Mak kwatutu Puklawna re rwarora maka ha riwra atiehra Artemis di, de watu ida mak kwatiawu lyanti pa ktuini, yamkekni emeknekama patke' ida maka uhunu harahu.

§Demetrius nor makhuria mah wawahra korni.